![]() |
|
![](http://azfakt.com/photos/96972.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/c4fcc13f-2ac4-41a1-8164-2d1bc23c8dc0.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/23180.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/4095.jpeg)
![](http://azfakt.com/photos/282112.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/798367.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/2221648.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/a2a6e587-7499-4cb7-aed6-e39b6fe7fb42.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/7331944.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/32116.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/572101.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/394513.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/317123.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/82795.jpg)
İran Azərbaycanda casus şəbəkəsini necə yaradıb? - Faktlar açıqlandı
Tarix 04.02.23, 17:05 |
|
![bitmap-img6](http://azfakt.com/photos/43809.jpg)
Vaxtilə, (1992-93-cü illərdə) Azərbaycanın İrandakı səfirliyinin əməkdaşı olan, hazırda “Orta Doğu” Araşdırmalar Mərkəzinin sədri kimi fəaliyyət göstərən, politoloq Sədrəddin Soltan Konkret.az-a eksklüziv müsahibə verib. Həmin müsahibəni təqdim edirik:
– Sədrəddin bəy, İran terroru necə maliyyələşdirir və casusları necə ələ alır?
– Bu sual sırf mütəxəssisin cavablandıracağı, dəyərləndirəcəyi məsələdir. Mən isə öz ehtimallarımı söyləyə bilərəm. Bütün bu tip cinayətlərin maliyyələşdirilməsi və törədilməsi üçün ilk növbədə şəbəkənin yaranmasına ehtiyac var. İran hakimiyyəti 30 ildən çoxdur ki, Azərbaycanda şəbəkə yaradıb və bu şəbəkəni əvvəllər nəğd pul vasitəsiylə maliyyələşdirirdisə, sonrakı dönəmlərdə həmin o şəbəkəyə nələrsə satdırmaqla maliyyə xərclərini ödəyirdi. Yəni şəbəkəyə İrandan mal gəlir, onlar bu malı burada reallaşdırırlar və sonra Azərbaycan və ya başqa bir ölkə ərazisində xərclərinə sərf edirlər. Burada əsas məsələlərdən biri yerli əhalini ələ keçirməkdir. Bu da klassik metoddur. Yerli əhalini ələ keçirib, özününküləşdirəndən sonra hadisələri və şəbəkənin fəaliyyətini onun üzərindən qurursan və sonra yerli əhalini müxtəlif şirnikləşdirici vasitələrlə özünə cəlb edirsən.
İlk növbədə bu, maliyyə məsələsidir. İran hakimiyyəti bu maliyyə vəsaiti ilə bu şəbəkəni qurmağa 1990-cı illərdən başlayıb. Azərbaycan ərazisində İmam Xomeyni adına “İmdad” xeyriyyə cəmiyyəti adında Qeyri-Hökumət Təşkilatı fəaliyyət göstərirdi və o təşkilat ölkə üzrə insanlara yardım etmək məqsədi altında müxtəlif aksiyalar keçirir və onların arasından özünə uyğun olan insanları seçirdi.
Hər halda bu, ehtimal olunurdu. Çünki sonrakı mərhələdə bu cəmiyyətin fəaliyyəti dayandırıldı. Hətta, iş o yerə çatmışdı ki, İmişli və Saatlı rayonlarındakı qaçqın düşərgələrinə İran kənar adamların girməsinə mane olurdu. Elə İranın qaçqın düşərgələrini belə izolyasiya etməsinə görə də problemlər yarandı və bu cəmiyyəti ölkədən çıxardılar. Sonrakı mərhələlərdə cəmiyyətin rəhbərliyi gəl-get etsə də, nəticə olmadı.
– Bu şəbəkənin başında kimlər dayanır?
– İranın Bakıda təkcə səfirliyi yox, Mədəniyyət mərkəzi də fəaliyyət göstərir. Eləcə də İranın Ali dini rəhbəri Xameneinin xüsusi nümayəndəsi Azərbaycanda fəaliyyət göstərirdi. Deməli, İran Azərbaycanda açıq şəkildə 3 istiqamətdə öz şəbəkəsini qura bilər.
1) Səfirliyinin xətti ilə. Konsulluq da ora daxildir.
2) Mədəniyyət mərkəzinin xətti ilə.
3) Xameneyinin Bakı ofisinin xətti ilə.
Hətta bura İran Aypara cəmiyyətinin Bakıdakı ofisini də əlavə etmək olar. Yəni bu görünən tərəfdir. Ehtimal var ki, müxtəlif ticarət mərkəzləri vasitəsiylə, müxtəlif dini kitablar satılan şəbəkələr vasitəsiylə də bu tip şəbəkələr qurula bilər. Şübhəsiz bu şəbəkənin başında kimin dayandığını demək çətindir. Daha doğrusu, bunu kiminsə bilməsi çətin məsələdir. Amma bütün bunlara rəhbərliyi fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdəki səfirliklər, mədəniyyət mərkəzləri və.s başçılıq edir.
Onlar isə ölkədə İran İnqilabı Keşikçiləri Qvardiyasının təhlükəsizlik xidməti ilə iş görürlər, İran ETTELAAT-ının xətti ilə iş görürlər, İran daxili işlər nazirinin xətti ilə iş görürlər, hətta, Seyid Əli Xameneinin birbaşa tabeliyində olan ofisin xətti ilə iş görürlər və bunların hamsının başında onların rəhbərləri dayanır. Yəni bütün bunların hamsına Seyid Əli Xamenei rəhbərlik edir.
– Dini təhsili və İrana göndərilən dini vergiləri necə qadağan etmək olar?
– Din çox həssas məsələdir. İran hakimiyyəti də Azərbaycanda bu həssas məsələdən çox namərdcəsinə istifadə edib. İran hakimiyyəti Azərbaycanda insanların dinə meylli olmasında istifadə edib onları Qumda, Qəzvində, hətta Dəməşqdə oxumaq adı altında aparır və özünün siyasi ideoloji təhsilini təlqin edir, onları özününküləşdirir. Bunun qarşısını almaq üçün ilk növbədə Azərbaycanın özünün dini mərkəzi fəaliyyət göstərməlidir. Dini vergilərin, yəni, Xumsun İrana göndərilməsinin qarşısını almaq üçün də həmin o mərkəzlər fəaliyyət göstərməlidir. Əslində, adi Azərbaycan vətəndaşı İrana xums göndərmir, xumsun iri ticarət mərkəzlərindən getdiyi ehtimal olunur. Çünki bu ticarət mərkəzləri həm də İranın maliyyələşdirdiyi, məhsul göndərdiyi mərkəzlərdir. Hesab edirəm ki, bu ticarət mərkəzlərinə diqqət yetirmək lazımdır ki, bu məsələ aradan qalxsın. Üstəlik, məscidlərdə də maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. İlk növbədə, hər kəsin bu məsələni bilməsi vacibdir: Xums öz ölkənə qalır, əgər artıq qalırsa, onu başqalarına göndərmək mümkündür. Azərbaycanda da bu dini vergilərin verilməsi üçün kifayət qədər insanlar var. Həm yoxsul insanlar var, həm də zəkatın verilməsi üçün alimlər var. Bu istiqamətdə məsələni tənzimləmək mümkündür. Bununla bağlı Azərbaycanın dini qurumlar idarəsi, dini Qeyri Hökumət Təşkilatları, məscidlər birgə konsepsiya hazırlasa daha məqsədəuyğun olar.
– İranın burada casus şəbəkəsi çoxdursa, qarşısını necə almaq olar?
– Dünyanın hər yerində casuslar fəaliyyət göstərir. Hətta, bir-biriylə qardaş olan ölkələrdə belə, bu cür şəbəkələr fəaliyyət göstərir. Sadəcə olaraq məqsəd məsələsi var. Məsələn, qardaş ölkələrdə fəaliyyət göstərən şəbəkələr o ölkə üçün yarana biləcək təhlükənin qarşısını almaq üçün fəaliyyət göstərir və həmin ölkədən özünə gələcək təhlükəni qarşılamaq üçün fəaliyyət göstərir. Amma İranın Azərbaycandakı şəbəkəsi xain fəaliyyətdir. Burada 5-ci kolon yaratmaq, habelə İran İnqilabının rəhbəri Xomeyninin İslam doktrinasını Azərbaycanda yaradıb, ölkədə İrandan sonra ikinci müsəlman dövləti yaratmaq cəhdidir. Bu isə Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı fəaliyyətdir. Bunun qarşısını almaq da yerli dini mərkəzlərinin yaranmasından keçir. Azərbaycanda kifayət qədər din xadimləri var. Bu din xadimləri cəmiyyətə tanıtdırılsa, onların verdikləri fətvaların Azərbaycan cəmiyyətinə qəbul olunması üçün şərait yaradılmalıdır. Onların nüfuzu artırılmalıdır. Məsələn, həmin dindar kəsim də İrandakı ayətullahlar kimi dini fiqh oxuyublar, dini təhsil alıblar, onlar Azərbaycan cəmiyyıtinə dinlə bağlı verə biləcəkləri hər məsələni bilirlər. Onların fəaliyyətinə şərait yaratmaq lazımdır. Yəni ilk növbədə Azərbaycan cəmiyyəti özününkünə üstünlük verməlidir. Bu, təbliğ olunmalıdır. İkinci bir tərəfdən məscidlərin fəaliyyətinə üstünlük vermək lazımdır. Məktəblərdə bu tip məsələlərin təbliğinə diqqət yetirmək lazımdır. Hadisələr göstərir ki, məktəblərdə belə, İranyönlü dini təbliğat aparılır.
– Sizcə, İranla bütün əlaqələr kəsilməlidirmi?
– Hələki İran-Azərbaycan əlaqələrinin kəsilməsinin zamanı deyil. Çünki vəziyyət o dərəcədə kritik həddə çatmayıb. Hesab edirəm ki, diplomatik danışıqlar aparmaqla problemləri həll etmək mümkündür. Ona görə də Azərbaycan tərəfi diplomatik münasibətlərin səviyyəsini aşağı endirib konsulluq səviyyəsində münasibətlərə davam etməkdədir.
– Hələ də Azərbaycanda İrandakı müştehidlərə bağlı olan, casusluq edən adamlar var. Onları da zərərsizləşdirmək üçün silsilə əməliyyatlar keçirilməlidir?
– Azərbaycanda İrandakı həmin müştehidlərlə əlaqəsi olan din xadimləri var. Onlar özlərini hər iki tərəfin nümayəndəsi kimi təqdim etməyə çalışırlar. Fikrimcə, bu cür İranyönlü adamları boykot etməklə onları zərərsizləşdirmək daha asandır. Çünki 30 ilə yaxındır ki, İran quruculuq, dostluq fəaliyyəti ilə ölkədə kök salıb. Bu şəbəkə xərçəng xəstəliyini xatırladır. Xərçəng xəstəliyinin mənbəsi qurudulmayana qədər kök salmaqda davam edəcək. Bununsa ilk növbədə müalicəsi maarifləndirmədən və dövlətçilik şüurunun yüksəlməsindən asılı olacaq. Azərbaycanda vətəndaş nə qədər ki, öz dövlətinin təhlükəsizliyinə, milli maraqlarına laqeyd yanaşacaq, bu tip din xadimləri də tez-tez peyda olacaq. Cəlil Məmmədquluzadə deyirdi ki, İranda məclisdən qovulan mollalar, təəssüf ki, Azərbaycanda məclisin başında otururdular. Təəssüf ki, indi də belədir.
Xəbərin oxunma sayı : 592
Müsahibə
Xəbərlər
-
Röya rəqsi ilə diqqət çəkdi - VİDEO
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
PA rəsmilərinin avqust ayında vətəndaş qəbulu cədvəli açıqlandı - CƏDVƏL
-
“Saville“ makaronlarının içindən diri siçan balaları çıxdı - VİDEO
-
Deputat olmaq istəyənlər üçün bir həftə vaxt qaldı - Sənədlərini DSK-lara təqdim etmək üçün
-
Azərbaycanda vəzifəli şəxsin qətlinin təfərrüatları: İşığı kəsib evdən çıxmasını gözləyiblər
-
Nazir, komitə sədri və... - Onların qəbul günləri açıqlandı (CƏDVƏL)
-
I və IV ixtisas qrupları üzrə qəbul imtahanında dörd nəfər yüksək nəticə göstərib - Altısının nəticəsi ləğv edilib
-
Dolları olanlar mütləq bu xəbəri oxusun - VACİB AÇIQLAMA
-
Tikinti şirkəti şəhərin mərkəzini xarabalığa çevirib - Dövlət qurumlarının “Pilot-16”-ya gücü çatmır? (VİDEO)
-
Kamran Əliyev Kadir Özkaya ilə görüşdü - FOTO
-
“Milyardlarla insan ekstremal istilik epidemiyası ilə üz-üzədir” – Quterreş
-
“Ekoloji tələblərə cavab verməyən bütün layihələr geri qaytarılır“ - Agentlik rəhbəri
-
Kreditlə bağlı mühüm yenilik: Zamin tələbi ləğv olunur?
-
DİN əməliyyat keçirdi: Saxlanılanlar var (VİDEO)
-
“100 balı“ keçə bilməyən abituriyentlər: Universitetlərdə plan yerləri boş qalacaq
-
“Tramp prezident seçilərsə, Ukraynaya 500 mlrd. dollar yardım edəcək“ - Pompeo
-
Bu istiqamətdə əlavə qatar reysləri təyin edildi - CƏDVƏL
-
Naftalanı xaraba qoyan Vüqar Novruzovun Nəsimiyə başçı gəlməkdə məqsədi nədir?
-
“Özəl sektorda aktivliyi artırmaq niyyətindəyik“ - Mikayıl Cabbarov
-
Sərdar Cəlaloğlu seçkilərdən geri çəkildi - Səbəbini belə əsaslandırdı
-
Güclü külək və sel olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank 3 günlük rəsmi məzənnəni açıqladı
-
“Mövcud qlobal sistem artıq öz əhəmiyyətini və gücünü itirir“ - Ərdoğan
-
Prezident bu sazişləri təsdiqlədi - FƏRMAN
-
Bu il cəmi 6 dəfə gömrük ödənişlərinin ödənilməsindən yayınma halı olub – SİYAHI
-
Növbəti günlərdə də dağlıq rayonlarda leysan yağacaq, şimşək çaxacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Tramp prezident seçilsə, Rusiya ilə bağlı mövqeyi Baydendən fərqlənməyəcək“ - Kreml
-
Bakının bu küçəsində kirayə evlər od qiymətinədir - Buna görə imiş...
-
Məhkəmə Rəşad İbrahimovun şikayətini təmin etmədi - CƏRİMƏ KƏSİLDİ
-
Rusiya Krıma yanacaq tədarükü üçün mühüm kanalı itirib - Britaniya kəşfiyyatı
-
Biznesmen yoxsa deputat? - Qafarov şirkətlərini qorumaq üçün parlamentə düşmək istəyir?
-
Narkotik dövriyyəsi ilə məşğul olan dəstənin 5 üzvü saxlanılıb - VİDEO
-
POS-terminalı olmayan obyektlərə xəbərdarlıq - “6 min manat cərimə gözləyir”
-
Azərbaycanda bu universitetlərdə illik təhsil haqqı artırıldı - SİYAHI
-
Evdən qaçan 16 yaşlı qız tapıldı - Oğlan tutuldu
-
Polisin qanunsuz miqrasiyaya qarşı keçirdiyi əməliyyatda daha 34 əcnəbi saxlanılıb - VİDEO
-
“Araz” marketdə qurdlu xurmalar satılır - ŞOK VİDEO
-
“Sevimli Dad”ın “Közləmə” sosislərində də zərərli maddə var – FOTO
-
Evin qarşısına qumbara və qərənfil qoyana - Bu cəza verildi
-
Adı kazinoda külli miqdarda pul uduzmaqda hallanan prorektor deputatlığa hazırlaşır? - İDDİA
-
“Mcdonald”s Azərbaycan” niyə cərimələnir? - Hüquqşünas səbəbi açıqladı
-
Leysan yağacaq, şimşək çaxacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Azercell” rouminq xidmətini bahalaşdırdı: – bir meqabayt 6 manat oldu
-
Su polisləri Xəzərdə brokonyerləri saxladı - VİDEO
-
Bu şəxslərə hər ay 150 manat veriləcək - QƏRAR
-
Kolleclərə ixtisas seçimi başlayıb - DİM-dən xəbərdarlıq
-
Dəmir Yolları İdarəsi öz işçisinin şirkətinə tender verib - ARAŞDIRMA
-
“Trampla debata hazıram” – Harris
-
Bütün növ pensiyalar artacaq - Bu tarixdən...
-
Avtomobillərdəki “səssiz qatil“ - sürücü və sərnişinlərə XƏBƏRDARLIQ!
-
Psixoloqların fantastik qiymət tələb etdikləri seanslar - VİDEO
-
Bu mənzillərin qiyməti bahalaşdı - Ekspertlər nə deyir?
-
“Hazırda İsraillə İran arasında danışıqlar mümkün deyil“ - Səfir
-
Bəzi yerlərə leysan yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Azərbaycanda 14 yaşdan yuxarı şəxslərə bu nəqliyyat vasitəsini idarə etməyə icazə verildi - VİDEO
-
“Mənə baxıb arzu tutsunlar” - Samirə Əfəndi
-
UEFA Konfrans Liqası: “Sabah“ səfərdə qalib gəlib
-
Qalmaqallı şirkət “Hermes-S“ MTK-ya tender verildi - 9 milyonluq
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Atalar və mandatlı övladlar ... - Bu adamlar YAP-ın siyahısına necə düşür?
-
KTN-də kadr dəyişikliyi - Bayandur Rzayev Məcnun Məmmədova təsir edə biləcək?
-
Səbail rayon İcra Hakimiyyəti küçələri işıqlandırmır: işığa qənaət və fanarla gəzən sakinlər - VİDEO
-
Bağırov işdən çıxardığı sabiq rəisə yeni vəzifə verdi - Dindirilmək üçün Bakıya gətirilmişdi
-
Azad edilmiş ərazilərə buraxılan şəxslər bu tələblərə riayət etməlidir - SİYAHI
-
Deputat olmaq istəyən yeni simalar - SİYAHI
-
“Bolt”dan “comfort” taksi çağıran qadının başına dəhşətli iş gəldi - Məhkəmə
-
2023-cü ildə dünyada hər 11-ci adam ac qalıb – BMT
-
“Bu, həyatımda gördüyüm ən böyük sirkdir“ - Xavyer Maskerano
-
Saxta pullar hazırlayan Türkmənistan vətəndaşı ölkəsinə təhvil verilib - RƏSMİ
-
“Zelenski ilə sülh danışıqları çətin, amma mümkündür“ - Kreml
-
“Obama Harrisin namizədliyini dəstəkləyəcək” – NBC
-
Nəvə nənəsinin evindən 102 minlik oğurluq etdi - Gəncədə
-
Çörəyin qiyməti ucuzlaşacaq? - AÇIQLAMA
-
Bu qidadan imtina edənlərin ömrü 30 il uzanır – Həkimdən iddia
-
İmişlidə yanacaq daşıyan maşın aşdı, xəsarət alanlar var - FOTOLAR
-
Dövlət Agentliyi yenə zərər etdi, yığılmış zərəri 24 milyon manatı keçdi - HESABAT
-
Sabiq icra başçısının klinikası əmək qanunvericiliyini pozub - Məhkəməyə verildi
-
Bu pivənin istehsalı dayandırıldı - Nöqsanlar aşkarlanıb
-
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
-
Səttar Möhbalıyev bu qurumu ailə biznesinə çevirib – Hüquq müdafiəçisi
-
“Yeni Klinika“nın mühafizə rəisi rüşvəti qaytardı - Mühafizəçisinə cəza verildi
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank məzənnəni açıqladı
-
Siqaretlərin qiyməti nə qədər artacaq? – İqtisadçı açıqladı
-
Xanlar Fətiyev haqqında sensasion faktlar: Sabiq deputat külli miqdarda vəsaiti ölkədən necə çıxarıb?
-
Daha 295 gənc xaricdə dövlət hesabına oxuyacaq - SİYAHI
-
Polkovnik rektor təyin edildi - Sərəncam
-
Hacı Qalibin oğlu namizəd olmadı, qalmaqallı direktora yol açıldı
-
Tovuzda məzarlıqda dava: həmkəndlisini döyərək öldürən şəxs tutulub
-
1 litr benzinlə icra başçısının qəbuluna getdi - Cərimə edildi
-
Model Afaq Aslan yeni fotosessiyası gündəmə gəldi - FOTOLAR
-
Polad Bülbüloğlu seçkiyə gedir: Bu dairədən namizəd oldu
-
“Azərbaycan Xəzər Dəniz Gəmiçiliyi“ QSC-də qanunsuzluq: protokol yazılıb
-
Deputatlığa namizəddən sensasion bəyanat: “...enerjinizi tükətməyin“
-
Natiq Qasımovun anasına ev verildi - FOTO
-
“Müxalifət seçkilərdə qalib gəlsə, Gürcüstan “ikinci cəbhə”yə çevriləcək“ - Baş nazir
-
Ağadadaş Ağayevlə onu döyən mühafizəçi haqda qərar - Vəkillər danışıdı
-
Partiya sədrinin qızı “Yüksəliş“ müsabiqəsinin qalibi oldu - FOTO
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq – Sabahın havası
-
Kəlbəcərdə yeni tikilən evlərin görüntüsü - VİDEO
-
Azərbaycanda alkoqol istifadəsi artacaq - hər 100 manatın...
-
İqbal Əbilovun həbs detalları məlum oldu: Ermənistanla gizli Skype sövdələşmələri...
-
Türkiyənin 13 vilayətində İŞİD-ə qarşı əməliyyat keçirilib - 72 şübhəli saxlanılıb
-
Keçmiş deputatın oğlu DSK önündə qalmaqal yaratdı - Qohumlarını və işçilərini DSK-nın qarşısına toplayıb...
-
"Naxçıvan Bank"ın lisenziyası ləğv edildi - Bankın bazasında yaradılmış kredit təşkilatına lisenziya verilib
-
Lənkəran Gömrük Postunun rəisi biznes fəaliyyəti ilə məşğuldur? - İDDİA
-
Zaurla Xoşqədəm arasında 30 minlik DAVA
-
“Azvirt“ işçiləri qanunsuz işlədib - PROTOKOL
-
Bakıda hansı yol kəsişmələrində işıqfora ehtiyac var? - VİDEO
-
Ziya Bünyadovun qətli ilə bağlı sirr pərdəsi aralanır - Cinayəti törədən...
-
Bu il hansı dərmanlar apteklərdən yığışdırılıb? - Rəsmi açıqlama
-
İranla Ermənistan 500 milyonluq məxfi müqavilə bağlayıb - KİV
-
“Şlyapa Zahid” işi məhkəmədə - 42 milyon necə mənimsənilib?
-
Qiymətli kağızlar bazarı: kim satır, kimlər alır və niyə?
-
Mənzil bazarında durğunluqdur, amma qiymətlər enmir - VİDEO
-
Fatimənin hovuz görüntüsü - FOTO
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
Sel gəldi, Qəbələnin iki kəndini su basdı - VİDEO
-
“Ümid edirik ki, Ermənistan Kiyev rejiminin seçdiyi yolu seçməyəcək” – Peskov
-
“Türkiyə Ukraynada nizamlanma ilə bağlı açıq danışıqlar aparır“ - Fidan
TOP 10
ARXİV