|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
Çin Sibiri ələ keçirə bilər – “The Hill”
Tarix 05.10.22, 19:18 |
|
ABŞ-ın “The Hill” qəzetində “Çinin Sibirlə bağlı hansı planları var?” başlıqlı məqalə dərc olunub. Məqalənin müəllifi Vaşinqtonda yerləşən Avrasiya Mərkəzinin Atlantik Şurasının qeyri-rezident baş elmi işçisi Dayan Frensisdir. O, həmçinin Kanadada ingilisdilli “National Post” qəzetinin baş redaktoru, Ukraynanın ingilis dilində çıxan “Kyiv Post” həftəlik nəşrinin köşə yazarıdır. Geosiyasət, hakimiyyət cinayətləri, texnologiya və biznes sahələri üzrə ixtisaslaşmış Dayan Frensis 10 kitabın müəllifidir.
Novator.az saytı Dayan Frensisin məqaləsini ingilscədən çevirib oxuculara təqdim edir.
Kremlin Ukraynaya əsassız hərbi müdaxiləsi Çin lideri Si Cinpinlə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında münasibətlərin korlanmasına gətirib çıxarıb. Si Cinpin ən böyük iki müştərisinə – ABŞ-a və Avropa İttifaqına görə Çini tədricən Putinin cəngindən uzaqlaşdırmaq xəttini seçib.
Çin liderinin Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibədən narazı qaldığı ictimaiyyətə sentyabrın 15-də bəlli olub. Cinpinlə görüşündən sonra keçirdiyi mətbuat konfransında Putin özü etiraf edib ki, Çin Ukraynadakı müharibədən narahatdır. Hindistan da bu müharibədən narahatlığını ifadə edib.
Amma ortada daha vacib bir məsələ var: Sibir.
Sibir Yer kürəsinin təbii resurslarla zənginliyinə görə ən iri bölgəsidir. Putin iqtisadiyyatının əsasını məhz bu bölgə təşkil edir.
Sibir Avropaya yox, Asiya qitəsinə aiddir və günün birində bu bölgə Çinin ixtiyarına keçə bilər. Si Cinpin çox gözəl anlayır ki, prosesi bu istiqamətdə sürətləndirmək ondan ötrü elə də çətin deyil.
Çinin Sibiri ələ keçirməsi ehtimalı bəzilərində rişxənd doğura da bilər. Amma məsələ burasındadır ki, Putinin Qərblə apardığı nəticəsiz müharibə Rusiya Federasiyasının parçalanması ehtimalını artırır.
Nəhayət, Putin devrilə bilər və bununla Rusiya diktaturadan qurtula, o biri yandan da nəhəng federasiya daxilində inqilabi və separatçı hərəkatlar baş qaldıra bilər. O halda Moskvadakı hərbi mərkəzin əldən düşmüş, alçaldılmış bir ordu ilə nəyəsə nail olacağı, parçalanmanın qarşısında duruş gətirəcəyi ağlabatan görünmür. Rusiyanın Çeçenistan, Tatarıstan, Kalininqrad, Yakutiya (Saxa Respublikası), Sibir və digər bölgələrində onlarca fəal separatçı hərəkatlar mövcuddur.
Varşava Universitetində Şərqi Avropa üzrə tədqiqatlardan dərs deyən Kazimej Vuyçiski 2021-ci ildə Rusiya üçün altı ssenari hazırlamışdı: Rusiya Çinin təsiri altına düşür; Rusiya Balkanlaşır; Rusiya parçalanır; dinc yolla tədricən çökür; neft-qaz qiymətlərinin uzun müddət yüksək səviyyədə qalması sayəsində Rusiyada “imperiya bumu” yaranır; Rusiya Qərblə əməkdaşlığa gedərək modernləşir.
Qərblə əməkdaşlıq meyli heç vaxt Pitinin genində olmayıb və onun Ukraynaya hücumu buna daha bir əyani sübutdur. İndi Putinin ordusu Ukrayna cəbhəsində geriləyir və onun dövləti aqoniyaya, ya da Sovet İttifaqı Əfqanıstandan alçaldıcı şəkildə çıxarılandan sonra olduğu kimi zəifləyib dağılmağa məhkumdur. Aleksey Navalnı və Putinin son dövrlər apardığı repressiyalara məruz qalmış digər tənqidçiləri isə sağ-salamatdırlar və onların həbsdən buraxılması Balkanlaşmaya gətirib çıxara bilər.
Sibirin hüdudlarından kənarda hər bir narahat bölgə on illər boyudur müstəqillik uğrunda çarpışır. Hazırda formal siyasi və ya mədəni muxtariyyətləri olan bu bölgələr yüz illərdir rus yurisdiksiyasında ilişib qalıblar.
Sibir isə XIX əsrə, rusların hərbi müdaxiləsinə qədər xanlıq olub.
Qədim dövrlərdə Sibirdə köçəri türk və monqol tayfaları yaşayıb. XIII əsrdə Sibiri monqollar idarə edib. Bu idarəçilik XVI əsrdə xəz dəri alverçiləri gələnədək davam edib. Yüz il sonra Rusiya köçəriləri qorumaq və Çinlə özü arasında bir növ təhlükəsizlik zolağı yaratmaq üçün Sibirdə qalalar tikməyə başlayıb, beləliklə, bölgədə təsir dairəsini genişləndirib.
Sonra, 1860-cı ildə çar Rusiyası Uzaq Şərqdə Çinin (Mançuriyanın) 350 min kvadrat mil ərazisini zəbt edərək özünə birləşdirib. Söhbət təxminən indiki Nigeriya böyüklüyündə bir ərazidən gedir. Yaşıllıq içində olan bu strateji əhəmiyyətli ərazi Sakit okean sahillərində yerləşir, həmçinin Yapon dənizi sahilindəki Vladivostoku əhatə edir.
Çar Rusiyası bu ilhaqı Qərb ölkələrinin Sin imperiyasına qarşı apardığı amansız tiryək müharibələri nəticəsində Çinin həmin ölkələrlə qeyri-bərabər şərtlərlə bağladığı müqavilələrdən yararlanmaqla həyata keçirib. Sözügedən müqavilələr həmçinin Honqkonqun britaniyalılara verilməsi ilə nəticələnib. Çin bu gün də o müqavilələrdən narazıdır.
Hazırda 144 milyon nəfər rusiyalının 34 milyon nəfərə yaxını Sibirdə yaşayır. Rusiya iqtisadiyyatı isə birbaşa Sibirdəki resurslardan asılıdır. Rusiyanın neft ehtiyatlarının 80 faizə qədəri, təbii qazın 85 faizi, kömürün, qiymətli metalların, o cümlədən almazın 80 faizi, odun ehtiyatlarının 40 faizə qədəri bu nəhəng ərazinin payına düşür.
Amma bütün bu zənginliyinə baxmayaraq, ABŞ və Çinlə müqayisədə Rusiya iqtisadiyyatı cırtdana bənzəyir. 2014-cü ildən Rusiya beynəlxalq sanksiyalar altındadır. O vaxtdan ölkədə ümumi daxili məhsulun (ÜDM) həcmi və həyat səviyyəsi ciddi şəkildə aşağı düşüb. İndi Rusiyada ÜDM-in həcmi ABŞ-ın Nyu-York şəhərindəki və ya Çinin sənaye bölgəsi sayılan Quanqdonqdakı ÜDM-dən də aşağıdır.
Putinin böyük xərc tələb edən hərbi avantüraları, eyni zamanda onun şirkətləri, aktivləri inhisara almış oliqarxları rus xalqını talayıb müflis etməklə məşğuldur.
Əslində, Rusiya üçün ən böyük təhlükə nə Amerika, nə NATO, nə də Çindir. Rusiya üçün ən böyük təhlükə Vladimir Putindir. Çünki onun müharibəsi Rusiyanı bu ölkənin ixracatının 75 faizini təşkil edən Avropadan ayırır.
Avropa onsuz da Rusiyadan bu və ya digər dərəcədə, az-çox həmişə ayrı olub. Mərkəzi Asiya isə öz infrastrukturunu Çinin maliyyəsi ilə qurur və Çinə, yaxud Avropaya enerji, mineral, metal, sənaye mallarını birbaşa, Rusiyanın başı üstündən həyata keçirməyə hazırlaşır.
Rusiyanın geni xarabdır. Öz xalqının və başqalarının hüquqlarını pozmaq, oliqarx hərisliyi, total diktaturaya, imperializmə meyl Rusiyanın qanındadır, Sovet İttifaqını bərpa etmək xülyası da bundan irəli gəlir.
İndi çürük xislətli diktator və onun elitası Rusiya Federasiyasını məhvə aparır. Bunu Qərb də bilir, Qərbin Asiyadakı müttəfiqləri də, Çin lideri Çinpin də. Qalır ukraynalıları yetərincə silah-sursatla və maliyyə ilə təmin etmək. Onda Ukrayna zavallı rus ordusuna qalib gələcək, Kreml çökəcək və dünyanın ən bədəməl dövləti tarixin səhnəsindən birdəfəlik silinib yox olacaq.
Xəbərin oxunma sayı : 856
Analiz
Xəbərlər
-
“ABŞ-nin müəyyən bəyanatları və addımları bizi məyus edir” - Hikmət Hacıyev
-
Güclü külək əsəcək, çaylardan sel keçəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Saxta avtoehtiyat hissələri bazarı bürüyüb? - VİDEO
-
Dünyada ilin ən yaxşı avtomobilləri açıqlanıb - SİYAHI
-
Göytəpə meşəsində “soyqırım“: 20 gündə minlərlə ağac kəsilib (VİDEO)
-
“AzSığorta” kiçilir: əməliyyatlar zərərlə icra olunur
-
İpoteka kreditləri üzrə şərtlər yüngülləşdirilsin - Deputat
-
Bu qadınlar pensiyaya 5 il tez çıxacaq - Yeni qanun
-
Vüsalə Mənsimova Mübariz və Mais Mənsimovları məhkəməyə verdi
-
3 dərəcə şaxta, qar, güclü külək - Sabahın havası
-
Cəza sərtləşdirildi: bu şəxslər 2500 manat cərimələnəcək
-
Bu şəxslərin maaşları artırılır - MƏBLƏĞ
-
Moskvadakı terroru kim maliyyələşdirib? - İstintaq Komitəsi açıqlama yaydı
-
Kommunal xidmətlərlə bağlı dəyişiklik - QƏRAR
-
Üçqat dünya çempionumuzun cinayət işi: 185 mini kim mənimsəyib?
-
Diplomsuz cərrahları kim qoruyur? - Sabiq nazir müavini rəsmən yalan danışdı
-
AzTV Arayikin müsahibəsini niyə vermədi? - Rəsmi açıqlama
-
Qazaxıstandan öz vətəndaşlarına çağırış: “Odessa və Xarkov vilayətlərini tərk edin”
-
Azərbaycan xaricdən ət alışını artırıb: Ən çox nə idxal edirik? - CƏDVƏL
-
Yevlaxda dəmiryol xətti ilə kəsişən yol xəbərdarlıq edilmədən bağlanıb? - FOTO
-
Avtomobili ağ və qırmızı olmayanlar nə etməlidir? - AÇIQLAMA
-
İsrail Hələbə hava zərbələri endirib - 36 Suriya hərbçisi həlak olub
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 21 məsələ var
-
NK qərarından sonra kütləvi satış başladı: Minlərlə “Prius”un aqibəti necə olacaq? - FOTO
-
1,2 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan iş adamı azadlığa buraxıldı - 7 il cəza almışdı
-
NATO Ukraynaya ciddi dəstək verməlidir - Latviya XİN başçısı
-
Dünyanın ən bahalı altı futbolçusu: Siyahıda Mbappe yoxdur
-
Qlobal istiləşmə Yer kürəsinin fırlanma sürətini dəyişib - Görünməmiş TƏHLÜKƏ
-
Yaponiyadan texnoloji yenilik: Yuyula bilən smartfon istehsal edildi
-
Bazarlarda hansı meyvə-tərəvəzlərə tələbat artıb? - VİDEO
-
“ABŞ-nin NATO-dan çıxması məsələsi gündəmə gələ bilər” - Bolton
-
Jurnalist İdrak Camalbəyli Kiyevdə vəfat edib
-
Konqoda altı milyona yaxın insan evlərini tərk edib - SƏBƏB
-
Ər və arvada verilmiş hədiyyələr boşanma zamanı geri alına bilərmi? - VİDEO
-
İlon Mask müğənni sevgilisindən ayrıldıqdan sonra depressiyaya düşüb? - FOTO
-
Azərbaycan əhalisinin ən çox xərci nəyə çıxır? - ARAŞDIRMA
-
Aygün Kazımova ilə Namiq yenidən məşhur dueti oxudu - VİDEO
-
Qurban Qurbanov hərəkətlərinə fikir verməyən futbolçunu CƏRİMƏLƏDİ
-
DİN vətəndaşlara müraciət edib - “Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın”
-
Pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarına həsr edilən “Xüsusi Xidmət” sənədli filmi - VİDEO
-
Quzu ətindən baha olan göbələk növü - VİDEO
-
“Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır“ - Ukraynalı deputat
-
Şokoladın qiyməti dəyişəcək? - VİDEO
-
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar təyin etdi - FOTO
-
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri uçuruma aparır” - Lavrov
-
Təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı tədbir keçirildi - FOTOLAR
-
Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...
-
7-8 il əzab verdiyi arvadı gözünü itirib... - TƏFƏRRÜAT
-
“OMİD” 10 min manatədək cərimə oluna bilər – Məhkəmə davam edir
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Bu şəxslərin evləri təmir olunacaq: yarım milyon ayrıldı
-
Ramiz Mehdiyev məhkəmə qarşısında - Onu hansı cəza gözləyir?
-
Himayədar ailə olmaq istəyənlərin nəzərinə - Güzəşt tətbiq ediləcək
-
Taksilərlə bağlı yeni tələblər müəyyənləşdi - Nələr məcburi olacaq?
-
Azərbaycanda sahə rəisi həmkəndlisini niyə güllələyib? - TƏFƏRRÜAT
-
Küçəni zibilləyənlərə qarşı nə tədbir görüləcək? - Gəncədə zibilxanaya çevrilən ərazi + VİDEO
-
Paşinyan hökuməti separatçıları küncə sıxışdırır: Bütün ofisləri bağlanacaq
-
Daxili işlər naziri Şamaxı rayonunda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO/VİDEO
-
Məktəb və musiqi kolleci niyə birləşdirildi? - VİDEO
-
Taleh Qaraşovun qardaşı oğluna hökm oxundu - Atasını öldürmüşdü
-
Azərbaycanda taksilər bu rənglərdə olacaq - Qərar verildi
-
Dövlət Xidmətindən xəbərdarlıq - Bu mesajlar telefonunuza gəlirsə...
-
Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
-
Tramp İncil satmağa başladı - VİDEO
-
Naxçıvanda nəqliyyat problemi necə həll ediləcək? - VİDEO
-
Ödənişli yollara görə ödənilən vəsaitin bölgüsü qaydası hazırlanacaq - FƏRMAN
-
Bakıda İran vətəndaşına hökm oxundu - Casusluğa görə
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın “hökuməti”ni tanımır” - Paşinyan
-
Yeni qərar kredit faizlərini endirəcək? - AÇIQLAMA
-
“KTMT üzvləri su uğrunda münaqişələrlə üzləşə bilər“ - Baş katib
-
İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər - TƏFƏRRÜAT
-
“Telegram“ getdikcə terrorçuların əlində alətə çevrilir“ - Kreml
-
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verildi – İki rəis vəzifədən kənarlaşdırıldı
-
“Vətəndaşlarımız Rusiyada terrora cəlb edilir“ - Qırğızıstanın əmək nazirliyi
-
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb
-
Bakıda 17, bölgələrdə 20 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Diri atı 340 manata Qazaxıstana satıb, kiloqramı 2,9 manata Qazaxıstandan at əti alırıq – RƏSMİ
-
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
-
Mərkəzi Bank dollara tələbin artmasının səbəblərini AÇIQLADI
-
“İrəvan bizim işimizdə iştirak etmir“ - KTMT-nin Baş katibi
-
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
-
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
-
Uşaq bağçalarında müdir vəzifəsinə qəbulun test mərhələsinin vaxtı AÇIQLANDI
-
Daşaltıda itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı açıqlanacaq - Əli Nağıyev
-
Azərbaycanda işığın qiyməti ucuzlaşa bilər - VİDEO
-
Cəhri-Buzqov avtomobil yolunda qaya uçqunu baş verdi - VİDEO
-
DTX 27 dövlətə xəyanət işinin ibtidai istintaqını aparıb - Əli Nağıyev açıqladı
-
Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanları 105 yaşında - VİDEO
-
“Rusiya “Crocus”da terrorun hazırlandığını hələ fevraldan bilirdi“ - Budanov
-
Qadın sevgilisinə yazdığı mesajı oğluna göndərdi - Ucar rayonunda dəhşətli cinayət
-
Fransada həyəcan təbili: Silah ehtiyatı azalır
-
Boşanma zamanı əmlakın bölünməsi ilə bağlı yenilik: Qeydiyyatsız tikililərlə bağlı qərar - VİDEO
-
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Lalə Məmmədovadan cazibədar - Fotosessiya
-
“Yəqin ki, yığmadan gedəcəkdim“ - Messi açıqladı
-
Hikmət Hacıyev NATO-nun eks-baş katibi barədə: “Hesabatına ödənişi əlavə etməyi unudub”
-
Tikinti materialları bazarında son vəziyyət: Hansı məhsullar ucuzlaşdı?
-
Bakıda və üç rayonda qazın verilişində məhdudiyyət olacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya Xarkovun yaşayış massivinə zərbə endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Həcc üçün ayrılan kvotanın yarısından çoxu dolub - RƏSMİ
-
Sabiq milli təhlükəsizlik naziri VƏFAT ETDİ
-
“55 min manat ver, övladının maddəsini dəyişdirib azadlığa buraxdırım” - Məhkəmə
-
“ABŞ-ni yenidən dua oxumağa məcbur etməliyik” - Tramp
-
“Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında razılaşmaların həyata keçirilməsinə mane olur” - Zaxarova
-
Ramazan ayının 18-cı günü - İmsak və iftar vaxtı
-
“Qərbi ərköyün övladına qarşı təzyiqləri artırmaq lazımdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan hotelləri Novruz bayramından necə çıxıblar? - ARAŞDIRMA
-
Şəhid bacısı sektor müdiri TƏYİN EDİLDİ
-
Xristianlıqla İslamı üz-üzə qoymaq istəyirlər - Kirill
-
Yüzə yaxın ailə təhlükədə: Zaqataladakı qəzalı körpü niyə təmir edilmir? - VİDEO
-
“Düzəltdiyim dəmiri silah üçün istifadə ediblər“ - “Bravo“da silahlı hücumla bağlı məhkəmə
-
2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir - SİYAHI
-
Samuxun ötən əsrdən qalma keçilməz yolları - VİDEO
-
Prorektorun qətlini sifariş etməkdə təqsirləndirilənlərə ağır cəza istənildi - MƏHKƏMƏ
-
Bahalaşmanın növbəti dalğası gəlir: Evlərin qiyməti yenə artacaq
-
Məşhur vəkilə qarşı ittiham: 7 min manat pul alıb
-
Qanunsuz evlər yaxın vaxtlarda sənədləşdiriləcək? - AÇIQLAMA
-
Ağalarovun “Crocus City Hall” konsert zalı bankda girov imiş - Yeni DETALLAR
TOP 10
ARXİV