![]() |
|




592.jpg)



.jpg)





Elman Rüstəmov niyə uçot dərəcəsini artırdı? - Bahalaşmanın qarşısını almaq çətin olacaq
Tarix 28.12.21, 19:02 |
|

Azərbaycan Mərkəzi bankı (AMB) ötən həftə uçot dərəcəsini 7%-dən 7,25%-ə yüksəltdi. Faiz dərəcələri dəhlizinin yuxarı həddi 8%-dən 8,25%-ə qaldırıldı, aşağı hədd isə dəyişmədən 6% səviyyəsində qaldı. Bu, Mərkəzi bank tərəfindən uçot dərəcəsinin son ildə artıq üçüncü dəfə yüksəldilməsidir.
Ehtimal ki, Elman Rüstəmov bu addımı atmağı elə də istəmirdi, heç daxili amillər da buna rəvac vermirdi. Ancaq son vaxtlar iqtisadiyyata inflyasion təzyiq güclənir, bunun səbəbi isə qiymətlərin formalaşmasında həlledici rol oynayan xarici amillərdir. Xammalın dünya qiymətlərinin artması və tərəfdaşlarda baş verən inflyasiyalar, daşınmalar zəncirindəki nasazlıqların təsiri və nəqliyyat xərclərində yüksəlişlər gözləniləndən daha böyük və davamlı oldu. Daxili amillər isə qiymət artımının gözləntilərdən çox olması səbəbindən inflyasiyanı nəzərdə tutan göstəricilərlə əlaqələndirməyə mane olur.
İnflyasiyanın dinamikasının formalaşmasında monetar amillərin də rolu azdır. Valyuta bazarındakı tarazlıq qiymətlərin stabilliyinin bu əsas amilini möhkəmlədir və xarici inflyasiyanı yetərincə neytrallaşdırır. Monetar şərtlərin sərtləşdirilməsi ilə bağlı qərarlar isə monetar faktorların inflyasiyaya tarazlaşdırıcı təsirini gücləndirir. Faiz dərəcələrin dəhlizinin parametrləri ilə bağlı növbəti qərarlar inflyasiya risklərinin balansındakı dəyişiklikləri və orta perspektivdə iqtisadiyyatı nəzərə alaraq qəbul ediləcək.
Mərkəzi Bankın bəyanatını sakitləşdirici hesab etmək çətindir. Elə çıxır ki, inflyasiyanı durdurmaq üçün monetar amillər bəs etmir. Və bu ilin yekunlarına görə Mərkəzi Bank orta illik inflyasiyanı 6,3%-6,6%, illik inflyasiyanı isə 11,4-11,9% səviyyəsində gözləyir. Həm orta illik, həm də illik inflyasiya Mərkəzi Bankın ilkin proqnozlarından yüksəkdir. Müqayisə üçün, 2020-ci ildə ölkədə orta illik inflyasiya cəmisi 2,8% olub. Halbuki ötən il qlobal iqtisadiyyat, həmçinin Azərbaycan iqtisadiyyatı üçün daha uğursuz il sayılırdı.
Bu il isə bütün proqnozlara görə iqtisadiyyatın inkişafı üçün uğurlu il olmalıydı. Azərbaycanda iqtisadiyyat həqiqətən aydan aya artır, ancaq inflyasiya da artır. Anlaşılmaz vəziyyət yaranır - dövlət qurumları hər ayın yekununda ÜDM-in artdığını uca səslə elan edərək inflyasiyanın artmasını da yavaşdan söyləyirlər və bütün günahları xarici amillərin üzərinə atırlar. Yəni, belə deyirlər ki, bizdə inflyasiya kənardan gəlmədir. Yeri gəlmişkən, beynəlxalq bazarların hətta səthi analizi də göstərir ki, bu vəziyyətə bir çox ölkələrdə rast gəlinir. Onlarda da Mərkəzi banklar inflyasiya ilə bağlı vəziyyəti eyni arqumentlərlə əsaslandırırlar.
Dünya pandemiyadan sonrakı dövrdə inflyasiyanın artacağını gözləyirdi və Mərkəzi banklar buna qarşı tədbirlər görürdü. Təəssüf, reallıq gözləntiləri xeyli ötdü, tədbirlər isə yetərincə effektiv olmadı. Əlbəttə, obyektiv amilləri heç kim inkar edə bilməz. Ancaq Mərkəzi bankların da ixtiyarında inflyasiyaya təsir göstərmək üçün çoxsaylı vasitələr var. Buraya monetar amil da daxildir və bizim Mərkəzi bank bir qayda olaraq onu həmişə sərtləşdirir. Yeri gəlmişkən, AMB iddia edir ki, yalnız valyuta bazarındakı sabitlik qiymət stabilliyinin bu amilini möhkəmlədir və xarici inflyasiyanı xeyli neytrallaşdırır. Başqa sözlə desək, yalnız manatın kursunun stabilliyi sayəsində inflyasiya ilə yaxşı-pis mübarizə aparmaq mümkündür. Manatın kursu isə qlobal bazarda neftin qiyməti, müəyyən qədər də Neft fondundan dövlət büdcəsinə transfertlər hesabına qorunub saxlanılır.
Ancaq təəssüf ki, neft sektorundan milyardlarla daxilolmalar və Neft fondundan büdcəyə transfertlər inflyasiya ilə sonadək mübarizə aparmağa yetmir. Düzdür, onlar ölkənin strateji ehtiyatlarını artırmağa yardım edir. Belə ki, bu ilin 11 ayı ərzində valyuta ehtiyatları 4,4% və ya 2,2 mlrd dollar artıb və artıq 53 mlrd. dolları ötür. Üstəlik ödəniş balansındakı profisit də ehtiyatları artırmağa imkan verir. Ancaq Mərkəzi bankın özünün ehtiyatları 10,2% artaraq 7 mlrd. dollara çatıb. Və indiki təmayül qalarsa, 2022-ci ildə də ödəniş balansında yetərincə profisit gözlənilir.
Mərkəzi Bank 2022-ci ilə böyük ümidlər bəsləyir. Səbəblər yenə də neftlə bağlıdır. Bu illə müqayisədə gələn il Neft fondundan dövlət büdcəsinə transfertlər xeyli çoxalacaq. Bu faktor təbii ki milli valyutanın - manatın sabitliyini təmin edəcək. Və hesablamalara görə, ödəniş balansının profisiti qəbul olunmuş makroiqtisadi platforma ilə birlikdə orta perspektivdə risk amillərini neytrallaşdıra bilər.
Ancaq görünür, Neft fondunun taleyi Mərkəzi Bankı maraqlandırmır. Bunu xatırlatmağa cəhd edək. Hesablama palatası bildirir ki, proqnozlara görə, 2022-ci ildə Dövlət Neft fondunun gəlirləri 32,4% artaraq 10,5 mlrd. manata çatacaq. Fondun xərcləri isə 4,4% artaraq 12,7 mlrd. manat olacaq. Beləliklə, Neft fondunun büdcəsində 2,2 mlrd. kəsir yaranacaq. Və bu, hər il təkrarlanacaq. Beləliklə, Fondda valyuta ehtiyatlarının artmasına imkan yaratmaq əvəzinə, büdcəni talamış oluruq. Həm də təkcə büdcədəki dəlikləri bağlamaq üçün yox, büdcənin gəlir hissəsinin yarıdan çoxunu təmin etmək üçün.
Əlbəttə, büdcəni doldurmaq lazımdır, ancaq yaxşı olardı ki, buna iqtisadi artımın, xüsusən də qeyri-neft sektorunun hesabına nail olunsun. Ancaq, bu çətindir, üstəlik çox gözləmək lazım gələcək. Belədə isə bir cibdən digərinə ötürmək çox asan işdir. Qeyri-neft sektorunu inkişaf etdirməyə də tələsməmək olar. Bəli, Neft fonduna cəzasız izni olan məmurlarda təşəbbüs yox olacaq, odur ki, bu imkanı məhdudlaşdırmaq lazımdır. Və bunun üçün təkcə monetar siyasətlə keçinmək olmayacaq. Hələliksə pul-kredit siyasəti sahəsində adekvat qərarlar qəbul etmək imkanı qazanmaq üçün Mərkəzi bank xərclər və təkliflərlə əlaqəli olan inflyasiya faktorlarını diqqətlə nəzarətdə saxlamağı və həm milli, həm dünya iqtisadiyyatının inkişaf proqnozlarını müxtəlif ssenarilərdə nəzərdə keçirməyi vəd edir.
O ki qaldı üzümüzə gələn ilə, inflyasiyanın artmasının qarşısını almaq çətin olacaq. Qeyd etmək yetərlidir ki, 2022-ci ilin əvvəlindən büdcə işçilərinin, o cümlədən güc strukturları əməkdaşlarının gəlirləri artacaq. Təqaüdlərdə və digər müavinətlərdəki artım da yeni ilin ilk günlərindən inflyasiyaya təsir göstərəcək. Qlobal miqyasda bütün növ malların qiymətlərinin enəcəyindən danışmağa dəyməz. “Omikron”-un dünyada artıq bir çox məhdudiyyətlərə səbəb olmuş son dalğası da yeni əndişələr yaradır. Bu faktor və üstəlik ABŞ-ın neftin qiymətini aşağı salmaq cəhdləri təkcə inflyasiya üçün yox, Azərbaycanın bütün iqtisadiyyatı üçün də birbaşa təhlükədir. Göründüyü kimi, inflyasiyanın artmasına şərait yaradan faktorlar Mərkəzi bankın ixtiyarında olan vasitələrdən daha çoxdur. Bu vəziyyətdə Elman Rüstəmov necə hərəkət edəcək? Cavabı çox gözləmək lazım gəlməyəcək. (virtualaz.org)
Xəbərin oxunma sayı : 2053
loading...
Gündəm
Xəbərlər
-
Aygün Kazımovadan maraqlı paylaşım FOTO
-
Günün transfer xəbərləri: “Nottingem Forest“ hərəkətdə
-
Balakəndə silahlı narkotacirlər ələ keçdilər - FOTO/VİDEO
-
Ermənilər Laçında meşəyə od vurub - VİDEO
-
Bu partiyalar yeni qanun layihəsinə dair təkliflər verib - SİYAHI
-
Əcnəbilərin Azərbaycan banklarındakı pulları kəskin artıb - Məbləğ
-
13-cü mərtəbədən yıxılaraq ölən uşağın atası həbs edildi - Rəsmi
-
Aktrisa Çimnaz Sultanova ərindən danışdı: “Professordur...”
-
“Bizim də “B planı“mız mövcuddur” - İran XİN rəhbəri
-
Məktəbli formalarının qiyməti açıqlandı - Bu tarixdən satışa çıxarılır
-
“AzərEnerji” dənizdə böyük estakada tikir - VİDEO
-
Yüzlərlə rus əsgəri Ukraynanın tərəfinə keçib - Müharibədə yeni mərhələ
-
Sabah bəzi yerlərdə 42 dərəcə isti olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Qəbələdə əhali turistləri kəndə buraxmır? – Video + DİN-dən açıqlama
-
“Bu halda Moskva Vaşinqtonla münasibətləri kəsəcək...“ - Zaxarovadan açıqlama
-
Azərbaycanda vəzifəli şəxslərə cinayət işi açıldı - Biri həbs edildi + FOTO
-
İlham Əliyev Qırğızıstan Nazirlər Kabinetinin sədr müavinini qəbul edib
-
Laçında həlak olan əsgərlərimizə şəhid statusu verildi
-
Sabahdan ali məktəblərə ixtisas seçimi başlayır
-
“Brent” neftinin qiyməti 97 dollara düşüb
-
“İran dövlət qurumlarının Rüşdiyə qarşı zorakılıq çağırışı iyrəncdir” - Blinken
-
“Son sutkada Rusiyanın daha 12 tankı məhv edilib“ - Ukrayna Baş Qərargahı
-
Çindən ABŞ-a xəbərdarlıq: “Odla oynayanlar öləcəklər”
-
Azərbaycan medalların sayını 58-ə çatdırdı - İslamiada
-
“İkinci Çernobıl” xofu - TƏHLİL
-
Pərvin və Dilarə çimərlik geyimində poz verdi - FOTOLAR
-
“Qarabağ“ın oyununda anşlaq gözlənilir - Nə qədər bilet satıldı?
-
Azərbaycanda 300 mindən çox işsiz var – RƏSMİ
-
Kadırov Qərbə müraciət etdi: “Rusiya ilə dost olmağı öyrənin“
-
“Misli” görünməmiş dələduzluq – udulan məbləğlər niyə verilmir?
-
Bakıda kirayə ev tapılmır - Səbəblər və qiymətlər
-
Unun ucuzlaşması üçün tədbirlər görülür - VİDEO
-
Samur-Abşeron kanalı antisanitar vəziyyətdədir - VİDEO
-
Ermənilər Zabux kəndindən çıxırlar - VİDEO
-
Rusiyada şəhər suyun altında qaldı – VİDEO
-
Antarktidada qorxunc fəallıq – Buz təbəqəsi sürətlə əriyir
-
Əsrlərin yadigarı, Pir Hüseyn Xanəgahı – VİDEO
-
Dünya aclıqdan qurtulur? – TƏHLİL
-
Azərbaycanda son sutkada yoluxma 500-dən çox olub - Ölən olmayıb
-
“İkitərəfli münasibətlərə verdiyi töhfəyə görə Azərbaycana təşəkkür edirəm” - Pakistan səfiri
-
Təzyiq problemi olanlar hansı qidalardan istifadə etməlidir? - Mütəxəssisdən tövsiyələr
-
Azərbaycan 43 medalla 4-cü pilləyə yüksəlib - İslamiada
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim edib - VİDEO
-
FHN ötən sutka 11 nəfəri xilas edib - VİDEO
-
Prezidentdən 4 ünvana müştərək xəbərdarlıq... - Mesaj verildi, başa düşəcəklərmi?
-
Satıcı qız 670 minlik ƏDV vurdu, əri müdiri bıçaqladı - Bakıda film kimi OLAY
-
Deputatın adından bu sitat paylaşıldı... - Sevinc Fətəliyeva açıqlama verdi
-
Bakının bu ünvanında binalar sökülür - Sakinlərə kirayə haqqı verilir + VİDEO
-
Sentyabrın 1-dən sonra karantin uzadılacaqmı? – AÇIQLAMA
-
NASA-dan xəbərdarlıq: Təhlükəli asteroid yerə yaxınlaşır
-
Zelenski Rusiya ordusunun qüvvə və vasitələrinin məhv edildiyini bildirib - “Biz bir günü də boş yerə sərf etmirik“
-
“ABŞ Rusiya və Çinlə müharibə astanasındadır” - Kissincer
-
Paytaxtın bir hissəsində su olmayacaq: Sakinlərin diqqətinə
-
Qurbağaların səsinə görə yerini dəyişən kənd: Cəlilabadın sərvət dolu gölü niyə baxımsız qalıb?
-
Ayağımızın altındakı “bombalar”: Quyulardakı partlamaların günahı kimdədir?
-
Çimərliyə gedənlərin diqqətinə! - Bu ərazilərdə bata bilərsiniz VİDEO
-
“Yeri gələndə Ukraynada, yeri gələndə Rusiyadayıq. Niyə? Çünki biz Türkiyəyik” - Ərdoğan
-
Təbriz “Salam, Azərbaycan” dedi - VİDEO
-
Sevdiyi qadının keçmiş ərini döyə-döyə öldürdü- Bakıdakı qətlin təfərrüatı
-
Xocalının kəndini tərk edən ermənilər meşəyə od vurdular - VİDEO
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Ölüm sayında artım oldu + FOTO
-
Minlərlə ton içməli suyu mənimsəyənlər: Bakının bir rayonu “lider”dir
-
Keyfiyyətsiz qənd istehsal edən müəssisələrin adları açıqlandı - SİYAHI
-
Şuşada erməni silahlılarının kvadrakoreteri endirildi - VİDEO
-
“Azərbaycan qazı IGB vasitəsilə oktyabrda nəql ediləcək” - Bolqarıstanın energetika naziri
-
“Kiyevə silah tədürükü “xüsusi əməliyyat“ın genişlənməsinə səbəb olacaq“ - Rusiya XİN
-
“Laçın şəhərinə, Zabux və Sus kəndlərinə qayıdış başlanacaq“ - “Qaçqınkom“
-
Azərbaycanın daha üç güləşçisi finalda - İslamiada
-
Bu hallarda xarici jurnalistlərin akkreditasiyasından imtina olunacaq - SİYAHI
-
“Müharibə Krımın azad olunması ilə başa çatmalıdır” - Ukrayna Prezident Ofisi
-
Səhiyyə Nazirliyinin 6 milyonluq tenderini bu şirkət uddu – Vergi borcu var
-
Krımda rusların 400 milyonluq təyyarəsi vuruldu - Forbes
-
Laçın dəhlizinə nəzarət üçün hazirliqlara başladı - Orduya tapşırıqlar verildi
-
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsahibə mərhələsinə start verilir
-
Bakıda bu yaşayış binası sökülür - FOTO
-
Zakir Həsənov ordu rəhbərliyi ilə müşavirə keçirib - “Qisas“ əməliyyatı təhlil edilib
-
Sabah Bakıda 39, bəzi rayonlarda 41 dərəcə isti olacaq
-
Xəzərin ən yaxşı balıqları təhlükədə - qarşısını necə alaq?
-
MİDA güzəştli mənzillərin onlayn satış qaydalarını dəyişəcəkmi?
-
“Ukrayna Xarkovda bəzi uğurlar əldə edib“ - ABŞ Müdafiə Nazirliyi
-
41 dərəcədən yuxarı istidə işçi çalışdıran yerləri hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Dünyaca məşhur yazıçı ABŞ-da bıçaqlanıb - VİDEO
-
700 bal toplayan şagird Azərbaycan universitetlərindən imtina etdi
-
Türkiyəli məşhurların tətil görüntüləri - FOTOLAR
-
Klublarımızın yay planları: Kim gəlir, kim gedir?
-
Sumqayıtda sakinlər qanunsuz küçə ticarətindən gileylənir – VİDEO
-
Azərbaycan Qarabağda yaşayan ermənilərə avqustun sonunadək vaxt verib - VİDEO
-
“Çin Bayden və Si Cinpinin görüşünə hazırlıq görür” - KİV
-
Türkiyə bu gəminin kütləvi istehsalına başlayır - FOTO/VİDEO
-
Salah və Kurtua “Qızıl top”a iddialı ilk onluqdadır - SİYAHI
-
Prezident Qarabağdakı ermənilərin statusu ilə bağlı məsələyə nöqtəni qoydu - “Yol ancaq budur...“
-
Çətin anlar yaşayan Ebru Gündeş göz yaşlarına boğuldu - VİDEO
-
Əlilliklə bağlı tibbi-sosial ekspertiza müayinəsinə göndərişlərin verilməsi qaydası dəyişib
-
Qədim yaşayış məskəni - Küsnətqazma kəndi – VİDEO
-
Azərbaycanda vəkillərin ən çox yol verdiyi pozuntular açıqlanıb – SİYAHI
-
Zaqatala dağlarında daha bir turist itib: Arxasınca ayı düşüb...
-
Prezident “Qisas“ əməliyyatından danışdı - Ermənistana sərt xəbərdarlıq etdi
-
Aygün Kazımovanı Beyonsa bənzətdilər - VİDEO
-
Günün transfer xəbərləri: Raşfordun aqibəti necə olacaq?
-
Rusiyanın müharibədən qazancı: 12,4 trilyon dollarlıq yataqlar
-
Benzin Türkiyədə Azərbaycandan ucuzdur – Avropa ölkələrinin siyahısı
-
“Nar” YayFest “Könüllülük” düşərgəsində iştirak etdi - FOTO
-
“Tanıdığım dəyərli insanların bəziləri namazı Azərbaycan dilində qılır“ - Fazil Mustafa
-
Bakıda ƏDV fırıldağı: Satıcı qızın əri aptek müdirini bıçaqladı
-
Azərbaycanın bəzi yerlərində mobil telefonlarda şəbəkə niyə yoxdur? - VİDEO
-
“Azərbaycanda taxılla təminat sahəsində heç bir problem yoxdur“ - Prezident
-
“Prezidentin portretini 495 manatdan sənədləşdiriblər...“ - Elm və Təhsil Nazirliyi dövlətdən milyonlar mənimsəyir
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
“Azərbaycanda iş yerlərinin açılması prosesi daim aparılmalıdır“ - İlham Əliyev
-
“Rusiya kütləvi səfərbərlik elan etməsə, uduzacaq“ - KİV
-
Dövlət Agentliyinə 3,2 milyon manat ayrıldı - SƏRƏNCAM
-
Bakıda ağacların dibləri asfaltlandı - FOTO
-
Prezident İlham Əliyev AzTV-yə müsahibə verib
-
Avtomobillərin baqajlarını yoxlamaq qanunidir? - VİDEO
-
Yeni məktəbli formaları “Bravo“larda satılacaq - Bu tarixdən
-
10 saniyədə “satılan“ güzəştli mənzillər təkrar satışa çıxarılır - Bu tarixdə
-
“Azərbaycan ciddi su qıtlığı ilə üz-üzə qala bilər“ - Nazirlik rəsmisi
-
İpoteka kreditlərin şərtləri sərtləşdirilib? - Mərkəzi Bankdan açıqlama
-
Prezidentlə xanımı “Diri Baba”da görülən işlərlə tanış oldu - VİDEO
-
Azərbaycan əhalisinin 1 faizi psixi xəstədir - Rəsmi
TOP 10
ARXİV