|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Çin Sibiri ələ keçirə bilər – “The Hill”
Tarix 05.10.22, 19:18 |
|
ABŞ-ın “The Hill” qəzetində “Çinin Sibirlə bağlı hansı planları var?” başlıqlı məqalə dərc olunub. Məqalənin müəllifi Vaşinqtonda yerləşən Avrasiya Mərkəzinin Atlantik Şurasının qeyri-rezident baş elmi işçisi Dayan Frensisdir. O, həmçinin Kanadada ingilisdilli “National Post” qəzetinin baş redaktoru, Ukraynanın ingilis dilində çıxan “Kyiv Post” həftəlik nəşrinin köşə yazarıdır. Geosiyasət, hakimiyyət cinayətləri, texnologiya və biznes sahələri üzrə ixtisaslaşmış Dayan Frensis 10 kitabın müəllifidir.
Novator.az saytı Dayan Frensisin məqaləsini ingilscədən çevirib oxuculara təqdim edir.
Kremlin Ukraynaya əsassız hərbi müdaxiləsi Çin lideri Si Cinpinlə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında münasibətlərin korlanmasına gətirib çıxarıb. Si Cinpin ən böyük iki müştərisinə – ABŞ-a və Avropa İttifaqına görə Çini tədricən Putinin cəngindən uzaqlaşdırmaq xəttini seçib.
Çin liderinin Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibədən narazı qaldığı ictimaiyyətə sentyabrın 15-də bəlli olub. Cinpinlə görüşündən sonra keçirdiyi mətbuat konfransında Putin özü etiraf edib ki, Çin Ukraynadakı müharibədən narahatdır. Hindistan da bu müharibədən narahatlığını ifadə edib.
Amma ortada daha vacib bir məsələ var: Sibir.
Sibir Yer kürəsinin təbii resurslarla zənginliyinə görə ən iri bölgəsidir. Putin iqtisadiyyatının əsasını məhz bu bölgə təşkil edir.
Sibir Avropaya yox, Asiya qitəsinə aiddir və günün birində bu bölgə Çinin ixtiyarına keçə bilər. Si Cinpin çox gözəl anlayır ki, prosesi bu istiqamətdə sürətləndirmək ondan ötrü elə də çətin deyil.
Çinin Sibiri ələ keçirməsi ehtimalı bəzilərində rişxənd doğura da bilər. Amma məsələ burasındadır ki, Putinin Qərblə apardığı nəticəsiz müharibə Rusiya Federasiyasının parçalanması ehtimalını artırır.
Nəhayət, Putin devrilə bilər və bununla Rusiya diktaturadan qurtula, o biri yandan da nəhəng federasiya daxilində inqilabi və separatçı hərəkatlar baş qaldıra bilər. O halda Moskvadakı hərbi mərkəzin əldən düşmüş, alçaldılmış bir ordu ilə nəyəsə nail olacağı, parçalanmanın qarşısında duruş gətirəcəyi ağlabatan görünmür. Rusiyanın Çeçenistan, Tatarıstan, Kalininqrad, Yakutiya (Saxa Respublikası), Sibir və digər bölgələrində onlarca fəal separatçı hərəkatlar mövcuddur.
Varşava Universitetində Şərqi Avropa üzrə tədqiqatlardan dərs deyən Kazimej Vuyçiski 2021-ci ildə Rusiya üçün altı ssenari hazırlamışdı: Rusiya Çinin təsiri altına düşür; Rusiya Balkanlaşır; Rusiya parçalanır; dinc yolla tədricən çökür; neft-qaz qiymətlərinin uzun müddət yüksək səviyyədə qalması sayəsində Rusiyada “imperiya bumu” yaranır; Rusiya Qərblə əməkdaşlığa gedərək modernləşir.
Qərblə əməkdaşlıq meyli heç vaxt Pitinin genində olmayıb və onun Ukraynaya hücumu buna daha bir əyani sübutdur. İndi Putinin ordusu Ukrayna cəbhəsində geriləyir və onun dövləti aqoniyaya, ya da Sovet İttifaqı Əfqanıstandan alçaldıcı şəkildə çıxarılandan sonra olduğu kimi zəifləyib dağılmağa məhkumdur. Aleksey Navalnı və Putinin son dövrlər apardığı repressiyalara məruz qalmış digər tənqidçiləri isə sağ-salamatdırlar və onların həbsdən buraxılması Balkanlaşmaya gətirib çıxara bilər.
Sibirin hüdudlarından kənarda hər bir narahat bölgə on illər boyudur müstəqillik uğrunda çarpışır. Hazırda formal siyasi və ya mədəni muxtariyyətləri olan bu bölgələr yüz illərdir rus yurisdiksiyasında ilişib qalıblar.
Sibir isə XIX əsrə, rusların hərbi müdaxiləsinə qədər xanlıq olub.
Qədim dövrlərdə Sibirdə köçəri türk və monqol tayfaları yaşayıb. XIII əsrdə Sibiri monqollar idarə edib. Bu idarəçilik XVI əsrdə xəz dəri alverçiləri gələnədək davam edib. Yüz il sonra Rusiya köçəriləri qorumaq və Çinlə özü arasında bir növ təhlükəsizlik zolağı yaratmaq üçün Sibirdə qalalar tikməyə başlayıb, beləliklə, bölgədə təsir dairəsini genişləndirib.
Sonra, 1860-cı ildə çar Rusiyası Uzaq Şərqdə Çinin (Mançuriyanın) 350 min kvadrat mil ərazisini zəbt edərək özünə birləşdirib. Söhbət təxminən indiki Nigeriya böyüklüyündə bir ərazidən gedir. Yaşıllıq içində olan bu strateji əhəmiyyətli ərazi Sakit okean sahillərində yerləşir, həmçinin Yapon dənizi sahilindəki Vladivostoku əhatə edir.
Çar Rusiyası bu ilhaqı Qərb ölkələrinin Sin imperiyasına qarşı apardığı amansız tiryək müharibələri nəticəsində Çinin həmin ölkələrlə qeyri-bərabər şərtlərlə bağladığı müqavilələrdən yararlanmaqla həyata keçirib. Sözügedən müqavilələr həmçinin Honqkonqun britaniyalılara verilməsi ilə nəticələnib. Çin bu gün də o müqavilələrdən narazıdır.
Hazırda 144 milyon nəfər rusiyalının 34 milyon nəfərə yaxını Sibirdə yaşayır. Rusiya iqtisadiyyatı isə birbaşa Sibirdəki resurslardan asılıdır. Rusiyanın neft ehtiyatlarının 80 faizə qədəri, təbii qazın 85 faizi, kömürün, qiymətli metalların, o cümlədən almazın 80 faizi, odun ehtiyatlarının 40 faizə qədəri bu nəhəng ərazinin payına düşür.
Amma bütün bu zənginliyinə baxmayaraq, ABŞ və Çinlə müqayisədə Rusiya iqtisadiyyatı cırtdana bənzəyir. 2014-cü ildən Rusiya beynəlxalq sanksiyalar altındadır. O vaxtdan ölkədə ümumi daxili məhsulun (ÜDM) həcmi və həyat səviyyəsi ciddi şəkildə aşağı düşüb. İndi Rusiyada ÜDM-in həcmi ABŞ-ın Nyu-York şəhərindəki və ya Çinin sənaye bölgəsi sayılan Quanqdonqdakı ÜDM-dən də aşağıdır.
Putinin böyük xərc tələb edən hərbi avantüraları, eyni zamanda onun şirkətləri, aktivləri inhisara almış oliqarxları rus xalqını talayıb müflis etməklə məşğuldur.
Əslində, Rusiya üçün ən böyük təhlükə nə Amerika, nə NATO, nə də Çindir. Rusiya üçün ən böyük təhlükə Vladimir Putindir. Çünki onun müharibəsi Rusiyanı bu ölkənin ixracatının 75 faizini təşkil edən Avropadan ayırır.
Avropa onsuz da Rusiyadan bu və ya digər dərəcədə, az-çox həmişə ayrı olub. Mərkəzi Asiya isə öz infrastrukturunu Çinin maliyyəsi ilə qurur və Çinə, yaxud Avropaya enerji, mineral, metal, sənaye mallarını birbaşa, Rusiyanın başı üstündən həyata keçirməyə hazırlaşır.
Rusiyanın geni xarabdır. Öz xalqının və başqalarının hüquqlarını pozmaq, oliqarx hərisliyi, total diktaturaya, imperializmə meyl Rusiyanın qanındadır, Sovet İttifaqını bərpa etmək xülyası da bundan irəli gəlir.
İndi çürük xislətli diktator və onun elitası Rusiya Federasiyasını məhvə aparır. Bunu Qərb də bilir, Qərbin Asiyadakı müttəfiqləri də, Çin lideri Çinpin də. Qalır ukraynalıları yetərincə silah-sursatla və maliyyə ilə təmin etmək. Onda Ukrayna zavallı rus ordusuna qalib gələcək, Kreml çökəcək və dünyanın ən bədəməl dövləti tarixin səhnəsindən birdəfəlik silinib yox olacaq.
Xəbərin oxunma sayı : 856
Analiz
Xəbərlər
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
-
“ABŞ Ukraynaya 1 milyardlıq hərbi yardım paketi hazırlayır” – “Reuters”
-
Bu gün toyları olacaqdı - Heç biri həyatda deyil...
-
İran hakimiyyəti ölkə əhalisinə divan tutur - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qrunt suları Binə qəsəbəsinin sakinlərinin evlərinə doldu - VİDEO
-
Ərdoğan iqamətgahında uşaqlarla görüşdü - Fotolar
-
“Bəzi ölkələr Azərbaycana qarşı soyuq müharibəyə başlayıblar“ - Prezident
-
Rusiya-Azərbaycan münasibətləri qarşılıqlı məmnunluq doğurur
-
Azərbaycanda “Sığorta ödənişinin verilməsi Qaydası” dəyişdi - QƏRAR
-
Mikayıl Cabbarov səyyar vergi yoxlaması haqda qərar imzaladı - Dəyişiklik
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
İcra Hakimiyyəti sabiq nazirdən 133 minə “BMW 520i” alır – Bazardakı qiymətdən 17,5 min bahadır
-
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
-
“Türkiyədə yeni konstitusiya ilə bağlı proses başlayır” - Numan Kurtulmuş
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın sülh sazişində olmamasına razılaşıb” - Prezident
-
Xankəndi şəhərindəki tibb müəssisəsində ilk körpə dünyaya gəlib - FOTOLAR
-
Qubadlıda sərhədçilər üçün yaşayış binası istifadəyə verilib - FOTO/VİDEO
-
Xətai rayonunda səkini zəbt edərək qanunsuz parklanma yeri saldılar - VİDEO
-
Üç ayda xaricə 25 min ton alma satmışıq – Qiyməti nə qədər bahalaşıb?
-
“Fransa, Hindistan və Yunanıstan Ermənistanı bizə qarşı silahlandırır, biz gözləyə bilmərik“ - Prezident
-
Münasibətlərimizin inkişafına yeni təkan verəcək görüş
-
Binəqədidə sürücülük məktəbi ilə bağlı ilginc iddia - “Asan“ yolla sürüclük kursu arayışı almaq olur?
-
“Nar” Füzulidə yerləşən məktəbə yeni kitablar hədiyyə etdi - FOTOLAR
-
Azərbaycanla Ermənistan arasında ilk sərhəd dirəyi quraşdırıldı - FOTO
-
“Biz dörd kənd məsələsini heç vaxt yaddan çıxarmamışıq” - İlham Əliyev
-
“Narkotik artıq məktəblərə yol tapıb“ - Siyavuş Novruzov
-
“İndi bizim sülh sazişinin necə olması ilə bağlı ümumi anlayışımız var“ - Azərbaycan lideri
-
Ceyhun Bayramov Çexiyanın Baş naziri ilə görüşüb - FOTO
-
Binəqədidə yol problemi: “Yağış yağanda şəhərə çıxmaq mümkün deyil”
-
Ümid edirəm ki, Ermənistan düzgün yolu seçər - Ərdoğan
-
Şimali Koreyadan nüvə əks-hücum təlimi – FOTOLAR
-
Azərbaycan-Rusiya əlaqələri daha da güclənəcək
-
Rayonlara yağış yağacaq, dolu düşəcək - Sabahın havası
-
“Paşinyan dedi ki, mən gedirəm, sonra torpağın əsil sahibi İlham Əliyev özü gələcək” – Zahid Oruc
-
Serenay Sarıkaya ilk dəfə sevgilisi ilə əl-ələ görüntüləndi - FOTOLAR
-
Uşaq bağçasında mənimsəmə - Cinayət işi açıldı
-
Masallıda narkotiklərin satışı ilə məşğul olanlar saxlanılıblar - FOTO
-
Əsgərovların bankında problemli kreditlər 2 dəfədən çox artdı - TƏFƏRRÜAT
-
Tavuşda gərgin vəziyyət: “Yerkrapa” üzvləri maşını etirazçıların üzərinə sürdülər
-
Bakıda məktəblilərə siqaret satanlar cərimələniblər - FOTO/VİDEO
-
“65 yaşıma qədər işləmək istəyirəm” - Mourinyo
-
Dünyada müdafiə xərcləri tarixi rekord həddə çatıb - SİYAHI
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında delimitasiya prosesi başladı - RƏSMİ
-
Röyal Sarıməmmədov Pirallahının icra başçısı olmaq üçün hərəkətə keçib? - İDDİA
-
Bu qaydanı pozan sürücülər 200 AZN cərimələnəcək - RƏSMİ
-
Milli Məclisin növbəti iclası başlayıb - Gündəlikdə 18 məsələ var
-
AMEA-nın qarşısındakı parkda oturacaqlar niyə yoxa çıxıb? - AÇIQLAMA/FOTO
-
İsrail İrana atdığı raketi özü məhv edib - “The New York Times”
-
Gürcüstan bazarında böhran - Azərbaycanda hansı avtomobillər ucuzlaşacaq?
-
Şirvan-Salyan Regional Təhsil İdarəsinin müdiri barəsində cərimə protokolu tərtib edilib - FOTO
-
Arxektura komitəsində “göydələn biznesi“ - Ramin Abdullayev hər ay onlarla mənzilə necə sahiblənir?
-
“İranda etnik azərbaycanlılar ayrı-seçkiliyə məruz qalır“ - Dövlət Departamenti
-
Bəzi bölgələrə yağış, Şahdağa sulu qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Qərb ölkələrində “Çin casusu” xofu: Beş nəfər həbs olundu
-
Həyət evlərinin satışında yaranan durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Ərli qadınla subay oğlanın şok hərəkəti: - “Rayona getdik, kənddə axşam...“
-
Kanalizasiya suyu aylardır küçəyə axır - ŞİKAYƏT + VİDEO
-
Son günlər turşulardan zəhərlənmə halları artıb: SƏBƏB NƏDİR?
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşdü - FOTOLAR
-
Lətifənin fərqli tərzi - Fotolar
-
Ev telefonlarına olan tələbat niyə azalıb? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyevin Rusiyaya işgüzar səfəri başa çatıb
-
Müdirə salam vermədi, işdən qovuldu - Azərbaycanda ilginc hadisə
-
“Heydər Əliyev əlindən gələni əsirgəmirdi” - Putin
-
Ali məktəbləri bitirən tələbələr işə təyinat ala biləcəklər? - VİDEO
-
Kanalizasiya xətlərinin tez-tez tıxanmasına səbəb nədir? - VİDEO
-
Şagirdlər daha ev tapşırığı etməyəcəklər? - Nazirlikdən açıqlama
-
“Vladimir Putin və Heydər Əliyev iki ölkə arasında dostluq münasibətlərinin əsasını qoyublar” - İlham Əliyev
-
Hakimlərə etirazı rədd edildi - İndi də prokurordan narazıdır
-
İlham Əliyev və Vladimir Putinin BAM veteranları ilə görüşü olub - FOTO/VİDEO
-
“BAM XXI əsr üçün qlobal siyasəti müəyyən edir“ - Vladimir Putin
-
Astarada xarabalıqdan betər tibb məntəqəsi - VİDEO
-
İranda Rusiyanın kredit kartları işləyəcək - FOTO
-
“Əli Kərimli, artıq kənara çəkilməlisiniz“ - Deputatdan ÇAĞIRIŞ
-
Bu universitetdə tələbələrin təhsilhaqqı mənimsənilib - TƏFƏRRÜAT
-
“AccessBank” 126 milyon manatdan çox - ZƏRƏRDƏ
-
Quşçularla deputat arasında qalmaqal: Toyuqlar dərmanla şişirdilir?
-
Peskov sülhməramlıların Qarabağdan çıxarılmasının səbəbini AÇIQLADI
-
Bərdə sakinlərini dəhşətə salan hadisə: İlanlar evlərə hücum etdi - VİDEO
-
Taksi qiymətlərində artım var: Səbəb nədir?
-
Müəllimlərin nəzərinə: Növbəti vakansiya seçimi başlayır
-
Hansı bankda əhalinin nə qədər əmanəti var? – Tam siyahı
-
Bəzi rayonlarda leysan yağıb, dolu düşüb - FAKTİKİ HAVA
-
“Rusiya ilə əlaqələrimizin inkişafından çox razıyıq” - İlham Əliyev
-
MEDİA sosial şəbəkə istifadəçilərini məsuliyyətli olmağa çağırıb - Diqqət!
-
“Heydər Əliyev BAM layihənin icrasında böyük rol oynayıb” - Putin
-
Gürcüstandan Azərbaycana xırdabuynuzlu heyvan idxalı dayandırıldı – Rəsmi
-
Konduktorluq edən qız necə millinin kapitanı oldu? - VİDEO
-
“Azərbaycanla Rusiya arasında ticarət dövriyyəsi 4 milyard dollara çatıb“ - Putin
-
Maşınların qarşısını kəsib sürücülərə silah tuşlayan şəxs kimdir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycan və Rusiya prezidentlərinin təkbətək görüşü olub - VİDEO/FOTO
-
Qubad İbadoğlu ev dustaqlığına buraxılıb - Məhkəmədən qərar
-
İrana məxsus qayıq Azərbaycan sərhədini pozub - Saxlanılanlar var
-
Sülhməramlılar Xocalıdakı dislokasiya yerini tərk edir - VİDEO
-
“Birləşmiş Ştatlar 170 milyon amerikalının söz azadlığını tapdalayır” - “TikTok”
-
Tibb Universiteti Stomatoloji Klinikada müəmmalı təmir işləri aparır – Nə qalib şirkət bəllidi, nə də ayrılan vəsait
-
Azərbaycan Rusiyanın böyük dostudur - Peskov
-
Yasamalda dörd kiloqram narkotik ələ keçirilib - FOTO/VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı keçiriləcək – Bu tarixdə
-
Rüşvət almaqda ittiham olunan sabiq hakimin cinayət işi - Beş vəkil müdafiə edir
-
Bir milyondan çox aksizsiz siqaret aşkar edilərək götürülüb - FOTO
-
Rusiya hərbi bazası Ermənistandan çıxarılır? - Kremldən açıqlama
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
Azərbaycanda bu məhsullar ucuzlaşacaq - AÇIQLAMA
-
“Bu aylarda çox şey dəyişə bilər“ - KTMT-nin baş katibi
-
Ermənistanda rusları hindular əvəz edir - ŞOK MƏLUMAT
-
Ərəblər məni pulla almışdılar - Samirə Yusifqızı
-
Rusiyadan 75 qəpiyə gətirilən “qreçka” marketlərdə 3 manata satılır – Rəsmi
-
MN-də 143 milyonluq mənimsəmə: “Pulların vaxtında ödənilməsi üçün “otkat” verirdik”
-
Bu xanıma yüksək vəzifə verildi - FOTO
TOP 10
ARXİV