AzFakt

Əhmədzadənin yerinə Sultan-zadə - Adnan Əhmədzanin yerinə keçən Rüfət Sultan-zadə kimdir?

“360Marcom“ MMC KOBİA üçün niyə bu qədər önəmlidir? - ARAŞDIRMA

Şirvanda qeyri-müəyyənlik - İlqar Abbasov Mehdiyevin güdazına gedə bilər...

SOCAR-da dəyişiklik gözlənilir - Fərhan Əliyev vitse-prezident olacaq?

Yaxın vaxtlarda MSK-da “təmizlik” gözlənilir - Ramiz Mehdiyevin adamlarından

Dövlət Gömrük Komitəsində kürsü savaşı - Müavin və idarə rəisi Şahin Bağırovun yerinə göz dikib

Binəqədi rayonunda fərdi yaşayış evi obyektə çevrilib - Hacıbaba Babayevin saxta arayışı ilə...

Tendersiz 53 milyonluq sifariş! - AYNA-nın heyrət doğuran qanunsuzluğu üzə çıxdı

250 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan azərbaycanlı iş adamı kimdir? - 11 şübhəli var

Pirallahıda DOST işçiləri MİS-ə transfer olunur - Maraqlı təfərrüat…

Türkiyə -““Böyük İsrail” savaşı - Azərbaycan nə etməlidir?

SOCAR rəsmisinin gizli eşq macərası Rumıniya mediasında - Ramil Əsədulzadənin şok görüntüləri

Qaradağ rayonunda qanunsuz daş karxanaları - Başçının müavini himayə edir?

Bir qrup adam ölkəyə gizli yolla mal gətirir - Şəbəkənin başında kimlər dayanır?

Kəlbəcər qədim yaşayış məskənlərindən biridir


Tarix 23.11.21, 17:08	Font ölçüsü : - / +

Kəlbəcər” toponimi qədim türk dilindən olub, “çay üzərində qala” mənasındadır (oykonim sözünün ilkin forması Kevliçer kimi götürülüb). Kevli “çayın üstü”,çer/car “qala” mənasını verir. Kəlbəcərdə oronomik toponimlərin hamısı türkcədir. Bu toponimlərdə indi də bir sıra qədim türk tayfalarının adları var. İlk insan məskənlərindən biri də Kəlbəcərdir. Dördüncü geoloji dövr bu ərazidə ibtidai insanın yaranması və inkişafı dövrünə təsadüf edir. Bu dövr 4 milyon ildən çox insan tarixini əhatə edir.

Kəlbəcər ərazisində arxeoloqlar 30 min illik yaşayış məskənləri, 6 min illik qayaüstü təsvirlər, zibil formasında qədim türk əlifbası nümunələri aşkar ediblər. Bu ərazidəki daş abidələr Şimali Azərbaycanda erkən türkçülük, atəşpərəstlik, xristianlıq və 7-ci əsrdən başlayaraq islamın yüksəlişi dövründə inşa edilmişdir. Kəlbəcərdə “Türk qəbiristanlığı” kimi tanınan bir neçə tarixi məzar var. Əlibəyli, Kəlbəcər, Zar və s. kənd ərazisinin ən böyüyüdür. Qəbiristanlıqlar müxtəlif dövrlərdə tikilmiş, ölçüsü və forması

müxtəlif olan at, qoç, sinə, qəbir daşları, baş daşları, günbəzlərlə doludur.

1936 kvadrat kilometr ərazisi, 60 min nəfər əhalisi, 128 yaşayış məntəqəsi olan Kəlbəcər rayonu zəngin tarixi, mədəniyyəti, qədim tarixi abidələri ilə seçilir. İşğaldan sonra erməni vandalları tarixi abidələrin əksəriyyətini dağıdıb. Dağıdılmış mədəniyyət abidələri: Vəng kəndində Alban məbədi, Çərəkdar

kəndində Alban kilsəsi (Həsən Camal kilsəsi), Qanlıkənd kəndində Lök qalası, Qaraçənli kəndində

Uluxan qalası, Tərtər və Bulanıq çaylarının qovuşduğu yerdə Alban kilsəsi, Qalaboynu kəndində

Qalaboynu qalası , Comərd kəndi Camışlı kəndində Keşikçi qalası, Kəlbəcər şəhər məscidi, Başlı

məscidi.

Kəlbəcər qədim abidə kimi ziyarət etməyə dəyər. Tədqiqatçılar 1968-ci ildən başlayaraq rayonun

“Qaragöl” və “Zalxa” göllərinin, eləcə də “Ayıçınqıllı” və “Pəriçingilli” dağlarının sahilləri boyu

qayalara həkk olunmuş təsvirləri tədqiq etmişlər. Azərbaycanda ilk dəfə olaraq 1976-cı ildə Kəlbəcər

qayaüstü rəsmlərinin yaxınlığında icma aşkar edilmişdir. Burada diametri təxminən 20 metr olan dairəvi

tikilinin qalıqları aşkar edilmişdir. Bunun ilk insan məskəni olduğuna inanmağın başqa bir səbəbi də

odur ki, bu mürəkkəb tikintinin divarları (qalınlığı 2 metrə qədər) qaya və çay daşlarından ibarətdir.

Həmin yaşayış məntəqələrində həmin dövrə, yəni e.ə. III minilliyə aid gil qab qırıqları, taxıllar, dəvə

gözü və çaxmaq daşından hazırlanmış bıçaqlar, ox ucları və digər əşyalar da aşkar edilmişdir. Yerli