![]() |
|














İranda növbəti böhran baş qaldırır – “Vaşinqton Post”
Tarix 24.05.22, 10:52 |
|

ABŞ-ın “Vaşinqton Post” qəzetində “Hamının diqqəti Ukraynadadır, ancaq İranda da növbəti böhran baş qaldırır” başlıqlı məqalə dərc olunub. Məqalənin müəllifləri İsveçin keçmiş baş naziri Karl Bildt və NATO-nun keçmiş baş katibi, habelə Avropa Birliyinin xarici siyasət və təhlükəsizlik üzrə sabiq ali komissarı Xavyer Solanadır.
Novator.az saytı Karl Bildtlə Xavyer Solananın müştərək məqaləsini ingiliscədən çevirib təqdim edir.
Avropanın mərkəzində Ukrayna müharibəsinin qızışdığı vaxtda belə biz Qərbi təhdid edən daha bir təhlükəli nöqtəni – İranı və onun genişləndirdiyi nüvə proqramını unutmamalıyıq.
Biz 2015-ci ildə əldə olunmuş nüvə razılaşmasını bərpa edə bilməsək, Tehranla yeni münaqişə ilə üzləşə bilərik.
Söhbət Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planı kimi tanınan, 2015-ci ildə İranın və daha 6 ölkənin – ABŞ, Rusiya, Çin, Fransa, Almaniya və Böyük Britaniyanın imzaladığı sazişdən gedir. ABŞ Donald Trampın prezidentliyi dövründə – 2018-ci ildə bu sazişdən çıxıb. 2020-ci ilin yanvarından ABŞ prezidenti olan Cozef Bayden isə İranın nüvə proqramı üzrə 2015-ci il sazişini bərpa etmək xəttini seçib.
Biz Cozef Baydenin və Avropa liderlərinin Ukrayna məsələsində necə çevik və qətiyyətlə hərəkət etdiyini gördük. İndi onlar İranın nüvə dövlətinə çevrilməsinin qarşısını almaq üçün də hərəkətə keçməlidirlər.
Avropa Birliyinin İranla nüvə danışıqları üzrə koordinatoru Enrike Mora həm Vaşinqtonda, həm də Tehranda siyasi bataqlıqda ilişib qalmış sazişi xilas etmək üçün bu yaxınlarda İrana səfər edib.
May ayının əvvəli isə ABŞ Senatı İranla razılaşmanın nüvə proqramına aid olmayan məsələləri də əhatə etməsi tələbinin qoyulduğu qətnamə qəbul edib. Əslində bu, razılaşma şərtlərinin pozulması deməkdir.
Tehranın sövdələşməyə gəlmək istəyi getdikcə azalır. Ötən ilin avqustundan İranın prezidenti olan, sərt siyasi xətt yürüdən İbrahim Rəisi isə Amerikanın sanksiyalarına baxmayaraq neft satışını ikiqat artırması ilə öyünür.
Razılaşmanın mahiyyəti üzrə danışıqlar faktiki başa çatsa da, avropalılar hələ də məsələyə əngəl yaradan problemi – ABŞ-ın İnqilab Keşikçiləri Korpusunu (“Sepah”) terror təşkilatı kimi tanıması məsələsini dalandan çıxarmağa çalışmaqla məşğuldurlar.
Əslində bu, nüvə mübahisəsinə çox az dəxli olan, bəlkə də heç bir aidiyyəti olmayan simvolik bir məsələdir. Vaşinqton və Tehran imkan verməməlidir ki, daxili ideoloji mövqelər bütün problemlərə baxmayaraq hətta Donald Trampın prezidentliyi dövründən də salamat çıxmış nüvə sazişini sabotaj edə bilsin. Buna imkan vermək, əlbəttə, düşüncəsizlik olardı.
Avropalılar vaxtilə Barak Obamanın ABŞ prezidenti kimi İran üzrə diplomatik səylərini dəstəkləyiblər, Donald Trampın isə Birgə Hərtərəfli Fəaliyyət Planından çıxmasını etirazla qarsalayıblar.
İndi avropalılar yenə Qərblə Tehran arasındakı nüvə böhranına son qoyulmasına, Yaxın Şərqdə növbəti faciəvi müharibəyə yol açılmamasına yönəlmiş diplomatik səylərin önündə gedirlər.
Ona görə nüvə sazişinə qayıdış elan edən, eləcə də “Amerika geri qayıdır” vədini verən Cozef Baydenin bu istiqamətdə ləng siyasət yürütməsi, Amerikanın müttəfiqlərinin isə həmin ləng diplomatiyanı dəstəkləməsi təəccüb doğurur.
Ən populyar izah belədir ki, Bayden ABŞ-da qarşıdan gələn aralıq seçkilər ərəfəsində özünü sığortalamaq üçün İran mövzusunda ehtiyatkar davranır.
Halbuki İranın nüvə səylərinin cilovlanması prosesindən uğurla yayına bilməsi 2024-cü ilin prezident seçkisi ərəfəsində Bayden və Demokratlar Partiyası üçün daha böyük zərbə olardı.
Sözsüz, Tehranın kompromisə gəlməməsi də daima problem yaradır. Rəisi artan neft ixracı ilə öyünür, ancaq o, İran xalqının artan iqtisadi təzyiq altında qaldığını da yaddan çıxarmamalıdır.
Enrike Moranın Tehrana səfəri zamanı belə İranda avropalıların əsassız yerə həbs edilməsi hadisələri baş verib. Bu, Avropaya növbəti təhqirdir. İranın regional mövqeyi Qərbin təhlükəsizlik maraqlarına zərbə vurmaqda davam edir.
Ancaq biz ilk növbədə İranın nüvə proqramı ilə məşğul olmalıyıq, diqqətimizi nüvə proqramına aidiyyəti olmayan məsələlərə cəmləsək, başqa problemləri də çətin həll edə biləcəyik.
Qərb Sovet İttifaqı ilə silahlara nəzarət müqavilələri bağlamışdı. Ona görə yox ki, Qərb sovet rəhbərlərini dəstəkləyir və ya onunla münasibətləri normallaşdırmaq istəyirdi. Biz bu addımı milli təhlükəsizliyimizə görə atmışdıq.
İrana münasibətdə də eyni şəkildə davranmaq gərəkdir. Bayden İranla bağlı ləngliyin nəticəsi üzərində ciddi şəkildə düşünməli və irəliyə doğru addım atmalıdır. Əks halda biz özümüzü heç kimin arzulamadığı bir münaqişənin ortasında görə bilərik.
Xəbərin oxunma sayı : 961
Dünya
Xəbərlər
-
Abşeronda şok hadisə:Oğul anasını yandıraraq öldürdü - VİDEO
-
“İplik“ fabrikindən 10 minlik oğurluq - Gözətçilər saxlanıldı
-
Sabah bu ərazilərdə 4 saat işıq olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Bu müharibədə diplomatiya tükənib” - Merts məyusdur
-
Azərbaycanda neçə nikah müqaviləsi bağlanıb?
-
Usta Natiq birdən-birə necə “vəzifəli şəxs” olub? - TƏFƏRRÜAT
-
Sabah bəzi rayonlarda şimşək çaxacaq, dolu düşəcək - Xəbərdarlıq
-
“Türkiyədə prezident seçkiləri 2028-ci ildə keçiriləcək“ - Ərdoğan
-
Bakıda ŞOK cinayət - 13 yaşlı qızın intim videolarını yaydı, həbs edildi
-
Prezident İlham Əliyev BƏƏ lideri ilə görüşdü - Fotolar
-
Avropada on gündə 2300 nəfər dünyasını dəyişib - İstilərə görə
-
Bu kəndlərdəki evlər təmir olunacaq - 30 milyona yaxın vəsait ayrıldı
-
Ərdoğandan İmamoğlu ilə bağlı təklifə reaksiya - “Xeyirli olar...”
-
Xətai MKTB-nin rəisi Fəxrəddin Məmmədov xidmətçilərin maaşını kəsir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bu şəhərin bir hissəsi qazsız qalacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Həmin mikroavtobus qeyri-qanuni sərnişindaşıma ilə məşğul olub - AYNA
-
“Nar” regionlarda təhsilə dəstəyini davam etdirir - FOTOLAR
-
Bakıda kuryerlər qiymətlərdən narazıdır - VİDEO
-
“Saxlanılan Rusiya vətəndaşları ilə bağlı Bakı ilə təmasdayıq“ - Zaxarova
-
“Pakistan Hindistan Hərbi Hava Qüvvələrinin imicini məhv edib“ - HHQ komandanı
-
“Mado”da uşağıma yemək aldım, içindən çıxana baxın” - FOTO
-
Sabah dəhşətli isti olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başladı - FOTO
-
Beyləqanda müasir ət kəsim məntəqəsinin açılışı oldu - Fotolar
-
“Öz tantuni”də hadisə - Xadimə aşpazın qızılını oğurladı
-
AzTV-nin tender ləğv olundu - 440 min manatlıq...
-
Rəsmi Bakıdan İranın Ermənistandakı səfirinə sərt CAVAB
-
Qazax İcra Hakimiyyətində yoxlama: Pozuntular aşkarlandı
-
Tramp Moskva və Pekini bomalaqla hədələyib - Səs yazısı yayılıb + VİDEO
-
Azərbaycanda ən çox boşanma halları bu rayondadır - STATİSTİKA
-
İstehlak kreditləri bazarı - böyük məbləğlər, yüksək faizlər
-
Öcalandan 26 il sonra ilk videomüraciət: “Silahı yerə qoyun“
-
Azərbaycanda yeni SES-lər tikiləcək - 55,2 milyon xərclənəcək
-
“Bu, qiymət artımı deyil, xərcləri əhali arasında düzgün bölməkdir” - VİDEO
-
Sabah İlham Əliyevlə Paşinyan arasında görüş keçiriləcək - Əbu-Dabidə
-
Yol polisi bu sürücülərə xəbərdarlıq etdi - VİDEO
-
Pensiyalar ayın neçəsi veriləcək? - DSMF-dən açıqlama
-
Azərbaycanla Qazaxıstan birgə PUA təlimi keçir - VİDEO
-
Əczaçılıq məhsulları üzrə xərclərimizdə kəskin artım nə ilə bağlıdır? - Açıqlama
-
Mərkəzdən kənarda 1400 manata kirayə mənzillər... - Qiymətlər niyə bahadır?
-
Azərbaycanda onkoloji xəstələrinin sayı kəskin artıb - RƏSMİ
-
Torpaq üzərindəki hüquqların qeydiyyat qaydaları DƏYİŞİR
-
Skuter, moped və velosiped sürücülərinə xəbərdarlıq
-
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi: 13 məsələ müzakirə olunacaq
-
Daha 28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qaytarıldı - Açıqlama
-
Paraşütlə qayaya çırpılaraq həlak olan Nuranə ilə bağlı daha bir fakt - VİDEO
-
Ağdam-Füzuli yolunda mikroavtobus aşdı - 20 yaralı var
-
Qarpızlar sahələrdə qaldı - Yerində 5- 10 qəpiyə təklif olunur (VİDEO)
-
ABŞ Ukraynaya dəstəyini davam etdirəcək - Dövlət Departamenti
-
Çempionlar Liqasında yeni mövsüm başladı - NƏTİCƏLƏR
-
Nizami rayonunda uşaqların oyun meydançasını parkinqə çeviriblər - VİDEO
-
Monika Belluççi məşhur jurnalın üz qabığında - Fotolar
-
Azərbaycan klublarının yay transferləri: Kim gəlir, kim gedir?
-
Ceyhun Bayramovla Pakistanlı həmkarı arasında telefonla danışığı olub - Müzakirə
-
“Demişdi ki, şah damarıma bıçaq soxaraq məni öldürəcək” - Namus, yoxsa mülk davası?
-
Həbsxanada atalığının zorladığı azyaşlı sığınacağa yerləşdirilib - Dövlət Komitəsi
-
Avropa 1940-cı illərdən bəri ən böyük təhdidlərlə üz-üzədir - Danimarka Baş naziri
-
Sabiq deputat Fəzail Ağamalı dələduzluqda ittiham olunur - Özü isə deyir ki...
-
Boşananlar niyə sistemdə evli kimi görünür? - AÇIQLAMA
-
Azərbaycan və Rusiya Fövqəladə Hallar nazirlikləri arasında fəaliyyət planı imzalanıb - FOTO
-
Zərərçəkənlər danışdı - Vardanyanın məhkəməsi
-
Pərvin barmağındakı üzükdən danışdı: “Bitən bitdi, gedən getdi”
-
Əli Əsədov Pakistan Milli Assambleyasının sədri ilə görüşdü - FOTO
-
Bakıda qadının evindən 10 kq narkotik aşkarlandı - VİDEO
-
“Xəbər bizi son dərəcə sarsıtdı“ - İlham Əliyev Trampa başsağlığı verdi
-
Nəsimi rayonu “Köhnə Təzə Bazar” da qanunsuz tikinti aparılır? - VİDEO
-
Müharibə vaxtı qonşu ölkələrin İsraillə hərbi əməkdaşlığı təsdiqlənməyib - Pezeşkian
-
Prezident İldırım Vəliyevə ali xüsusi rütbə verdi - Sərəncam
-
Ərdoğan Nəriman Cəlal və ailəsi ilə görüşdü - Fotolar
-
Bu şəxslərə diplomatik rütbələr verildi - SİYAHI
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Əməliyyat zamanı canlı yayım açan həkim barəsində araşdırma başlanılacaq - RƏSMİ
-
Bu rayonda 20 mindən artıq abonent qazsız qalacaq - Xəbərdarlıq
-
“Qapalı Mədəniyyət Evi, açıq bazar: Fəridə Babayeva işəgötürmə adıyla kimləri aldadıb?
-
Azərbaycanda suçiçəyinə yoluxma sayı artıb - RƏSMİ
-
14 il “iş“ almış şəxsi “azad etdirmək“ istədi, özü 2 il “iş“ aldı - Dələduzluq
-
Borclunun qazı nə vaxt dayandırıla bilər? - Yeni qanun hazırlanır
-
“Medianın inkişafında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” adlı konfrans keçirilib - FOTOLAR
-
Yuyucu toz yerinə duz satılır? - Azad İstehlakçılar Birliyi araşdırma tələb edir
-
Trampdan Almaniyaya təklif: “Ukraynaya “Patriot” göndərin“
-
Bu şagirdlərə pulsuz məktəbli formaları veriləcək - Müqavilə
-
“Eurohome”da yerləşən “Keşlə” bazarında yararsız balıq məhsulları satılırmış - FOTOLAR
-
“Rusiya hazırdır, Ukraynanın cavabını gözləyirik” - Hakan Fidan
-
Vaxtından əvvəl pensiyaya çıxmaq istəyən rəisin başına iş gəldi - 14 300 manat vermişdi
-
Qarabağa səfərlərlə bağlı icazə prosedurları sadələşdirilir - Müddət 5 gün oldu
-
Texasda ştatında daşqın - Ölənlərin sayı 100-ü ötüb
-
Yeni şəxsiyyət vəsiqəsini almaq məcburidir? - Deputatlar açıqladı
-
Sabah yağış yağacaq - Çimərliklərdə temperatur necə olacaq?
-
Evimiz və ofislərimiz xaricdən izlənirmiş - DTX mühüm əməliyyat keçirdi
-
“Mən ləyaqətli ölümdən və ya şəhidlikdən qorxmuram“ - Məsud Pezeşkian
-
Azərbaycanda qaz və işıqla bağlı aylıq sabit tariflər - 1 manatı aşmayacaq
-
Bakıda magistral kəmər yenilənir - Su kəsiləcək
-
Parlament Naxçıvan Konstitusiyasına dəyişiklikləri QƏBUL EDİB
-
Tanınmış azərbaycanlı bəstəkar Türkiyədə buna görə ölübmüş - TƏFƏRRÜAT
-
Erməni kilsəsinin “azad edilməsinə“ şəxsən rəhbərlik edəcəm - Paşinyan
-
“Kiyevə silah tədarükünün dayandırılmasına görə məsuliyyət daşımıram“ - Tramp
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 15 məsələ var
-
“Bəzən diplomatik şəkildə və zarafatla deyirik ki...“ - Hikmət Hacıyev
-
Tanınmış iş adamının oğlu binadan yıxılaraq öldü - FOTO
-
Kredit faizləri bahalaşıb - Səbəb nədir? VİDEO
-
Hamilə qadınlar bu xidmətlərdən pulsuz yararlana bilərlər - TƏBİB
-
Albalı və gilas paytaxtda bahalaşıb - Qiymətlər
-
Bakıda avtobusla yük maşını toqquşub - VİDEO
-
Kəlbəcərdə hərbçilər qəzaya düşdü - Yaralılar var
-
“İranla bağlı sanksiyaları ləğv etmək istəyərdim” - Tramp
-
Bakının kirayə mənzil bazarında vəziyyət necədir? - VİDEO
-
Ebrunun mahnısının Nuridən oğurlandığı iddia edildi - VİDEO
-
Bakıda qadını öldürüb gölün sahilinə atdılar - Əri saxlanıldı
-
Hakan Fidan Lavrovla görüşdü - BRİCS sammitində
-
“İşğaldan əvvəl zəng vurub bizi təhqir edirdilər” - Məhkəmə+Fotolar
-
“MedEra Hospital”da falçı otağı: Elnur Əli həkimdirmi?
-
Abşeronda yaşayış binasında partlayış, xəsarət alanlar var - VİDEO
-
Rektor təyin olunan Nazim Pənahov kmdir? - DOSYE
-
Sabah bu ərazidə qaz təchizatı müvəqqəti dayandırılacaq - Xəbərdarlıq
-
`“Aztelekom“un sabiq sədrinin oğlu Alışanovun səsini gizli yazıbmış - Məhkəmədə üzə çıxdı
-
Ərdoğan DEM Partiyasının nümayəndələri ilə görüşdü - FOTO
-
“Xamenei inanır ki, amerikalı investorlar İrana gələ bilər“ - Pezeşkian
-
Deputata məxsus olduğu deyilən şirkətə 124 minlik sifariş - TENDER
-
Bəzi rayonlara leysan yağacaq - XƏBƏRDARLIQ
TOP 10
ARXİV