Pərviz Heydərov 

Q.İbadoğlunun sözlərinə görə, bahalaşma bu aydan başlayaraq gələn ilin aprel ayınadək davam edə bilər.

İqtisadçı-ekspert Pərviz Heydərov isə ciddi inflyasiya gözləmir: “Prezidentin həm minimum əməkhaqqı, həm də bir sıra dövlət büdcəsi təşkilatlatlarında çalışanların əməkhaqlarının artırılması haqda imzaladığı sərəncamların icra olunmağa başlaması nəticəsində ölkədə əslində kəskin bahalaşmanın və inflyasiya hadisəsinin baş verməsi üçün ortada heç bir daxili və xarici səbəblər yoxdur. Düzdür, sosial istiqamətdə artımlar həyata keçirildikdən sonra əsas diqqət həmişə istehlak bazarına yönəlir və bazarda qiymətlərin buna adekvat reaksiya göstərməsinin qarşısını almaq başlıca vəzifəyə çevrilir.

Qubad İbadoğlu: “Sentyabr-aprel aylarında qiymət artımları olacaq”

Çünki dövriyyəyə tələbin şişməsinə xidmət edən amilin - yəni onun tədiyyə qabiliyyətinin güclənməsini təmin edən və buna zəmin - şərait yaradan əlavə vəsaitin daxil olması nəticəsində süni tendensiyaya geniş meydan açılır ki, bu zaman qiymətlər təbii olaraq deyil, rəqabətin olmaması və inhisar amilləri səbəbindən qalxmağa başlayır. Bu ilin əvvəlindən ölkədə həyata keçirilən sosial müdafiə xarakterli tədbirlər büdcə xərclərinin 2 milyard manatdan çox artmasına səbəb olub. Sosial artımları ödəmək məqsədilə dövriyyəyə böyük həcmdə vəsaitlər daxil edilib ki, bunların bir qismi hələ ilin ikinci yarısında da daxil olmaqda davam edəcək. Belə ki, sonuncu sərəncamlar da icra edilməyə başlandıqda, dövriyyəyə üstəlik 1 milyard manatdan da çox vəsait daxil olacaq”.

Lakin ekspert hesab edir ki, cari ildə sosial artımlarla bağlı inflyasiya təzyiqinin yaranacağı bir sıra cəhətlər baxımından gözlənilmir: “Birincisi, dövriyyəyə daxil olacaq vəsaitin həcmi ikirəqəmli bahalaşma yaratmaq həddində təhlükəli deyil. Yeri gəlmişkən, bu ilin əvvəlindən ölkədə həyata keçirilən sosial müdafiə xarakterli tədbirlər büdcə xərclərinin 2 milyard manatdan çox artmasına səbəb olub. Və sonuncu sərəncamlar da icra edilməyə başlandıqda, dövriyyəyə üstəlik 1 milyard manatdan da çox vəsait daxil olacaq. İkincisi, ölkəyə idxalda payı 35 faizdən yuxarı olan idxalçılar, eyni zamanda istehsalda anoloji paya sahib istehsalçılar nəzarətdədir və onların qiymətləri dövlətin razılığı olmadan qaldıra bilməsi xeyli çətinləşib, üçüncüsü, daxili istehlak bazarına xarici təsirlər 2015-2017-ci illərdəki kimi deyil, dördüncüsü, valyuta bazarında sabitlikdir, dollar satışında təklif tələbi üstələyir, beşincisi isə, iqtisadi aktivlik qənaətbəxş səviyyədə olmasa da, passiv həddə də hesab edilmir”.

P.Heydərovun fikrincə, elə şərait var ki, qiymətləri çox da basqı altında saxlamaq olmaz və bu, mümkün də deyil: “Xüsusən də iqtisadi artımla bağlı tendensiya sarıdan inflyasiyaya təsir və təzyiq elementlərini çərçivəyə almaq yolverilməzdir. Bunda ehtiyatlı olmaq lazımdır. Ancaq bazarın hər hansı bir seqmentində və yaxud da hər hansı bir zəruri istehlak malında süni qiymət artımı baş qaldırarsa, buna, sözsüz, yol verilməməlidir və verilməyəcək də... Bir məqama da toxunmaq istərdim: inflyasiya özü dolayısı ilə iqtisadi artım göstəricisidir - buna işarədir. Söhbət normal inflyasiya göstəricisi tendensiyasından gedir. Gəlirlər artırsa və yaxud artırılırsa, bu, iqtisadi artım üçün əlavə stimul vasitəsidir. Odur ki, gəlirlərin artması müəyyən həddə inflyasiya yaradırsa, demək, artım baş verib və ya verir. İkirəqəmli inflyasiya isə ”cızıqdan çıxma" sayılır və bu, normal iqtisadi proseslərin, yəni effektiv tendensiyanın nəticəsi hesab edilmir. Azərbaycanda ikirəqəmli inflyasiya həmişə neftin dünya bazar qiymətləri düşdükdə, əhalinin gəlirləri azaldıqda baş verir və təzahür edir. Ölkəmizdə əhalinin maaş və pensiyaları artırıldıqdan sonra ciddi və kəskin şəkildə - yəni ikirəqəmli səviyyədə heç vaxt inflyasiya baş verməyib".