![]() |
|














Xaçmazdakı körpü uçqununa səbəb nə idi? - ARAŞDIRMA
Tarix 19.09.23, 13:05 |
|

Bir neçə gün əvvəl Xaçmaz şəhərindən keçən Qudyalçay çayının üzərindəki körpü uçub. Nəticədə Gəndob-Yalama yolunda hərəkət məhdudlaşıb. Rusiya ilə sərhəd-buraxılış məntəqəsinə gedən yol tamamilə bağlanıb.
Bəs körpünün uçma səbəbi nədir?
Bizim.media bununla bağlı araşdırma aparıb.
Ehtimal çoxdur. Lakin daha məntiqli görünən çay yatağının genişlənməsi və nəticədə körpünün yan tağlarının sel sularından ciddi zədə alması və sonda uçmasıdır. Heç kimə sirr deyil ki, ölkəmizdəki çayların hamısının məcrasında hazırda qum-çınqıl karxanaları fəaliyyət göstərir. Bu karxanaların ekoloji normativlərə əsaslanmayan istismarı hesabına çaylarımızın məcrası həm genişlənib, həm də dərinləşib. Bu da ekoloji fəlakətlərlə yanaşı digər xoşa gəlməyən hadisələrə yol açır.
Hazırda Azərbaycan ərazisindəki kiçik çayların daşqın sahələri praktik olaraq çınqıl kütləsinin çıxarılmasının yeganə və təbii mənbəyidir.
Bəzi ərazilərdə köhnə çay daşqınları zonalarında daş karxanalarının salınması çox nadir haldır və bu vəziyyət otlaq torpaqlarının dövriyyədən çıxarılmasına gətirib çıxarır.
Hazırda respublikanın bütün kiçik çaylarında qeyri-mədən materiallarının olduğu daşqın sahələrində karxanalar yaradılıb. Təsadüfi deyil ki, Qudyalçay üzərində də çoxlu sayda karxana var. Bu karxanaların fasiləsiz fəaliyyəti nəticəsində çayın yatağı tamamilə dəyişib. Sahillərarası məsafə genişlənib, təbii sürətqırıcı bəndlər sıradan çıxarılıb. Nəticədə çaylarda baş verən daşqınların sürəti artıb. Sürətli sel isə qarşısına çıxan hər şeyi yuyub aparır.
Yada salaq ki, əvvəllər çayların məcrası 100 ildə bir dəyişirdi. Lakin son 20 ildə karxanalar hesabına bütün çayların məcrası dəyişdirilib.
Bəs çayların məcrasının dəyişməsi hansı fəlakətlərə yol açır?
Uzun müddət çay eyni məcrada axdıqca su yatağının alt qatı möhkəmlənir. Gil və qum qatının sabit qalması hesabına su itkisi azalır. Bundan başqa uzunömürlü çay yataqlarında təbii sürətqırıcılar yaranır. Bu sürətqırıcılar da sel və daşqınların nisbətən qarşısını alır.
Lakin, son vaxtlar çay yataqlarında salınan karxanalar hesabına çayların həm yatağı zədələnib, həm də çayın məcrası bir neçə dəfə böyüyüb. Əgər əvvəllər Qudyalçayının eni 30-40, ən pis halda 50 metr idisə, indi bu məsafə bəzi ərazilərdə 100 metrə qədər genişlənib. Bunun da ciddi fəsadları var.
Ən böyük fəsadsa su itkisidir. Hazırda istənilən iri çaylara yuxarıdan baxanda məcrada yüzlərlə su göllərinin yarandığını görmək olar. Bu göllərdəki su isə heç bir istifadəyə yaramır. Bundan başqa yeni yaranan yataqlarda su daha çox hopur və buxarlanır. Bu da əlavə su itkisi deməkdir. Çünki genişlənən və dərinləşən çay yataqları su itkisi üçün əlavə imkanlar yaradır. Üstəlik, sel və daşqınlar zamanı suların idarəolunmasını çətinləşdirir. İdarəolunmaz sel suları isə nəinki körpüləri yuyub aparır, hətta yaşayış məntəqələrini ağuşuna ala bilir.
Nə etməli?
Mövcud qanunvericilik karxana sahiblərindən eroziyanın qarşısını almaq üçün hər cür qoruyucu tədbirlərin görülməsini tələb etsə də, bu sahədəki xəsislik, nəzarətsizlik və cəzasızlıq real müsbət nəticələrə mane olur. Bu vəziyyətdən çıxış yolu, dünyanın inkişaf etmiş ölkələrində olduğu kimi, kiçik çayların daşqın sahələrindən çınqıl çıxarılmasının qadağan edilməsi və lazım olan materialın qayaların və süxurların işlənməsi yolu ilə alınmasına keçid ola bilər.
Üstəlik, Azərbaycanda çınqıl və qum istehsalı üçün uyğun qaya süxurları var: qranit, bazalt, diabaz, qabbro və s. Bu materiallar 1000-1400 kiloqram/kvadrat santimetr sərtliyə malikdir və tikintidə uğurla istifadə edilə bilər. Bu məqsədlər üçün respublika ərazisində, qeyri-mədən maddələrin çıxarılması və emalı üçün 3-4 mərkəzləşdirilmiş dağ karyerlərinin yaradılması zəruridir.
Xəbərin oxunma sayı : 520
loading...
Sosial
Xəbərlər
-
“Qarabağın Azərbaycana reinteqrasiyasına qarşı çıxmaq üçün heç bir hüquqi əsas yoxdur“ - “The Guardian”
-
Azərbaycanda bu şəxslər evdə oturaraq pul qazanacaq - VİDEO
-
İranda həbs edilən Fəriddən xəbər var - Anası son vəziyyətini açıqladı
-
Kadırovun qızına Çeçenistanda yüksək vəzifə verildi - FOTO
-
“AQUAVITA“- da qalamqal - Sürücülər işə çıxmaqdan imtina edib
-
Daha 5 şəhidimizin kimliyi müəyyənləşdi - SİYAHI
-
Bir qrup hərbi qulluqçu tərxis olunub - VİDEO
-
Azərbaycanda xəstələrə dərmanlar pulsuz veriləcək? - RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Bu gündən hava dəyişəcək, güclü külək əsəcək, dolu düşəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Pentaqonun Ukraynaya silah üçün ancaq 5,2 milyard dolları qalıb - WSJ
-
ABŞ-nin senatoru təyyarə qəzasına uğrayıb - Siyasətçi ailəsi ilə birgə həlak olub
-
“Taliban”dan “cadugərlər”ə qarşı tədbirlər: Yüzlərlə insan saxlanıldı
-
“Bloomberg” Britaniya baş nazirinin seçkiləri uduza biləcəyindən yazdı: “Onun məğlubiyyətinə hazırlaşırlar”
-
Müstəqil Azərbaycan dövləti üçün qurtuluşa gedən yol
-
Ən güclü məşqçilər hansı ölkədədir? - Mourinyu aydınlıq gətirdi
-
Ali məktəblərimiz rəqabətə tab gətirmirlər? - VİDEO
-
“Evimiz-İpolteka Şirkəti” MMC-nin ipoteka dələduzluğu: 250 mindən çox pul mənimsənilib
-
“Qarabağdan çıxmaq istəyən insanları saxlaya bilmərik” - Lavrov
-
Yeddi erməni vətəndaşlıq üçün Azərbaycana müraciət edib - FOTO
-
Bakıda qadınların “ürəyinə“ yol tapan Elman Eminov kimdir? - Brilyantlar, qızıllar, pullar... (VİDEO)
-
“Moskva Qarabağda vəziyyəti sabitləşdirmək üçün Bakı ilə işləyir“ - Lavrov
-
“Xənkəndidə Rusiya-Azərbaycan birgə patrulu snayper silahından atəşə tutulub” - Rusiya MN
-
Qarabağda müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah-sursatın SİYAHISI
-
Maşınları dəyərindən ucuz qiymətə satışa çıxardı, beh alıb aradan çıxdı - VİDEO
-
“Cəbrayılda 32 yaşayış binasının inşası nəzərdə tutulub“ - MİDA
-
Kəlbəcərdə mövqelərimiz atəşə tutulub - RƏSMİ
-
“Yaxın vaxtlarda “Akınçı“ PUA-ları Azərbaycana təhvil veriləcək” - Selçuk Bayraktar
-
“Qarabağda Azərbaycan manatının tam tədavülə keçməsi təmin edilir“ - Prezident Administrasiyası
-
Elm və Ali Təhsil üzrə Dövlət Agentliyinə direktor təyin olunub - Nazirdən ƏMR
-
“1 milyondan çox minanı təmizləmək üçün 50 ildən çox zaman lazımdır” - Emin Hüseynov
-
“Əl-Qaidə” xüsusi təyinatlılarının rəhbərinin həyatına qəsd edib - Yəməndə
-
Prezident İlham Əliyev Anqlikan Kilsəsinin dini rəhbərini qəbul edib - VİDEO
-
3 oktyabr 1993-cü il tarixi qurtuluşa aparan yolun ilk pilləsi olmuşdur
-
Buraxılış kartı veriləcək taksilər üçün tələblər açıqlanıb
-
Xarici media nümayəndələri Xocalıda narkotik plantasiyasının aşkarlandığı əraziyə gəliblər - FOTOLAR
-
Azərbaycanda son bir həftədə 380 nəfər COVID-19-a yoluxub, 11 nəfər ölüb - FOTO
-
Qarabağın erməni sakinlərinin reinteqrasiyası ilə bağlı görülən işləraçıqlanıb - RƏSMİ
-
Turizm sahəsində fərqlənən bir qrup şəxs təltif edilib - SƏRƏNCAM
-
“Nar” metroda şəbəkəsini gücləndirir
-
Xocavənddə 4 körpüyə partlayıcılar quraşdırılıbmış... – Fotolar
-
Oman körfəzində əməliyyat: Altı ton narkotik müsadirə edilib
-
Koronavirus “sürprizlər“ edəcək - Xəbərdarlıq
-
Avtoritar idarəçilik çökür - “Vaşinqton Post”
-
Xankəndidə radio-televiziya yayımı bərpa olunur - Nazirlikdən açıqlama
-
İrandan gətirilən 24 kq narkotik aşkarlanıb, 7 nəfər tutulub - VİDEO
-
Zəngilan Konqres Mərkəzi belə tikilib - VİDEO
-
Xocalıda narkotik plantasiyası aşkarlanıb - FOTO
-
Peşə Təhsili üzrə Dövlət Agentliyinə direktor təyin olunub - Nazirdən ƏMR
-
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva ICESCO-nun Baş direktoru ilə görüşüblər - FOTO
-
Bakıda yağış, bölgələrdə leysan gözlənilir - Sabahın havası
-
“Təəssüf ki, Azərbaycanda hər təşkilat özünə uyğun qiymət müəyyənləşdirir“ - Deputat
-
Deputat Ağalar Vəliyev Qanlıgöl sakinlərinə qan uddurur - VİDEO
-
Ötən il bəraət almışdı - bu dəfə 10 il həbs cəzası verildi
-
MİT Suriyada əməliyyat keçirib - PKK-nın “rəhbər şəxsi“ məhv edilib
-
“Biz şəhidlər verərək BMT-nin qətnamələrinin icrasını təmin etdik“ - Prezident İlham Əliyev
-
Pensiyalarla bağlı sevindirici xəbər - Artım bu qədər olacaq
-
Bakıda 74-cü Beynəlxalq Astronavtika Konqresinin açılış mərasimi keçirilir - Prezident çıxış edib
-
“Azərbaycanın əsrlər boyu çoxmillətli, çoxdinli, çoxkonfessiyalı cəmiyyəti olub“ - Prezident
-
“Ulu Öndər Heydər Əliyev - xilaskar və böyük strateq!“
-
Milli Məclisdə payız sessiyasının ilk iclası başladı - Gündəlikdə olanlar
-
“Bu, Azərbaycanın malik olduğu geniş beynəlxalq dəstəyin təzahürüdür“ - Prezident
-
Türkiyənin iki əyalətində antiterror əməliyyatı keçirilib - 20 nəfər saxlanılıb
-
“Müxtəlif münaqişələrdən çıxan xalqımız üçün bu günlər çox önəmlidir“ - Prezidentin köməkçisi
-
Xaçaturyanın məhkəməsi başlayır - 59 nəfər zərərçəkmiş var
-
“Bayden ən yaxşı vaxtında belə ağıllı deyildi” - Tramp
-
“Türkiyə Avropa İttifaqından artıq heç nə gözləmir“ - Ərdoğan
-
Ən güclü məşqçilər hansı ölkədədir? - Mourinyu aydınlıq gətirdi
-
Rus oliqarxının əsirliyindəyəm - Saakaşvili
-
“Castin Trüdo Kanadada söz azadlığını məhv etməyə çalışır“ - İlon Mask
-
Ümummilli Lider Heydər Əliyev öz xilaskarlıq missiyasının öhdəsindən yüksək səviyyədə gəlmişdir
-
Türkiyədən terror aktına cavab: Çoxlu sayda PKK-çı məhv edildi
-
İlk sevgisindən danışdı: “Münasibətimiz boyunca hər gün...“
-
Demoqrafik fəlakətə doğru... - ARAŞDIRMA
-
“Nar” şəbəkəsi Xankəndi şəhərində
-
Azərbaycanda sement bahalaşdı - VİDEO
-
Britaniya müdafiə naziri: “Döyüş təyyarələri Polşaya enib”
-
40-dan çox şəxsə saxta sənədlə torpaq satıldı - KURYOZ DƏLƏDUZLUQ
-
Avropanın ən böyük qaz yatağında hasilat DAYANDIRILIB
-
Plastik zibil qabları nə qədər etibarlı və təhlükəsizdir? - ARAŞDIRMA
-
Blinkendən Ankaradakı terror aktı ilə bağlı bəyanat - FOTO
-
Messi ailəsilə ilə azərbaycanlı iş adamının səmimi görüntüləri yayıldı – VİDEO
-
Gürcüstan polisi erməni diasporasının Azərbaycana qarşı təxribatına icazə verməyib - FOTOLAR
-
Varşavada miyondan çox insan küçələrə axışdı - VİDEO
-
Kənd təsərrüfatı ilə bağlı müəyyən güzəştlər ediləcək? - ARAŞDIRMA
-
“Azərbaycan ərazisi Qarabağ 30 illik işğaldan sonra azadlığa qovuşub” - Ərdoğan
-
Xankəndidəki qalmaqallı abidə: Müəllifi kimdir, necə tikilib?
-
Prokurorluq orqanlarının xidməti fəaliyyətdə fərqlənən əməkdaşları mükafatlandırılıb - FOTOLAR
-
“Bu, terrorçuların son çırpıntılarıdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan həkimləri Xankəndidə işə başladılar - VİDEO
-
“Qarabağda etnik təmizləmə və soyqırımı həyata keçirilmir“ - Hikmət Hacıyev
-
Beyləqanın kəndlərində həyətyanı sahələri su basıb - FOTO/VİDEO
-
DMX və ƏƏSMN əməkdaşları Xankəndidə fəaliyyətə başladılar - FOTO
-
BMT nümayəndələri “Laçın” sərhəd-keçid məntəqəsinə baxıblar - FOTO
-
Qarabağ erməniləri öz müqəddəratlarını müəyyən etdilər - VİDEO
-
Xocavənddə Azərbaycan bayrağı dalğalandırıldı - VİDEO
-
İtkin Natiqin hekayəsi, şəklini “tanımayan“ Balasanyan: “Doğradılar...“ - ŞOK
-
Bəzi yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Xankəndidə tələ qurğular, silah-sursat aşkarlandı – Fotolar
-
BDU yanğından mühafizəyə 3,3 milyon manat verir – Tender
-
“İşğaldan azad olunan ərazilərdə kosmik müşahidələr artırılmalıdır” - Vüqar Bayramov
-
Leysan, dolu, qar – Sabahın havası
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim etdi - VİDEO
-
“İran tərəfi Fərid Səfərli ilə bağlı məsələyə bir daha baxacaq” - Kamran Əliyev
-
Şəhid Vüsal Orucov Qusarda dəfn olundu - FOTOLAR
-
Boşanmalar çoxalır, nikahlar azalır, qocalma sürətlənir: Çıxış yolu nədir?
-
Pomidoru qəfil bahalaşdıran nədir? - ARAŞDIRMA
-
Türkiyə DİN-in binası yaxınlığında partlayış baş verib - Ölən və yaralılar var
-
“300-dən çox erməni separatçısı beynəlxalq axtarışa verilib“ - Baş prokuror açıqladı
-
“ATİ-nin intihar hücumunda əli var“ - Pakistan DİN
-
Pula qənaət etməyin ən effektiv yolları açıqlandı - FOTO
-
BMT-nin missiyası Qarabağa gəlib - FOTOLAR
-
“Xankəndi şəhərində müvafiq tibbi xidmətlərin təşkilinə başlanılıb“ - Prezident Administrasiyası
-
İlon Maskın atası: “Oğlumun bioqrafiyası cəfəngiyyatdır”
-
“Azərbaycan Qarabağın 30 il əvvəlki kimi çiçəklənən dinc regiona çevrilməsini istəyir” - Hikmət Hacıyev
-
Prokurorluq orqanlarının yaranmasından 105 il ötür
-
Arıqlamaq üçün mədəkiçiltmə əməliyyatı keçirən məşhurlarımız - SİYAHI
-
Zaqatalada qumbara partladı - Vətən müharibəsi iştirakçısı öldü
-
Mənzillərini kirayə verən qadını sirrini açdığı üçün öldürdü - CİNAYƏT İŞİ + VİDEO
-
Bu gün şəhid olan hərbçimizin FOTOLARI
-
Taksi fəaliyyəti ilə məşğul olanların nəzərinə - Yeni qanun sabahdan qüvvəyə minir
TOP 10
ARXİV