![]() |
|














Dünya ölkələri sürətlə silahlanır - Təhlil
Tarix 29.04.23, 18:49 |
|

Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun hesabatına əsasən, dünyada hərbi xərclər 2022-ci ildə 3,7 faiz artaraq 2,24 trilyon dollara çatıb. Ekspertlər bu artımın qlobal nizamı ciddi təhdid etdiyi qənaətindədir.
AzFakt.com xəbər verir ki, “Kaspi” qəzeti mövzu ilə bağlı məqalə dərc edib.
Ukrayna müharibəsindən sonra bütün dövlətlər hərbi xərclərini artırmaq yolunu tutublar. 2023-cü il üçün NATO ölkələrinin hamısında hərbi xərclər ÜDM-nin 2 faizindən çox olacaq.
Beləliklə, bəşəriyyət mürəkkəb bir mərhələdədir və təəssüflər olsun ki, dünyada hərbi risklər və təhlükələr azalmır. Əksinə, yeni müharibələr təhlükəsi güclənir. Tayvanı silahlandıranlar onu Çinlə müharibəyə təhrik edir, Kosovoda növbəti gərginlik yaratmağa çalışırlar. Götürək elə Ermənistanı - 44 günlük müharibədə biabırçı məğlubiyyətdən dərs çıxarmayan İrəvan hərbi büdcəsini 40 faizə qədər artıraraq 1,3 milyard dollara çatdırıb. Bu da ÜDM-nin 5 faizi deməkdir.
Ukrayna dünyanın üçüncü silah idxalçısıdır
Hər il dünyada hərbi xərclərlə bağlı hesabat hazırlayan Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) hesabatına əsasən, dünyada hərbi xərclər 2022-ci ildə 3,7 faiz artaraq 2,24 trilyon dollara çatıb. Ötən il Ukrayna dünyanın üçüncü ən böyük (Qətər və Hindistandan sonra) silah idxalçısına çevrilib. Son beş ildə qlobal silah idxalının 2 faizi Ukraynanın payına düşüb. Silaha ən çox pul xərcləyən ölkələr ABŞ, Çin və Rusiyadır. Ukraynadakı vəziyyət və Şərqi Asiyadakı gərginlik 2022-ci ilə kimi səkkizinci il ardıcıl olaraq davam edən artımın əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Avropada hərbi xərclərin artımı 13 faiz təşkil edib.
SIPRI-nin Hərbi Xərclər və Silah İstehsalı Proqramının baş tədqiqatçısı Dieqo Lopes Silva hesab edir ki, Ukrayna müharibəsi Mərkəzi və Qərbi Avropada hərbi xərclərə dair qərarlara dərhal təsir edib. Bura bir neçə hökumətin xərcləri artırmaq üçün çoxillik planları daxildir. Birləşmiş Ştatlar silah ixracında lider olaraq qalır, beşillik dönəmdə payı 33 faizdən 40 faizə yüksəlib.
Mərkəzi və Qərbi Avropada hərbi xərclər pik həddə
Hesabat müəllifləri qeyd ediblər ki, Mərkəzi və Qərbi Avropada hərbi xərclər yenidən “soyuq müharibə” illəri səviyyəsinə qayıdıb. Mərkəzi Avropada keçən il silah xərcləri 345 milyard dollar təşkil edib və real ifadədə ilk dəfə olaraq 1989-cu ildəki rəqəmi üstələyib, 2013-cü illə müqayisədə 30 faiz yüksək olub. Hərbi xərclərdə ən kəskin artım Finlandiya, Litva, İsveç və Polşada qeydə alınıb. ABŞ-ın hərbi xərcləri 2022-ci ildə 877 milyard dollar təşkil edib ki, bu da qlobal həcmin 39 faizinə bərabərdir və reytinqdə ikinci yeri tutan Çinin hərbi xərclərinin həcmindən üç dəfə çoxdur. Hesabat müəllifləri qeyd ediblər ki, 1981-ci ildən bəri ən yüksək həddə çatan inflyasiya yaşanmasaydı, ABŞ-da hərbi xərclər daha da böyük olardı. 2022-ci ildə ABŞ-ın Ukraynaya hərbi yardımı 19,9 milyard dollar təşkil edib. Bu, “soyuq müharibə” bitdikdən sonra bir alıcıya ayrılan ən böyük məbləğ olsa da, ABŞ-ın ümumi hərbi xərclərinin yalnız 2,3 faizini təşkil edir. Ötən il ABŞ hərbi əməliyyatlar və dəstək üçün 295 milyard dollar, silah alışı, tədqiqat və inkişaf üçün 264 milyard dollar və şəxsi heyət üçün 167 milyard dollar xərcləyib.
Türkiyəyə gəldikdə, qardaş ölkənin 2022-ci ildə hərbi xərcləri üçüncü il dalbadal azalaraq 10,6 milyard dollara düşüb. Keçən il Türkiyənin hərbi xərcləri 2021-ci illə müqayisədə 26 faiz azalıb. Qardaş ölkə əvəzində daxili istehsala üstünlük verməyə başlayıb. Türkiyə hazırda ordusunun əsas tankı olan “Altay” üçün öz mühərriklərini yaratmaq üzərində işləyir. Bundan başqa, ölkə TF-X qırıcılarının hazırlanması üzrə layihəyə başlayıb.
Pisləşən təhlükəsizlik mühitinə cavab
"Son illər qlobal hərbi xərclərdə davamlı artım dünyamızın getdikcə daha təhlükəli hal almasının əlamətidir”, – SIPRI-nin Hərbi Xərclər və Silah İstehsalı Proqramının aparıcı tədqiqatçısı Nan Tian deyib. “Ölkələr pisləşən təhlükəsizlik mühitinə cavab olaraq hərbi güclərini artırırlar, yaxın gələcəkdə yaxşılaşma gözləmirlər”, – deyə o bildirib.
Rusiyaya baha başa gələn müharibə
Rusiyada hərbi xərclər 2022-ci ildə 9,2 faiz artaraq təxminən 86,4 milyard dollar təşkil edib ki, bu da ÜDM-nin 4,1 faizinə bərabərdir. Bir il əvvəl bu rəqəm ÜDM-nin 3,7 faizi idi. Hesabatın müəllifləri Rusiya üzrə 2022-ci il üçün məlumatların yüksək dərəcədə qeyri-dəqiq olduğunu güman edirlər. 2022-ci ildə Ukraynanın hərbi xərcləri 44 milyard dollara çatıb ki, bu da bir il ərzində 640 faiz artım deməkdir. Nəticədə, müharibənin Ukrayna iqtisadiyyatına vurduğu zərər nəzərə alınmaqla, büdcəyə düşən hərbi yük 2021-ci ildəki 3,2-dən 2022-ci ildə 34 faizə yüksəlib. 2022-ci ildə NATO-ya üzv ölkələrin ümumi xərcləri 1,232 trilyon dollar təşkil edib ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 0,9 faiz çoxdur. SIPRI-nin Hərbi Xərclər və Silah İstehsalı Proqramının direktoru Dr Lucie Beraud-Sudreau hesab edir ki, Rusiyanın büdcə planları ilə 2022-ci ildəki faktiki hərbi xərcləri arasındakı fərq onu göstərir ki, Ukraynanın işğalı Rusiyaya gözlənildiyindən baha başa gəlib. Son beşillikdə Rusiyanın qlobal silah ixracında payı azalıb. Qərbin Moskvaya sanksiyaları, eləcə də Ukraynada davam edən müharibə səbəbindən Kremlin özünün silah ehtiyacının artması xaricə satışı məhdudlaşdırıb.
Fransa sürətlə silahlananlar arasındadır
Əsas silah ixracatçısı Fransanın da bazardakı payı 7.1 faizdən 11 faizə yüksəlib. Rusiyanın silah ixracı azaldıqca Fransa bazarda daha böyük paya sahiblənir. Bunu, məsələn, Hindistanda görürük. Son beş ildə əvvəlki dönəmlə müqayisədə ABŞ-nin silah ixracı 14 faiz çoxaldığı halda, Rusiyanınkı 31 faiz azalıb, Fransadan ixrac isə 44 faiz artıb. Fransa əsasən Asiya, Okeaniya, Yaxın Şərq ölkələrinə silah göndərir. Hindistan son beş ildə Fransanın silahlarının 30 faizini əldə edib.
Xəbərin oxunma sayı : 949
loading...
Analiz
Xəbərlər
-
Qarabağ bölgəsində müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursat - SİYAHI
-
Ərdoğan sabah Təhlükəsizlik Şurasını toplayır - Azərbaycanın antiterror tədbirləri müzakirə olunacaq
-
Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan deputat… - Hüquqi analiz
-
“Karabakh Telecom”un fəaliyyəti dayandırıldı - “Ümid edirəm serverlərini Ermənistana daşımağa imkan tapmayıblar”
-
Azərbaycan sərhədçiləri Qarabağın erməniəsilli sakinlərinə su və şirniyyat paylayıblar - FOTO
-
Zəfər parkı belə olacaq - Detallar açıqlandı
-
Ərdoğandan Anım Günü ilə bağlı paylaşım – FOTO
-
Koronavirusdan daha təhlükəli pandemiyanın ilk işartısı: Vyetnamda insandan insana keçdi
-
Xocalı yaxınlığında səhra hospitalı qurulacaq – FHN
-
İnflyasiya ilə bağlı proqnoz: Qiymətlər necə olacaq?
-
Ruben Vardanyan belə saxlanıldı - VİDEO
-
Ermənilərin Qarabağdakı daha bir “abidəsi” sökülür - VİDEO
-
Daha bir konqresmen haqda qalmaqallı məlumatlar yayıldı - Milyonlarla dolları kommersiya şirkətlərinə yönəldib
-
Vardanyan Laçın postunda saxlanıldı - Bakıya gətirildi (RƏSMİ)
-
“3 il ərzində Ermənistan Azərbaycanın uzatdığı əli geri itələdi“ - Ceyhun Bayramov
-
Prezident BMT rəsmisini qəbul etdi - FOTO
-
İraqda 100-dən çox insanın həlak olduğu toydakı faciəyə görə matəm elan edildi - FOTO/VİDEO
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
“Moskva ilə İrəvan arasında razılaşmaların həyata keçiriləcəyinə ümid edirik” - Rusiya XİN
-
Beyləqanda şəhidlərin xatirəsi anılıb - FOTOLAR
-
Şəhid olanlardan ikisi polkovnik-leytenantdır - FOTO
-
Prezident və birinci xanım Bakıda inşası davam etdirilən Zəfər parkında - FOTOLAR
-
FHN Xankəndiyə əlavə 10 avtomobil və 50 nəfərlik heyət göndərdi - FOTOLAR
-
Bütün dövrlərin ən yaxşı baş məşqçiləri açıqlandı - SİYAHI
-
“WhatsApp” işlədənlərə xəbərdarlıq – Dostunuzdan bu yolla virus gələ bilər - VİDEO
-
İki sabiq rəis məhkəmə zalında qandallandı - 1.8 milyonluq mənimsəmə
-
Şəhidlərin xatirəsi bir dəqiqəlik sükutla yad edildi
-
Bu uşaqlar bağçalardan kənarlaşdırılacaq - VİDEO
-
“Ərazi bütövlüyünü möhkəmləndirən Azərbaycan Ordusuna uğurlar arzulayırıq“ - Türkiyə səfirliyi
-
Antiterror tədbirlərində şəhid olan DİN əməkdaşlarının adları - SİYAHI
-
Şəhid olan 11 nəfərin şəxsiyyəti müəyyən olunmayıb - RƏSMİ
-
Antiterror zamanı 511 hərbçimiz və 1 mülki şəxs yaralanıb - Səhiyyə Nazirliyi
-
Bəzi yerlərdə leysan xarakterli yağış, Şahdağda qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Antiterror tədbirlərində Şəhid olan hərbiçilərin adları açıqlandı - TAM SİYAHI
-
Qarabağ bölgəsində müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursat - SİYAHI
-
İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Bakıda inşası davam etdirilən Zəfər parkında olublar
-
“Azərbaycan heç kimi Qarabağı tərk etməyə məcbur etmir” – Hikmət Hacıyev
-
Müdafiə Nazirliyi Anım Günü ilə bağlı videoçarx yaydı – VİDEO
-
Qarabağda qanunsuz məskunlaşan ermənilərin Ermənistana köçü davam edir - PEYKDƏN GÖRÜNTÜ
-
DYP-dən cərimə borcları ilə bağlı sürücülərə müraciət - Buna qətiyyən inanmayın (VİDEO)
-
Nazirlərin oktyabr ayı üçün vətəndaş qəbulu cədvəli açıqlanıb - SİYAHI
-
Saxta qızılla bağlı şikayətlər artır: Fərqi necə anlaya bilərik? - VİDEO
-
Dostunu “girov” götürdü, qul kimi işlətdi: Bakıda baş verən dəhşətli cinayətin TƏFƏRRÜATI
-
Uşaq əməyinin istismarı - onlar hansı işlərdə işlədilə bilməz? (VİDEO)
-
Nizami Rayon İcra Hakimiyyətindən absurd tələb: Vətəndaş obyektin qapısını “icazə” ilə dəyişməlidir? – Fotolar
-
Bakı Moskvaya meydan qadirdir, İrəvan isə... - “The Guardian“ nəşrindən TƏHLİL
-
27 Sentyabr Anım günü həm də milli ləyaqətimizin bərpası günüdür
-
Mehriban Əliyeva Anım Günü ilə əlaqədar paylaşım edib - FOTO
-
Vətən müharibəsinin başlamasından üç il keçir - Anım Günü
-
Neymar “Əl-Hilal“dan ayrılır - Keçmək istədiyi klub açıqlandı
-
Hakan Fidanın bu hərəkəti dünya mediasında diqqət çəkdi - VİDEO
-
Blinken İlham Əliyevə zəng etdi - Nələr müzakirə olunub?
-
Problemli kreditlərin həcmi artıb - VİDEO
-
“Azərbaycanlıların Qarabağdakı ermənilərə münasibəti hər cür tərifdən üstündür” - Ərdoğan
-
DOST Agentliyi 4,5 milyon manatlıq lisenziya alır – Tender
-
Xankəndi yaxınlığındakı partlayışda həlak olanların sayı açıqlanıb
-
Müəllimlər otağı olmayan məktəb...- VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev 27 Sentyabr - Anım Günü ilə əlaqədar paylaşım edib - FOTO
-
Vətəndaşlara xəbərdarlıq: “Külli miqdarda saxta qızıl satışa çıxarılıb”
-
FHN qüvvələri Xankəndidəki yanğını söndürdü – VİDEO
-
Gəncə Birləşmiş Xəstəxananın tenderlərinin sirli qalibi: 753 minlik sifariş alan 5 ayın şirkəti kimindir?
-
Anım Günü xalqımızın dövləti, torpağı, bayrağı uğrunda canından keçməyə hazır olmasının təsdiqi günüdür
-
Hikmət Hacıyev Armen Qriqoryanla görüşdü – Təfərrüat
-
Qənirə Paşayevanın səhhəti ilə bağlı açıqlama: Vəziyyəti necədir?
-
Xocalıda növbəti silah-sursat anbarı aşkar edilib - VİDEO
-
“Əl-Qaidə”nin əsir götürdüyü azərbaycanlı məhkəmə qarşısında - Cinayət dosyesi
-
“Bloomberg” yazdı: Rusiyanın tezliklə Avropada yeni müttəfiqi kim olacaq?
-
Mehriban Əliyevadan Qənirə Paşayevanın səhhəti ilə bağlı TAPŞIRIQ
-
Kafenin qadın aşpazını döydü: “Elə bilirdim, kişidir...”
-
Birinci və sonuncu mərtəbələrdəki mənzillər niyə ucuzdur? - VİDEO
-
Hansı heyvanların ovlanması qadağandır? - Rəsmi açıqlama
-
Rauf Vəliyevə məxsus olduğu iddia edilən restoranda nə baş verib? - Qalmaqal
-
Tibbi arayış niyə ödənişlidir? - VİDEO
-
FHN-ə məxsus 15 avtomobil Xankəndiyə göndərildi – Rəsmi
-
Prokuror Alimpaşa Məmmədova ağır cəza istədi - 13 il
-
“Erməni sakinlərə ərzaq yardımı davam edəcək“ - Hikmət Hacıyev
-
Milli həmrəyliyimizin təcəssümü olan bu Qələbə tarixdə əbədi qalacaq
-
General getdi, birinci müavin vəzifəsi ləğv edildi - İcra başçısının oğlu vəzifədə qaldı
-
Bərdədə binada partlayış: Xəsarət alanlar var
-
Qarabağın erməni sakinləri üçün növbəti dəfə yanacaq göndərilib - FOTOLAR
-
Kütləvi yayılan virusdan uşaqları necə qoruyaq? - VİDEO
-
Söyüdlü ilə bağlı yaradılan Komissiya iclas keçirdi – Təhlillərin nəticələri açıqlandı
-
“Qarabağda beynəlxalq missiya yalnız Bakının razılığı ilə mümkündür” - Peskov
-
“Əgər İrəvan məsələyə razılıq verməsə, yol İrandan keçəcək” - Ərdoğan
-
Təhsildə baş alıb gedən rüşvətxorluq: “Nazirliyin yanında olan “makler”lər...”
-
Xocalı rayonu ərazisində tərk edilmiş dayaq məntəqəsi aşkarlanıb - VİDEO
-
“Ermənistan hazırda Xocalı qətliamının bədəlini ödəyir və ödəyəcək“ - Türkiyə lideri
-
Azərbaycanda məmurun “AA” nömrəli xidməti maşınının şüşələri sındırıldı - Ailə münaqişəsi
-
Qarabağı tərk edənlərdən etiraf: Azərbaycanlılardan razı qalan ermənilər - VİDEO
-
Melkonyanın Xocavənddəki abidəsi söküldü – FOTO
-
Ağdərədə Azərbaycan bayrağı dalğalanır - VİDEO
-
Qarabağa göndərilən yük avtomobillərində nələr var? – Rəsmi açqlama
-
KTN-nin aparat rəhbərinin başı dərddə: rəsmi yoxlamada aşkarlanan neqativ faktlar prokurorluğa göndərilib
-
Bakıda küçəni satıb, sakinləri blokadaya saldılar? - VİDEO
-
“Üç rayondakı xəstəxanalar ermənilərin qəbulu üçün boşaldılıb” - Hikmət Hacıyev
-
Rövşən Həsənovdan narazılıq - “MKT İstehsalat Kommersiya” MMC-də nə baş verir?
-
Bakının küçələrində zibilyandıranlar peyda olublar - VİDEO
-
Qələbəni təmin etmiş Qəhrəman Ordu
-
“WhatsApp” bu smartfonlarda işləməyəcək - SİYAHI
-
Xankəndiyə növbəti yardım karvanı yola salındı – Fotolar
-
Qarabağda müsadirə edilən döyüş texnikası, silah və sursatın sayı açıqlandı - SİYAHI
-
Adapteri “tok”a taxanda partlayış oldu - Ər-arvad öldü
-
İcra Hakimiyyətindən Rasilə Arifqızı ilə bağlı açıqlama: Vəzifəyə təyin olunub?
-
Paytaxtda ikimərtəbəli evin üzərində bina tikilir? - VİDEO
-
Rəsmi Bakı açıqlama yaydı – Xankəndidəki partlayışla bağlı
-
Rusiyanın 18 PUA-sı və 4 silah-sursat anbarı məhv edilib - Ukrayna Ordusu
-
Hansı pendirlər sağlamlıq üçün real təhlükədir?
-
“Emosiyalarımı saxlaya bilmədim“ - Qurban Qurbanov
-
Azərbaycanda “TikTok“ nə zaman açılacaq? - Rəsmi cavab
-
Xankəndində kommunal xidmətlərin ödənişi hansı pulla ödəniləcək? - VİDEO
-
Baş Prokurorluq mina təhlükəsi ilə əlaqədar çarx hazırlayıb - VİDEO
-
“İki xalqın arasını kim vurdu, bilmirəm, qardaş kimi idik” – Qarabağın erməni sakini
-
Azərbaycanda bu kəndə ancaq Ural maşınları ilə getmək mümkündür - VİDEO
-
“Qəbələ” - “Qarabağ” oyununda insident yaşandı - VİDEO
-
Şamaxıda “Tiktok”da qızla tanış oldu, anası ilə görüşdü - MƏHKƏMƏ İŞİ
-
Kadırov Quranı yandıran məhbusu döyən oğluna haqq qazandırdı - VİDEO
-
Türkiyə Prezidenti Rəcəb Tayyib Ərdoğanın Azərbaycana rəsmi səfəri başa çatıb - FOTO/VİDEO
-
İlham Əliyev və Rəcəb Tayyib Ərdoğan mətbuata bəyanatlarla çıxış ediblər - FOTOLAR
-
Qarabağ bölgəsində müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursat - SİYAHI
-
Xankəndidə yanacaqdoldurma məntəqəsində partlayış - Ölənlər var+Video
TOP 10
ARXİV