![]() |
|




.jpg)





645.jpg)



Uyğur müsibəti Ukrayna müsibəti kimidir – “Politico”
Tarix 22.06.22, 20:42 |
|

ABŞ-ın “Politico” qəzeti Avropanı Çində uyğurların hüquqlarının pozulmasında iştirak etməməyə, əksinə – uyğurlara qarşı törədilən vəhşiliklərə sərt müqavimət göstərməyə çağırır.
Novator.az-ın məlumatına görə, qəzetin “Uyğurlar: Avropanın iştirakı və Çinlə münasibətlərdə mürəkkəb vəziyyət” başlığı altında dərc etdiyi məqalədə deyilir ki, Çinin Sincan Uyğur Muxtar Rayonunda repressiyaya məruz qalan uyğurlarla bağlı bu yaxınlarda üzə çıxan minlərlə sənəd və fotoşəkil dəhşətli həqiqətlərdən xəbər verir: “Həmin sənədlər və fotoşəkillər Çində insan haqlarının pozulmasında Avropanın da iştirak etdiyinə dair müzakirələrə yol açır.
Avropa İttifaqı artıq Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibədən bəzi ağrılı nəticələr çıxarıb. İndi avtoritar ekspansionizm orbitindəki daha dərin problemə – Çinə də eyni münasibəti sərgiləmək, eyni nəticələri Çinə də tətbiq etmək lazımdır.
Avropa İttifaqı daxilində iqtisadi motivlər Rusiya və Çinə yanaşmada tərəddüdlər də ortaya qoyub və bu, ittifaqın strateji mövqeyinə ciddi zərbə vurub. Ən başlıcası, bu bizim dəyərləri qorumaq missiyamıza xələl gətirir.
Avropa İttifaqının Rusiya ilə bağlı gələcək müzakirələrində, sözsüz ki, ilk yeri rus qoşunlarının Ukraynanın Buça və Mariupol şəhərlərində törətdiyi dəhşətlər tutacaq. Amma unutmamalıyıq ki, Çində də insan haqları eyni amansızlıqla pozulur. Uyğurların acınacaqlı halı bizim Çinlə münasibətlərimizə də təsir etməli, Pekinin iqtisadi asılılığından xilas olmaq istiqamətində müzakirələrə başlamağımıza rəvac verməlidir”.
Məqalədə vurğulanır ki, Avropa İttifaqı ölkələrinin Çinlə sıx iqtisadi əlaqələri Avropanı insan haqları pozuntularına şərik edir. Buna misal olaraq Çindəki kommunist rejiminin uyğurları pambıq tarlalarında qul kimi işlətməsi, sonra da həmin pambığı rahatca bütün dünyaya, o cümlədən demokratik ölkələrə satması göstərilir. Qeyd edilir ki, hazırda dünyada hər beş pambıq məhsulunun birində məcburi əmək yolu ilə istehsal olunan, “Sincan pambığı” adlanan pambığın nişanəsinə rast gəlmək mümkündür. “Uyğurlar: Avropanın iştirakı və Çinlə münasibətlərdə mürəkkəb vəziyyət” məqaləsində bu, dünyanın, o cümlədən Avropanın Çində insan haqlarının pozulmasına göz yummasının nəticəsi, faktiki uyğurlara verilən zülümlərə şərik çıxılması kimi qiymətləndirilir.
Məqalədə belə bir çağırış edilir ki, ukraynalıların müsibətinə necə yanaşılırsa, uyğurların müsibətinə də elə yanaşılmalıdır, çünki bunların hər ikisi eyni dərəcədə vəhşilik, xüsusi amansızlıqdır: “Mariupolun xarabalıqları kimi, Sincandakı əsir düşərgələri də bizim avtoritar rejimə insan əzabları üzərində əylənməyə imkan yaratdığımızdan soraq verir.
Avtoritarizmin demokratiya ilə savaşı təkcə Rusiyanın Ukraynaya hücumunda yox, Çinin uyğurlara hücumunda da özünü göstərir, ona görə bizim tək Rusiya siyasətimiz deyil, Çinlə bağlı siyasətimiz də dəyişməlidir.
Hər birimiz öz ölkəmiz daxilində bu istiqamətdə mübarizə aparmalıyıq. Biz dəyərləri necə qoruduğumuz, iqtisadi itkilər bahasına da dəyərləri müdafiə etməyə hazır olub-olmadığımız barədə özümüzü sorğu-suala tutmalıyıq. Biz kim olmaq istəyirik – mahiyyətcə buna cavab tapmalıyıq, məsələ məhz bu qədər ciddidir.
Xeyli sayda avropalının hələ də Sincan pambığından hazırlanmış pal-paltar geyinməsi isə göstərir ki, biz Çini dəyişməmişik, əksinə, Çin bizi dəyişir. Bizim Çinlə bağlı müzakirələrimizdə bu məsələ başda durmalıdır”.
2022-ci ilin may ayında Çinin Sincan Uyğur Muxtar Rayonunda repressiyaya məruz qalan uyğurlarla bağlı minlərlə sənəd və fotoşəkil yayılıb. Sənədlər və şəkillər 1990-cı illərdən ABŞ-da fəaliyyət göstərən Kommunizm Qurbanlarının Xatirəsi Fondunun internet səhifəsində yerləşdirilib. Fond materialları haker qruplarından əldə etdiyini bildirib. Hakerlər sənədləri və şəkilləri Çinin hökumət qurumlarının, hüquq mühafizə orqanlarının məlumat bazasına daxil olaraq ələ keçiriblər. Sonra isə materialları Kommunizm Qurbanlarının Xatirəsi Fonduna ötürüblər.
Fond materialları ictimai nümayişə çıxarmasını Çində uyğurlara qarşı repressiyaları ifşa etmək niyyəti ilə əsaslandırıb. Materaillara həbs olunan 2884 nəfər uyğurun fotoşəkli, 300 mindən çox adama açılmış şəxsi iş, tutulanlar haqda 23 mindən artıq qeyd və həbs düşərgələrində nəzarətçilərə verilən 10-dan çox təlimat daxildir. Sənədlər toplusundan bəlli olur ki, Çinin kommunist rejimi 2 miyondan çox uyğuru “ekstremist” hesab edir və onların “peşə təlimi mərkəzləri”ndə (Çin hökuməti uyğurların saxlandığı həbs düşərgələrini belə adlandırır) “tərbiyə olunmasını” zəruri sayır. Kommunizm Qurbanlarının Xatirəsi Fondunun rəyinə əsasən, hazırda ən azı 1 milyon nəfər, təxminən 2 milyon nəfərə yaxın uyğur Sincan bölgəsində həbs düşərgələrində saxlanır.
Fondun açıqlamasına görə, 2884 məhbusun şəkli 2018-ci ilin birinci yarısında Sincan Uyğur Muxtar Rayonunun cənubundakı polis bölmələrində, saxlama mərkəzlərində çəkilib. Onların arasında yüzlərlə foto var ki, Çin polisinin uyğurlara fiziki işgəncələr verdiyi anda lentə alınıb, ona görə işgəncə hallarını birbaşa sübuta yetirir.
Uyğurlar əsasən Çinin şimal-qərbində yerləşən Sincan Uyğur Muxtar Rayonunda yaşayırlar. Uyğur Muxtar Rayonu guya etnik özünüidarəetmə rayonudur, əslində isə bu, tamamilə formal muxtariyyətdir. Rayonu idarə edən Kommunist Partiyası nümayəndələrinin, yəni yerli məmurların böyük əksəriyyəti, demək olar hamısı çinlidir.
Beynəlxalq qurumların hesabatlarına əsasən, Çində milyonlarla uyğur məcburi əməyə, işgəncəyə və cinsi zorakılığa məruz qalır, hökumət uyğurların kökünü kəsmək üçün qadınların uşaq dünyaya gətirməsinə də maneələr törədir. Dünyanın bir sıra demokratik dövlətləri, o cümlədən ABŞ uyğurlara qarşı hərəkətləri soyqırımına cəhd kimi qiymətləndirir.
2014-cü ildə Rusiya Ukraynanın Krım yarımadasını zəbt edərək özünə birləşdirib, Donetsk və Luqansk vilayətlərinin bir hissəsini də tutaraq hər iki ərazidə separatçı rejimlər qurub.
2022-ci il fevralın 21-də Rusiya Donetsk və Luqansk vilayətlərində qurulmuş rejimləri müstəqil dövlətlər kimi tanıyıb, fevralın 24-dən isə Ukraynada total hərbi əməliyyatlar aparır. Ukraynanın hərbi və mülki obyektlərinə, o cümlədən yaşayış evlərinə, xəstəxanalara, qadınların, uşaqların sığındığı binalara zərbələr endirilir, təxliyə olunmaq istəyən dinc sakinlər atəşə tutulur, şəhərlər bombalanır.
Mart ayında rus qoşunları Ukrayna xalqının və ordusunun müqaviməti qarşısında bəzi məntəqələrdən, o cümlədən paytaxt Kiyev ətrafından geri çəkiləndən sonra azad edilmiş yaşayış yerlərində, xüsusilə Buça, İrpen şəhərlərində dinc ukraynalıların kütləvi surətdə qətlə yetirildiyi bəlli olub, kütləvi məzarlıqlar aşkar edilib.
Rus qoşunları daha kütləvi qətlləri Mariupol şəhərində həyata keçirib. Müharibənin başlandığı gündən aviasiya və artilleriya atəşinə tutulan, may ayının ikinci ongünlüyündə 81 günlük mühasirədən sonra rus işğalçılara təslim olan Mariupolda 20 indən çox ukraynalının qətlə yetirildiyi deyilir.
Xəbərin oxunma sayı : 967
loading...
Dünya
Xəbərlər
-
Nigar Camal hovuzdan görüntüsünü paylaşdı - VİDEO
-
Daha bir deputatın tikinti şirkətləri aşkarlandı - FOTOFAKT
-
“ƏDV-dən yayınmaq üçün bir neçə şirkət yaradanlar var“ - Vergi rəsmisi
-
İdarə müdirindən deputata çağırış: “Hüquq mühafizə orqanlarına müraciət et“
-
Avropa dizel və benzin mühərrikli avtomobillərdən imtina edir - 59 milyardlıq fond yaradılır
-
“PKK-ya qarşı əlavə addımlar atmağa hazırıq“ - Finlandiya XİN
-
Üç hakimin səlahiyyətlərinə vaxtından əvvəl xitam verildi - Sərəncam
-
Afşin Azəri Zaurla qalmaqalından danışdı – VİDEO
-
“İsveç Türkiyəyə 73 PKK üzvünü təslim edəcək” - Ərdoğan
-
Rüşvət alan iki vəzifəli şəxs həbs edilib - RƏSMİ
-
Nüvə müharibəsi təhlükəsi reallığa çevrilir: Lukaşenko Rusiyaya çağırış etdi
-
Fermerlərə şad xəbər: Əli Əsədov yeni qərar imzaladı
-
Yoluxma sayı açıqlandı - Koronavirus statistikası
-
Rayonlara yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Azəriqaz” niyə borulara hava vurur? - Rəsmi açıqlama
-
Putinin bu avantürası puça çıxıb – “Vaşinqton Post”
-
Manatın məzənnəsi digər valyutalar qarşısında necə dəyişib? - SİYAHI
-
Cəlilabadda minlərlə ton kartof MƏHV OLUR: Fermerlər əlacsız qalıb - VİDEO
-
İlham Əliyev bir qrup dəniz nəqliyyatı işçisini təltif etdi - SİYAHI
-
“Türkiyə ilə sərhədin delimitasiyası məsələsi gündəmdə yoxdur” - Ruben Rubinyan
-
Zakir Fərəcovun əli ilə Sumqayıtı “yaşıllaşdıran” ata-bala kimlərdir?
-
Daha 7 min nəfərə “Müharibə veteranı“ adı verildi - RƏSMİ
-
“Tənqidi mülahizələrdə subyektiv yanaşma əsas götürülür“ - Agentlikdən reaksiya
-
Azərbaycan Prezidenti Pakistan Senatının sədrini qəbul edib - FOTO
-
Özbəkistan Konstitusiyası niyə dəyişdirilir? - Rusiya bu ölkədə də separatizmi qızışdırmaq istəyir...
-
İlham Əliyev Türkiyə Böyük Millət Məclisinin sədrini qəbul edib - FOTO
-
Rusiya İlan adasından çəkildiyini təsdiqləyib - “Bu, xoşməramlı addımdır”
-
MSK ilə Statistika Komitəsinin rəqəmləri niyə fərqlidir? – Hələ də 1 milyon vətəndaş seçici sayılmır
-
“Suya, qaza, işığa qənaət etməliyik“ - Deputat
-
Korrupsiya İdarəsi bu rayonda əməliyyat keçirdi - Həbs edilənlər var
-
Baş Mil-Muğan Kollektorlarının İstismarı İdarəsi rəisi sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğuldur - FOTO
-
Vəziyyət kəskinləşə bilər - ÜST-dən xəbərdarlıq
-
Bakı sakinlərinin diqqətinə: 2-3 iyul tarixlərində...
-
Azərbaycan əsgəri faciəvi şəkildə həlak oldu - FOTO
-
“Sahibkar kredit alır, 3-5 ay sonra VÖEN-ni bağlamaq istəyir ki, hesabat verməsin” - İsmayıl Hüseynov
-
İsrail parlamenti buraxılıb - Netanyahu hakimiyyətə qayıdır
-
Azərbaycanda meymunçiçəyi virusuna yoluxma halı qeydə alınmayıb - RƏSMİ
-
Solovyov yenə “sözünü yedi“... - “Azərbaycandan üzr istəyirəm” + VİDEO
-
Qoşulmama Hərəkatı Parlament Şəbəkəsinin Bakı konfransı başlayıb - İlham Əliyev konfransda iştirak edib
-
“ATƏT-in Minsk qrupu sadəcə bir alətə çevrilmişdi“ - Prezident İlham Əliyev
-
Yoluxmaların sayı artır: Koronavirus kabusu geri qayıdır?
-
Bakıda mehmanxananın fəaliyyəti məhdudlaşdırıldı - VİDEO
-
Milli Müdafiə Universitetinə rektor təyin olundu - Sərəncam imzalanıb
-
“Qərarlara hər kəs riayət etməlidir“ - İdarə müdiri
-
“Ən vacib məsələ Azərbaycanla birgə planımızın həyata keçirilməsidir” - Putin
-
İlqar Məmmədov Prezidentə müraciət etdi - 7 dairədə əhali deputatsız qalıb...
-
“Əri şəkil çəkib atıb ki, gəl evə” - Xalidə Kəngərli özünü öldürüb? – VİDEO
-
2035-ci ildən Avropada ənənəvi avtomobillər erası bitir - FOTO
-
Ofisdə kondisionerdən uzun müddət istifadənin zərərləri açıqlandı - FOTO
-
Prezident İlham Əliyevin Türkmənistana səfəri başa çatıb
-
İlham Əliyev Aşqabadda Putinlə görüşdü - FOTO
-
Aygün Kazımovanı Rəsul Quliyevlə nə bağlayır? - Xalq artisti barədə bilmədiklərimiz
-
Futbolda braziliyalı ulduz parlayır - VİDEO
-
Leysan və güclü külək Zaqatalada bir sıra fəsadlar törədib - Yollar və həyətlər su altında qalıb
-
Pensiya ilə bağlı dəyişikliyin detalları açıqlandı - VİDEO
-
Böyük Britaniyanın müdafiə naziri: “Putin sadəcə maço görünmək istəyir“
-
Tünzalə Ağayeva qızı ilə SƏHNƏDƏ - VİDEO
-
Ərdoğan Baydenlə görüşü başa çatıb – VİDEO
-
Bütün dünya bir daha gördü ki, “Dəmir yumruq” yerindədir
-
ABŞ Minsk Qrupundan əl çəkmir - Fəaliyyətini dayandırmış qurumdakı həmsədrini dəyişib
-
Sumqayıtda qadını itələyən sürücü saxlanılıb – VİDEO
-
Bu kəndlərin avtobusu çayın içindən keçir - VİDEO
-
“Zəngəzur dəhlizi artıq reallığa çevrilir“ - Prezident
-
AFFA yenə əcnəbi gətirir: Ştuxliki kim əvəz edəcək?
-
Ərdoğanla Consonun türk dilində maraqlı dialoqu: “Çox gözəlsən” – VİDEO
-
“Psixoloji problemi olan biri necə Dövlət Gömrük Komitəsində vəzifə tuta bilər?“ - Xalidənin qardaşından yeni açıqlama
-
Türkiyənin razılığı Putinə zərbədir – “Nyu-York Tayms”
-
Avropalı fermerlər inəklərilə birgə etiraza çıxdılar - VİDEO
-
3 aylıq şirkət dövlət qurumuna kimyəvi maddələr satacaq – Müəmmalı tender
-
Məhkəmə sədri və generalların adından pul yığan gənc kim olub? – ŞOK FAKTLAR
-
“Putin istəsə, Ukraynada müharibə hətta sabah bitə bilər” - Almaniya XİN
-
Qalib xalqın Müzəffər Ordusu
-
1 iyuldan əlilliyinin qiymətləndirilməsi belə həyata keçiriləcək - SİYAHI
-
Vaşinqtonun yeni ittifaqı kimlərə qarşıdır? - Hindistan əzəli rəqibini qıcıqlandırmaq istəmir...
-
Sabah Bakıda 32, rayonlarda 38 dərəcə isti olacaq - Hava proqnozu
-
Azərbaycan xalqı qurub-yaradan xalqdır
-
“ABŞ Avropada hərbi iştirakını gücləndirmək niyyətindədir“ - Bayden
-
İntihar edən həkimin qardaşı danışdı: “Əlimdə videofakt var ki…”
-
Eldar Əzizovun milyonlar ayırdığı MMC-lərin görünməyən tərəfləri
-
Əli Həsənovun əlindən alınan əmlakı dövlət qurumuna verildi
-
Aşqabadda Azərbaycan və İran prezidentlərinin görüşü olub - FOTO
-
Kəlbəcər və Laçında quruculuq işləri uğurla davam edir
-
“70 ölkədən quşçuluq məhsullarının gətirilməsinə məhdudiyyət var“ - AQTA-nın şöbə müdiri
-
Qarabağ Cənubi Qafqazın ən inkişaf etmiş vilayətinə çevirəcəkdir
-
Cəlilabadda kartof kəskin ucuzlaşdı: Məhsul əkin sahələrində çürüyür
-
Bakıda dəhşətli yanğınla bağlı rəsmi açıqlama: “Yalnız bir uşaq ölüb”
-
İnstaqram Azərbaycanda musiqili videoları niyə bloklayır? - AÇIQLAMA
-
Ərdoğan Madriddə Makronla görüşüb - FOTO
-
Gəncənin təhsil şefi iki deputatı üz-üzə qoydu - Direktorun intihara cəhdi həmkar intriqasını faş etdi
-
İlham Əliyev Türkmənistan prezidenti ilə görüşdü - FOTO
-
Özünə yeni biznes quran Roza gündəlik 700 AZN xərcləyir? - VİDEO
-
Əmək pensiyaları ilə bağlı qanunda nələr dəyişib? - Detalları açıqlandı
-
Bayden-Ərdoğan görüşü ilə bağlı kritik mesaj – Detallar bəlli oldu
-
“Yen konsepsiyada Rusiya təhdid mənbəyi sayılacaq“ - Baş katib
-
İlham Əliyev Qurbanqulu Berdiməhəmmədov ilə görüşdü - FOTO
-
Azərbaycan dövlətinin ardıcıl şəkildə həyata keçirdiyi müstəqil və balanslı siyasət...
-
Bakıda yanğın olub, iki körpə ölüb - RƏSMİ
-
Zaqatalada sel suları evlərə doldu, elektrik enerjisinin verilişi dayandırıldı - FOTO
-
Azərbaycan müasir tarixin ən mürəkkəb və iddialı bərpa-yenidənqurma işlərindən birini həyata keçirir
-
Qurban bayramında ətin qiyməti bahalaşacaq? - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Türkmənistanda səfərdədir - FOTO
-
“Türkiyə fikrini dəyişə bilər” - İsveçin keçmiş baş naziri
-
“Kəlbəcər istiqamətində mövqelərimiz atəşə tutulub“ - Müdafiə Nazirliyi
-
“Nigarın zövqü formalaşmayıb“ - Nura tənqid etdi
-
Türkiyənin şərtləri qəbul edildi - Ankara da bu iki ölkəyə NATO yolunu açdı
-
Bakıda fındığın ucuzlaşmasının səbəbi nədir? - AÇIQLAMA
-
“Zelenskinin fikri bizim üçün önəmli deyil” - Lavrov
-
Tanınmış həkim özünü 11-ci mərtəbədən atdı - Səbəbi açıqlandı + FOTO/VİDEO
-
Günün transfer xəbərləri: “Atletiko Madrid“ və “Çelsi“dən şok transfer
-
“Bağçalarla bağlı yeni qaydalar hazırlanacaq” – Nazir
-
Edam müzakirələri ciddiləşir – MHP liderindən kritik mesaj
-
Ərdoğan İsveç və Finlandiya liderləri ilə görüşdü - FOTO
-
Onkoloji və skleroz xəstələrinə pensiya veriləcək - Prezident yeni qanunu təsdiqləyib
-
Marmarisdə meşələri yandıran şəxsin yeni görüntüləri üzə çıxıb – VİDEO
-
Putinin yubatdığı qayıdış – “Financial Times”
-
Bakıda toy maşınlarının qiyməti - Günü 250 AZN - VİDEO
-
Hacı Mazan yenidən qalmaqal yaratdı: Məhkəməyə verilir - FOTO/VİDEO
-
Qırğızıstanda keçmiş prezidentə bəraət verildi - bir cinayət üzrə
-
Küləkli hava nə vaxta qədər davam edəcək? - AÇIQLAMA
-
Bu şəxslərə yeni medal veriləcək - Prezident qanunu təsdiqlədi
TOP 10
ARXİV