![]() |
|














Pandemiya innovasiyalara yol açıb – “Vaşinqton Post”
Tarix 16.05.21, 22:37 |
|

ABŞ artıq postpandemiya dövrünə qədəm qoyub. Bu nailiyyət COVİD-19 pandemiyasını tarixdəki digər pandemiyalardan fərqləndirən bir aspektin hesabına baş verir: elmin qələbəsi.
COVİD-19 pandemiyasının davam etdiyi bir il ərzində dünyada bir neçə yüksək keyfiyyətli peyvənd hazırlandı. Bu böyük uğur həqiqətən də təqdirəlayiqdir. On il əvvəl bütün alimlər iddia edirdilər ki, yeni xəstəliyin müalicəsi ilə bağlı bir peyvənd hazırlamaq üçün təxminən 10-15 il vaxt və böyük imkanlar lazımdır.
ABŞ-da yetkinlik yaşına çatmış insanların yarıdan çoxuna peyvəndin ən azı birinci dozası vurulub. Ölkənin demək olar hər yerində gündəlik yoluxma hallarının və xəstəxanaya yerləşdirilənlərin sayı sürətlə azalır. Hətta bəzi ştatlarda daha yeni yoluxma qeydə alınmır. Təbii ki, təhlükə hələ tam sovuşmayıb. Peyvəndləmə tempi yüksək deyil və COVİD-19-un yeni variantları meydana çıxır.
Hər nə qədər təhlükə olsa da, biz ABŞ-dakı cari vəziyyətə baxıb COVİD-dən sonrakı həyatı xəyalımızda canlandıra bilərik. Bizi tamamilə işıqlı bir gələcək gözləyir.
Amerikada postpandemiya dövrünün ən önəmli aspekti iqtisadi yüksəliş ola bilər. 2008-ci ilin maliyyə böhranından fərqli olaraq pandemiya dövründəki iqtisadi durğunluğun ardınca böyük irəliləyişlər gözlənir. Bu, qismən böhranın tam fərqli xarakterə malik olması ilə əlaqədar olsa da, daha çox Vaşinqtonun iqtisadiyyatı pul axını ilə təmin etməsi və nəticədə həm biznes müəssisələrinin, həm də adi vətəndaşların xərcləməyə vəsaitlərinin olması ilə bağlıdır.
Sonuncu böyük pandemiyadan, yəni 1918-ci ilin qrip epidemiyasından sonra “coşğun iyirminci illər” başlandı. COVİD-19 pandemiyasının belə bir davamlı yüksəlişə gətirib çıxaracağını demək üçün hələ çox tez olsa da, nikbin düşünməyə səbəblər var.
Bu səbəblərdən ən önəmlisi innovasiyadır. Çətinliklər insanları hər zaman yeni həll yolları axtarmağa, yeni texnologiyalardan istifadə etməyə və köhnə fikirlərdən uzaqlaşmağa vadar edir. İqtisadi obyektlərin fiziki fəaliyyətinin məhdudlaşdırıldığı bir dövrdə ABŞ-da iqtisadiyyatın əksər sektorunun rəqəmsal dünyada fəaliyyət göstərmək və uğur qazanmaq qabiliyyəti hətta texnologiya həvəskarlarını da təəccübləndirdi.
Bu nailiyyətləri qoruyub saxlamaq olar. Bir satıcıdan bu sözləri eşitdim: “Mağazada insanlarla canlı ünsiyyət qurmaq üçün çox darıxmışam. Canlı ünsiyyət olmayanda elə bil nəsə vacib bir şey çatışmır. O biri yandan pandemiyaya qədərki dövrlə müqayisədə hər həftə sözün əsl mənasında 10 dəfə daha çox sifariş alıram. Sifarişlərin artması mənim həyatımı tamam dəyişib”.
Hətta hökumət idarələri də innovasiyalar tətbiq edir. Nyu-York elan edib ki, səkilərdə qurulan yeməkxanalar daimi olacaq. Artıq qarlı havalarda məktəbləri bağlamaq əvəzinə həmin günlərdə dərslərin onlayn qaydada keçirilməsinə qərar verilib (qəribədir ki, şagirdlər bunun heç bir səmərə vermədiyini deyirlər).
Biz keçmişə nəzərə salmaqla innovasiyaların əhəmiyyətini daha yaxşı anlaya bilərik. Ötən əsrin 90-cı illərinin əvvəllərində heç kəs inanmazdı ki, informasiya texnologiyasının geniş tətbiqi nəticəsində səmərəlilik bu qədər arta bilər. Həmin vaxt heç onlar bu kəskin artımdan bir neçə il sonra səmərəliliyin sirli şəkildə azalacağını da düşünməzdilər. Amma mikro səviyyədə biz bir sıra biznes müəssisələrinin, hökumət idarələrinin və insanların COVİD-19 pandemiyasının yaratdığı çətinliklərə necə uyğunlaşa bildiyinə, köhnə üsulları bir kənara qoyub gələcəkdə səmərəliliyi artırmaq üçün əllərindən gələni etdiklərinə şahid olduq. Elm və texnologiyaya böyük sərmayələrin qoyulduğunu da nəzərə alsaq, bizi həqiqətən də əlverişli bir dövrün gözlədiyini demək olar.
Avropanın peyvəndləmə kampaniyası bürokratik problemlər içərisində öz effektivliyini itirdiyinə görə ABŞ-dan bir addım geridədir. Avropada peyvəndləmə kampaniyasının uğursuzluğu bir çox cəhətdən pandemiyanın ilk mərhələsində ABŞ-da hökm sürən çıxılmaz vəziyyəti xatırladır.
Artıq Avropa özünü ələ alıb. O, daha böyük əhəmiyyətə malik bir qərar verib: qitənin ən güclü iqtisadiyyata sahib olan ölkələrinin – Almaniya və Fransanın dəstəyi ilə borc vəsaiti götürmək və bütün digər Avropa ölkələrinə bu vəsaitdən öz iqtisadiyyatlarını dirçəltmək üçün yararlanmağa icazə vermək. Bu qərar Avropanın geniş peyvəndləmə kampaniyaları apararaq və iqtisadiyyatı dirçəldərək qısa müddətdə ABŞ-la eyni səviyyəyə çatacağını düşünməyə əsas verir. Avropalıların cəsarətli fiskal yenilikləri də gələcəkdə Avropa İttifaqının daha güclü olmasına imkan yarada bilər.
Hazırda bu mənzərənin qaranlıq tərəfi inkişafda olan ölkələri gözləyən vəziyyətdir. COVİD Hindistanı viran qoyub. Pandemiya həmçinin Afrika qitəsinin böyük hissəsini, digər yoxsul ölkələri pis vəziyyətə sala bilər. Lakin hətta bu halda belə müsbət tərəflər barədə düşünmək olar.
Pandemiya Hindistanı kökündən silkələdi, ölkə hökumətinin korrupsiyalaşdığını və zəif idarə olunduğunu ifşa etdi. Ötən bir neçə onillikdə Hindistan dövlət sektorunun deyil, məhz dinamik və səmərəli şəkildə fəaliyyət göstərən özəl sektorun hesabına çiçəklənmişdi. Pandemiya hökumətdə, xüsusən səhiyyə sektorunda əsaslı islahatlar aparmaq üçün təhrikedici qüvvə rolunu oynadı. Səhiyyə sektorunda islahatların aparılması ölkənin geridə qalmış digər sektorlarının, eləcə də təhsil sektorunun inkişafına təkan verə bilər.
İnkişaf imkanları axtarışında olan və borclarını qaytarmaqda çətinliklə üzləşən Hindistan, nəhayət ki, uzun müddətdən sonra iqtisadi islahatlar keçirməyə başlayıb. Hindistanın öz iqtisadiyyatını bərpa edə biləcəyini düşünməyə əsas verən digər amil odur ki, ölkənin fond birjası COVİD-19 pandemiyasına təəccüblü bir şəkildə müqavimət göstərə bilib.
Mən dəhşətli bir vəziyyətin ümidverici tərəfini işıqlandırmaq istəyirəm. Pandemiya bizə nə qədər çətinliklər yaşatsa da, onun bütün dünyada inkişafa yol açacağına inanmaq üçün həqiqətən də əsaslı səbəblər var.
(Fərid Zəkəriyyə, Mənbə: Washingtonpost.com. Tərcümə: novator.az)
Xəbərin oxunma sayı : 880
Dünya
Xəbərlər
-
Əraqçıdan sərt mesaj: “İranı hədələyənlər növbəti uğursuzluğa gedirlər“
-
“Azparking”dən toplanan pullar hara xərclənir? - AÇIQLAMA
-
Rektor özünə 117 minlik xidməti avtomobil alır? - GDU Xəlilovun şirkəti ilə müqavilə imzaladı
-
Xəstəxananın direktoru xəstə baxıcısını döydürüb? - FOTO/ VİDEO
-
Evləri kirayə verənlərin gəlirlərindən vergi tutulacaq - 10%
-
“Tomohawk” raketlərini Avropa ölkələrindən də ala bilərik“ - Zelenski
-
Daxili İşlər Nazirliyinə yeni səlahiyyət verildi - Əsədov qərar imzalayıb
-
Hibrid avtomobillər bahalanacaq? - Güzəşt ləğv olunur
-
Tibb ixtisası üzrə verilən şəhadatnamə... - Agentlikdən xəbərdarlıq
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Azərbaycanda kart ovuna çıxan şəbəkə - 78 minlik əməliyyat ifşa olundu
-
5,2 milyon doza dabaq peyvəndi gətiriləcək - MƏBLƏĞ
-
Media subyektlərinə vergi güzəştinin müddəti uzadılır - 3 il
-
Gələn il pensiyalar nə qədər artacaq? - MƏBLƏĞ
-
Erməni əsirliyində olmuş şəxs: “Ruletka” oynayıb Tağını öldürdülər”
-
“Yıxılana balta vurmaq Əli Nağıyevə layiq hərəkət deyil” - Keçmiş nazir
-
Ölkəyə gətirilən mobil telefonlara aksiz vergisi də tətbiq ediləcək - 100 MANAT...
-
Heyvan bazarlarında fəaliyyətlər nə zaman bərpa olunacaq? - Rəsmi açıqlama
-
Tikinti şirkəti su sayğaclarını oğurlatdırır - İddia - VİDEO
-
Milyonlarla borcu var - Mərkəzi Bank AEV-i cərimə etdi
-
Suriyadan altı azərbaycanlı ölkəyə gətirildi - XİN-dən açqılama
-
Neft gəlirləri azalır, vergilər artırılır - 2025 və 2026-cı il büdcə gəlirlərinin müqayisəsi
-
Yüz min manatlıq dələduzluq etmişdi - Hakim cəzasını azaltdı
-
“Səma LTD“ hansı qaydaları pozub? - Maliyyə sanksiyası və cərimə...
-
“Heç bir ərazi güzəşti olmayacaq“ - Zelenski
-
“Vaşinqton bəyannaməsi konkret nəticələr verir“ - Paşinyan
-
Şəmkirdə maskalı basqın - Ev sahibinə xəsarət yetirən şəxs saxlanıldı
-
Həyat yoldaşının səhifəsində narkotiki təbliğ edən video paylaşdı - Bloger həbs edildi
-
Azərbaycanda insanlar arasında dabaq xəstəliyinə yoluxma faktı aşkarlanmayıb - RƏSMİ
-
Narazılıq artır: “Ay AYNA, bizim pullar hara gedir?!“ (VİDEO)
-
Bakının iki rayonundakı qəzalı binaların söküntüsünə başlanılır - ÜNVANLAR
-
İlham Əliyev Macarıstanın Baş nazirinə məktub göndərdi - MƏTN
-
Həmin hadisəyə görə məhkəməlik oldular - Vatsapda ikisi də nalayiq danışıb...
-
“Məsələn, ailənin 5 üzvü var və həmin ailənin...“ - Sosial yardım nə qədər artırılacaq?
-
Sosal sığorta haqqının ödənilməsinə dair dəyişiklik müzakirə mərhələsindədir - RƏSMİ
-
“Hamısına rüşvət vermişəm, kimə istəyirsən, de!“ - “Faktor Lizinq“ sakinlərin evini əlindən alıb?
-
“Tomahawk” raketlərini ukraynalılara öyrətmək üçün uzun müddət lazımdır - Tramp
-
Maşınlarını məktəb işçilərinə yuduzduran Arifə Məmmədova direktor təyin olundu - FOTO
-
Bakıda avtomobildə partlayış olub - Xəsarət alan var
-
ABŞ Rusiya ilə nəticəsi olacaq görüşlərə hazırdır - Rubio
-
İcbari tibbi sığortada dəyişiklik: İşsizlər də gələn ildən ödəniş edəcəklər
-
“Çelsi”, “Liverpul” və “Bavariya”dan böyükhesablı qələbə - Çempionlar Liqası
-
Məşhurlar instaqramda nələr paylaşdılar - FOTOLAR
-
Günəşdə güclü partlayış baş verdi - Maqnit qasırğası ola bilər
-
II Qareginin bir qrup şəxslə erməni kilsəsini ələ keçirib - Paşinyan
-
Azərbaycanın strateji valyuta ehtiyatları artıb - VİDEO
-
“Nə qədər ki, ABŞ əsassız tələblər irəli sürür, İran danışıqlara getməyəcək“ - Əraqçı
-
İmişlidə pambıqyığan kombayn çatışmazlığı yaşanır, məhsul itkiyə gedir - VİDEO
-
Çempionlar Liqası: “Qarabağ“ İspaniyada uduzdu
-
ABŞ Senatı Rusiyaya qarşı - Üç qanun layihəsi müzakirəyə çıxarılır
-
Yeni şəxsiyyət vəsiqəsinin verilməsinə başlanıb: Hansı üstünlükləri olacaq?
-
Qubad İbadoğlunun qardaşının məhkəməsi olub - İki maddə ilə təqsirli bilinir
-
Azərbaycanda 111 qadın taksi sürücüsüdür - Yaxınlarda avtobus da sürəcəklər
-
Putinin rəhbərliyi ilə nüvə qüvvələrinin təlimi keçirildi - VİDEO
-
Nesrin Cavadzadə sevgili kriteriyasını açıqladı: “Qarın əzələsi!“
-
Azərbaycan və Ermənistan nümayəndələri arasında görüş olub - İrəvanda
-
10 aydır itkin düşən kişinin qətlə yetirildiyi məlum olub - Arvadı tutulub
-
Süni intellekt gələcəkdə bütün insanları sıxışdıracaq - İlon Mask
-
Azərbaycan dizeli hansı ölkələrə və neçəyə satıb? - Siyahı
-
Bakıda məşhur iş adamı həbs edildi - Milyonları büdcədən yayındırıb...
-
“Hadisədən əvvəl bir neçə nəfəri cərəyan vurub“ - MƏHKƏMƏ
-
Altı ayda bank kartlarından 800 min manat oğurlanıb - Mərkəzi Bank
-
Bələdiyyə sədrinə “stop“ qoyuldu - Vergi borcu var
-
“Putin G20 sammitində iştirak etməyəcək” - Peskov
-
7 illik vergi güzəşti ləğv olunur - Bu qədər ödəyəcəyik
-
“Ərdoğanla dostluğum NATO-nu xilas etdi“ - Stoltenberq
-
Xəzərdə ciddi təhlükə - Bu ərazilər xəritədən silənə bilər (VİDEO)
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“Makron vahid Avropanın ideoloqundan yorucu siyasətçiyə çevrilib” - Politico
-
Rusiya Xarkovdakı uşaq bağçasını bombaladı - Ölü və yaralılar var
-
Ölkəyə TIR-la narkotik gətirdi - Saxlanıldı - VİDEO
-
Mənzil bazarında köpükləmə müşahidə edilmir - Taleh Kazımov
-
Saatlıda yolları vaxtilə “zapçast“ satan şirkət təmir edəcək - 785 minlik müqavilə
-
General-mayora yüksək vəzifə verildi - Bir xidmətdən digərinə keçid oldu
-
“Azərbaycan TRİPP layihəsinin ən qısa zamanda reallaşmasını gözləyir“ - Rəsmi Bakı
-
Prezident Eyyubova “İstiqlal” ordenini təqdim etdi - FOTO
-
Bakıda yaşayış binasında yanğın - 1 nəfər yanaraq öldü
-
Aİ-nin Ukraynadakı səfiri gecəni vanna otağında keçirib - FOTO
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Qanunsuz estetik əməliyyat edən “Dr Gülü” haqqında nə zaman tədbir görüləcək? - VİDEO/FOTO
-
Nar” “Çoox Şanslı” lotereyasının ilk qaliblərini elan etdi! - FOTO
-
Prezident dabaq xəstəliyi ilə bağlı - Qanunu təsdiqlədi
-
Dövlət Agentliyinin şirkətləri külli miqdarda borca düşüb - SİYAHI
-
İlham Əliyev Estoniyanın xarici işlər nazirini qəbul edib - Nələr müzakirə olunub?
-
Azərbaycanda mal əti bahalaşdı - Yeni qiymətlər
-
Nazim Qasımov həkim olmayan Nigar Sultanovaya necə şəhadətnamə verib? - Araşdırma
-
Prezident Yaqub Eyyubova “İstiqlal“ ordeni verdi - Sərəncam
-
Ramiz Mehdiyevin çətiri altında olan iş adamları... - Və ya Əziz Quliyev kimdir?
-
Azərbaycan və BƏƏ xüsusi təyinatlılarının birgə təlimi keçirilir - VİDEO
-
Mərkəzi Bank uçot dərəcəsi və faiz dəhlizinin yuxarı həddi barədə qərar verib - Açıqlama
-
Qarabağa getmək üçün rüsum ödəmək lazımdır? - DİN-dən cavab
-
AZAL-ın təyyarəsi İrəvana endi - Uzun fasilədən sonra bir İLK
-
Taksi sürücüləri avtomobilini dəyişəndə nə etməlidirlər? - AYNA-dan açıqlama
-
Nazirliyin kvadratı 435 manata satdığı mənzillər “yoxa çıxıb“ - Açıqlama
-
Şirvanda qeyri-müəyyənlik - İlqar Abbasov Mehdiyevin güdazına gedə bilər...
-
Binaların beton arakəsmələri necə olmalıdır? - ARAŞDIRMA
-
7 illik güzəşt müddəti bitir: Vergi faizi nə qədər olacaq?
-
“Noyabrın 1-dən Çinə qarşı 155 faizlik rüsumlar tətbiq ediləcək“ - Tramp
-
Dabaq xəstəliyi xaricdən gətirilən ət məhsullarına tələbatı artırdı - VİDEO
-
Ebru Gündeş xəyanətə görə boşanıb - Murat Özdemir müğənni Elif Buse ilə mesajlaşırmış
-
“Atletik“ə qarşı layiqli mübarizə aparmaq istəyirik - Kevin Medina
-
Sertifikasiyası olmayan 45 nəfər bu cərrahlardır - VİDEO
-
“Euronews” Əliyevaların Vatikan səfərindən reportaj hazırladı - VİDEO
-
Bakıda 1000 şagirdi olan məktəbin işığı yanmır, suyu da gəlmir - VİDEO
-
Tramp Ukrayna müharibəsinin həlli üçün öz prioritetini açıqladı: Söhbət raket tədarükündən getmir
-
Prezident İlham Əliyev Qazaxıstana dövlət səfəri ilə bağlı paylaşım edib - VİDEO
-
Deputatdan Ramiz Mehdiyevlə əlaqəsi haqda suala maraqlı cavab: “İkimiz də sovet adamlarıyıq“
-
“Möcüzəli Naftalan” Sağlamlıq Mərkəzindən “möcüzəli dərd”lər artıb - Nazirin, yoxsa icra başçısının bəlası
-
Azərbaycan Ali Məhkəməsinə hakimlər təyin ediləcək - ADLAR
-
“Yaxın gələcəkdə Tramp və Putin arasında görüş nəzərdə tutulmayıb” - Ağ Ev
-
Prezident İlham Əliyevin Qazaxıstana dövlət səfəri başa çatıb - VİDEO/FOTO
-
Zakir Həsənov “Birlik - 2025“ təliminin heyəti ilə görüşüb - VİDEO
-
Həcc ziyarətinin qiyməti açıqlandı - 150 dollar artdı
-
Güzəştlər ləğv olunur - Bu avtomobillər bahalaşacaq
-
Firdovsi Əliyev hər il eyni şirkətə yol təmir etdirir - 615 min manatlıq tenderin izi ilə
-
Mühafizəkar Yaponiyanın ilk qadın baş naziri - “Taliban Takaiçi” kimdir?
-
Zəngəzur dəhlizinin açılması 2028-ci ilin sonunadək baş verə bilər - Prezident
-
“1:0 hesabı ilə də qalib gəlsək, yaxşıdır“ - “Atletik“in baş məşqçisi
-
Azərbaycanda bir qrup müəllimə maaşdan əlavə pul veriləcək? - Rəsmi açıqlama
-
“Mənim Bakıda obyektim yoxdur” - Ramiz Mehdiyevin kürəkəni
TOP 10
ARXİV