|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Çin Sibiri ələ keçirə bilər – “The Hill”
Tarix 05.10.22, 19:18 |
|
ABŞ-ın “The Hill” qəzetində “Çinin Sibirlə bağlı hansı planları var?” başlıqlı məqalə dərc olunub. Məqalənin müəllifi Vaşinqtonda yerləşən Avrasiya Mərkəzinin Atlantik Şurasının qeyri-rezident baş elmi işçisi Dayan Frensisdir. O, həmçinin Kanadada ingilisdilli “National Post” qəzetinin baş redaktoru, Ukraynanın ingilis dilində çıxan “Kyiv Post” həftəlik nəşrinin köşə yazarıdır. Geosiyasət, hakimiyyət cinayətləri, texnologiya və biznes sahələri üzrə ixtisaslaşmış Dayan Frensis 10 kitabın müəllifidir.
Novator.az saytı Dayan Frensisin məqaləsini ingilscədən çevirib oxuculara təqdim edir.
Kremlin Ukraynaya əsassız hərbi müdaxiləsi Çin lideri Si Cinpinlə Rusiya prezidenti Vladimir Putin arasında münasibətlərin korlanmasına gətirib çıxarıb. Si Cinpin ən böyük iki müştərisinə – ABŞ-a və Avropa İttifaqına görə Çini tədricən Putinin cəngindən uzaqlaşdırmaq xəttini seçib.
Çin liderinin Rusiyanın Ukraynada apardığı müharibədən narazı qaldığı ictimaiyyətə sentyabrın 15-də bəlli olub. Cinpinlə görüşündən sonra keçirdiyi mətbuat konfransında Putin özü etiraf edib ki, Çin Ukraynadakı müharibədən narahatdır. Hindistan da bu müharibədən narahatlığını ifadə edib.
Amma ortada daha vacib bir məsələ var: Sibir.
Sibir Yer kürəsinin təbii resurslarla zənginliyinə görə ən iri bölgəsidir. Putin iqtisadiyyatının əsasını məhz bu bölgə təşkil edir.
Sibir Avropaya yox, Asiya qitəsinə aiddir və günün birində bu bölgə Çinin ixtiyarına keçə bilər. Si Cinpin çox gözəl anlayır ki, prosesi bu istiqamətdə sürətləndirmək ondan ötrü elə də çətin deyil.
Çinin Sibiri ələ keçirməsi ehtimalı bəzilərində rişxənd doğura da bilər. Amma məsələ burasındadır ki, Putinin Qərblə apardığı nəticəsiz müharibə Rusiya Federasiyasının parçalanması ehtimalını artırır.
Nəhayət, Putin devrilə bilər və bununla Rusiya diktaturadan qurtula, o biri yandan da nəhəng federasiya daxilində inqilabi və separatçı hərəkatlar baş qaldıra bilər. O halda Moskvadakı hərbi mərkəzin əldən düşmüş, alçaldılmış bir ordu ilə nəyəsə nail olacağı, parçalanmanın qarşısında duruş gətirəcəyi ağlabatan görünmür. Rusiyanın Çeçenistan, Tatarıstan, Kalininqrad, Yakutiya (Saxa Respublikası), Sibir və digər bölgələrində onlarca fəal separatçı hərəkatlar mövcuddur.
Varşava Universitetində Şərqi Avropa üzrə tədqiqatlardan dərs deyən Kazimej Vuyçiski 2021-ci ildə Rusiya üçün altı ssenari hazırlamışdı: Rusiya Çinin təsiri altına düşür; Rusiya Balkanlaşır; Rusiya parçalanır; dinc yolla tədricən çökür; neft-qaz qiymətlərinin uzun müddət yüksək səviyyədə qalması sayəsində Rusiyada “imperiya bumu” yaranır; Rusiya Qərblə əməkdaşlığa gedərək modernləşir.
Qərblə əməkdaşlıq meyli heç vaxt Pitinin genində olmayıb və onun Ukraynaya hücumu buna daha bir əyani sübutdur. İndi Putinin ordusu Ukrayna cəbhəsində geriləyir və onun dövləti aqoniyaya, ya da Sovet İttifaqı Əfqanıstandan alçaldıcı şəkildə çıxarılandan sonra olduğu kimi zəifləyib dağılmağa məhkumdur. Aleksey Navalnı və Putinin son dövrlər apardığı repressiyalara məruz qalmış digər tənqidçiləri isə sağ-salamatdırlar və onların həbsdən buraxılması Balkanlaşmaya gətirib çıxara bilər.
Sibirin hüdudlarından kənarda hər bir narahat bölgə on illər boyudur müstəqillik uğrunda çarpışır. Hazırda formal siyasi və ya mədəni muxtariyyətləri olan bu bölgələr yüz illərdir rus yurisdiksiyasında ilişib qalıblar.
Sibir isə XIX əsrə, rusların hərbi müdaxiləsinə qədər xanlıq olub.
Qədim dövrlərdə Sibirdə köçəri türk və monqol tayfaları yaşayıb. XIII əsrdə Sibiri monqollar idarə edib. Bu idarəçilik XVI əsrdə xəz dəri alverçiləri gələnədək davam edib. Yüz il sonra Rusiya köçəriləri qorumaq və Çinlə özü arasında bir növ təhlükəsizlik zolağı yaratmaq üçün Sibirdə qalalar tikməyə başlayıb, beləliklə, bölgədə təsir dairəsini genişləndirib.
Sonra, 1860-cı ildə çar Rusiyası Uzaq Şərqdə Çinin (Mançuriyanın) 350 min kvadrat mil ərazisini zəbt edərək özünə birləşdirib. Söhbət təxminən indiki Nigeriya böyüklüyündə bir ərazidən gedir. Yaşıllıq içində olan bu strateji əhəmiyyətli ərazi Sakit okean sahillərində yerləşir, həmçinin Yapon dənizi sahilindəki Vladivostoku əhatə edir.
Çar Rusiyası bu ilhaqı Qərb ölkələrinin Sin imperiyasına qarşı apardığı amansız tiryək müharibələri nəticəsində Çinin həmin ölkələrlə qeyri-bərabər şərtlərlə bağladığı müqavilələrdən yararlanmaqla həyata keçirib. Sözügedən müqavilələr həmçinin Honqkonqun britaniyalılara verilməsi ilə nəticələnib. Çin bu gün də o müqavilələrdən narazıdır.
Hazırda 144 milyon nəfər rusiyalının 34 milyon nəfərə yaxını Sibirdə yaşayır. Rusiya iqtisadiyyatı isə birbaşa Sibirdəki resurslardan asılıdır. Rusiyanın neft ehtiyatlarının 80 faizə qədəri, təbii qazın 85 faizi, kömürün, qiymətli metalların, o cümlədən almazın 80 faizi, odun ehtiyatlarının 40 faizə qədəri bu nəhəng ərazinin payına düşür.
Amma bütün bu zənginliyinə baxmayaraq, ABŞ və Çinlə müqayisədə Rusiya iqtisadiyyatı cırtdana bənzəyir. 2014-cü ildən Rusiya beynəlxalq sanksiyalar altındadır. O vaxtdan ölkədə ümumi daxili məhsulun (ÜDM) həcmi və həyat səviyyəsi ciddi şəkildə aşağı düşüb. İndi Rusiyada ÜDM-in həcmi ABŞ-ın Nyu-York şəhərindəki və ya Çinin sənaye bölgəsi sayılan Quanqdonqdakı ÜDM-dən də aşağıdır.
Putinin böyük xərc tələb edən hərbi avantüraları, eyni zamanda onun şirkətləri, aktivləri inhisara almış oliqarxları rus xalqını talayıb müflis etməklə məşğuldur.
Əslində, Rusiya üçün ən böyük təhlükə nə Amerika, nə NATO, nə də Çindir. Rusiya üçün ən böyük təhlükə Vladimir Putindir. Çünki onun müharibəsi Rusiyanı bu ölkənin ixracatının 75 faizini təşkil edən Avropadan ayırır.
Avropa onsuz da Rusiyadan bu və ya digər dərəcədə, az-çox həmişə ayrı olub. Mərkəzi Asiya isə öz infrastrukturunu Çinin maliyyəsi ilə qurur və Çinə, yaxud Avropaya enerji, mineral, metal, sənaye mallarını birbaşa, Rusiyanın başı üstündən həyata keçirməyə hazırlaşır.
Rusiyanın geni xarabdır. Öz xalqının və başqalarının hüquqlarını pozmaq, oliqarx hərisliyi, total diktaturaya, imperializmə meyl Rusiyanın qanındadır, Sovet İttifaqını bərpa etmək xülyası da bundan irəli gəlir.
İndi çürük xislətli diktator və onun elitası Rusiya Federasiyasını məhvə aparır. Bunu Qərb də bilir, Qərbin Asiyadakı müttəfiqləri də, Çin lideri Çinpin də. Qalır ukraynalıları yetərincə silah-sursatla və maliyyə ilə təmin etmək. Onda Ukrayna zavallı rus ordusuna qalib gələcək, Kreml çökəcək və dünyanın ən bədəməl dövləti tarixin səhnəsindən birdəfəlik silinib yox olacaq.
Xəbərin oxunma sayı : 856
Analiz
Xəbərlər
-
Sosial sahəyə ayrılan vəsait artırılacaq? - AÇIQLAMA
-
“Həbsdə olmağımın səbəbini bilirəm” - Bəkir Orucovun məhkəməsi
-
Azərbaycanda 3 aya 51 milyon 36 min manatlıq narkotik ələ keçirib - HESABAT
-
NATO qoşunları Rusiya sərhədlərinə yaxınlaşır - Şoyqu
-
“COP29 bizə imkan verəcək ki, Qlobal Cənub ölkələri ilə təmasları gücləndirək” - İlham Əliyev
-
Polisin “saxla“ əmrinə tabe olmadı, hadisə yerindən qaçdı - VİDEO
-
Hansı ölkə uşaq böyütmək üçün daha əlverişlidir? – Azərbaycan son onluqdadır
-
Bakıda özəl klinikada əməliyyat olunan yeniyetmə öldü - Araşdırma aparılır
-
“Neft-qaz sahəsində uzun illər xüsusilə də Avropa bazarlarına nəql ediləcək resurslarımız var” - Prezident
-
Əhalinin nəzərinə! Tibbi arayışlarla bağlı yenilik, mayın 1-dən...
-
Bakıda 21 yaşlı model faciəli şəkildə öldü - FOTO
-
“COP29-a ev sahibliyi edəcək ölkə kimi Azərbaycan fəal hazırlıq prosesindədir” - İlham Əliyev
-
Ağdamdakı Türkiyə-Rusiya Birgə Monitorinq Mərkəzi bağlandı - FOTO/VİDEO
-
Baydenin siyasətinə etiraz etdi – İstefa verdi
-
Tikilməkdə olan Laçın aeroportundan son görüntülər - VİDEO
-
NİİM əhaliyə müraciət etdi - VİDEO
-
“Fikirləşdim ki, ata-bala ikimizi də öldürəcək“ - “Cümü“yə 18 il həbs verildi
-
Hərbi gəmilər, kater və vertolyotlar Xəzərdə hərəkətə gətirildi: Möhtəşəm təlimlərdən FOTO/VİDEO
-
Xocavənddə partlayıcı vasitələr aşkar edilib: Saxlanılan var - FOTO
-
Qubada illərdir hökm sürən kanalizasiya problemi nə zaman həllini tapacaq? - VİDEO
-
Amerikalılar kütləvi şəkildə “iPhone” almaqdan imtina edirlər - SƏBƏB
-
Şəxs hansı halda orqanını başqasına verə bilər? - ARAŞDIRMA
-
Binəqədinin keçilməz yolları - VİDEO
-
Könül Kərimova estetik əməliyyat etdirib - FOTO
-
Xavi qərarını niyə dəyişdiyinin səbəbini dedi: “Üç dəqiqə söhbətləşdik və...“
-
Çörək və un məmulatlarına tələbatın azalması qiymətlərə təsir edəcək? - VİDEO
-
Azərbaycanda uşaqlar arasında yeni virus YAYILDI
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Anar Ələkbərov o videonu Prezidentlərə göstərdi - VİDEO
-
Prezident İlham Əliyev Almaniyada işgüzar səfərdədir - FOTO/VİDEO
-
NATO baş katibi qırıcı təyyarədə ikinci pilot oldu - FOTO
-
Avtobuslarda gigiyenik qaydalara əməl olunmur - VİDEO
-
Lukaşenko nüvə başlığını qucaqladığını bildirib - VİDEO
-
Milli Məclisdən Avropa Parlamentinin qətnaməsinə ETİRAZ
-
Türkiyədə İŞİD-ə qarşı əməliyyat - 23 bəfər saxlanıldı
-
İlham Əliyev Füzulidən Berlinə getdi - Tarixi uçuş
-
Hansı rayonda nə qədər özəl uşaq bağçası var? – Tam siyahı
-
Azərbaycan-Qazaxıstan hərbi əməkdaşlığı müzakirə edilib - VİDEO
-
Keçmiş nazir müvininə 7 il iş kəsildi - 125 milyon mənimsəyib
-
Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində may ayında qəbul cədvəli açıqlanıb - SİYAHI
-
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? - AÇIQLAMA
-
Prezidentlər Ağdamda orta məktəbin təməlqoyma mərasimində - FOTOLAR
-
Yusif Mustafayev borc verdiyi 100 mindən çox pulunu geri ala bilmir - VİDEO
-
Tayvandan Azərbaycana gətirilən meyvə suyu yararsız çıxıb - FOTO
-
İlham Əliyev Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO
-
Mənimsəmədə təqsirləndirilən vəkilin cinayət işinin bəzi detalları məlum olub - İTTİHAM AKTI
-
COP29 Azərbaycanın malik olduğu imkanlarıntəqdimatı olacaq
-
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır – Rəqəmlər
-
Prezidentlərin Ağdama səfərindən - Maraqlı fotolar
-
İki naziri yola salan Heydər Yaqubov... – Direktor öz gücünü kimdən alır?
-
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır - Zaxarova
-
“TikTok“la bağlı sorğu keçirilib - 74,9% məhdudiyyət tətbiqini istəyib
-
Binə qəsəbəsində qanunsuz elektrik xətləri çəkilir? - VİDEO
-
Xocalıda insan qalıqları aşkar edildi - FOTO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
HƏMAS silahı yerə qoyacağına söz verdi: Amma bir şərtlə
-
“Füzuli tam şəkildə yenidən qurulur” - Hikmət Hacıyev
-
Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışı olub - FOTOLAR
-
Naxçıvanın yeni baş naziri kimdir? - DOSYE
-
Bakıda kişi qardaşını qətlə yetirib: “Hamımızın başına oyun açırdı”
-
Prezidentlər Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar - FOTO
-
Deputatdan parlament seçkilərinin vaxtı ilə bağlı iddia
-
Bakının məşhur məktəbi təmirə bağlanır: Şagirdlər digər təhsil ocağına köçürülürlər
-
Avtomobili yay rejiminə necə keçirək? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Naxçıvanın yeni baş naziri vəzifəsindən azad olundu - Yerinə Cəlilov təyin edildi
-
“Zəngəzur dəhlizinin adını eşitdikcə sanki ağıllarını itirirlər...“ - “Bu, çox qəribədir“
-
Azərbaycandan dünyaya Yaşıl Baxış
-
Bakıda 6 istiqamət üzrə istirahət zonaları yaradılacaq - TƏFƏRRÜAT + VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzulinin Baş planı ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
Nəsib Quliyev qadına görə intihar edib - SENSASİYALI İDDİA
-
“Dövlət sərhədimizin 12 kilometri artıq delimitasiya olunmuş hesab edilir” - Prezident İlham Əliyev
-
Bölmələrimiz həyəcan siqnalı ilə ayağa qaldırıldı - Zakir Həsənov prosesi izlədi
-
Taliban İŞİD-ə qarşı mübarizə üçün xüsusi bölmə yaradır: İşsizlərin siyahısı hazırlanır
-
Azərbaycanda balıq ovu qadağan edilir - Bu tarixdə
-
“NATO Polşada nüvə obyektləri yerləşdirərsə, hədəfimiz olacaq“ - Rusiya XİN
-
Cəfər Cabbarlı haqqında məxfi həqiqətlər - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
Azərbaycanda niyə qeysəriyyə əməliyyatlarına üstünlük verilir? - ARAŞDIRMA
-
Bayden qanun imzaladı - Üç ölkəyə hərbi yardım haqqında
-
ADA Universitetində keçirilən forumdan mühüm məqamlar
-
İqlim dəyişmələrinin fəsadlarına qarşı mübarizəyə böyük töhfə
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
TOP 10
ARXİV