Bu barədə Dövlət Statistika Komitəsinin (DSK) 2023-cü ilin ilk dörd ayı ilə bağlı açıqladığı makroiqtisadi göstəricilərdə qeyd olunub. Ötən ilin eyni zaman dilimində ÜDM bir öncəki illə müqayisədə 7.2 faiz artmışdı.

Bu ilin ötən müddətində ÜDM-in 46.8 faizi məhz sənaye sahəsində formalaşıb. ÜDM həcminin ötən illə müqayisədə ciddi artmaması da elə sənaye sahəsində ÜDM istehsalının 2022-ci illə müqayisədə azalmasından qaynaqlanır. Belə ki, DSK-nın birinci rüblə bağlı hesabatından bəlli olur ki, sənayenin ən önəmli sahəsi sayılan mədənçıxarmada ÜDM istehsalı ötən illə müqayisədə 4.5 faiz azalıb. Ötən illə müqayisədə ÜDM istehsalının ən çox artdığı sahə isə tikinti sektorudur. Bu sektorda yaradılan ÜDM-də 32.6 faiz artım qeydə alınıb.

ÜDM-dəki dəyişiklikləri neft və qeyri-neft sektoru üzrə gözdən keçirərkən aydın olur ki, bu ilin birinci rübü ərzində neft-qaz sektoru üzrə ÜDM 3.9 faiz azalıb. Qeyri-neft sektorunda isə ÜDM 4.9 faiz artıb. Neft-qaz sektorundakı azalma daha çox neft məhsulları istehsalının azalmasından qaynaqlanıb. Bu ilin ilk rübündə xam neft istehsalı 7.5 faiz aşağı düşüb. Eyni dövrdə təbii qaz istehsalı 3 faiz artıb.

Energetika Nazirliyinin açıqladığı göstəricilərdən görünür ki, ötən illə müqayisədə bu il Azərbaycanda neft hasilatı aşağı düşüb. 2022-ci ilin ilk dörd ayı ərzində ölkədə 11.1 milyon ton neft çıxarılmışdı. Bu ilin eyni dövründə həmin rəqəm 10.2 milyon tona düşüb. Başqa deyimlə, 2023-cü ildə neft hasilatı 8.1 faiz azalıb. Bu baxımdan, ÜDM-in artım tempinin aşağı düşməsinin əsas səbəblərindən biri ölkədə neft hasilatının azalmasıdır. Apreldə Azərbaycanda gündəlik neft hasilatı 626 min barrel olub.

Təbii qaz hasilatı isə, əksinə, son bir ildə artım göstərib. Ötən ilin ilk dörd ayı ərzində Azərbaycanda 15.7 milyard kubmetr qaz hasil edilmişdi. Bu il həmin rəqəm 16.2 milyard kubmetrə yüksələrək 3.2 faiz artıb.

Dövlət Gömrük Komitəsinin açıqladığı bilgilərdən aydın olur ki, xarici ticarətlə bağlı göstəricilər də ötən ilin ilk üç ayı ilə müqayisədə geriləyib. Bu ilin ilk üç ayında Azərbaycanın toplam ixracı 7 milyard 741 milyon dollar olub. Ötən il eyni göstərici 7 milyard 981 milyon dollar idi. Deməli, bu il Azərbaycanın əldə etdiyi ixrac gəlirləri ötən illə müqayisədə 240 milyon dollar və ya 3 faiz az olub. İxracda qeydə alınan azalmanın əsas səbəbi elə enerji gəlirlərinin azalmasıdır. Azərbaycan 2023-cü ilin ilk üç ayında ötən ilin eyni dövrü ilə müqayisədə 400 milyon dollardan daha az gəlir götürüb.

İxracın azalması ilə yanaşı, idxalın artması da diqqət çəkir. Açıqlanan göstəricilərdən bəlli olur ki, bu ilin ilk rübündə Azərbaycanın idxalında kəskin artım qeydə alınıb. İlk üç ayda Azərbaycan toplam 4 milyard 30 milyon dollar dəyərində idxal gerçəkləşdirib. Ötən ilin eyni zaman dilimində bu rəqəm 2 milyard 927 milyon dollar idi. Deməli, 2023-cü ildə Azərbaycan xarici ölkələrdən ötən illə müqayisədə 1 milyard 100 milyon dollar və ya 38 faiz daha çox idxal həyata keçirib. İxracın azalması ilə yanaşı, idxalın artması Azərbaycanın xarici ticarət balansının saldosunu aşağı salıb. Ötən il Azərbaycanın ixracı onun idxalını 5 milyard 54 milyon dollar üstələyirdi. Bu ilsə eyni göstərici 3 milyard 711 milyon dollardır. Başqa deyimlə, ixrac 36 faiz azalıb.