|
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
Türkiyənin yeni xarici siyasəti: müdafiədən hücuma – Davutoğlunun “sıfır problem“ doktrinasından niyə imtina olundu? - TƏHLİL
Tarix 06.02.18, 5:34 |
|
Şəhab əl-Məkahlə
“Əl-Ərəbiyyə”
Türkiyə, Qətərin Səudiyyə Ərəbistanı, BƏƏ, Bəhreyn və Misirlə mübahisəsini bölgədə tarixi bir fürsət qazanmaq üçün istismar etməyə çalışır. Onun regional güc arzusu iqtisadiyyatının zəifliyinə görə əldə edilə bilməyən böyük maliyyə imkanları və bir çox böhranlar, xüsusilə də ABŞ-la gərginlik ucbatından xam xəyaldır. Beləliklə, Türkiyə prezidenti Ərdoğan Qətər və Rusiya ilə əlaqələrini Ankaranın maliyyə problemləri üçün həlledici hesab edir.
Türkiyə regionda ayaq izlərini saxlayıb və 2011-ci ildə təsirini genişləndirib. Əsasən Yaxın Şərqdəki "Ərəb baharı"nın doğurduğu tarixi imkanları, Türkiyə və İran kimi, bir çox ölkələr istismar edib.
“Ərəb baharı”nın doğurduğu fürsət
Ankaraya gəlincə, “Ərəb baharı” siyasi İslam hərəkatlarına (məsələn, “Müsəlman Qardaşları”) Misir, Tunis və Liviyada hakimiyyətə gəlməyə imkan verib və Türkiyə bu hərəkatların əsas tərəfdarı olub. Digər tərəfdən, Tehran Ərəb dünyasındakı nümayişlərdən bölgədə söz sahibi olmaq və nüfuzunu artırmaq üçün faydalanıb.
Hədəflərinə və maraqlarına nail olmaq üçün Ankara bir çox regional böhranlara qətiyyətlə müdaxilə edib. Birləşmiş Ştatların strateji əlaqələri ona tam dəstəyi təmin edib. Türkiyənin uzun illər yürüdülən xarici siyasət kursundan uzaqlaşıb yeni bir yanaşma tətbiq etməsinə qədər Vaşinqton və Ankara ümumi maraqlara xidmət ediblər.
Türkiyənin Yaxın Şərqdə, o cümlədən Tunis, Liviya və Misir, eləcə də Suriyadakı proseslərdə iştirakı bir neçə il bundan əvvəl Davosda Ərdoğanla ovaxtkı İsrail prezidenti Şimon Peres arasında baş verən ictimai müzakirələr, “Mavi Mərmərə” hadisəsi və Türkiyənin bəzi ərəb nümayişlərinə yumşaq güc təsirli dəstək və bundan istifadə edilməsi səbəbinə görə artıb.
Ümumiyyətlə, Türkiyənin Yaxın Şərq və xüsusilə Ərəb dünyasında strateji perspektivini Soyuq müharibə müəyyənləşdirib. Sovet İttifaqının Yaxın Şərqdəki təsirini məhdudlaşdırmaq üçün Ankaranın strateji perspektivi formalaşdırılıb.
Ərəb milliyyətçiliyi tendensiyası da Sovet İttifaqının bölgədəki təsirini dəstəkləyən bir vasitə olub. Bu fikir Yaxın Şərq regionundan neft axınını təhlükəsiz şəkildə dünya bazarlarına çıxarmaq üçün Qərb düşərgəsinin perspektivinə əsasən şəkilləndirilib. Bu mərhələdə Türkiyə Qərb düşərgəsinin stendini qəbul edib.
İki siyasi təkan
1980-ci illərin sonundan etibarən Türk siyasətindəki dəyişikliklər aydın idi, çünki Ankaranın xarici siyasətini dəyişdirməyə yönəldən beynəlxalq və regional dəyişikliklər baş verdi. Soyuq müharibənin, ikiqütblü dünyanın sona çatması Türkiyənin Yaxın Şərqə olan baxışına təsir edib. 1980-90-cı illərdə isə Yaxın Şərqə təsir edən iki siyasi titrəyiş vardı: Sovet İttifaqının dağılması və Körfəz böhranı.
Türkiyə bu sarsıntılardan dərindən təsirlənib və Körfəz müharibəsi Türkiyənin Yaxın Şərqdəki maraqlarını artırıb.
Hər kəs bölgənin əhəmiyyətindən xəbərdardır; əsasən İraq və Suriya Türkiyə üçün mühüm əhəmiyyət daşıyır. Türk hökuməti Yaxın Şərqdəki maraqlarını daha yaxşı xidmət edən yeni bir baxışın necə inkişaf etdirilməsi lazım olduğunu düşünməyə başlayıb.
Türkiyənin "sıfır problem" siyasətinin qəbul olunmasından bir neçə il sonra, 2011-ci ildən müdafiə siyasətindən uzaqlaşıb. Bu siyasətin xaç atası sabiq baş nazir Əhməd Davutoğlu idi. Türkiyə artıq bölgə problemlərinin öz sərhədlərinə gəlişini gözləmir, əksinə, xarici siyasət kimi özünü müdafiə etməli olur. 2016-cı il oktyabrın 19-da Davudoğlu demişdi: "İndi problemləri gözləməyəcəyik, terror təşkilatlarının bizə hücum etməsini gözləməyəcəyik, amma bu təşkilatların gizləndiyi sahələrə hücum və onların bazalarını məhv edəcəyik. Onların başçılarının və onları dəstəkləyən bütün tərəflərin kökünü kəsəcəyik".
Bu, Afrinə, hətta Afrindən kənarda olan İdlibə və şərqdə İraq sərhədlərinə doğru hücum üçün qəbul edilən siyasətdir. 2016-cı ilin iyul ayının ortalarında dövlət çevrilişinə cəhddən sonra Türkiyə hücumu özünü müdafiə etmək və Ankaraya lazım olan yeni xəritələrin formalaşdırılmasına kömək etmək üçün ən yaxşı vasitə görür. Türkiyə parlamenti də Suriya və İraqda, Türkiyə sərhədləri xaricində hərbi əməliyyatları qanuniləşdirib.
Ankara öz milli maraqlarını qorumaq üçün yaxın vaxtlarda qəbul etdiyi Türk xarici müdafiə siyasəti kontekstində hərəkət edir. Bu siyasət xüsusilə də regional və fövqəlgüclərlə rəqabətdə artıq yumşaq gücün effektiv olmadığı inancına əsaslanır. Buna görə də Türkiyə bir neçə səbəbə görə hərbi alətlərini aktivləşdirməyi qərara alıb:
Birincisi, Türk silahları üçün yeni bazarlar açmaq arzusu. Türk hərbi sənayesinin həcmi 2015-ci ildə 4,3 milyard dollara çatıb, bunun 1,3 milyard dollar ixracdır.
İkincisi, yeni hərbi alət Ərəb bölgəsi və Afrikadakı mövcudluğunu gücləndirməyi və gələcəkdə, xarici siyasətinin nəticəsi olaraq, Türkiyəyə tətbiq oluna biləcək hər hansı regional və ya beynəlxalq müdaxilələrdən və ya sanksiyalarda öz iqtisadi maraqlarını və milli təhlükəsizlik maraqlarını qorumaq üçün beynəlxalq keçidlərə nəzarət etməyi hədəfləyir.
Üçüncüsü, terrorizmə qarşı beynəlxalq koalisiyada yalnız sərhədləri yaxınlığında olan terroristlərin təhdidinə qarşı deyil, müstəqillik qorxusundan İraq və Suriyadakı kürd hərəkatlarının genişlənməsini dayandırmaq.
Üstəlik, Türkiyə düşmənlərini öz təsir sahələrində mühasirəyə almaq, bəzi regional və beynəlxalq güclərin genişlənməsi əleyhinə onlara bütün logistik dəstəyi kəsmək niyyətindədir. Bununla yanaşı, Türkiyə, gələcək perspektivdə Türk hakimiyyətinə mənfi təsirlərin məhdudlaşdırılmasına doğru, xüsusilə də İran və Rusiyanın üstünlük təşkil etdiyini nəzərə alaraq, regional və beynəlxalq addımlar atmağa davam edir.
Ankaranın bu düşüncələri dünyanın yeni Soyuq müharibə, Rusiya və ABŞ gərginliyi dövründə yaranır. Yaxın Şərqdə bir çox ittifaq və oxlar peyda olur. Türkiyənin daxili kürd məsələsində, kürdlərin Suriya, İraq, İran və Türkiyədəki gələcəyi ilə bağlı Vaşinqtonla mübahisələri var. Ankara xüsusilə Türkiyə sərhədləri yaxınlığında olan ərazilərdə kürdlərin güclənməsi və nüfuzunun artmasına mane olmağa çalışır, Vaşinqton isə onları ekstremizm və terrorizmlə mübarizə strategiyasında əsas müttəfiq hesab edir; bu, amerikalılara kürdləri silahla təmin etmək və onlara təlim vermək üçün əsas yaradır.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 787
Analiz
Xəbərlər
-
“Sevgilinizin adını sponsor qoymayın“ - Müğənnidən qalmaqallı açıqlama
-
Çempionlar Liqasında qaydalar: Arda 21 yaşına qədər “Real Madrid”ə qalacaq?
-
“Planetin ən sağlam qidaları“ - Onları yeyən xəstəlik üzü görmür
-
Sənədsiz evlərlə bağlı yenilik - VİDEO
-
Azərbaycan-Özbəkistan regional əməkdaşlığı müzakirə edilib - FOTOLAR
-
Türkiyədə iğtişaş törətmək istəyən 226 nəfər tutuldu - FOTO
-
Bu şəxslərə sağlamlıq haqqında arayış verilməyəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Fransada iğtişaşlar: Polis gözyaşardıcı qazdan istifadə etdi
-
“Ən varlı rusların sərvəti bu ilin əvvəlindən 15,5 milyarddan çox artıb” – “Bloomberg”
-
“Birbank” çökdü, müştərilər ayağa qalxdı: “Anamın əməliyyat pulunu ödəyə bilmədim”
-
Qobustan xəstəxanasında nə baş verib? - İşdən çıxarılanlar məhkəməyə üz tutub
-
Monqolustanın “neft” fondundan əhaliyə pul paylanacaq: Qanun qüvvəyə minir
-
Hansı ölkələr Latviyadan Rusiyaya zərbələr endirə bilər? - Zaxarova siyahını tələb etdi
-
Aynur Bayramova həbs edildı - Məhkəmə zalında
-
Evlənmə yaşı niyə artıb? - VİDEO
-
10 min sakinin istifadə etdiyi yol bərbad haldadır - VİDEO
-
Apteklərdə yoxlamalar aparıldı: Nöqsanlar AŞKARLANDI
-
Qubad İbadoğlu bağ evinə köçüb - İddiası təmin edilib
-
Bölgələrdə vətəndaşlar iş tapmaqda çətinlik çəkirlər? - VİDEO
-
Prezident İraq Parlamentinin sədrini qəbul edib - FOTO
-
“Kartıma köçürdüyüm maaşdan 134 mini icra başçısına vermişəm“ - Seymur Orucovun qohumu həbs edildi
-
Azadlığa buraxılan sabiq baş həkimə ağır cəza istənildi - VİDEO
-
“Təəssüf ki, separatçılığa təhrik edən qüvvələr mövcuddur“ - Allahşükür Paşazadə
-
12 min manat aliment borcunu ödəmədi - Həbs edildi
-
“A.M.A.Y“ın külli miqdarda borcu var - “AMAY Abdulla“nın şirkəti məhkəmə qarşısında
-
Ukrayna səmasında müəmmalı parıltı: Bir çox bölgədə görüntüləndi - VİDEO
-
Bu qurumda əməliyyat keçirilib, 3 vəzifəli şəxs cinayət məsuliyyətinə cəlb edilib - RƏSMİ
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank məzənnəni açıqladı
-
İpotekası olanların diqqətinə: Yeni qaydalar qüvvəyə mindi
-
Xırdalanda qonşuları şoka salan qətl niyə törədilib? – TƏFƏRRÜAT
-
Azərbaycanda ardıcıl 5 gün iş olmayacaq - RƏSMİ
-
Hansı hallarda kirayəyə ev verənləri ağır cəza gözləyir? - VİDEO
-
Prezident dini rəhbərləri qəbul etdi - FOTOLAR
-
Nərimanovda COP29 öncəsi ağaclar məhv edildi - FOTOLAR
-
İlham Əliyev Rusiyanın Şimali Qafqaz regionunun müftilərini qəbul edib - FOTOLAR
-
Bakıda müxtəlif təyinatlı kəsici-deşici alətlərin satışının qarşısı alınıb - VİDEO
-
Azərbaycana giriş üçün viza rejimi asanlaşdırılır - SƏBƏB
-
“Kredit faizlərinin artacağı istisna deyil” – Deputat Mərkəzi Bankın son qərarının səbəblərini açıqladı
-
Bakıda kirayəçi yaşadığı evi mənimsədi - Yersiz gəldi, yerli qaç?! + VİDEO
-
Gürcüstan parlamentində dava - VİDEO
-
Makron Si Cinpin vasitəsilə Putinə təsir etməyə çalışır - “Bloomberg“
-
Ramin Məmmədov deputat mandatından məhrum ediləcək
-
“Elza deyilik ki, stollarda oxuyaq“ - VİDEO
-
Xaricdən mal sifariş verənlərin NƏZƏRİNƏ - Bundan sonra... - VİDEO
-
Gürcüstanda etirazlara qoşulan deputat döyüldü - FOTO
-
Neft Fondu iki nəhəng şirkətin səhmlərini niyə aldı - 105 milyon dollar...
-
“Azərbaycan sülhü müharibə vasitəsilə təmin etdi“ - Prezident
-
Cənub bölgəsi yeni turizm mövsümünə necə hazırlaşır? - ARAŞDIRMA
-
Səbail rayonunda qanunsuz tikinti aparan kimdir ? – VİDEO
-
“Microsoft” şirkətində fərqli idarəetmə: Bill Qeyts şirkətdə heç bir vəzifə tutmur
-
Parklarda fəaliyyət göstərən səyyar kababxanalar məmurlarındır? - VİDEO
-
”Ukrayna Rusiya ilə danışıqlara nə vaxt başlayacağına özü qərar verməlidir” - Lloyd Ostin
-
Bakıda beynəlxalq forum işə başlayıb: Prezident tədbirdə çıxış edib - + CANLI YAYIM
-
Bakıda sakinlərin həlli tapılmayan lift problemi: “Ustasız çıxıb-düşə bilmirik”
-
“Azərbaycan əsrlər boyu mədəniyyətlərin qovuşduğu məkan olub” - İlham Əliyev
-
İbtidai siniflər üçün yaz tətili başladı - Neçə gün davam edəcək?
-
Məşhur şadlıq sarayları havaya normadan artıq tullantılar atır - SİYAHI
-
“Ukraynanın müttəfiqlərinə inamı sarsılıb” - Stoltenberq
-
Yeni tədris ili üçün I siniflərə sənəd qəbulu başlayır - Bu gündən
-
Bakıda küləyin sürəti 20 m/s-dir - FAKTİKİ HAVA
-
Əhali milyonlarla manatını banklardan geri çəkib, yastıq altına “yatırır“ - Nə baş verir?
-
Marketlərdə yeni tələ: Müştəri dolablarının təhlükəsizliyi niyə təmin olunmur?
-
Nazir ölkəyə yeni baş notarius təyin etdi - Abbasov vəzifəsindən azad olunub
-
Tibbi arayışlar elektron formada veriləcək - Bu gündən
-
Hadise futbolçu ilə eşq yaşayır? - Müğənnidən etiraf+ FOTO
-
Qurban Qurbanov Almaniya və İtaliya klublarının baş məşqçilərini arxada qoyub - SİYAHI
-
Bakıdan ova gedənlər şikar tapmayıb inəyi vurdular - Kuryoz hadisə
-
Ukraynanın NATO tərəfdaşlarına inamı silah tədarükündəki fasilələrə görə sarsılıb - Baş katib
-
Xırdalanda evlər ucuzlaşdı: Mənzillər kütləvi şəkildə satışa çıxarılır - VİDEO
-
Məhkəmə Ramiz Mehdiyevin kürəkəninin şikayətini rədd etdi -ŞOK DETALLAR
-
“Azərbaycan və Ermənistan danışıqlarda iştirakını təsdiqlədi” – Qazaxıstan XİN
-
Bakıda çörəyin içindən taxta ÇIXDI – VİDEO
-
Nazim İbrahimovun qardaşının həbs müddəti uzadıldı - QƏRAR
-
“Artıq gedə biləcəyimiz bir məzar var” - Şəxsiyyəti müəyyənləşən şəhidin qızı + VİDEO
-
Magistraturaya qəbul imtahanı verənlərin nəzərinə: Nəticələr elan edildi
-
Başına beş milyon dollar qoyulan İŞİD komandiri məhv edilib - FOTO
-
Qazaxda tarixi abidənin üzərində obyekt tikilir - İDDİA + FOTOLAR
-
Əməliyyat keçirilən qurumun rəisi kimdir?
-
Britni Spirs məhkəmə qərarına etiraz etdi: “Ədalət yoxdur”
-
İrandan idxal olunan ərzaq məhsullarında göbələk aşkarlandı - XƏBƏRDARLIQ
-
Psixoloq həyəcan təbili çaldı: “Yeniyetmələr arasında aqressiya artıb”
-
LAF TV-yə haker hücumu oldu - Kanal ələ keçirildi
-
“Temperaturun artma tendensiyası davam edəcək“ - Coğrafiya İnstitutu
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Azərbaycanda 1700-dən çox alim olduğu halda niyə yeni kəşflər yoxdur? - AÇIQLAMA
-
“Nar” rabitə sahəsinin peşəkarlarını hazırlayır - FOTO
-
Ukrayna Krımdakı hərbi hava bazalarına hücum edib - ATACMS raketləri ilə
-
“Nizami” kinoteatrı ilə bağlı müəmma: proses necə həll ediləcək?
-
Prezident amerikalı qonaqları qəbul etdi - FOTO
-
Anar Məmmədli həbs edildi - Məhkəmədən qərar
-
XTQ-nin yaradılmasının 25-ci ildönümü qeyd edilib - VİDEO
-
“Azərbaycanda COVID-19-a yoluxma yox səviyyəsindədir“ - RƏSMİ
-
Prezident İlham Əliyev fərman imzaladı - Dəyişiklik
-
Ölkəyə gələn hər 10 turistdən 8-i Bakıda qalır – Deputat rəqəmləri açıqladı
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Makron Fransa səfirini niyə Bakıya qaytardı? - Ekspert səbəbini açıqladı
-
Gələn ay Şuşaya 20 ailə köçürüləcək - Püşk atıldı
-
Rəsmi Bakıdan sərt açıqlama: “Fransadan Azərbaycanın daxili işlərinə qarışmamağı tələb edirik”
-
Mayda hava iqlim normasına yaxın, bəzi yerlərdə yüksək olacaq - AYLIQ PROQNOZ
-
İmtahan nəticələri açıqlandı - 4 nəfər maksimum bal topladı
-
Paşinyan bir stəkan suyla ermənilərə ağıl öyrətdi - VİDEO
-
Macarıstan Ermənistana hərbi yardımı blokladı - Azərbaycana görə
-
Valideynlərin nəzərinə: Yeni qeydiyyat mərkəzləri yaradıldı
-
Ceyhun Bayramov Qətərin baş naziri ilə görüşüb - FOTO
-
Baş Prokurorluq bu qurumda əməliyyat keçirdi - Saxlanılanlar var
-
Türkiyəli üç aktrisa “Dünyanın Ən Gözəl 100 Qadını” siyahısında - FOTO
-
Dələduzlar yeni yola əl atdılar: “Cərimən varsa, 20 faiz endirimlə ödə”
-
Şəxsiyyəti müəyyənləşdirilmiş itkin düşmüş 73 nəfərin adları açıqlanıb - SİYAHI
-
Güclü külək əsəcək, temperatur 4-8 dərəcə aşağı enəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Bakıda I və II Şəhidlər Xiyabanında tanınmadan 13 nəfər dəfn edilib - SİYAHI
-
Rusiya Xarkova zərbələr endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Avtomobil bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
İşıqpuluna görə qardaşını öldürdü, bəraət aldı - TƏFƏRRÜAT
-
İtkin düşmüş 73 nəfərin şəxsiyyəti, basdırıldığı yerlər müəyyənləşdirilib - RƏSMİ
-
Məzuniyyətdə olan gömrük məmuru yanacaq kartından istifadə edib - MƏHKƏMƏ
-
Köhnə ehtiyat hissələri təzədən etibarlıdır? - VİDEO
-
Bakıda yeni salınacaq parkda narazılıq: “Dörd milyonluq obyektə 700 min verirlər”
-
Ermənistanla yeni sərhəd bu kəndin ortasından keçəcək - DETALLAR
-
Üstünə benzin tökülərək yandırılan qadın xəstəxanada ölüb - Tovuzda
-
Prezident Pakistanın MUSLİM İnstitutunun direktorunu qəbul etdi
TOP 10
ARXİV