![]() |
|














İran Azərbaycanda casus şəbəkəsini necə yaradıb? - Faktlar açıqlandı
Tarix 04.02.23, 17:05 |
|

Vaxtilə, (1992-93-cü illərdə) Azərbaycanın İrandakı səfirliyinin əməkdaşı olan, hazırda “Orta Doğu” Araşdırmalar Mərkəzinin sədri kimi fəaliyyət göstərən, politoloq Sədrəddin Soltan Konkret.az-a eksklüziv müsahibə verib. Həmin müsahibəni təqdim edirik:
– Sədrəddin bəy, İran terroru necə maliyyələşdirir və casusları necə ələ alır?
– Bu sual sırf mütəxəssisin cavablandıracağı, dəyərləndirəcəyi məsələdir. Mən isə öz ehtimallarımı söyləyə bilərəm. Bütün bu tip cinayətlərin maliyyələşdirilməsi və törədilməsi üçün ilk növbədə şəbəkənin yaranmasına ehtiyac var. İran hakimiyyəti 30 ildən çoxdur ki, Azərbaycanda şəbəkə yaradıb və bu şəbəkəni əvvəllər nəğd pul vasitəsiylə maliyyələşdirirdisə, sonrakı dönəmlərdə həmin o şəbəkəyə nələrsə satdırmaqla maliyyə xərclərini ödəyirdi. Yəni şəbəkəyə İrandan mal gəlir, onlar bu malı burada reallaşdırırlar və sonra Azərbaycan və ya başqa bir ölkə ərazisində xərclərinə sərf edirlər. Burada əsas məsələlərdən biri yerli əhalini ələ keçirməkdir. Bu da klassik metoddur. Yerli əhalini ələ keçirib, özününküləşdirəndən sonra hadisələri və şəbəkənin fəaliyyətini onun üzərindən qurursan və sonra yerli əhalini müxtəlif şirnikləşdirici vasitələrlə özünə cəlb edirsən.
İlk növbədə bu, maliyyə məsələsidir. İran hakimiyyəti bu maliyyə vəsaiti ilə bu şəbəkəni qurmağa 1990-cı illərdən başlayıb. Azərbaycan ərazisində İmam Xomeyni adına “İmdad” xeyriyyə cəmiyyəti adında Qeyri-Hökumət Təşkilatı fəaliyyət göstərirdi və o təşkilat ölkə üzrə insanlara yardım etmək məqsədi altında müxtəlif aksiyalar keçirir və onların arasından özünə uyğun olan insanları seçirdi.
Hər halda bu, ehtimal olunurdu. Çünki sonrakı mərhələdə bu cəmiyyətin fəaliyyəti dayandırıldı. Hətta, iş o yerə çatmışdı ki, İmişli və Saatlı rayonlarındakı qaçqın düşərgələrinə İran kənar adamların girməsinə mane olurdu. Elə İranın qaçqın düşərgələrini belə izolyasiya etməsinə görə də problemlər yarandı və bu cəmiyyəti ölkədən çıxardılar. Sonrakı mərhələlərdə cəmiyyətin rəhbərliyi gəl-get etsə də, nəticə olmadı.
– Bu şəbəkənin başında kimlər dayanır?
– İranın Bakıda təkcə səfirliyi yox, Mədəniyyət mərkəzi də fəaliyyət göstərir. Eləcə də İranın Ali dini rəhbəri Xameneinin xüsusi nümayəndəsi Azərbaycanda fəaliyyət göstərirdi. Deməli, İran Azərbaycanda açıq şəkildə 3 istiqamətdə öz şəbəkəsini qura bilər.
1) Səfirliyinin xətti ilə. Konsulluq da ora daxildir.
2) Mədəniyyət mərkəzinin xətti ilə.
3) Xameneyinin Bakı ofisinin xətti ilə.
Hətta bura İran Aypara cəmiyyətinin Bakıdakı ofisini də əlavə etmək olar. Yəni bu görünən tərəfdir. Ehtimal var ki, müxtəlif ticarət mərkəzləri vasitəsiylə, müxtəlif dini kitablar satılan şəbəkələr vasitəsiylə də bu tip şəbəkələr qurula bilər. Şübhəsiz bu şəbəkənin başında kimin dayandığını demək çətindir. Daha doğrusu, bunu kiminsə bilməsi çətin məsələdir. Amma bütün bunlara rəhbərliyi fəaliyyət göstərdiyi ölkələrdəki səfirliklər, mədəniyyət mərkəzləri və.s başçılıq edir.
Onlar isə ölkədə İran İnqilabı Keşikçiləri Qvardiyasının təhlükəsizlik xidməti ilə iş görürlər, İran ETTELAAT-ının xətti ilə iş görürlər, İran daxili işlər nazirinin xətti ilə iş görürlər, hətta, Seyid Əli Xameneinin birbaşa tabeliyində olan ofisin xətti ilə iş görürlər və bunların hamsının başında onların rəhbərləri dayanır. Yəni bütün bunların hamsına Seyid Əli Xamenei rəhbərlik edir.
– Dini təhsili və İrana göndərilən dini vergiləri necə qadağan etmək olar?
– Din çox həssas məsələdir. İran hakimiyyəti də Azərbaycanda bu həssas məsələdən çox namərdcəsinə istifadə edib. İran hakimiyyəti Azərbaycanda insanların dinə meylli olmasında istifadə edib onları Qumda, Qəzvində, hətta Dəməşqdə oxumaq adı altında aparır və özünün siyasi ideoloji təhsilini təlqin edir, onları özününküləşdirir. Bunun qarşısını almaq üçün ilk növbədə Azərbaycanın özünün dini mərkəzi fəaliyyət göstərməlidir. Dini vergilərin, yəni, Xumsun İrana göndərilməsinin qarşısını almaq üçün də həmin o mərkəzlər fəaliyyət göstərməlidir. Əslində, adi Azərbaycan vətəndaşı İrana xums göndərmir, xumsun iri ticarət mərkəzlərindən getdiyi ehtimal olunur. Çünki bu ticarət mərkəzləri həm də İranın maliyyələşdirdiyi, məhsul göndərdiyi mərkəzlərdir. Hesab edirəm ki, bu ticarət mərkəzlərinə diqqət yetirmək lazımdır ki, bu məsələ aradan qalxsın. Üstəlik, məscidlərdə də maarifləndirmə işləri aparılmalıdır. İlk növbədə, hər kəsin bu məsələni bilməsi vacibdir: Xums öz ölkənə qalır, əgər artıq qalırsa, onu başqalarına göndərmək mümkündür. Azərbaycanda da bu dini vergilərin verilməsi üçün kifayət qədər insanlar var. Həm yoxsul insanlar var, həm də zəkatın verilməsi üçün alimlər var. Bu istiqamətdə məsələni tənzimləmək mümkündür. Bununla bağlı Azərbaycanın dini qurumlar idarəsi, dini Qeyri Hökumət Təşkilatları, məscidlər birgə konsepsiya hazırlasa daha məqsədəuyğun olar.
– İranın burada casus şəbəkəsi çoxdursa, qarşısını necə almaq olar?
– Dünyanın hər yerində casuslar fəaliyyət göstərir. Hətta, bir-biriylə qardaş olan ölkələrdə belə, bu cür şəbəkələr fəaliyyət göstərir. Sadəcə olaraq məqsəd məsələsi var. Məsələn, qardaş ölkələrdə fəaliyyət göstərən şəbəkələr o ölkə üçün yarana biləcək təhlükənin qarşısını almaq üçün fəaliyyət göstərir və həmin ölkədən özünə gələcək təhlükəni qarşılamaq üçün fəaliyyət göstərir. Amma İranın Azərbaycandakı şəbəkəsi xain fəaliyyətdir. Burada 5-ci kolon yaratmaq, habelə İran İnqilabının rəhbəri Xomeyninin İslam doktrinasını Azərbaycanda yaradıb, ölkədə İrandan sonra ikinci müsəlman dövləti yaratmaq cəhdidir. Bu isə Azərbaycan dövlətçiliyinə qarşı fəaliyyətdir. Bunun qarşısını almaq da yerli dini mərkəzlərinin yaranmasından keçir. Azərbaycanda kifayət qədər din xadimləri var. Bu din xadimləri cəmiyyətə tanıtdırılsa, onların verdikləri fətvaların Azərbaycan cəmiyyətinə qəbul olunması üçün şərait yaradılmalıdır. Onların nüfuzu artırılmalıdır. Məsələn, həmin dindar kəsim də İrandakı ayətullahlar kimi dini fiqh oxuyublar, dini təhsil alıblar, onlar Azərbaycan cəmiyyıtinə dinlə bağlı verə biləcəkləri hər məsələni bilirlər. Onların fəaliyyətinə şərait yaratmaq lazımdır. Yəni ilk növbədə Azərbaycan cəmiyyəti özününkünə üstünlük verməlidir. Bu, təbliğ olunmalıdır. İkinci bir tərəfdən məscidlərin fəaliyyətinə üstünlük vermək lazımdır. Məktəblərdə bu tip məsələlərin təbliğinə diqqət yetirmək lazımdır. Hadisələr göstərir ki, məktəblərdə belə, İranyönlü dini təbliğat aparılır.
– Sizcə, İranla bütün əlaqələr kəsilməlidirmi?
– Hələki İran-Azərbaycan əlaqələrinin kəsilməsinin zamanı deyil. Çünki vəziyyət o dərəcədə kritik həddə çatmayıb. Hesab edirəm ki, diplomatik danışıqlar aparmaqla problemləri həll etmək mümkündür. Ona görə də Azərbaycan tərəfi diplomatik münasibətlərin səviyyəsini aşağı endirib konsulluq səviyyəsində münasibətlərə davam etməkdədir.
– Hələ də Azərbaycanda İrandakı müştehidlərə bağlı olan, casusluq edən adamlar var. Onları da zərərsizləşdirmək üçün silsilə əməliyyatlar keçirilməlidir?
– Azərbaycanda İrandakı həmin müştehidlərlə əlaqəsi olan din xadimləri var. Onlar özlərini hər iki tərəfin nümayəndəsi kimi təqdim etməyə çalışırlar. Fikrimcə, bu cür İranyönlü adamları boykot etməklə onları zərərsizləşdirmək daha asandır. Çünki 30 ilə yaxındır ki, İran quruculuq, dostluq fəaliyyəti ilə ölkədə kök salıb. Bu şəbəkə xərçəng xəstəliyini xatırladır. Xərçəng xəstəliyinin mənbəsi qurudulmayana qədər kök salmaqda davam edəcək. Bununsa ilk növbədə müalicəsi maarifləndirmədən və dövlətçilik şüurunun yüksəlməsindən asılı olacaq. Azərbaycanda vətəndaş nə qədər ki, öz dövlətinin təhlükəsizliyinə, milli maraqlarına laqeyd yanaşacaq, bu tip din xadimləri də tez-tez peyda olacaq. Cəlil Məmmədquluzadə deyirdi ki, İranda məclisdən qovulan mollalar, təəssüf ki, Azərbaycanda məclisin başında otururdular. Təəssüf ki, indi də belədir.
Xəbərin oxunma sayı : 592
Müsahibə
Xəbərlər
-
Polis Maştağada xüsusi əməliyyat keçirib - VİDEO
-
Xocalı kərpic zavodunun açılışı oldu - FOTOLAR
-
Azərbaycanlı müəllim Mədinədə öldü - Bəqi qəbiristanlığında dəfn edildi
-
“FS Club Badam”da kisəçi işləyən şəxs müştərinin başına oyun açdı - ŞOK TƏFƏRRÜAT
-
Prezident Xocalıda bu ailənin qonağı oldu - FOTOLAR
-
Bakının bu ərazisi plana düşdü: Söküntü işlərinə başlanılır
-
Fərhad Əhmədovdan gəmisinin həbsdən azad olunması üçün 6 milyon dollar rüşvət istənilib - MƏHKƏMƏ
-
Ağdamda tarixi məscidin binasının bərpadan sonra açılışı oldu - Fotolar
-
Bakı aeroportunda əməliyyat: brilyant qaşlar aşkar edildi
-
Futbol qaydalarında inqilab: Penalti və VAR dəyişir
-
Ağdam şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin binasının açılışı olub - Fotolar
-
Bakıda 39, rayonlarda 41 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Naxçıvan “respublika“ statusunda qalmalıdırmı? - Zahid Orucdan maraqlı mesajlar
-
Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
-
İtkin şəhidimiz Xaçmaz rayonunda dəfn olundu - Fotolar
-
Qərb payızda ölkədə sabitliyi pozmağa cəhd göstərəcək - Gürcüstan parlamentinin sədri
-
Vəhdət Partiyası toplantı keçirdi:Sədr tapşırıqlar verdi
-
“İlin ilk yarısında cinayətlərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb” - Hərbi prkuror
-
Sakinlər qəzalı vəziyyətə düşmüş evlərin yarısının sökülməməsindən narazıdırlar - VİDEO
-
Rusiyanın növbəti gecə hücumları – Ukrayna isə Moskvanı hədəfə alıb
-
50 minə qəbir yeri satan şöbə müdiri həbs edilibmiş - Hökm oxundu
-
Bakıda dayanacağın işığı kəsilib, sərnişinlər çətinlik çəkirlər - VİDEO
-
Ələsgər Məmmədlinin səhhəti pisləşib - Tanınmış şəxslər Prezident İlham Əliyevə müraciət edib
-
Güzəştli şərtlərlə Qarabağda da ev almaq mümkün olacaq - VİDEO
-
Piylənmə ilə bağlı xərçəng ölümləri kəskin artıb - ARAŞDIRMA
-
Sənədsiz evlərlə bağlı dəyişiklik - VİDEO
-
Bu, Rusiya üçün son müddətdir – Ağ Ev
-
Neftimizi hansı ölkələrə və neçəyə satmışıq? - Tam siyahı
-
Yeni binalarda kombi olmayacaq? - Açıqlama
-
Əliyevlə Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər - FOTOLAR
-
“Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik“ - Ərdoğan
-
Paytaxtın bu rayonlarında qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Mandarin” bağçasında uşaq yıxılıb xəsarət aldı - Niyə nəzarət olunmur?
-
“Aİ öz maliyyə yardımı ilə Ermənistanı asılı vəziyyətə salmağa çalışır“ - Zaxarova
-
“Çinə vizasız rejim tələbə axınını artıracaq“ - Ekspert Aisa Aslanova
-
İsmayıllı rayonunda örüş sahəsində hotel tikilir - Sakinləri narazılıq edirlər
-
“Trampla dronlarla bağlı meqasövdələşməni nəzərdən keçiririk“ - Zelenski
-
Batma təhlükəsi ilə üzləşənlər belə xilas edildi - VİDEO
-
II və III qrup üzrə qəbul imtahanının nəticəsi açıqladı:kimlərin nəticəsi ləğv edilib?
-
Son 10 ildə azərbaycanlılar Türkiyədən 11 mindən çox mənzil alıblar - Statistika
-
“Atlant”ın sahibinin adı keçən cinayət işi: 90 min manatlıq mülki iddia qaldırıldı
-
İranda tragikomik olay - Pezeşkianın korteji yolda qaldı
-
Dilqəm Məhərrəmov lisenziyası olmadığı halda Aysunu necə əməliyyat edib? - VİDEO
-
EXPARGO-nun gətirdiyi uşaq qidası zay çıxıb - Şikayət
-
“İsrailin Suriya hücumlarını qətiyyətlə qınayırıq, dəstək verməyə hazırıq” - Türkiyə MN
-
Əliyev və Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində - FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bakıda bu ilin altı ayı üzrə 7 min 549 cinayət qeydə alınıb - Baş Prokurorluq
-
ABŞ İrandakı nüvə obyektlərindən cəmi birini sıradan çıxara bilib - Kəşfiyyat məlumatı yayıldı
-
Prezident “Dostluq” adlı atı Berdiməhəmmədova hədiyyə etdi - Fotolar
-
İsrail Dəməşqdə Baş Qərargaha dron zərbəsi endirdi - Şiddətli döyüşlərdə yüzlərlə insan ölüb
-
“Dəyənəklə, yumruq və təpiklə döyürdülər” - Əsirlikdə olan şəxs
-
Prezident Berdiməhəmmədovla Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət edib - Fotolar
-
Tramp 150-dən çox ölkəyə məktub göndərməyə hazırlaşır - Yeni tarifərlə bağlı...
-
Mbappe ilə bağlı araşdırmalar aparılır - Polisə rüşvət verib?
-
Naxçıvanda 41 dərəcə isti qeydə alınıb - Faktiki hava
-
İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Şuşada olublar - Fotolar
-
Bakı və Abşeronda ucuz evi haradan almaq olar? - VİDEO
-
Daşaltı kəndinin fonunda - FOTOLAR
-
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Aİ Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketini təsdiqləyə bilmir - Səbəb aşıqlandı
-
Dağıdılmış yerlərə baxdılar... - FOTOLAR
-
Laçında meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb olunub - BİRGƏ MƏLUMAT
-
Berdiməhəmmədov Füzuliyə getdi, Prezident qarşıladı - Fotolar
-
“Suriya döyüşməyə hazırdır” - Əhməd Əl Şaraa
-
Müğənniliyə başlayan dırnaq ustasının qazancı mübahisə yaratdı - efirdə dava düşdü
-
Rusiyada döyüşlərə məcburi cəlb edilən azərbaycanlılar nə etməlidirlər? - VİDEO
-
“Evlərimizdə çatlar əmələ gəlib“ - MTK binanın qarşısında qaraj tikir?
-
Min bir dərdin dərmanı - Gündə 1 stəkan için
-
Suriyadakı toqquşmalarda 356 nəfər ölüb - Nə baş verir?
-
Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı - FOTOLAR
-
Zelenski Ukraynanın yeni hökumətinin namizədlərini açıqlayıb - SİYAHI
-
Bakı-Sumqayıt yolundakı piyada keçidi bərbad vəziyyətdədir - VİDEO
-
“Həyatımın bir dövrünü bağladım” - İradə İbrahimova
-
PSJ finalda kabusuna dönən futbolçuya elçi düşdü - Razılaşsa, tarixə düşəcək
-
Vaşinqton İsrail və Suriya arasında gərginliyin yaxın saatlarda azalacağını gözləyir - Marko Rubio
-
Azərbaycanda mənzillər nə qədər bahalaşıb? - Qiymətlər açıqandı
-
Klinika direktoru arvadını buna görə güllələyib - Təfərrüat
-
Salyanda əqli qüsurlu qıza qarşı seksual zorakılıq edilib - Dəhşətli cinayətin təfərrüatı
-
Miqrantlar Rusiyaya daxil olarkən məcburi peyvənd oluna bilər - SƏBƏB
-
Azərbaycanda güclü zəlzələlər olacaq? - VİDEO
-
Nərimanov rayonunda aparılan tikintidə təhlükəsizlik qaydaları pozulur - VİDEO
-
ABŞ İsrailin Suriyaya endirdiyi zərbələrdən narahatdır - Rubio
-
Bakıda görünməmiş dələduzluq: Tanışının telefonu oğurladı, anasına yazdı...
-
İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov “Sea Breeze”də olublar - FOTOLAR
-
“Tramp başa düşür ki, Putin ona yalan danışır” - Zelenski
-
Gül kollarının alınması məxfi məlumatdır? - Şabranda müəmmalı tender
-
Dini Komitə 800 min manata portal açır - “Amin“
-
İsrail ordusu Dəməşqə yeni zərbə endirdi - Ölənlər var + Video
-
Beyləqanda “Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimat mərasimi - Fotolar
-
Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - “Zon”a köçürüləcək
-
“Ermənistanda ikinci dövlət olmayacaq“ - Paşinyan
-
“Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” qanuna edilb - Fərman
-
“UNEC”in Sevda adlı müəllimi “Porshe”sindən düşərək vətəndaşı hədələdi - VİDEO
-
Marqarin idxalı kəskin artıb - Marketlərdə 2,6 dəfə baha satılır
-
Bakıda qadın güllələndi - Klinika direktoru olan həyat yoldaşı saxlanıldı
-
Prezident İlham Əliyev bəzi qanunlara dəyişikliyi təsdiqləyib - Detallar
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bu prospektdə yol hərəkətinin təşkili dəyişdi - Fotolar
-
Leyla Əliyeva Atabayeva ilə bir arada - FOTOLAR
-
Prezident ipoteka krediti ilə bağlı fərman imzaladı - Qayda dəyişdi
-
Beyləqanda qadın qətlə yetirilib - 23 yaşlı oğlan saxlanılıb
-
Sumqayıtda 67 kq narkotik dövriyyədən çıxarılıb - İki nəfər saxlanılıb
-
Mərkəzi Klinikanın həkimi əməliyyat etdiyi xəstəni qəbul etmədi - Kişi 8 gün sonra öldü
-
“Ermənistanın KTMT-dən çıxma ehtimalı daha yüksəkdir“ - Paşinyan
-
“270 nəfərlik müəssisədə 700 nəfər məhbus var” - Qadın kalonundan şikayət
-
Zelenski Trampdan narazıdır - “Bayden dövründə yardım daha güclü idi”
-
Rəsmi sənəddə qeyri-rəsmi ünvan: “Elmar marketin yaxınlığı...”
-
Magistraturaya qəbul imtahanında dəyişiklik gözlənilir - DİM rəsmisi
-
Şəmkir rayonunda maye qazdoldurma məntəqəsinin istismarı dayandırıldı - VİDEO
-
General vəzifədən azad edilib? - DSX xəbəri təkzib elədi
-
7 ildir ev alıblar, amma çıxarış yoxdur - VİDEO
-
“Az-Lead” şirkətin 1,7 milyon borcu var - “İndart Holding” də borclanıb
-
Sosial şəbəkələrdə dərman tövsiyə edənləri bu cəza gözləyir - VİDEO
-
Ünvanlı yardım alanların sayında 20 minlik artım - İqtisadçı əsas səbəbi açıqladı
-
Türkiyədə meşə yanğınları şiddətlənib - Çanaqqala və Tekirdağda kəndlər təxliyə edildi
-
Bu il ali məktəblərə qəbul planı 90 faizdən artıq dolacaq - DİM sədri
-
İlham Əliyevin Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşü oldu - FOTO
-
“Melissa park” tikinti şirkəti ilə sakinlər arasında münaqişə yaşanır - Kim haqlıdır?
-
Naxçıvanda sahibkarların bank hesabları kəskin azaldı - Talıbovdan sonrakı bir ayda nə baş verib?
TOP 10
ARXİV