|
Paşinyan yenə imtina etdi... - Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları dalana dirənib
“Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub“ - Prezidentdən sərt xəbərdarlıq
Beynəlxalq Bankın 1,3 milyonluq tenderini olmayan şirkət necə udub? – Təfərrüat
Türkiyənin HERİKKS HHM sistemləri Azərbaycanda - Kəlbəcərdə quraşdırılıb
Hərbi güc təhlükəsizliyin əsas qarantıdır - Prezidentin mesajlarının pərdəarxası
Üçtərəfli Bəyannamənin ilk səkkiz bəndini kim pozub? - VİDEO
Şirkət rəhbəri 20 məmurla əlbir olub pulları mənimsədi - Korrupsiyaya bulaşmış rəsmilər kimlərdir? + ADLAR
Deputatın istirahət mərkəzi əl dəyişir... - Təhvil-təslim işlərinə hazırlıq gedir
Azərbaycan Ermənistanın silahlanmasına necə reaksiya verməlidir? - ARAŞDIRMA
Qlobal qarşıdurma kəskinləşir - Azərbaycan nə etməlidir?
ABŞ ordusunun əsgərləri Zəngəzura yerləşir - Nə baş verir? + VİDEO
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
Ankara uyğurlara diqqəti artırıb – Çin türk kəndlərinin adlarını dəyişdirir
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
Dünya ölkələri sürətlə silahlanır - Təhlil
Tarix 29.04.23, 18:49 |
|
Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun hesabatına əsasən, dünyada hərbi xərclər 2022-ci ildə 3,7 faiz artaraq 2,24 trilyon dollara çatıb. Ekspertlər bu artımın qlobal nizamı ciddi təhdid etdiyi qənaətindədir.
AzFakt.com xəbər verir ki, “Kaspi” qəzeti mövzu ilə bağlı məqalə dərc edib.
Ukrayna müharibəsindən sonra bütün dövlətlər hərbi xərclərini artırmaq yolunu tutublar. 2023-cü il üçün NATO ölkələrinin hamısında hərbi xərclər ÜDM-nin 2 faizindən çox olacaq.
Beləliklə, bəşəriyyət mürəkkəb bir mərhələdədir və təəssüflər olsun ki, dünyada hərbi risklər və təhlükələr azalmır. Əksinə, yeni müharibələr təhlükəsi güclənir. Tayvanı silahlandıranlar onu Çinlə müharibəyə təhrik edir, Kosovoda növbəti gərginlik yaratmağa çalışırlar. Götürək elə Ermənistanı - 44 günlük müharibədə biabırçı məğlubiyyətdən dərs çıxarmayan İrəvan hərbi büdcəsini 40 faizə qədər artıraraq 1,3 milyard dollara çatdırıb. Bu da ÜDM-nin 5 faizi deməkdir.
Ukrayna dünyanın üçüncü silah idxalçısıdır
Hər il dünyada hərbi xərclərlə bağlı hesabat hazırlayan Stokholm Beynəlxalq Sülh Araşdırmaları İnstitutunun (SIPRI) hesabatına əsasən, dünyada hərbi xərclər 2022-ci ildə 3,7 faiz artaraq 2,24 trilyon dollara çatıb. Ötən il Ukrayna dünyanın üçüncü ən böyük (Qətər və Hindistandan sonra) silah idxalçısına çevrilib. Son beş ildə qlobal silah idxalının 2 faizi Ukraynanın payına düşüb. Silaha ən çox pul xərcləyən ölkələr ABŞ, Çin və Rusiyadır. Ukraynadakı vəziyyət və Şərqi Asiyadakı gərginlik 2022-ci ilə kimi səkkizinci il ardıcıl olaraq davam edən artımın əsas hərəkətverici qüvvəsidir. Avropada hərbi xərclərin artımı 13 faiz təşkil edib.
SIPRI-nin Hərbi Xərclər və Silah İstehsalı Proqramının baş tədqiqatçısı Dieqo Lopes Silva hesab edir ki, Ukrayna müharibəsi Mərkəzi və Qərbi Avropada hərbi xərclərə dair qərarlara dərhal təsir edib. Bura bir neçə hökumətin xərcləri artırmaq üçün çoxillik planları daxildir. Birləşmiş Ştatlar silah ixracında lider olaraq qalır, beşillik dönəmdə payı 33 faizdən 40 faizə yüksəlib.
Mərkəzi və Qərbi Avropada hərbi xərclər pik həddə
Hesabat müəllifləri qeyd ediblər ki, Mərkəzi və Qərbi Avropada hərbi xərclər yenidən “soyuq müharibə” illəri səviyyəsinə qayıdıb. Mərkəzi Avropada keçən il silah xərcləri 345 milyard dollar təşkil edib və real ifadədə ilk dəfə olaraq 1989-cu ildəki rəqəmi üstələyib, 2013-cü illə müqayisədə 30 faiz yüksək olub. Hərbi xərclərdə ən kəskin artım Finlandiya, Litva, İsveç və Polşada qeydə alınıb. ABŞ-ın hərbi xərcləri 2022-ci ildə 877 milyard dollar təşkil edib ki, bu da qlobal həcmin 39 faizinə bərabərdir və reytinqdə ikinci yeri tutan Çinin hərbi xərclərinin həcmindən üç dəfə çoxdur. Hesabat müəllifləri qeyd ediblər ki, 1981-ci ildən bəri ən yüksək həddə çatan inflyasiya yaşanmasaydı, ABŞ-da hərbi xərclər daha da böyük olardı. 2022-ci ildə ABŞ-ın Ukraynaya hərbi yardımı 19,9 milyard dollar təşkil edib. Bu, “soyuq müharibə” bitdikdən sonra bir alıcıya ayrılan ən böyük məbləğ olsa da, ABŞ-ın ümumi hərbi xərclərinin yalnız 2,3 faizini təşkil edir. Ötən il ABŞ hərbi əməliyyatlar və dəstək üçün 295 milyard dollar, silah alışı, tədqiqat və inkişaf üçün 264 milyard dollar və şəxsi heyət üçün 167 milyard dollar xərcləyib.
Türkiyəyə gəldikdə, qardaş ölkənin 2022-ci ildə hərbi xərcləri üçüncü il dalbadal azalaraq 10,6 milyard dollara düşüb. Keçən il Türkiyənin hərbi xərcləri 2021-ci illə müqayisədə 26 faiz azalıb. Qardaş ölkə əvəzində daxili istehsala üstünlük verməyə başlayıb. Türkiyə hazırda ordusunun əsas tankı olan “Altay” üçün öz mühərriklərini yaratmaq üzərində işləyir. Bundan başqa, ölkə TF-X qırıcılarının hazırlanması üzrə layihəyə başlayıb.
Pisləşən təhlükəsizlik mühitinə cavab
"Son illər qlobal hərbi xərclərdə davamlı artım dünyamızın getdikcə daha təhlükəli hal almasının əlamətidir”, – SIPRI-nin Hərbi Xərclər və Silah İstehsalı Proqramının aparıcı tədqiqatçısı Nan Tian deyib. “Ölkələr pisləşən təhlükəsizlik mühitinə cavab olaraq hərbi güclərini artırırlar, yaxın gələcəkdə yaxşılaşma gözləmirlər”, – deyə o bildirib.
Rusiyaya baha başa gələn müharibə
Rusiyada hərbi xərclər 2022-ci ildə 9,2 faiz artaraq təxminən 86,4 milyard dollar təşkil edib ki, bu da ÜDM-nin 4,1 faizinə bərabərdir. Bir il əvvəl bu rəqəm ÜDM-nin 3,7 faizi idi. Hesabatın müəllifləri Rusiya üzrə 2022-ci il üçün məlumatların yüksək dərəcədə qeyri-dəqiq olduğunu güman edirlər. 2022-ci ildə Ukraynanın hərbi xərcləri 44 milyard dollara çatıb ki, bu da bir il ərzində 640 faiz artım deməkdir. Nəticədə, müharibənin Ukrayna iqtisadiyyatına vurduğu zərər nəzərə alınmaqla, büdcəyə düşən hərbi yük 2021-ci ildəki 3,2-dən 2022-ci ildə 34 faizə yüksəlib. 2022-ci ildə NATO-ya üzv ölkələrin ümumi xərcləri 1,232 trilyon dollar təşkil edib ki, bu da əvvəlki illə müqayisədə 0,9 faiz çoxdur. SIPRI-nin Hərbi Xərclər və Silah İstehsalı Proqramının direktoru Dr Lucie Beraud-Sudreau hesab edir ki, Rusiyanın büdcə planları ilə 2022-ci ildəki faktiki hərbi xərcləri arasındakı fərq onu göstərir ki, Ukraynanın işğalı Rusiyaya gözlənildiyindən baha başa gəlib. Son beşillikdə Rusiyanın qlobal silah ixracında payı azalıb. Qərbin Moskvaya sanksiyaları, eləcə də Ukraynada davam edən müharibə səbəbindən Kremlin özünün silah ehtiyacının artması xaricə satışı məhdudlaşdırıb.
Fransa sürətlə silahlananlar arasındadır
Əsas silah ixracatçısı Fransanın da bazardakı payı 7.1 faizdən 11 faizə yüksəlib. Rusiyanın silah ixracı azaldıqca Fransa bazarda daha böyük paya sahiblənir. Bunu, məsələn, Hindistanda görürük. Son beş ildə əvvəlki dönəmlə müqayisədə ABŞ-nin silah ixracı 14 faiz çoxaldığı halda, Rusiyanınkı 31 faiz azalıb, Fransadan ixrac isə 44 faiz artıb. Fransa əsasən Asiya, Okeaniya, Yaxın Şərq ölkələrinə silah göndərir. Hindistan son beş ildə Fransanın silahlarının 30 faizini əldə edib.
Xəbərin oxunma sayı : 949
Analiz
Xəbərlər
-
Bu gün instaqramda önə çıxanlar - FOTOLAR
-
Prezidentlərə təqdim olunan yemək menyusu - FOTO
-
“ABŞ Zelenskinin “qələbə planını” uğursuz hesab etdi” – “The Economist”
-
Ərdoğan Kazana səfərini yarımçıq qoyub ölkəyə qayıdacaq - Ankaradakı terror aktına görə
-
Hansı özəl bağçalarda təhsil haqqının yarısının ödəniləcəyi məlum olub - SİYAHI
-
Pulu Elman Rüstəmov “yeyib”, vətəndaşın mülkü əlindən alınır - NONSENS MƏHKƏMƏ İŞİ
-
Dilbər Həsənəliyeva azadlığa çıxmaq istəyir - 333 min mənimsəmədə ittiham olunub
-
İlham Əliyev Kazanda rəsmi ziyafətdə iştirak etdi - FOTO
-
“BRICS sammitində iştirak Ermənistan üçün vacibdir“ - Paşinyan
-
“Türkiyədəki terror aktını pisləyir, hadisələri yaxından izləyirik“ - NATO Baş katibi
-
Prezident Si Cinpinlə ayaqüstü görüşüb - Fotolar
-
Həbsdəki keçmiş generalın pensiya davası - Mövlam Şixəliyev nə istəyir?
-
Putinlə Ərdoğan bir araya gəldi - Görüş 55 dəqiqə davam edib
-
“Dünya bu qurumda biabırçı korrupsiya əməllərini gördü” - Hikmət Hacıyev
-
İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana başsağlığı verib - Terror aktı ilə bağlı
-
“East Broker“ şirkəti cərimələndi - Gömrük qaydalarını pozduğuna görə
-
“Xəzər TV”nin efirində qeyri-etik sözlər... - Kanala xəbərdarlıq edildi
-
Prezident Kazanda Milorad Dodiklə görüşdü - Fotolar
-
Ərdoğan Kazanda həmin terrordan danışdı - “4 şəhidimiz var”
-
Turistlər üçün dünyanın ən təhlükəsiz 15 ölkəsi - SİYAHI
-
İlham Əliyev Kazanda Laosun Prezidenti ilə görüşdü - FOTOLAR
-
Bu il üçün dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları - SİYAHI
-
“Qərbin Kiyevə hərbçi göndərməsi nüvə dövlətlərinin toqquşmasına gətirib çıxaracaq“ - Zaxarova
-
İcra başçısının sabiq müavininə qarşı 51 min manatlıq iddia - Məhkəmə başlayıb
-
Azərbaycanda il ərzində uşaqlara ən çox qoyulan adlar - SİYAHI
-
Yağışın fəsadları ilə bağlı vəziyyət araşdırılır, yekun qərar qəbul ediləcək - Əli Əsədov
-
Beyləqanda genişmiqyaslı ağacəkmə aksiyası - FOTOLAR
-
Ankarada terror hücumu - 5 ölü, 22 yaralı
-
Hökumət rəsmiləri yağışın fəsadları ilə bağlı toplaşdı - FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Prezident Kazanda “Dostluq” ordeni ilə təltif edildi - FOTO
-
“Mənim gecə klublarında adamlarım yoxdur“ - Qurban Qurbanov
-
Sabiq icra başçısının oğlu 1 milyon manat vergini ödəməmək üçün ölkədən QAÇIB
-
Prezident Kazanda görüşlər keçirdi - FOTOLAR
-
Qazandıqları pulu ölkəyə qaytarmayan sahibkarlar həbs edildi - RƏSMİ
-
Hakiminin alim bacısı hakim qarşısında - Dələduzluqda ittiham olunur
-
Sığorta yığımlarının 70 faizi “Paşa Sığorta”nın payına düşüb - 9 ayda 710 milyon manat
-
Belarusda prezident seçkisi keçiriləcək – MSK seçki tarixini açıqladı
-
“Ağbənd-Salam Məlik istiqamətində dəmir yolu çəkiləcək“ - Rövşən Rüstəmov
-
“Holcim Azərbaycan“a protokol yazıldı - Ölkədən pul çıxarılıb
-
Sahibkar xanım Kamran Əliyevdən kömək istəyir - Dələduzluq hadisəsinin istintaqı yubadılır
-
Daxili İşlər Nazirliyi “ASAN xidmət” mərkəzlərində işləmək üçün kadr axtarır - Şərtlər elan olundu
-
“Tezliklə daha təkmil “Bakıkart“ proqramı istifadəyə veriləcək“ - Nazir müavini
-
Şərqi Anadolu bölgəsi: mədəniyyət və turizm cənnəti
-
BRICS ölkələri tərəfdaş dövlətin meyarları barədə razılığa gəliblər - 13 dövlətin siyahısı razılaşdırılıb
-
“Ermənistan Ukraynadakı müharibə hesabına qazanc əldə edir“ - “Euronews“
-
Prezident Kazanda Rüstəm Minnixanovla görüşdü - FOTOLAR
-
Öcalan azadlığa çıxa bilər? - Baxçalı gündəm yaratdı
-
“İsrailin İrana cavab zərbəsi gərginliyə səbəb olmamalıdır“ - Blinken
-
Bakıda 371 min manatlıq fırıldaq - Şirkət rəhbərinə cinayət işi açıldı
-
Prezident Kazana rəsmi səfərə getdi - “BRICS+” formatında iştirak edəcək
-
Sabiq vəzifəli şəxslərin bəzilərinin müsadirə edilmiş əmlaklarının yarısı geri qaytarıldı - MƏHKƏMƏ
-
MSK yenidən formalaşacaq - Məzahir Pənahov postunda qalır
-
BRİCS toplantısı ərəfəsində vacib razılaşma - Nəhənglər arasında toqquşma riski azaldı
-
Gəncənin və digər iki rayonun prokuroru dəyişdi - FOTOLAR
-
“Hitler kimi generallara ehtiyacım var” - Tramp
-
Ali Məhkəmənin yeni Plenum qərarı vətəndaşlar üçün niyə əhəmiyyətlidir? - ŞƏRH
-
“İşə qəbulun 63 faizi bu yolla aparılır...“ - Əmək bazarı ilə bağlı şok araşdırma
-
Dönər yalnız bu ətdən hazırlana bilər - Yeni qayda
-
Bakıda aktyor və xanımı qətlə yetirildi - FOTO
-
“Azeri Light” bahalaşdı - 2 dolardan çox
-
Universitetlər distant təhsilə hazırdır? - Açıqlama
-
Dünya üçün “X günü” - sosial şəbəkənin sonu?
-
“Premium Bank” kiçilib, depozit portfeli 54 mln. manata yaxın azalıb - Hesabat
-
Xəstəxanalarda uzun növbələr yarandı: Vətəndaşlar şikayətçidirlər
-
Modi ilə görüşdə tərcüməçini yadından çıxaran Putin vəziyyətdən zarafatla çıxdı - VİDEO
-
Ərdoğan Fətullah Gülənin ölümündən danışdı - Video
-
Paytaxtın bu yollarında tıxac var - Siyahı
-
“Trampı həbs etməliyik” - Bayden
-
“Real”dan möhtəşəm geridönüş - ÇL-də gecənin nəticələri
-
Tünzalə Ağayeva qəzətdən plaş geyindi - VİDEO
-
Ulduzların başı dərddə - Vinisius, Fiqu, Ronaldinyo və digərlərini həbs gözləyir
-
Sabah Bakının bəzi ərazilərində qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Göyçayda 39 yaşlı kişi qətlə yetirildi - Saxlanılan var
-
Azərbaycan XİN fransız nazirin yalanlarına cavab verdi - FOTO
-
2 nəfərin boğularaq öldüyü tunel: onu kim tikib?
-
“Türkiyənin BRICS ölkələri ilə əməkdaşlığı ölkənin NATO-ya üzvlüyünə zidd deyil“ - Mark Rütte
-
Bəzi ərazilərə leysan xarakterli yağış, dağlıq ərazilərdə isə qar yağır - FAKTİKİ HAVA
-
Tramp iki ayda ilk dəfə Harrisi qabaqlayır - ABŞ mediası yazır
-
Deputat seçilən xanımın yerinə təyinat oldu - Direktor vəzifəsinə Ənsari gətirilib
-
Bakıda bağçada uşaqlar dərmanla yatızdırılır? - İDDİA
-
İstilik mövsümü vaxtından əvvəl BAŞLAYACAQ?
-
Alimlərdən sensasion kəşf: Yumurta qabığı olmadan cücə yetişdirdilər
-
Bayramov və Hacıyev müsəlman ölkələrinin səfirləri ilə görüşdü - Nə müzakirə olunub? +FOTOLAR
-
Dünya liderləri Kazanda - BRICS sammiti başladı
-
Gecə onlarla nömrə itib, sürücülər nə etsin? - Rəsmi cavab
-
“EuroHome“ MMC sahibi məhkəmədən qalib çıxdı - 1.5 milyon zərərə düşən 10 sahibkar narazıdır
-
“Türkiyə Azərbaycanın haqlı mübarizəsini dəstəkləyir“ - Hulusi Akar
-
Cənub rayonlarında yağış, qar yağacaq, çaylardan sel keçəcək – Xəbərdarlıq
-
Ukrayna əhalisi 10 milyon azalıb - Doğuş nisbəti kəskin şəkildə aşağı düşüb
-
ABŞ-ın Nyu-Meksiko ştatında daşqınlar - Ölən və xəsarət alanlar var
-
Sabah rayonlarda 10 mindən çox abonentin qazı olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Azərikart“ın bu xidmətlərində müvəqqəti fasilə yaranacaq – Xəbərdarlıq
-
Prezident Milli Qvardiyanın Döyüş Bayrağının yeni təsvirini təsdiq etdi - FOTO
-
“MORNİG STAR” MMC işçiləri müqaviləsiz işlətdi - 24 min 500 manat cərimələndi
-
Su basmış tuneldən ikinci şəxsin meyiti çıxarıldı - FHN
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“FETÖ-yə qarşı mübarizə sona qədər davam etdiriləcək“ - Türkiyə Prezidenti
-
Tuneldə 2 nəfərin ölməsi ilə bağlı araşdırma başladı - Baş Prokurorluq və FHN məlumat yaydı
-
Milli Məclis 21 min manatlıq kağız paket alır - Bir ədədi 9 manat 50 qəpik
-
Yağış yağacaq, leysan olacaq - Sabahın havası
-
Tuneldə boğularaq ölən şəxslərdən birinin meyiti sudan çıxarılıb - Video
-
Kəmaləddin Heydərov su basmış ərazilərə gəldi - FOTO
-
Milli Məclisdə yeni işçi qrup yaradılıb - Bu deputatlara yeni vəzifə verildi
-
“Bu gün axşam oturub götür-qoy etməliyik” - Bakı meriVİDEO
-
“Sabunçu keçidi”ndə 2 nəfər boğularaq ölüb - VİDEO
-
Avtobusların hərəkət istiqaməti dəyişdirildi - Səbəb tunellərə suyun dolmasıdır
-
Neft Emalı Zavodundakı yanğın söndürüldü - VİDEO
-
Yağışın fəsadlarının aradan qaldırılması istiqamətində operativ tədbirlər həyata keçirilir - BİRGƏ MƏLUMAT
-
KOBİA-nın saytına 704 min manatlıq texniki dəstək göstərəcək şirkətin özünün saytı yoxdur
-
Azərbaycanda bunu edən şəxslər 15 il müddətində həbs oluna bilərlər - QƏRAR
-
“Bəzi nöqsanlara yol verilib“ - Eldar Əzizov (VİDEO)
-
“MTN işi” üzrə zərərçəkən Nərimanov İcra Şöbəsini məhkəməyə verdi – yarım milyon manat kimin cibindədir?
-
Gələn il universitetlərə qəbul planı artırılacaq? - RƏSMİ
-
“İsrailin istənilən hücumuna dərhal cavab verəcəyik“ - İran Prezidenti
-
Bu cərimənin məbləği - 200-dən 4000-ə qədər oldu
-
Tikinti materialları bahalaşdı - VİDEO
-
“Rusiya ilə ABŞ arasında birbaşa toqquşma riski var“ - Rəsmi Moskva
-
Yasamalda yaşayış evində uçqun olub - Bir nəfər dağıntı altından çıxarılıb (VİDEO)
-
Bakıda bəzi yollara məhdudiyyət tətbiq edilib - SİYAHI
TOP 10
ARXİV