![]() |
|














Moskva görüşünün gizlinləri:İlham Əliyev hansı mövqedən çıxış edib?
Tarix 13.01.21, 12:57 |
|

Azərbaycan, Rusiya və Ermənistan liderlərinin Moskva görüşündən əvvəl tərəflər masaya yatıracaqları prioritet mövzularını ortaya qoymuşdular. Ermənistan Baş nazirinin portfelində əsasən iki məsələ vardı: Dağlıq Qarabağın statusu və erməni terrorçularının azadlığa buraxılması. Paşinyan onun Moskvaya getməsini istəməyən tənqidçilərinə verdiyi məşhur cavabında deyirdi: ““Əsir”lərin azad olunması üçün mən hətta şeytanla da görüşə bilərəm”.
Erməni baş naziri Naxçıvan-Mehri dəhlizinin açılması üçün irəli sürdüyü bir başqa şərti isə Dağlıq Qarabağın statusu ilə bağlı idi: “Status müəyyən olunmadan kommunikasiyaların açılmasından danışmağa dəyməz”.
Azərbaycanın öz ərazi bütövlüyünü təmin etmək üçün apardığı Qarabağ döyüşlərini yekun nəticəsinə çatmadan hərbi müdaxilə ilə dayandıran Rusiya isə bir neçə öncəlik orta qoymuşdu. Başlıca öncəliklər “rus sülhməramlı” statusu, Dağlıq Qarabağa “humanitar yardım”ların daşınması, tarixi abidələrin qorunması, sərhədlərin demarkasiyası məsələri idi. Göründüyü kimi, bütün bu prioritetlərin hamısı rus “sülhməramlı”larının fəaliyyət sahəsinə aiddir. Deməli Rusiyanın əsas öncəliyi “sülhməramlı”ların statusu idi.
Azərbaycanın əsas öncəliyi öncəliyi isə ərazi bütövlüyünü təmin etmək, Dağlıq Qarabağda suverenliyinin bərpası idi. Bunun üçün də erməni hərbi birləşmələri Dağlıq Qarabağdan çıxmalı, Ermənistandan bölgəyə gedən rəsmi şəxslərin səfərləri dayandırılmalı, Xankəndi və digər rayonlar Azərbaycanın tam nəzarətinə keçməlidir və s.

Bu qədər çox məsələlərin müzakirə olunduğu Moskva görüşündən yalnız bir qərar çıxdı: Azərbaycan və Ermənistan arasındakı kommunikasiya xətlərinin açılması. Görünən budur ki, liderlər yalnız bir tərəfin maraqlarına xidmət edən məsələlərdə ortaq məxrəcə gələ bilməmiş, yalnız regional inteqrasiyanı məhkəmləndirən ümumi maraqlarda ümumi razılıq əldə etmişlər.
Bizi maraqlandıran ən vacib sual isə budur: Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev Moskva görüşündə hansı mövqeyi sərgiləmiş, xüsusilə erməni tərəfinin şərtlərini hansı arqumentlərlə geri çevirmişdir?
Moskva görüşünün detalları konfidensial saxlanıldığından müxaliflərin bütün hücumlarına baxmayaraq, rəsmi Bakı bu suala aydınlıq gətirmək istəmir. Amma Rusiya nəşrlərinin üçtərəfli görüş barədə açıqladığı məlumatlar rəsmi Bakının danışıqlar zamanı əldə rəhbər tutduğu bəzi arqumentlərə işıq tutur.
Ovqat.com-un məlumatına görə, Valday beynəlxalq müzakirə klubunun mütəxəssisi Fərhad Məmmədov “Kommersant” qəzetinə verdiyi açıqlamada bildirib ki, Ermənistanın qaldırdığı heç bir məsələ rəsmi Bakı üçün müzakirə predmetinə çevriləcək mahiyyətdə olmayıb.
Əvvəla, Paşinyanın hərbi əsir kimi azadlığını tələb etdiyi 62 erməni, əsir yox, terrorçu olduğundan onların 9-10 noyabr tarixli Bəyanata əsasən azadlığa buraxılmasından söhbət gedə bilməz.

“Münaqişə zamanı və öncəsi tutulan insanlar artıq ekstradisiya edilib. İndi isə Ermənistan dekabr ayında Hadrut yaxınlığında Azərbaycan ordusunun tərksilah etdiyi 62 nəfəri geri qaytarmaq istəyir. Həmin adamlar atəşkəs bəyannaməsi imzalandıqdan sonra, noyabr ayının axırlarında Ermənistanın Şirak bölgəsindən maşınlarına oturub Dağlıq Qarabağa gəliblər və beş Azərbaycan vətəndaşını öldürüblər. Buna görə də onlar təxribatçı kimi qəbul edilirlər, hərbi əsir kimi yox“,-Məmmədov belə deyib.
Paşinyanın digər öncəliyi olan Dağlıq Qarabağın statusuna və ya orada yaşayan ermənilərin taleyinə gəlincə, Fərhad Məmmədova görə, Bakının mövqeyi bu məsələdə daha qətidir. “Azərbaycan Ermənistanla müstəsna dövlətlərarası məsələləri müzakirə edə bilər. Dağlıq Qarabağ münaqişəsi isə artıq bitib və Qarabağ ermənilərinin gələcəyi İrəvanla deyil, yalnız beynəlxalq təşkilatlarla və digər vasitəçilərlə müzakirə oluna bilər”.
Başqa sözlə, Dağlıq Qarabağın statusu və bu bölgədə yaşayan ermənilərin taleyi Ermənistanla müzakirə ediləcək “müstəsna dövlətlərarası məsələlərə” daxil deyil.
O ki qaldı Rusiyanın prioritetlərinə, bu məsələyə də Carnegie Europe mərkəzinin baş tədqiqatçısı və Dağlıq Qarabağ münaqişəsi tarixinə dair fundamental kitablardan sayılan “Qara bağ”ın müəllifi Tomas de Val (Thomas de Waal) qismən aydınlıq gətirib. Moskva danışıqlarında “ən maraqlı” məsələlərin “qapalı qaldığını”, iqtisadi gündəmin ön plana çıxdığını düşünən tədqiqatçı deyib: “Paşinyan, şübhəsiz ki, məhkumlar və itkin düşənlər barəsində razılığa gəlmək istədi, lakin Əliyev hələ ki, bununla heç maraqlanmır da. Əliyev, böyük ehtimalla, sülhməramlı missiyanın işindən narazıdır, lakin Putin bu məsələdə güzəştə getməyə hazır deyil. Nə qalır? Avtomobil və dəmir yollarının bərpasında səmimi və ortaq maraqlar”.

Valın fikrincə, bu plan uzunmüddətlidir, onu həyata keçirmək üçün yalnız infrastruktur deyil, həm də hazırda mövcud olmayan baza səviyyəsində siyasi iradə və sazişlər” lazımdır.
Carnegie Europe mərkəzinin baş tədqiqatçısının qısa şəkildə ifadə etdiyi bu fikirlərin altında gizlənən böyük həqiqət ondan ibarətdir ki, Azərbaycan prezidenti İlham Əliyev rus “sülhməramlı”larının Dağlıq Qarabağdakı fəaliyyətindən razı deyil. Həqiqətən də ölkə başçısı bu narazılığını üstüörtülü şəkildə və diplomatik nəzakət çərçivəsində dəfələrlə dilə gətirib. Onun 6 yanvar müşavirəsində səsləndirdiyi aşağıdakı fikirlər də rus “sülhməramlı”larının fəaliyyətinə münasibətini əks etdirir: “Sülhməramlı qüvvələr. Onların orada funksiyası var. Noyabrın 10-da bu funksiya təsbit edildi. Baxmayaraq ki, indi onlar orada humanitar işlərlə məşğuldurlar, halbuki noyabrın 10-da imzalanmış Bəyanatda bu funksiya təsbit edilməyib, biz buna, necə deyərlər, göz yumuruq”.
Moksva görüşünün protokolu hesab etdiyimiz Bəyanatda rus “sülhməramlı”larının statusunun təsbit olunmaması, zənnimizcə, İlham Əliyevin bu mövqeyinin nəticəsidir. Statusu müəyyənləşməyən “sülhməramlı” qoşun isə işğal ordusundan başqa bir şey deyil. Bu isə yaxın gələcəkdə Azərbaycana Dağlıq Qarabağın rus işğalına məruz qaldığı iddiası ilə beynəlxalq aləm qarşısında məsələ qaldırmasına hüquqi əsas yarada bilər.
Təsadüfi deyil ki, Moskva görüşündən əvvəl Azərbaycan Müdafiə Nazirliyi guya Türkiyə ordusunu nəzərdə tutaraq, ölkəmizin Qoşulmayanlar Hərəkatına üzv olduğunu xatırlatmış və açıq şəkildə Azərbaycanda başqa dövlətin Silahlı Qüvvələrinin hərbi baza yarada bilməyəcəyini vurğulamışdı. Zənnimizcə, Müdafiə Nazirliyinin bu mesajı əslində gəlinə çatdırmaq istədiyi sözü qızına deyən Azərbaycan mentalitetinin bir göstəricisidir. Nədən ki, 44 günlük müharibə Azərbaycan və Türkiyə ordularının bir-birinə nə qədər sıx bağlı olduqlarını sübut etdi. Məlum oldu ki, yeri gələndə Türkiyə ordusu Azərbaycan üçün yad hərbi qüvvə deyil.

Moskva görüşünü nəticələrindən görünən budur ki, xalqa açıq məkanlarda nəzakət qaydalarını gözləyən rəsmi Bakı diplomatik danışıqlarda açıq mövqe ortaya qoymaqdan çəkinmir. Sözsüz ki, Azərbaycan hakimiyyəti ortaya konkret iradə qoyarkən öz güclü tərəfdaşlarına güvənir. Azərbaycanın güclü müttəfiqləri son Qarabağ döyüşlərində məlum oldu: hərbi qüvvə sahəsində Türkiyə, Pakistan, İsrail, siyasi sahədə həm də İngiltərə. 11 Yanvar görüşünün rəsmi protokolu sayılan məlum Bəyanat bu baxımdan rəsmi Bakının Türkiyənin razı olmadığı məsələlərdə Moskvaya güzəştə getdiyini irəli sürən çevrələrə verilmiş ən tutarlı cavabdır.
Moskva görüşündə yalnız kommunikasiya məsələsinin müzakirə edilməsi də Azərbaycanın müzakirələrdə Türkiyə ilə bərabər hərəkət etdiyinin dəlillərindəndir. Zira bu dəhliz regionun digər dövlətlərindən daha çox, Orta Asiyaya açılmaq istəyən Türkiyənin maraqlarına cavab verir.
Xəbərin oxunma sayı : 397
loading...
Analiz
Xəbərlər
-
İsrail İrana zərbə endirməyə hazırlaşır – Bayden ABŞ-ı nüvə sazişinə qaytararsa...
-
Apreldə sərt karantin yenidən tətbiq ediləcək? - AÇIQLAMA
-
Cəbrayılın Göyərçinveysəlli kəndindən görüntülər- VİDEO
-
Putinlə Bayden arasında telefon danışığı olub - Nələr müzakirə olunub?
-
Şahin Ağabəyli 45 yaşında - ANIM
-
Qarabağda Rusiya-Türkiyə Birgə Monitorinq Mərkəzi fəaliyyətə başlayır - FOTO
-
On səkkiz yaşlı kəşfiyyatçının şəhidliyə aparan şərəfli döyüş yolu - VİDEO
-
Rusiya buğdanın ixrac rüsumunu bahalandırır – Azərbaycana neçəyə gələcək?
-
“YAŞAT” Fondu 1624 şəxsi öhdəliyə götürüb - FOTOLAR
-
Vətən müharibəsinin daha bir qəhrəmanı – Şəhid İlqar İsmayılov
-
“Azəristiliktəchizat”ın “Azəriqaz”a nə qədər borcu qalıb? - RƏSMİ
-
Ən çox qazanan klubların siyahısı açıqlandı: Lider kimdir?
-
Almaniyanın XİN rəhbəri:“Dağlıq Qarabağda qalıcı həllə ehtiyacımız var“
-
Vətən müharibəsi qazisinin müəmmalı ölümü - VİDEO
-
Yaralı vəziyyətdə 4 gün düşmənin atəşi altında, 50 gün isə komada qalan şəhid Saatmirzə Əzimov - VİDEO
-
Bakıda intihar hadisəsi - Qadın özünü altıncı mərtəbədən atıb
-
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyi onlayn müşavirə keçirdi - FOTO
-
Atasının və qardaşının qisasını almaq üçün döyüşə gedən qazimiz - VİDEO
-
Rusiya səfirliyinin müvəqqəti işlər vəkili XİN-ə çağırılıb - Açıqlama
-
Yaralı əsgərlərin ilk xilaskarı - Şəhid Qurbanov Tərxan (VİDEO)
-
Hazırda Azərbaycanda 8 ovçuluq təsərrüfatı var –ETSN
-
“Azəriqaz“ yeni sayğaclar quraşdıracaq: qaydalar dəyişir
-
Bakıda bu rayonlardakı 17 bina plana düşdü - FOTOLAR
-
Nazir yeni rəislər təyin etdi - SİYAHI
-
“Aztelekom” 635 min manatlıq tenderi 10 manatlıq şirkətə verdi - FOTO
-
İlham Əliyev ona “Şərəf” ordeni verdi - SƏRƏNCAM
-
Qubadlı rayonunun Dəmirçilər kəndi - VİDEO
-
Ermənilər Xocavənddə faşist liderə heykəl qoydu - FOTO
-
Azərbaycan niyə Çin peyvəndini seçdi? - TƏBİB-dən açıqlama
-
BDU 5 manatlıq şirkətlə 330 minlik müqavilə bağladı - FOTO
-
Ceyhun Bayramov və Çavuşoğlu arasında telefon danışığı olub – Detallar
-
Xəzərdə həvəskar balıq ovuna qadağa yoxdur - Nazirlik
-
“Qarabağdakı vəziyyəti diqqətdən kənar qoymayacağıq” - Lavrov
-
20-dən artıq şəhid ailə üzvünün təhsil haqqı ödənilib - Açıqlama
-
Beynəlxalq Bank 15 milyon manat cərimələnib? - Vergi Xidməti tərəfindən...
-
Ramin Quluzadəyə yeni vəzifə verildi - Sərəncam
-
“Azərbaycanda internet azaddır, heç bir senzura, heç bir məhdudiyyət yoxdur“ - İlham Əliyev
-
Dövlət Bağçalı Şuşada tikiləcək məktəbin eskizini göstərdi – VİDEO
-
“Şagirdlərin tibbi maskadan istifadəsi könüllüdür“ - Təhsil Nazirliyi
-
“Rusiya İranla Qarabağ dialoqunda maraqlıdır“ - Sergey Lavrov
-
Hikmət Hacıyev Azərbaycanın müharibəni dayandırmaq səbəbini açıqladı - VİDEO
-
Rusiyada Stalin və Hitlerin hədəflərini eyniləşdirmək qadağan edilir - Yeni qanun
-
Fevral ayının pensiyası artımla birlikdə veriləcək - Diqqət!
-
İcra başçısı uşaqların əyləncəsi üçün nəzərdə tutulmuş maneji ailəsi üçün biznesə çevirib - FOTO
-
Xocavənddə zərərsizləşdirilən erməni terrorçuları mövqe qurmağa cəhd ediblər - RƏSMİ + VİDEO
-
Sabah hava necə olacaq? – Proqnoz
-
Ön xətdəki hərbçilərin maaşı: “Onların pulunu kəsmək cinayətdir” - Video sorğu
-
Prezident yeni nazir təyin etdi - SƏRƏNCAM
-
Ramin Quluzadə nazir vəzifəsindən azad edilib –SƏRƏNCAM
-
Şəhid ailələrinin üzvləri növbədənkənar işə götürüləcək - Deputatdan açıqlama
-
“Rusiya sülhməramlı kontingentinin nümayəndələri öz işini peşəkar səviyyədə yerinə yetirir” - Prezidentin köməkçisi
-
“Şuşada məktəb inşa ediləcək“ - Devlet Bahçeli
-
ABŞ tarixində bir ilk - Maliyyə naziri postuna qadın təyin olundu
-
“Hazırda Tacikistanda koronavirus yoxdur“ - Prezident
-
Cəbrayılın Karxulu kəndindən görüntülər - VİDEO
-
Azərbaycanda daha bir korrupsiya faktı – Cinayət işi açıldı
-
Təhsil Nazirliyi yandırmaq üçün odun alacaq, yoxsa qızıl? - TENDER
-
Ermənilər tərəfindən talan edilən zəngin tarixə malik Zəngilan - VİDEO
-
Bakıda tikinti şirkətinin heyrətamiz dələduzluğu - “Real“ MTK-dan ŞİKAYƏT
-
Xırdalanda xilasetmə əməliyyatına xüsusi təlim keçmiş itlər də cəlb olundu - VİDEO
-
Azərbaycanın neft-qaz sektoruna 34 milyarddan çox vəsait yönəldilib - Son beş ildə
-
“İndiyədək 12 min şəhid və müharibə əlilinin ailəsi sosial qayğı ilə əhatə olunub” - Nazir
-
Super Liqada ilginc hadisə: Avtoqola imza atdı, komandadan ayrıldı
-
Şəhid ailələri təhsil haqqı ödəməyəcək - VİDEO
-
Altı da, üstü də qızıl Qarabağ - VİDEO
-
Düşməndən azad olunan əraziyə bayraq sancarkən şəhid olan bölük komandiri - FOTOLAR
-
ABŞ səfiri Rusiya Xarici İşlər Nazirliyinə çağırılıb –Səbəb
-
Xırdalandakı partlayışda yaralananların şəxsiyyəti məlum oldu - SİYAHI
-
“Şişirdilmiş qiymətlərlə satınalmaların qarşısı qətiyyətlə alınmalıdır“ - Baş nazir
-
“Azəriqaz” rəhbərliyi müzakirəsiz həbs edilməlidir - Hafiz Hacıyev
-
Medianın İnkişafı Agentliyi ilk tədbirini keçirdi - FOTO
-
“Son 10 ildə təbii fəlakətlər 410 mindən çox insanın həyatına son qoyub” - BMT-nin Baş katibi
-
İcra başçısının otağından 50 min manat pul oğurlanıb - VİDEO
-
“Azərbaycan və Ermənistan arasında əldə olunan sülhü alqışlayırıq“ - Avropa Şurasının Baş katibi
-
Füzulinin Dövlətyarlı kəndindən görüntülər –VİDEO
-
Şəhidin beş aylıq körpəsi dəstək gözləyir - VİDEO
-
“BakuBus” Azərbaycan İnvestisiya Holdinqinin tabeliyinə verildi – Fərman
-
Xırdalanda partlayış:5 nəfər dağıntılar altından çıxarılıb - VİDEO
-
“Yarası sağalmamış döyüşə atılan ŞƏHİDİMİZ...“ - “İndi bütün kənd Vüqarla fəxr edir”
-
Azərbaycanda son sutkada 273 nəfər COVID-19-dan sağalıb- 57 nəfər yoluxub, 11 nəfər vəfat edib
-
Məmmədlinin iflic olan yolları - VİDEO
-
Füzulinin Kürdlər kəndindən görüntülər - VİDEO
-
Daxili Qoşunların Vətən müharibəsində şəhid olan hərbçiləri - VİDEO
-
Azərbaycana qarşı hərbi cinayətlər törədənlər İnterpola verildi - RƏSMİ
-
Rusiyalı deputatın adı “qara siyahı”ya salınıb –XİN
-
Xəstəxana direktorunun tutulmasının əməliyyat görüntüləri yayıldı – VİDEO
-
“Sevdiyim şəxsi uzun müddət sonra görüb tanımamışam“ - Röya
-
“Fənərbaxça“ azarkeşlərdən pul yığır - Özilə görə
-
Nazirlikdən 5 partiyaya xəbərdarlıq:“Bu istiqamətdə müvafiq işlər görülür”
-
Müharibə əlilləri və şəhid ailələri 2025-ci ilədək evlə təmin ediləcək – Sərəncam
-
Ötən il körpələrə ən çox verilən adlar açıqlanıb –SİYAHI
-
Bəzi şəhidlərin valideynləri həbsdən azad olunub - Ədliyyə Nazirliyindən açıqlama
-
5 milyon 115 min manat dəyərində əmlak üzərinə həbs qoyulub - Rəsmi
-
Vətən müharibəsində tarix yazan şəhidimiz – FOTOLAR
-
Şəhid polkovnik-leytenant dəfn edildi - FOTO
-
Azərbaycan Qarabağda vuruşan 17 muzdlu döyüşçü barəsində axtarış elan edib – Baş prokuror
-
Ötən il 5 məhkum xaricdən Azərbaycana gətirilib - 25 məhkum təhvil verilib
-
“Qarabağın dirçəlişi qeyri-neft sektorunun inkişafına təkan verəcək“ - Mikayıl Cabbarov
-
Vüsal Kərimlinin pulyığanları “qan uddurur“:BNA-nın Prezidentə yalanları
-
Erməni təxribatı nəticəsinə şəhid olan musiqi müəllimi – FOTO
-
“Simpsonlar“ Harrisin seçiləcəyini öncədən görüb - FOTO
-
“Yasamal İcra Hakimiyyəti Prezidentin bizə ayırdığı kompensasiyanı vermir“- “Sovetski” sakinləri
-
BNA-nın “çoxprofilli” şirkəti – Daha bir şübhəli tenderin izi ilə
-
İcbari Tibbi Sığorta üzrə Dövlət Agentliyi 126 milyon manat zərərdə
-
Azərbaycanlı dənizçini öldürməsinin təfərrüatları: Gəmidə nə baş verib?
-
Zərifin Bakıya incə səfəri: Məqsəd nədir?
-
Əksər küçə və prospektlərdə yağış barmaqlıqları yoxdur - VİDEO
-
Dünyada koronavirus:son sutkada 577 mindən çox yoluxma qeydə alınıb
-
Cəbhəboyu ərazilərdə 117 km-dən çox yol minadan təmizlənib – FOTO
-
Ticarət obyektlərinin fəaliyyəti bərpa olundu - Muzey və sərgi zalları açıldı
-
Sabahdan bu qadağalar da götürülür – Siyahı
-
Daha bir əsgərimizin şəhid xəbəri gəldi - FOTO
-
Ermənistanın hərbi analitiki:“Müharibədəki itkilərimizin sayı altı min nəfərə çatır“
-
Kəlbəcər rayonunun Comərd kəndinin görüntüləri – VİDEO
-
ABŞ səfirliyinin açıqlaması Rusiyanın daxili işlərinə müdaxilədir - Peskov
-
Tarixin qızıl səhifəsinə həkk olunan kapitan Elnur Cəbrayılov - VİDEO
-
Paytaxt xəstəxanasında özbaşınalıq: Baş həkim dövlətin verdiyi dərmanları satır - VİDEO
-
Füzuli rayonunun Aşağı Aybasanlı kəndi – VİDEO
-
30 yaşlı qadın özünü binadan ataraq intihar edib – Bakıda
-
Düşmənə sarsıdıcı zərbələr endirən qəhrəman zabitimiz - FOTOLAR
TOP 10
ARXİV