AzFakt

Fransa kəşfiyyatının Bakıdakı məxfi işləri ifşa oldu - Əyləncəli tədbirlər təşkil edib...

“Bizim ərazimizdə icarədar ola bilməz” - Prezident nidanı qoydu!

“Heç vaxt işğalla barışmayın!“ - İlham Əliyev ukraynalılara məsləhət verdi

“Azərbaycanda qırıcıların sayı Ermənistandan 10 dəfə çoxdur” - “Forbes”

Azərbaycanın Çindəki ticarət nümayəndəsi milyonluq obyekt tikdirib - SƏNƏD

DTX-dən xüsusi əməliyyat əməliyyat - Bu şəxslər həbs edildi + VİDEO

“Bizimlə bu gün hesablaşmayan sabah peşman olur” -İlham Əliyev

Mehdiyevin bankından sabiq nazirin qardaşının yarım milyonu oğurlanıb - CİNAYƏT DOSYESİ

Britaniya səfirindən fransızsayağı addım - Ermənistandakı ingilis diplomat Gorusa niyə gedib?

Binəqədi rayonunda qanunsuz yaşayış binası inşa edlib - FOTOLAR

Azərbaycanda dövlət çevrilişi etmək istəyənlər kimlər idi? - Prezident açıqladı+Video

Çin, Rusiya və İrandan Trampa güc nümayişi - Birgə təlimlərin İrana faydası varmı?

Şəhid anasından Aydanadək... - Prezidentdən paylaşım+Video

Turizm Agentliyində qalmaqal - Sədrin qaynanasının badına Aparat rəhbəri işdən çıxarıldı

Sınaq imtahanları magistraturaya qəbul nəticələrinə necə təsir edəcək? - Açıqlama


Tarix 11.01.25, 17:04	Font ölçüsü : - / +

Təhsilin bütün pillələrində qəbul imtahanlarına hazırlıq məqsədilə həmin imtahanlara bənzər, eyni tipdə olan sınaq imtahanları keçirilir. Bu imtahanları kimisi maddi cəhətdən yük adlandırır, kimisi isə faydalı olduğunu düşünüb müsbət hal kimi baxır.

Belə imtahanlarda biri də magistraturaya hazırlaşan tələbələr üçün keçiriləcək. Bəs bu sınaqlar namizədlərə nə qazandırır?

AzFakt.com bildirir ki, bunu Trend-ə danışan Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetinin Təhsildə Təhlil və Kommunikasiyalar Mərkəzinin rəhbəri Kamran Əsədov bildirib ki, magistraturaya qəbul imtahanlarından əvvəl keçirilən sınaq imtahanları tələbələrin həm bilik səviyyəsinin qiymətləndirilməsi, həm də imtahan psixologiyasına hazırlığı baxımından əhəmiyyətli rol oynayır.

"Bu kimi imtahanların təşkil edilməsi təhsil prosesində daha ciddi nəticələrə səbəb ola bilər. Azərbaycanda magistratura təhsilinin məzmunu, qəbul proseduru və bu prosesin nəticələrinə təsir edən amillər isə geniş müzakirə mövzusudur. Bu kontekstdə magistratura imtahanlarının keyfiyyəti, təhsilin ümumi səviyyəsi və dünya təcrübəsi ilə müqayisə aparmaq vacibdir.

Azərbaycan qanunvericiliyi təhsilin əlçatanlığını və bərabərliyini təmin etmək üçün magistratura qəbul prosesinə xüsusi diqqət yetirir. "Təhsil haqqında" Qanunun 5-ci maddəsi milli maraqlara xidmət edən təhsil sisteminin qurulmasını nəzərdə tutur. Eyni zamanda, Dövlət İmtahan Mərkəzi qəbul imtahanlarının şəffaflığı və obyektivliyini təmin etməyə çalışır. Lakin təhsil sahəsindəki qlobal rəqabət bu prosesin daha yüksək səviyyəyə qaldırılmasını tələb edir.

Statistikaya əsasən, Azərbaycanda magistraturaya qəbul olan tələbələrin sayı son illərdə artmaqdadır. 2023-cü ildə bu rəqəm 14.500 nəfərə yaxın olub, lakin həmin ilin sınaq imtahanlarında iştirak edənlərin təxminən 25%-i aşağı nəticə göstərib. Bu, tələbələrin imtahana hazırlıq səviyyəsində problemlərin olduğunu göstərir. Eyni zamanda, qəbul olunan tələbələrin arasında xarici dillərdə bilik səviyyəsi kifayət qədər aşağı qalır. Bu göstərici yalnız 40%-ə çatır, halbuki dünya səviyyəsində magistratura təhsilində xarici dillərin əhəmiyyəti çox yüksəkdir", - deyə o qeyd edib.

Ekspert əlavə edib ki, maliyyə baxımından magistratura təhsili həm dövlət, həm də tələbə üçün ciddi yükdür:

"2023-cü ildə dövlət büdcəsindən ali təhsil sahəsinə ayrılan vəsaitin təxminən 15%-i magistratura təhsilinin maliyyələşdirilməsinə yönəlib. Bu vəsaitlə yanaşı, ödənişli təhsil alan tələbələrin ödədikləri məbləğ də nəzərə alınarsa, magistratura təhsilinə ayrılan ümumi vəsaitin 100 milyon manatı keçdiyi ehtimal olunur. Lakin bu xərclər magistr təhsilinin keyfiyyəti ilə tam adekvat deyil.

Dünya təcrübəsi göstərir ki, magistratura qəbul imtahanlarında tətbiq olunan yanaşmalar fərqli ola bilər. Məsələn, Almaniyada magistratura qəbulunda bakalavr təhsili zamanı toplanan kreditlər əsas götürülür və imtahanlar tələb olunmur. ABŞ-də isə GRE (Graduate Record Examination) kimi beynəlxalq səviyyəli testlər tələb olunur.

Bu testlər tələbələrin analitik və tənqidi düşüncə bacarıqlarını, dil biliklərini və akademik hazırlığını qiymətləndirir. Qonşu Türkiyədə isə ALES (Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitimi Giriş Sınavı) vasitəsilə qəbul aparılır. Hər iki model Azərbaycan üçün maraqlı ola bilər, çünki həm təhsil keyfiyyətini yüksəldir, həm də tələbələrin beynəlxalq bazarda rəqabət qabiliyyətini artırır".

K.Əsədov bildirib ki, Azərbaycanda sınaq imtahanlarının təşkil edilməsi tələbələrin imtahan təcrübəsini artırmaqla yanaşı, qəbul prosesinə daha yaxşı hazırlaşmağı təmin edir:

"Psixoloji olaraq imtahan mühitinə alışmaq real imtahan zamanı nəticələrin yaxşılaşmasına səbəb ola bilər. Eyni zamanda, sınaq imtahanları tələbələrin zəif tərəflərini müəyyən etmək və həmin boşluqları doldurmaq üçün bir fürsətdir. Lakin hazırda keçirilən sınaq imtahanlarının bir çoxunda sualların keyfiyyəti və real imtahanlarla uyğunluğu məsələsində problemlər var. Bu da tələbələrin hazırlıq səviyyəsinə mənfi təsir göstərə bilər.

Magistraturaya qəbul olan tələbələrin sayında artım müşahidə olunsa da, keyfiyyət məsələsi daha ciddi bir problem olaraq qalır. Statistikaya əsasən, magistratura proqramlarını bitirənlərin yalnız 60%-i iş bazarında öz ixtisasına uyğun iş tapır. Bu göstərici təhsil sistemində proqramların məzmununun yenilənməsi və iş bazarının tələblərinə uyğunlaşdırılması zərurətini ortaya qoyur.

Məsələn, süni intellekt, data analitikası və yaşıl texnologiyalar kimi yeni ixtisasların əlavə edilməsi tələb olunur. Bu sahələrdə dünyanın bir çox qabaqcıl universitetləri artıq xüsusi magistr proqramları təklif edir. Azərbaycanın da bu istiqamətdə addımlar atması həm ölkə daxilindəki təhsil keyfiyyətini artırar, həm də qlobal əmək bazarında rəqabət qabiliyyətini təmin edər".

Ekspert vurğulayıb ki, sınaq imtahanlarının tələbələr üçün maliyyə yükü də nəzərə alınmalıdır:

"Sınaq imtahanlarında iştirak etmək üçün tələbələrdən alınan məbləğ orta hesabla 20-30 manat təşkil edir. Bu, bəzi ailələr üçün əlavə maliyyə çətinliyi yarada bilər. Dövlət tərəfindən sınaq imtahanlarının daha əlçatan və ya pulsuz olması təmin edilərsə, tələbələrin iştirak səviyyəsi artar və nəticələrə müsbət təsir göstərər.

Mənfi tərəflərə baxdıqda, qəbul imtahanlarında yüksək rəqabət tələbələr arasında stress səviyyəsini artırır və bəzi hallarda aşağı nəticələrə səbəb olur. Eyni zamanda, bəzi ixtisasların lazımsız dərəcədə yüksək tələblər qoyması tələbələrin seçim imkanlarını məhdudlaşdırır. Bu da məzunların iş bazarında uyğunsuzluqlarına gətirib çıxarır.

Nəticə etibarilə, sınaq imtahanlarının və qəbul prosesinin təkmilləşdirilməsi magistratura təhsilində keyfiyyət artımına töhfə verə bilər. Təhsilin məzmununun yenilənməsi, yeni ixtisasların əlavə edilməsi və maliyyə şəffaflığının təmin edilməsi təhsil sistemində daha yüksək nəticələrə nail olmaq üçün əsas amillərdir. Bu istiqamətdə atılacaq addımlar həm tələbələrin uğurunu artıracaq, həm də Azərbaycanın təhsil sisteminin beynəlxalq səviyyədə tanınmasına imkan yaradacaq".

Qeyd edək ki, Dövlət İmtahan Mərkəzi tərəfindən 19 yanvar tarixində ali təhsil müəssisələrinin magistraturalarına qəbul olmaq istəyənlər üçün elektron formada sınaq imtahanı keçiriləcək. İmtahan Bakı şəhərində DİM-in elektron imtahanlar korpusunda və Mərkəzin Naxçıvan, Gəncə, Şəki, Şəmkir, Göyçay, Şirvan, Bərdə, Lənkəran, Xaçmaz şəhərlərində yerləşən regional bölmələrinin inzibati binalarında təşkil olunacaq. Sınaq imtahanında iştirak etmək istəyənlər 12 yanvar saat 23:59-dək DİM-in internet saytında qeydiyyatdan keçərək imtahana yazıla bilərlər.

Xəbərin oxunma sayı : 826