|
Paşinyan yenə imtina etdi... - Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları dalana dirənib
“Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub“ - Prezidentdən sərt xəbərdarlıq
Beynəlxalq Bankın 1,3 milyonluq tenderini olmayan şirkət necə udub? – Təfərrüat
Türkiyənin HERİKKS HHM sistemləri Azərbaycanda - Kəlbəcərdə quraşdırılıb
Hərbi güc təhlükəsizliyin əsas qarantıdır - Prezidentin mesajlarının pərdəarxası
Üçtərəfli Bəyannamənin ilk səkkiz bəndini kim pozub? - VİDEO
Şirkət rəhbəri 20 məmurla əlbir olub pulları mənimsədi - Korrupsiyaya bulaşmış rəsmilər kimlərdir? + ADLAR
Deputatın istirahət mərkəzi əl dəyişir... - Təhvil-təslim işlərinə hazırlıq gedir
Azərbaycan Ermənistanın silahlanmasına necə reaksiya verməlidir? - ARAŞDIRMA
Qlobal qarşıdurma kəskinləşir - Azərbaycan nə etməlidir?
ABŞ ordusunun əsgərləri Zəngəzura yerləşir - Nə baş verir? + VİDEO
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
Ankara uyğurlara diqqəti artırıb – Çin türk kəndlərinin adlarını dəyişdirir
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
Türkmənçay müqaviləsinin bağlandığı şəhər - ARAŞDIRMA
Tarix 13.11.23, 20:59 |
|
“Güney Azərbaycanı tanı” layihəsi çərçivəsində Məhəmməd Rəhmanifər Miyana şəhəri barədə araşdırma aparılıb.
APA-nın mövzu ilə bağlı məqaləsini təqdim edirik:
Miyana Şərqi Azərbaycan əyalətinin şəhərlərindən biridir. Şəhər əyalətin mərkəzi sayılan Təbrizdən 175 kilometr aralıdadır. Miyana şəhəri Miyana rayonunun (şəhristan) mərkəzində yerləşir və bu rayonda yerləşən Açaçı, Ağ Kənd, Türk (Tərk), Türkmənçay, Gərmə, Üç Təpə, Qızıl Özən, Kəndivan kimi daha kiçik şəhərlər və qəsəbələrlə əhatə olunub.
Bu adların içində Türkmənçay adı Azərbaycanımızın həm quzeyində, həm də güneyində daha çox diqqət çəkə bilər. 1828-ci ildə Azərbaycanın taleyini dəyişdirən və onu ikiyə bölən Türkmənçay müqaviləsi Miyana rayonunun Türkmənçay adlı qəsəbəsində bağlanıb. Bu kədərli müqavilənin bağlandığı tarixi bina bu gün yerlə bir olub. Amma həmin qəsəbədə bir küçənin Abbas Mirzənin şərəfinə adlandırılması diqqət çəkir.
(Türkmənçay müqaviləsinin bağlandığı yer. Hazırda bu binadan heç bir iz qalmayıb.)
2017-ci ilin siyahıyaalınmasına əsasən, Miyana rayonunun əhalisi 182 848 nəfərə bərabərdir. Şəhər əhalisinin böyük əksəriyyəti Azərbaycan türkcəsində danışır. Onların əksəriyyəti müsəlman şiələrdir, azlıq isə sünnidir.
Miyana adının kökü haqqında
Miyana şəhəri şimaldan və cənubdan Bozquş və Qaflantı (Qaflanların yaşadığı yer) dağ silsilələri ilə əhatə olunub. Yaxud bölgədə axan çayların adlarına baxdığımızda (Qızıl Özən, Quru çay, Gərmə çay, Bulanlıq çay, Aydoğmuş çay, Türkmən çay, Acı çay və sair) türk adları ilə rastlaşırıq.
Miyana şəhərinin tarixi haqqında
Şəhərdə tapılan bəzi tarixi abidələrin, o cümlədən bir dağ keçisi heykəlinin yaşının 7 min il olduğu təxmin edilir. Lakin hərtərəfli tarixi araşdırmalar və arxeoloji qazıntılar aparılmadığından şəhərin qədim tarixindən danışmaq asan deyil. Orada qədim Urartu, Midiya və digər sivilizasiyalarla bağlı dəlillərə rast gəlmək olar.
Müsəlman səyyahlar və coğrafiyaçılar bu şəhəri ümumiyyətlə kiçik, lakin abad və məhsuldar şəhər kimi təqdim ediblər. Eyni baxışı daha sonrakı əsrlərdə qərbli səyyahlar və diplomatların yazılarında da görmək mümkündür.
Miyananın tarixi və görməli yerləri
Qız körpüsü
Bu tarixi-bədii körpü Zəncan-Miyana marşrutu üzrə Qızıl Özən çayı üzərində tikilib. Körpünün tikilmə tarixi dəqiq məlum deyil. Arxeoloqlar tikilinin bünövrəsinin İslamdan əvvəlki dövrə aid olduğunu düşünürlər. Lakin abidə xüsusiyyətlərinə və memarlığına görə, 13-cü əsrə aid edilir. Ancaq, körpünün orta bünövrəsinə quraşdırılmış mərmər kitabəyə görə bu körpü XV əsrdə Səfəvilər dövründə təmir olunub.
Ürəyində Azərbaycanın keşməkeşli tarixini əks etdirən bu körpü tarix boyu bir neçə dəfə zədələndikdən sonra təmir olunaraq xalqın istifadəsi üçün yenilənib, o cümlədən Türk Qacarlar sülaləsinin banisi Ağa Məhəmməd xan Qacarın dövründə təmir edilib. Ancaq, 1946-cı ildə körpünün bağrına vurulan yara bir daha sağalmadı!
1946-cı ildə Tehran ordusu Azərbaycan Milli Hökumətini məhv etmək üçün hücuma keçən zaman fədai əsgərlər Tehran ordusunun irəliləməsinin yavaşlatmaq və Qaflantı dağlarında öz mövqelərini möhkəmləndirmək məqsədi ilə bu körpünü partlatmağa məcbur qalırlar. Hələ də Güney Azərbaycan türkləri Azərbaycan Milli Hökumətinin qurucu lideri Seyid Cəfər Pişəvərini bir milli mənəvi lider kimi yad edirlər. O, bir illik dövr Güney Azərbaycan türklərinin dilinin, tarixinin, mədəniyyətinin, varlığının dövlət səviyyəsində qorunduğu və yaşandığı bir il idi.
(Seyid Cəfər Pişəvəri, Azərbaycan Milli Hökumətinin qurucusu və Baş naziri)
Miyana xalqı da Güney Azərbaycanın bir çox bölgələrində yaşamaqda olan xalq kimi Azərbaycan Milli Hökumətinin quruluşunda və həyat sürməsində çox böyük rol oynamışdı. Beləliklə, Qız körpüsünün bağrındakı bu dərin yara bütün Güney Azərbaycan türklərinin bağrındakı yaranı təmsil etməkdədir. Bu baxımdan bu dağılmış körpü Güney Azərbaycandakı körpülərin hamısından fərqli və hamısından daha funksional bir körpü sayılır. Bu körpü istifadə olunmaz bir hala gəlmiş kimi görünsə də, Güney Azərbaycan türklərinin ruhuna işləyir! Tam da Araz çayının üzərindəki tarixi Xudafərin körpüsü kimi!
Qız qalası
Qız körpüsündən 2 km aralıda, dağın üstündə inşa edilmiş Qız qalası strateji hərbi qala kimi kərpicdən tikilib. Bu qala üç hissədən ibarətdir, komanda qərargahı üçüncü mərtəbədə yerləşir. Çox güman ki, Qız qalası da Qız körpüsü kimi 13-cü əsrdə tikilib. Bəzilərinə görə, qalanın bünövrəsi islamdan qabaq qoyulub. Bu qalanın hündür və keçilməz divarının ucalığı 3 metr olan iki girişi var və girişlərdən birinin üstündə daş kitabə quraşdırılıb. Lakin təbii hadisələr nəticəsində yaranan aşınmaya görə sözügedən yazı oxunmur.
(Qız qalasının qorunması üçün heç bir tədbir görülməyib)
Qala elə tikilib ki, az qala üç tərəfdən təbii qayalarla əhatə olunub. Qalanın içində su anbarları, eləcə su quyuları var. Bu qala Şah Abbas Səfəvinin dövründə dağıdılıb ki, bunun səbəbi həmin dövrdə Azərbaycan türklərinin Səfəvilərin siyasətinə qarşı çıxması hesab olunur. Qeyd etmək lazımdır ki, Şah Abbas Səfəvinin paytaxtı Azərbaycandan İsfahana köçürməsi, erməniləri, gürcüləri və farsları sarayda işə alaraq qızılbaş türklərini saraydan uzaqlaşdırması azərbaycanlıları çox acıqlandırmışdı.
Daş qala
Zaman-zaman düşmənlərin hücumuna məruz qalan Azərbaycanımız qalalar yurdu sayılır. Şəhərlərimiz strateji yerləşmə baxımından daha çox əhəmiyyət kəsb etdiyi zaman qalaların sayı o ərazidə daha çox olub. Yuxarıda qeyd etdiyimiz kimi, Miyana şəhərinin yerləşdiyi bölgə keçilməz dağlarına və çaylarına görə Azərbaycanın strateji ərazilərindən biri hesab olunur. Məhz buna görə bu bölgədə tarixi qalaların da sayı çoxdur.
(Daş qala)
Daş qala da Qız qalası kimi Qızıl Özən çayının vadisindən bir qədər aralıda yerləşir. Dərin dərələr və ətrafdakı iri qayalar bu tikilini alınmaz qalaya çevirib. Qalanın bütün ərazisi möhkəm qaya üzərində yerləşir və ona çatmağın yeganə yolu divarın kənarında qayalı bir hissəsinin oyulması ilə yaradılmış pilləkəndir.
Azərbaycanı öz bağrında yaşadan Miyana
Qeyd etdiyimiz kimi bu şəhər tarixən Azərbaycan şəhəri olub və şəhərin ətrafındakı yerlər, dağlar, çaylar, tikintilər, kəndlər və qəsəbələrin təxminən hamısının adı türkcə olub. Şəhərdə yaşayanlar məzhəb baxımından şiə və sünni olsalar da, onları birləşdirən amil Azərbaycan türkü olmalarıdır.
Bu gün Miyana xalqının bəlli bir kəsimi, özəlliklə də gəncləri azərbaycanlı bir türk olduqlarını unutmurlar. Bu gün Miyana gəncləri Güney Azərbaycan gəncliyinin bir parçası olaraq öz dilini, tarixini və mədəniyyətini qorumaq və yaşatmaq üçün çalışırlar. Əminliklə demək olar ki, Güney Azərbaycanın gənc nəsli bu torpağın son əsrlərdə ən oyaq və ən şüurlu nəslidir.
Miyanada Azərbaycan və türk ruhunu yaşadan sadəcə dil və kimlik məsələsi deyil, Azərbaycan türklərinə aid dəblərin və ənənələrin qorunub saxlanılmasıdır. Bu insanlar hələ də toylarında, yaslarında, xoş günlərində, kədərli günlərində, bayram dəblərində Azərbaycan türkü olduqlarını aydın şəkildə göstərirlər.
Xəbərin oxunma sayı : 739
Maraqlı
Xəbərlər
-
“Dünyaca məşhur markanın siması seçilmişəm“ - Aynişan
-
“Çox diqqətli olmalıyıq“ - Qurban Qurbanov
-
TDT-nin 12-ci sammiti Azərbaycanda keçiriləcək: 2025-ci ildə...
-
Bu tarixdən bəzi şəxslər sürət qatarından pulsuz istifadə edəcəklər - RƏSMİ
-
Vəzifəli şəxs qəzada ölmüşdü - Ailəsi 1 milyon tələb edir
-
İnsanlar niyə saxta evliliyə gedirlər? - SƏBƏBİ AÇIQLANDI
-
Bu ünvanda onlarla şirkət qeydiyyata alındı - Riskli vergi ödəyicisi hesab olunurlar
-
Ağstafa RİH tender kralına yol təmir etdirəcək - 400 min xərclənəcək
-
Şəhid atası Leyla Şıxlinskaya Klinikasını məhkəməyə verdi - Mənəvi zərər tələb edilir
-
Həmin 3 gündə metronun iş saatı dəyişəcək - Açıqlama
-
“Bakıda görüşərik...” - Ərdoğandan Əliyevə - VİDEO
-
3 ay əvvəl yaranan “Megastin LN” MMC 8 tenderin qalibi oldu - Şübhəli məqamlar
-
Mahir Emrelinin əcnəbi sevgilisi kimdir? - Fotolar
-
“Rusiya NATO ilə dialoqa hazırdır, lakin təcavüzə dözməyəcək“ - Lavrov
-
Sabah Bakının 3 rayonunda qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Prezident İlham Əliyevin Qırğızıstana səfəri başa çatdı - FOTO
-
“Qarabağ“ turnir cədvəlində sonuncudur, amma...“ - “Budyo Qlimt“in baş məşqçisi
-
Mədəniyyət naziri bu dəfə onlarla görüşdü - FOTOLAR
-
“Vicdansızlar adıma kredit götürüb mənimsəyiblər“ - Şlyapa Zahid
-
Deputat rektorla da “dil tapıb“ - Tibb Universitetində diqqətçəkən maliyyə əməliyyatı
-
Rusiya və Ukrayna universitetlərinin diplomları Azərbaycanda niyə tanınmır? - Açıqlama
-
“Türk İnvestisiya Fondunun tezliklə layihələrə dəstək verəcəyinə əminəm“ - Ərdoğan
-
Dollar sabah neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Polkovnik-leytenant əmlakını satıb - 700 mini ödədi
-
Bələdiyyə seçkiləri nə vaxt keçiriləcək? - Məzahir Pənahovdan açıqlama
-
Ad gününü dostları ilə keçirmək istəmişdi - Üçü də öldü...
-
Daha 120 sahibkar cəzalandırıldı - “Kartdan karta” köçürməyə görə
-
“Donald Tramp və Konqresin yeni tərkibi ilə bağlı Rusiyanın heç bir illüziyası yoxdur“ - Rusiya XİN
-
Ağ Şəhər Bulvarına gedən yollar bağlanacaq - Sürücülərin nəzərinə!
-
Hizbullahın atdığı raketlərdən biri Ben-Qurion aeroportuna düşüb - Uçuşlar dayandırılıb
-
“Dostum Trampı təbrik edirəm” - Ərdoğan
-
Bakıda satılan ən ucuz və ən bahalı mənzil – Fotolar
-
Prezident İlham Əliyev Donald Trampı təbrik etdi
-
Bağçalarda tətil günlərinin vaxtı açıqlandı - 14 noyabrdan...
-
Dövlət qazdan niyə az qazanır? – “Hasilat neftdən xeyli baha başa gəlir...”
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Dayanacaqda saxlamayan avtobuslar cərimələnəcək? - VİDEO
-
Trampı ilk onlar təbrik etdi - Siyahıda Zelenski də var
-
“Ersin Tatarı Şuşadan sonra Bişkekdə görməkdən şadam“ - Ərdoğan
-
Saxta diplomlu estetik həkimlər jurnalisti təhdid etdi: “Başınızdan böyük...“ (VİDEO)
-
Mədəniyyət və dəbin bir araya gəldiyi məkan: İstanbulda alış-veriş terapiyasına qoşulun
-
Prezidenti TDT Dövlət Başçılarının 11-ci Zirvə görüşündə çıxış etdi - FOTOLAR
-
Tramp qələbəsini belə elan etdi - “Bu gecə tarix yazdıq“ + VİDEO
-
Bütün növ pensiyalar artacaq - Əhaliyə şad xəbər
-
Azərbaycanda yaşayış evlərinin tikintisinə nə qədər pul xərclənir? - Rəsmi açıqlama
-
Tramp ABŞ-ın 47-ci prezidenti seçildi - Respublikaçı namizəd Kamala Harrisə qalib gəldi
-
Yüksək səviyyədə tədrisin təşkil edildiyi məkan - 248 nömrəli tam orta məktəb
-
Müdirinin silahı ilə özünü öldürdü - Ağcabədidə intihar
-
“Prezident seçkilərindən sonra ABŞ Suriya və İraqdan çəkilə bilər“ - Türkiyə XİN başçısı
-
Sahibkar xanım Kamran Əliyevdən kömək istəyir - Dələduzluq hadisəsinin istintaqı yubadılır
-
Tərtərdə 1 milyon 700 min manatlıq korrupsiya - 4 icra nümayəndəsinə töhmət verilib
-
İlham Əliyevin Ərdoğanla görüşü başlayıb - Bişkekdə
-
Bakıda günlük kirayə evlər bahalaşdı - VİDEO
-
Dönərlə bağlı yeni qaydalar təsdiqləndi: Qiymətlər qalxacaq?
-
TDT Xarici İşlər Nazirləri Şurasının iclası keçirilir - Bişkekdə
-
Bu məhsulun qiyməti kəskin ucuzlaşdı - 30 qəpik oldu
-
Gəncədə 32 yaşlı qadın bıçaqlandı - Əri saxlanıldı
-
Amerikada prezident seçkiləri:Tramp “tərəddüd edən” yeddi ştatın altısında liderdir
-
Kilosu 4 manata başa gələn ətlər - Əsasən restoranlara göndərilir
-
UEFA Çempionlar Liqası - “Milan“ “Real“a qalib gəldi, “Mançester Siti“ uduzdu
-
Xalq artistinin səhnə tərzi ilə göz qamaşdırdı - VİDEO
-
“Real“ın ulduzuna fantastik təklif - 300 milyon...
-
Harrisin qələbəsi Ukraynada müharibəni bir neçə ay uzadacaq - Kobaxidze
-
Şəmkirdə 34 yaşlı oğlan sevgilisinin anasına xəsarət yetirdi: “Gecə saat 1-də...“ – ŞOK
-
Dövlət Xidməti “Bravo”nu 5-ci dəfə cərimələdi - Eyni səbəbə görə
-
Kirayə ev axtaranların NƏZƏRİNƏ: bahalaşacaq
-
“Donbas və Novorossiyada rus dilini populyarlaşdırma mərkəzləri yaratmaq lazımdır“ - Putin
-
“Rufo Gəncinski” Rusiyaya qayıtdı - Azərbaycanlı “qanuni oğru”lar arasında yüni müharibə
-
Nəzakət Məmmədovaya 13 illik həbs cəzası verildi - DETALLAR
-
“Azərpoçt”un adından saxta SMS-lər göndərilir - XƏBƏRDARLIQ
-
Ən çox bu ölkələrdən gələn diplomlar tanınmadı - səbəblər
-
Japarov Ərdoğana at hədiyyə etdi - FOTO
-
“Tramp seçkiləri uduzsa, ABŞ-də iğtişaşlar gözlənilir” - WP
-
Qayınata gəlini sevgilisi ilə tutdu: “Dedi ki, pəncərədən evə gəlib-gedib...” – Şok təfərrüat
-
“Alyans Tekstil” şirkəti cərimələndi - Məcburi auditdən yayındığına görə
-
Küçələr artıq belə təmizlənir - Bakıda yenilik + FOTO
-
Deputatın şirkəti 5,6 milyonluq tenderi uddu - Bu materiallarının satın alınması ilə bağlı...
-
“Harris qalib gəlsə, “X” bloklana bilər” – Mask
-
Tibb Universitetinin Tədris Cərrahiyyə Klinikası çöküb: xəstələr qaçır, tələbələr isə...
-
“Rusiya Ermənistan və Azərbaycanı tələsik sülh sazişinə sövq etmir“ - Lavrov
-
Xocalıda qeydiyyatdan keçən ilk şirkətlərin - Siyahısı
-
“BMW X-5“i içkili idarə etdi, saxlanıldı - Məhkəmə qərarı
-
“Nar”ın dəstəyi ilə ekologiya mövzusunda jurnalistlərə beynəlxalq təlim keçirilib - FOTOLAR
-
Ermənistan sakinlərinin 60%-i Paşinyanın fəaliyyətindən narazıdır - Sorğu
-
Bakıda yağış, Şahdağ, Altıağacda isə qar yağır - FAKTİKİ HAVA
-
“Kurskda 11 min Şimali Koreya əsgəri var” - Zelenski
-
Azərbaycanda bəzi uşaq evlərində nöqsanlar aşkarlanıb - Cəzalandırılanlar var
-
Türkiyədə neft emalı zavodunda partlayış: 12 nəfər yaralandı
-
Baş nazirdən bu qurumla bağlı - Qərar
-
Dollar sabah neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
9 ayda azad edilmiş rayonlarda tikinti işlərinə 3.6 mlrd. manatdan çox vəsait xərclənib - SİYAHI
-
Aqrar Universitet Türkiyədən olan onlarla müəllimə yüzminlərlə vəsait ödəyir - Tam siyahı
-
Prezident Aytmatovun ailəsi ilə çay süfrəsi arxasında - Fotolar
-
Əli Əsədov Dini Liderlərin Qlobal Sammitinin iştirakçıları ilə görüşdü - Fotolar
-
Azərbaycanda un bahalaşdı - Yeni qiymətlər
-
Putin Azərbaycan səfirini qəbul etdi - VİDEO
-
Deputat camaatı qınayıb: “Cərimələr aşağı olanda, rahat davranırlar“
-
Azərbaycanın bəzi rayonlarında küləyin sürəti 28 m/s-yə çatır - FAKTİKİ HAVA
-
Qədim Ədilov azadlığa buraxıldı - 17 nəfərə 2 milyon “atıb”...
-
Bakının bu ərazisində 40 otaqlı villa satılır - Elan hər kəsi heyrətləndirdi...
-
“Plastik cərrah“ qalmaqalı - Nazirlik ittihamlara nə deyir? (SİYAHI)
-
İlham Əliyevə “Çingiz Aytmatov” ordeni təqdim edildi - Fotolar
-
Məhkəmə general Bərxudarovun işini DTX-ya göndərdi - Korrupsiya cinayətləri barədə araşdırma aparılacaq
-
Bəzi yerlədə yağış, dağlarda qar yağacaq - Sabahın havası
-
Küçədə dilənən uşaqlara pul verməliyikmi? - VİDEO
-
Azərbaycanda bu həkimlər saxta yolla plastik cərrah olublar? - SİYAHI
-
Bu şəxslərə istilik verilməyəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Xaricdə hansı universitetdə oxuyanların diplomu tanınmır? - Siyahı açıqlandı
-
Prezident Qırğızıstanda səfərdədir - Fotolar
-
Nazir oğlunun sürücülük hüququ məhdudlaşdırıla bilər - SƏBƏB
-
Dünyada ən yüksək IQ sahibi şəxs məlum oldu - Prezident müşaviridir
-
Bakıda yolu qaçaraq keçən şəxsi avtomobil vurdu - VİDEO
-
“Azərbaycan Ermənistanı sülhə məcbur edə bilər“ - Ramil Usubov
-
Əlicançay su anbarında tikinti işləri davam edir - FOTO
-
Küləkli hava şəraiti nə vaxtadək davam edəcək? - Açıqlama
-
Azərbaycanda bir bağça 4-cü dəfə yandı: Nə baş verir? (VİDEO)
-
Türk ordusunda ROBOT İTLƏR - 600 metr məsafədən dəqiq atış edirlər
-
Kamala Harris potensial seçicilərin dəstəyini qazanıb - Sorğu
-
Sumqayıt və Lənkəranda güzəştli mənzillər satışa çıxarılır – Siyahı
-
“Rusiya və İran seçkilərə müdaxilə edir” - ABŞ-nin kəşfiyyat orqanları bəyanat yaydı
TOP 10
ARXİV