|
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
Japarov Azərbaycana niyə gəldi? - TƏHLİL
Tarix 27.04.24, 21:54 |
|
Bu həftə siyasi gündəmdə yaddaqalan hadisələrdən biri də Qırğız Respublikasının Prezidenti Sadır Japarovun Azərbaycana dövlət səfəri oldu.
“Kaspi” qəzeti səfərlə bağlı məqalə dərc edib.
Məqalədə deyilir ki, Sadır Japarovun səfər çərçivəsində Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevlə apardığı müzakirələr ikitərəfli əlaqələrin genişləndirilməsi, çoxvektorlu əməkdaşlıq ruhunun gələcək modelləri üçün asan həllərin hazırlanması kimi yadda qala bilər.
18 sənəddəki məzmun
Bildirək ki, səfər zamanı Azərbaycanla Qırğızıstan arasında 18 sənəd imzalandı. Həmin sənədlərin məzmunlarını ümumi şəkildə təqdim etsək, deyə bilərik ki, onlar iqtisadi-ticari, nəqliyyat əlaqələrinin dinamikası üzrə perspektivi vurğulayır.
Prezident İlham Əliyev həmkarı ilə mətbuata birgə bəyanat zamanı həmin istiqamətləri belə açıqlayıb: “Bu gün biz, həmçinin energetika, nəqliyyat sahələrini geniş müzakirə etdik. Burada da potensial görürük. Biz Qırğızıstanda bərpaolunan enerji üzrə investisiya layihələrində maraqlıyıq. Nəqliyyat sahəsinə gəldikdə, həm Qırğızıstanda, həm də Azərbaycanda irimiqyaslı nəqliyyat layihələri, dəmir yolunun tikintisi həyata keçirilir. Əlbəttə, artıq indi nəqliyyat marşrutlarının rəqəmsallaşdırılmasının və tarif siyasətinin razılaşdırılması baxımından məsləhətləşmələr aparmağa başlamaq lazımdır. Biz Xəzər, Mərkəzi Asiya vasitəsilə Avropaya marşrutu təkcə məsafə nöqteyi-nəzərindən deyil, həm də kommersiya cəlbediciliyi baxımından əlverişli etməliyik”.
Sadır Japarov isə bildirib: “Danışıqlar əsnasında Mərkəzi Asiya və Cənubi Qafqazdan keçən beynəlxalq nəqliyyat dəhlizlərinin inkişafı məsələsində iki ölkənin qarşılıqlı fəaliyyətinin perspektivləri müzakirə olundu”.
Bu bəyanatlar onu deməyə əsas verir ki, tərəflər ikitərəfli münasibətlərdə və beynəlxalq təşkilatlarda bir-birilərinə dəstək ifadə edən məqamların vacibliyini vurğulamaqla yanaşı, geosiyasi mühitdəki daha geniş regional kontekstə nəzər salırlar.
Təhlükəsizlik naminə
Məsələni daha da aydınlaşdırmaq üçün demək lazımdır ki, Qırğızıstan hərbi qüdrət və iqtisadi indekslər baxımından elə də güclü ölkə sayıla bilməz. Amma Bişkekin Türk Dövlətləri Təşkilatındakı (TDT) üzvlüyü ona əlavə iqtisadi və siyasi, geosiyasi dividendlər qazandırır.
Bu vəziyyətin formalaşmasında Azərbaycan və onun strateji müttəfiqi Türkiyə böyük rol oynayır. Bakı-Ankara tandemi müştərək maraqları baxımından Mərkəzi Asiya ölkələrindəki türk dövlətlərini, o cümlədən Qırğızıstanı Qərb-Rusiya-Çin rəqabətinin yarada biləcəyi fəsadlardan əhəmiyyətli dərəcədə qorumağı hədəfləyir.
Buna görə də, Qırğızıstanda TDT kimliyini gücləndirməklə yanaşı, ölkədə siyasi sabitlik, davamlı təhlükəsizlikdə maraqlı olmağı nümayiş etdirmək olduqca əhəmiyyətlidir.
Azərbaycan dövləti İlham Əliyevin timsalında bütün regionlarda sabitlik və təhlükəsizliyə dəstək bəyanatlarını göstərir. Ancaq şiddətlənən qlobal güc konsentrasiyasındakı rəqabət fonunda bir çox region xarici müdaxilələrə açıq məkan olaraq qalmaqdadır.
Qırğızıstanın da siyasi və təhlükəsizlik vəziyyəti həssasdır və o, güc rəqabətinin arasında kritik sıxılmalara məruz qala bilmək riskini itirməyib.
Buna görə də Qırğızıstanda siyasi, iqtisadi və təhlükəsizlik üzrə stabilliyi şərtləndirmək üçün genişmiqyaslı investisiya layihələrinə diqqəti artırmaq zərurəti yaranır.
Elə bu səbəbdən təsadüfi deyil ki, İlham Əliyevlə Sadır Japarov qarşılıqlı iqtisadi-ticari və nəqliyyat sahəsindəki əməkdaşlıqların işığında investisiya portfelləri üzrə mövqelər səsləndirdilər.
Sağlam balans zərurəti
Təbii ki, Mərkəzi Asiya regionunda Çinin iqtisadi rıçaqlarını bərkitməsi diqqətdən kənarda qala bilməz. Pekin “Bir Kəmər, Bir Yol” təşəbbüsü çərçivəsində Mərkəzi Asiyaya əhəmiyyətli iqtisadi sərmayələr qoyur və infrastrukturun inkişafı üçün əhəmiyyətli imkanlar təqdim edir.
Bişkek administrasiyası üçün bunun ən son nümunəsi Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan Dəmir Yolu Layihəsidir.
İndi üçün Çin-Qırğızıstan-Özbəkistan-Xəzər dəmir yolu layihəsini həll etmək və əmtəə dövriyyəsinin artmasına imkanlar yaratmaq Bakı-Bişkek xəttində vacib prioritet olaraq görünə bilər.
Beləliklə, Qırğızıstan Azərbaycanla münasibətlər və TDT-dəki təmsilçilik fonunda ölkəni əhəmiyyətli sağlam balansa söykəmək çağırışlarına baxmalıdır.
Bu baxımdan demək olar ki, TDT-nin siyasi nizamı Rusiya-Qərb-Çin arasında çoxvektorlu və çöxölçülü yanaşmasını göstərməkdən çəkinmir. Ona görə ki, regionda Transxəzər Nəqliyyat Dəhlizi (Orta Dəhliz) də olmaqla, bir çox layihə Çinin geosiyasi imkanlarına diqqəti ayırır. Bu diqqətin artırılması sözsüz ki, Qərb və Rusiyanı maksimum dərəcədə bir-biriləri ilə mübarizə fonunda daha kəskin rəqabətə fokuslayır.
Ancaq Qırğızıstan siyasi elitasında Qərb oriyentasiyasına diqqət ayrılması biristiqamətli iqtisadi asılılığın qarşısını alır, birbaşa və ya dolayısı ilə xarici investisiyaların cəlb edilməsini asanlaşdırır.
Bu mənada TDT-dəki aparıcı qüvvə kimi Azərbaycan Mərkəzi Asiyada qlobal səviyyədə təsirini hiss etdirən potensial hegemon gücləri daha çox iqtisadi formatda sağlam rəqabətə kökləməkdə maraqlıdır.
Hərbi qarşıdurma olmadan aparıla biləcək sağlam rəqabət Mərkəzi Asiya regionuna daxil olan Qırğızıstanı iqtisadi əməkdaşlıq və siyasi oriyentasiya baxımından daha çox TDT-nin təsirlərinə uyğunlaşdırır.
Bu oriyentasiyanın saxlanılması üçün ideoloji-mədəni aspektlərə nəzər yetirmək mütləqdir, buna görədir ki:
- Prezident Sadır Japarovun Bakıda Çingiz Aytmatovun abidəsinin açılış mərasimində iştirak etməsi,
- Bir gün sonra TDT-nin əhəmiyyətini çoxaldan Azərbaycanın işğaldan azad olunmuş ərazilərinə səfəri qarşılıqlı anlaşmaları təşviq edir.
Nəticə olaraq deyə bilərik ki, Qırğızıstan Prezidentinin Azərbaycana səfəri həmin dövlətin və Bakının qarşılıqlı gözləntilərindəki profilləri yüksəltməyə xidmət edir.
Bu reallığa uyğun olaraq, Azərbaycanla Qırğızıstanın daha güclü regional əməkdaşlığa əsaslanan təhlükəsizlik axtarışlarını genişlədəcəyini proqnozlaşdırmaq mümkündür.
Xəbərin oxunma sayı : 2149
Analiz
Xəbərlər
-
Özbəkistana 115 min əmək miqrantı qayıdıb - İlin sonuna qədər 300 min olacaq
-
Meteohəssas insanların nəzərinə: Geomaqnit qasırğası gözlənilir
-
Şahin Bağırov Mühafizə Xidmətinin rəisini təqaüdə göndərdi - Yerinə o gətirildi
-
Külək, leysan, dolu, qar - Sabahın havasl
-
Masazırda ağacların kəsilməsinin “icazəsini“ Nurlan Həsənov verib? - VİDEO
-
Ağcabədidə 40 yaşlı kişi qətlə yetirildi - Saxlanılan var
-
Bəzi məhsulların qiyməti artıb - SİYAHI
-
Media Agentliyi yeni müsabiqə elan etdi – 10 gün müddət var...
-
25 il ölmüş bacısının adı ilə yaşayıb - Hakimdən şok açıqlama
-
Dövlət qulluqçularının nəzərinə: Cavablar AÇIQLANDI
-
Vətəndaşlara ciddi xəbərdarlıq edildi - bank kartları...
-
Xocalı Rayon Məhkəməsinə yeni sədr təyin olunub - Sərəncam
-
Rusiyalı deputatın avtomobili partladıldı - “Allaha şükürlər olsun ki...” (VİDEO)
-
Broyler toyuqlarının bu hissələrini yeməyin - Xəbərdarlıq
-
Gürcüstanda tələbələrin tətili başlayıb - Aksiyaya 30 universitet qoşulub
-
Prezidentdən yeni təyinatlar - SƏRƏNCAM
-
Bakıda estetik cərrahlara qarşı əməliyyat - Tutulanlar var
-
Qarabağ Universitetinə qəbul planı təsdiqlənib - Təhsil ödənişsiz olacaq
-
İş adamı Göyçayda təbiətə ciddi ziyanlar vurub – ETSN rəsmiləri isə b una göz yumur
-
Yeni qərar qüvvəyə minir - Taksilərin qiyməti artacaq
-
Azərbaycanın “Brend tələbə”ləri - SİYAHI
-
Rahidə Baxışova 3-cü dəfə ərə gedir? – VİDEO
-
Prezident qəbullar keçirdi- FOTOLAR
-
Azərbaycanın müdafiə nazirinə yeni müavin təyin olunub - Prezidentdən sərəncam
-
Balakəndə narkokuryerlərdən 10 kiloqram marixuana aşkarlanıb - FOTO
-
Rusiyanın yeni müdafiə naziri kimdir? - Belousovun DOSYESİ
-
2 azyaşlını vuran müğənnini hansı cəza gözləyir? - Açıqlama
-
Qubadlının Mahruzlu və Zilanlı kəndlərində tikinti işlərinə başlanılıb - FOTO
-
Prezident Millətlər Birliyinin baş katibini qəbul etdi
-
Bakıda təhlükə saçan yol: “Nə piyada keçidi var, nə də səki” - VİDEO
-
Asan yolla qazanc əldə etmək istədi, böyük məbləğdə pulunu İTİRDİ - VİDEO
-
Minimum əməkhaqqı artırılır - Təkliflər hazırlanır
-
Putin bu şəxsləri öz komandasında görmək istəyir - ADLAR
-
Bu avtomobillərin sürücüləri cərimələnəcəklər - VİDEO
-
Azərbaycanda yağıntılı hava şəraiti davam edir - FAKTİKİ HAVA
-
Rayon xəstəxanalarında həyəcan təbili: Həkim çatışmazlığı - VİDEO
-
Xocalıya köç başlayır: Evlərin təhvilvermə prosesinin vaxtı açıqlandı
-
Bakıda sakinləri narahat edən akustik səs kirlənməsi: DİN-dən açıqlama - VİDEO
-
Azərbaycan xalqını indi daha böyük inam birləşdirir
-
2 azyaşlı uşağı vuraraq hadisə yerindən qaçan ifaçı söyüş söydü - VİDEO
-
“Yoxa çıxan” Mahir, ümidləri doğrultmayan Musa, toparlanan Şahruddin: Legionerlərimizin uğursuzluğu
-
Fermerlər şikayətçidirlər: “Məhsulumuzu 70 qəpikdən alırlar...”
-
İsmayıllıda yol çökdü - Təhlükəli vəziyyət yarandı + VİDEO
-
Putin müdafiə nazirini dəyişdi - Şoyqunu yeni vəzifəyə təyin etdi + FOTO
-
Gömrük bağlamanı aça bilərmi? - Rəsmi açıqlama
-
Xəstəxanada 17 yaşlı qız müəmmalı şəkildə öldü - “Tibb bacısı qızıma adını bilmədiyi iynəni vurub” + VİDEO
-
Şuşa şəhəri Baş plana uyğun yenidən qurulur
-
Sabahın havası meteohəssas insanlar üçün təhlükəlidir - XƏBƏRDARLIQ
-
Ermənistan sərhədindən cəmi 1 km aralıda yerləşən Əlibəyli kəndi – VİDEO
-
Ölkə ərazisində qeyri-sabit hava şəraiti mayın 15-ə qədər davam edəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
“ABŞ İsraili dəqiq silahlarla təchiz etməyi dayandırmayıb“ - Blinken
-
Problemli kreditlər hansı valyutada daha çoxdur? – Son məlumat
-
Mal-qara ilə baş verən qəzalarda hallarda məsuliyyəti kim daşıyır? - VİDEO
-
Şuşanın yeni tarixi inkişafla başlayıb
-
Yağıntılı hava şəraiti davam edir: Bəzi rayonlara dolu düşüb
-
Parkda avtoxuliqanlıq etdi, həbs olundu - FOTO/VİDEO
-
Radikal müxalifət parlamentə və polisə qarşı zorakılıqlar planlaşdırır - Kobaxidze
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim etdi - VİDEO
-
Bakıda obyektin gecə saatlarında sökülməsi narazılıq yaratdı: “Yata bilmirik” - VİDEO
-
Xatirə İslamın videosu yayıldı: Mini ətəkdə... - VİDEO
-
Moldovada siyasi qütbləşmə pik həddə - TƏHLİLİ
-
25 minə yaxın şagird və abituriyent imtahan verib: Nəticələr nə zaman elan ediləcək?
-
Gözlənilən hava şəraiti ilə əlaqədar əhaliyə müraciət - VİDEO
-
“Həmin məqamlara görə, o pullardan imtina edirəm“ - Dilarə Əliyeva
-
“Netanyahu Hitleri qısqandıracaq səviyyəyə çatıb” – Ərdoğan
-
Şuşanın dirçəldilməsi geniş vüsət alıb
-
Magistral yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya sərhədçiləri Zəngəzurda keçid məntəqələrini bağlayır
-
Azərbaycanla Türkiyə arasında ikiqat vergitutmanın ləğvi onlayn ticarətə necə edəcək? - ARAŞDIRMA
-
İranda hər altı saatda bir məhbus edam edilir - FOTO
-
Maaşlar saathesabı verilə bilər - Bu, kimə xeyir edəcək?
-
“ABŞ təhlükə altındadır” - Tramp
-
Sürücülərdən tıxac problemi ilə bağlı təklif - SORĞU + VİDEO
-
Rusiyada daşqınlar davam edir - Minlərlə ev su altında qalıb
-
Tələbələr gizli qulaqlılardan istifadə edirlər? - VİDEO
-
Cavanlar azalır, qocalar çoxalır: Dünyada proses necə gedir? - ARAŞDIRMA
-
Şimal-qərb küləyi güclənəcək, arabir yağış yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Xaricdə ödənişli təhsil alan müharibə veteranları üçün güzəşt edilə bilərmi? - VİDEO
-
Günlük villa kirayələrinə maraq artıb - VİDEO
-
Rayonlarda yağış yağıb, şimal-qərb küləyi əsib - FAKTİKİ HAVA
-
“ABŞ-nın hökmranlığı sona çatıb” - Hindistan XİN
-
34 ölkədə qadağan olunan məhsul - Azərbaycanda çiçəklənmə dövrünü yaşayır
-
25 minə yaxın şagird və abituriyent Azərbaycan dili fənnindən imtahan verəcək - Bu gün
-
“Avroviziya-2024”ün qalibi mükafatını səhnədə sındırıb - VİDEO
-
Keçmiş arvadı və onun sevgilisi ilə bir evdə yaşayan kişi qatil oldu - VİDEO
-
Makron Kremli hədələdi: “Əgər Rusiya həddi aşsa...”
-
DİN-dən vətəndaşlara xəbərdarlıq: “Sosial şəbəkələrdə diqqətli olun”
-
Yeni tələblərə görə, köhnə nəqliyyat sahibləri avtomobillərini yeniləməkdə maraqlı olacaqlarmı? - VİDEO
-
Günəşdə yeni güclü partlayış baş verib - Xəbərdarlıq
-
Azərbaycanda yenidən zəlzələ oldu - RƏSMİ
-
“Rafahda genişmiqyaslı əməliyyat planında qərarlıyıq“ - İsrail ordusu
-
Mövlam Şixəliyev özünü və əmlaklarını xilas edə bilmədi - Məhkəmə
-
Zibilliyi xatırladan Xəzər sahili - FOTOLAR
-
Nohur gölündə suyun səviyyəsi təhlükəli həddə çatıb - VİDEO
-
Yurdlarına qovuşan şuşalılar Cıdır düzündə yallı getdi - VİDEO
-
Vəzifəsindən azad edilən general kimdir? - DOSYE
-
ABŞ Ukraynaya 400 milyon dollarlıq silah göndərdi – Üçüncü paketə nələr daxildir?
-
Sahil Babayevin Fəxri Xiyabana geyindiyi kofta 2660 manat imiş - FOTO
-
Hərbi vəzifəlilərin təlimindən yeni GÖRÜNTÜLƏR
-
Ağstafanın icra başçısının adı məhkəmə qalmaqalında – 194 minlik mənimsəmə
-
“Qaziyəm” deyib şəhəri bir-birinə qatdı, saxlanıldı - VİDEO
-
Bakıdan Avropa İttifaqına ünvanlanan mesaj - TƏHLİL
-
Yasamalda oğurluq maşını satmaq istəyən 3 nəfər tutulub - FOTO
-
Güclü külək əsəcək, çaylardan sel keçəcək - Xəbərdarlıq
-
Şuşada “Xarıbülbül” festivalı başladı - Prezident və birinci xanım açılışda iştirak etdi (VİDEO)
-
Dünyanın ən varlı şəhəri: 360 min milyonçusu var
-
“Əminəm ki, bundan sonra Azərbaycan torpaqlarında daim sülh olacaq” - İlham Əliyev
-
Peres 55 milyon avroluq ulduzun transferindən imtina etdi: “Arda Güler daha yaxşıdır”
-
Şuşa qəhrəmanlığın, zəfərin və sülhün rəmzidir - Prezident
-
Emin Əmrullayev Türkiyəyə səfər edib - Fotolar
-
Zeynəb Xanlarova Şuşada səhnəyə çıxdı - Video
-
14 aprel imtahanında ən yüksək bal toplayan ölkə birincisi - FOTO
-
Saxta gömrük “polkovniki“nə hökm oxundu: 86 min manata vəzifəyə “təyin edirmiş“...
-
Müdafiə naziri toplantı keçirdi: General-leytenant ehtiyata buraxıldı - FOTO
-
3 şəhərin baş planı hazırlanır - 1,6 milyon ayrıldı
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq – Sabahın havası
-
Qanunsuz şans oyunlarında növbəti dələduzluq - FOTOFAKT
-
Təmirli binadan qopan beton parçaları yola düşdü - VİDEO
-
Zeynəb Xanlarova ilk dəfə Şuşada - FOTO
-
Köhnə avtomobillərin dövriyyəsi məhdudlaşdırılır - Təkliflər hazırlanacaq
TOP 10
ARXİV