AzFakt

Binəqədi rayonunda fərdi yaşayış evi obyektə çevrilib - Hacıbaba Babayevin saxta arayışı ilə...

Tendersiz 53 milyonluq sifariş! - AYNA-nın heyrət doğuran qanunsuzluğu üzə çıxdı

250 milyonluq dələduzluqda ittiham olunan azərbaycanlı iş adamı kimdir? - 11 şübhəli var

Pirallahıda DOST işçiləri MİS-ə transfer olunur - Maraqlı təfərrüat…

Türkiyə -““Böyük İsrail” savaşı - Azərbaycan nə etməlidir?

SOCAR rəsmisinin gizli eşq macərası Rumıniya mediasında - Ramil Əsədulzadənin şok görüntüləri

Qaradağ rayonunda qanunsuz daş karxanaları - Başçının müavini himayə edir?

Bir qrup adam ölkəyə gizli yolla mal gətirir - Şəbəkənin başında kimlər dayanır?

Büdcəyə quyu qazanlar - Füzuli rayon Mərkəzi Xəstəxanası “Otkat“ əməliyyatı...

Liderlər Ağ Evdə tarixi sazişi imzaladı - Birgə Bəyannamənin TAM MƏTNİ

Britaniyada Mahmudovlarla bağlı qalmaqal - Vəkillərinə rekord cərimə kəsildi...

Fransa kəşfiyyatının Bakıdakı məxfi işləri ifşa oldu - Əyləncəli tədbirlər təşkil edib...

“Bizim ərazimizdə icarədar ola bilməz” - Prezident nidanı qoydu!

“Heç vaxt işğalla barışmayın!“ - İlham Əliyev ukraynalılara məsləhət verdi

Rusiya İran vasitəsilə xilas olmağa çalışır - TƏHLİLİ


Tarix 27.05.23, 10:32	Font ölçüsü : - / +

Rusiya İranla hərbi-texniki sahədə əməkdaşlıqla yanaşı, indi də tranzit dəhlizlər məsələsində razılığa gəlib. Moskva həm “Rəşt-Astara” dəmiryolunun tikintisi üçün 1,6 milyard avro kredit ayırır, həm də Xəzərdə İran üçün yeni ticarət donanması yaradır. Qərb isə hər iki ölkəni yeni sanksiyalarla hədələyir.

Ukraynaya hərbi müdaxilə səbəbindən Qərbin sanksiya və təzyiqləri ilə üzləşən Rusiya vəziyyətdən çıxış yolu aramaqda, özünə müttəfiqlər axtarışındadır. Bu məsələdə özünə ən yaxın İranı görür. Məhz İran Rusiyanın təcavüzünü dəstəkləyib, hətta onu hərbi texnika ilə təchiz etməkdən də çəkinməyib, proses davam edir. İki ölkə arasında hərbi-texniki əməkdaşlıq elə bir həddə çatıb ki, fövqəldövlətlər məsələyə ciddi şəkildə qarışmaq qərarına gəlib.

Mövzu ilə bağlı “Kaspi” qəzetinin məqaləsini təqdim edirik.

Yeni sanksiyalar gündəmdədir

Xirosimada keçirilən sammitdə narahatlığını dilə gətirən G7 liderləri İrandan Ukrayna ilə müharibədə Rusiyaya dəstəyi dayandırmağı tələb ediblər. Fövqəldövlətlər İranın davamlı sabitliyi pozan fəaliyyətlərindən narahatlıqlarını qeyd ediblər. Mediada yer alan xəbərlərə görə, Rusiya və İran arasında dərinləşən əməkdaşlığın qarşısını almaq üçün hər iki ölkəyə qarşı sanksiyaların sərtləşdirilməsini nəzərdə tutan qanun layihəsi üzərində iş gedir. İlkin olaraq Rusiya və İranın Ukrayna müharibəsində istifadə etdiyi bank, təyyarə və gəmilərə qarşı sanksiyalar tətbiq etmək təklif olunub. Sanksiyalara İranın milyardlarla dollarlıq aktivlərinin dondurulması da daxildir. Bəs nədən İran Rusiya yolunda özünü bu qədər ziyana salır? Axı sanksiyalar onsuz da ağır vəziyyətdə olan İranda mövcud durumu daha da gərginləşdirə bilər.

Tehran-Moskva əməkdaşlığı müharibəni uzadır?

Tehran və Moskva arasında hərbi əməkdaşlığın güclənməsindən narahat olan Qərb hesab edir ki, Rusiya və İranın müdafiə sahəsindəki əməkdaşlığının genişlənməsi Ukrayna müharibəsinin uzadılmasına yönəlib. Yayılan xəbərlərdə vurğulanır ki, Rusiya İrandan daha təkmil dronlar almağı planlaşdırır. Eyni zamanda, İran da Rusiyadan təyyarələr və başqa hərbi texnika da daxil milyardlarla dollarlıq silah almaq niyyətindədir. Rusiya İrandan ilk növbədə təkmilləşdirilmiş döyüş dronları alır. İran iki ay əvvəl bəyan etmişdi ki, Rusiyadan Su-35 təkmil qırıcı təyyarələrinin alınması barədə saziş imzalayıb. Nə Tehran, nə də Moskva bu sazişin detallarını açıqlamayıblar. İranın dövlət mediası yazır ki, Tehran döyüş təyyarələri almaq üçün bir sıra ölkələrə müraciət edib və Moskva onun ricasını müsbət cavablandırıb. Rusiya prezidenti Vladimir Putin və İranın ali rəhbəri Əli Xamenei ötən il iyulda Tehranda görüşmüş və Qərb sanksiyalarının təsirini azaltmaq məqsədilə əməkdaşlığın gücləndirilməsinin mühümlüyünü vurğulamışdılar. Rusiya İran silahlarından istifadə ittihamlarını rəsmən rədd etsə də, Müdafiə Nazirliyi yanında İctimai Şuranın nümayəndəsi RBC telekanalındakı canlı yayımda bunu etiraf etmişdi. O, bunu deyəndə həmin anda mikrofonun söndürüldüyünü zənn edirdi. Tehran isə bu xəbərləri nəhayət təsdiqləyərək bildirib ki, İran “az sayda” PUA-nı Rusiyaya Ukraynaya hücumundan aylar əvvəl çatdırıb.

Tehran və Moskva ortaq ticarət donanması qurur

Yeri gəlmişkən, sanksiyalar qarşısında sənaye potensialını qorumaq və artırmaqda böyük təcrübəyə malik İran Rusiya ilə “əsrin ən irimiqyaslı layihəsini” reallaşdırmaq istiqamətində də mühüm bir addım atıb. İki ölkə 20 ticarət gəmisi tikmək barədə razılığa gəlib. Lakin gəmilərin Volqa-Xəzər dənizi naviqasiya kanalında quruya düşmə riskləri var. Tərəflər bu problemi həll etmək üçün də plan cızırlar. Rusiya mediası yazır ki, 20 gəminin inşası və satın alınması üçün müqavilə imzalanıb. İran.ru xəbər verir ki, tərəflər şimal-cənub və şərq-qərb tranzit dəhlizlərində gəmilərin alınması və tikintisi, yüklərin daşınmasının təşkili üzrə birgə müəssisə yaratmaq barədə razılığa gəliblər. Müqaviləyə uyğun olaraq, gəmilərin kombinə edilmiş daşımalarının və tikintisinin həyata keçirilməsi üçün tərəflərin resurslarından və imkanlarından istifadə etməklə limanların yüklə təmin edilməsi planı hazırlanacaq. “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizinin inkişafı üçün yeddi ölkənin iştirakı ilə beynəlxalq konsorsium yaradılır, onun hüquqi strukturu artıq qeydiyyata alınır. Rusiyaya cənub, Yaxın Şərq və Hind okeanı ölkələrinə dəhliz lazımdır. Bu dəhliz yaradılarkən Qazaxıstan, Özbəkistan, Azərbaycan və Türkmənistandan keçməklə avtomobil və dəmir yolu ilə yükdaşımaların birləşdirilməsi, o cümlədən Xəzər dənizindəki limanlar və ətrafdan keçən dəmir yolları vasitəsilə İran və Hindistanla nəqliyyat dəhlizinə inteqrasiya edilməsi nəzərdə tutulur.

Bundan əvvəl İranın Rəşt və Astara şəhərləri arasında təxminən 170 km uzunluğunda dəmir yolu hissəsində layihələndirmə, tikinti, mal və xidmətlərin çatdırılmasının maliyyələşdirilməsi üzrə əməkdaşlıq haqqında Rusiya-İran hökumətlərarası saziş də imzalanıb. Vladimir Putin ümidvar olduğunu bildirib ki, Tehran və Bakı arasında dəmir yolu infrastrukturunun inkişafı və bu marşrut üzrə yükdaşımalarda əməkdaşlığa dair saziş tezliklə imzalanacaq. Nəticədə Rusiyanın Baltik və şimal dənizlərindəki limanları İran limanları ilə birləşdiriləcək. Layihənin ümumi dəyəri 1,6 milyard avro təşkil edir, sahənin tikintisinə 1,3 milyard dövlətlərarası kredit ayrılacaq. Müqaviləyə əsasən, Moskva və Tehran layihələndirməni, tikintini, eləcə də malların tədarükünü birgə maliyyələşdirəcəklər. Rusiya baş nazirinin birinci müavini Andrey Belousov bildirib ki, “Şimal-Cənub” nəqliyyat dəhlizi üzrə yük daşımaları 2030-cu ilə qədər üç dəfə artaraq 45 milyon tona, gələcəkdə isə 60-100 milyon tona çatacaq. İran mediası yazır ki, Astara-Rəşt nəqliyyat dəhlizinin tikintisi Rusiyanın tarixi istəklərinin reallaşmasından xəbər verir. Layihə tək iqtisadi deyil, həm də strateji əhəmiyyət kəsb edir. Marşrutun məqsədi Rusiyanın okeanlardan təcrid olunmasının qarşısını almaqdır.

Xəbərin oxunma sayı : 781