|
Paşinyan yenə imtina etdi... - Bakı və İrəvan arasında sülh danışıqları dalana dirənib
“Ermənistan təhlükəli oyunlara qoşulub“ - Prezidentdən sərt xəbərdarlıq
Beynəlxalq Bankın 1,3 milyonluq tenderini olmayan şirkət necə udub? – Təfərrüat
Türkiyənin HERİKKS HHM sistemləri Azərbaycanda - Kəlbəcərdə quraşdırılıb
Hərbi güc təhlükəsizliyin əsas qarantıdır - Prezidentin mesajlarının pərdəarxası
Üçtərəfli Bəyannamənin ilk səkkiz bəndini kim pozub? - VİDEO
Şirkət rəhbəri 20 məmurla əlbir olub pulları mənimsədi - Korrupsiyaya bulaşmış rəsmilər kimlərdir? + ADLAR
Deputatın istirahət mərkəzi əl dəyişir... - Təhvil-təslim işlərinə hazırlıq gedir
Azərbaycan Ermənistanın silahlanmasına necə reaksiya verməlidir? - ARAŞDIRMA
Qlobal qarşıdurma kəskinləşir - Azərbaycan nə etməlidir?
ABŞ ordusunun əsgərləri Zəngəzura yerləşir - Nə baş verir? + VİDEO
Müdafiə Nazirliyi Ermənistana xəbərdarlıq etdi - “Bu, növbəti müharibəyə hazırlıqdır...“
Ankara uyğurlara diqqəti artırıb – Çin türk kəndlərinin adlarını dəyişdirir
“Üçüncü dünya müharibəsi riski artıb“ – “Qara dəniz üzərində ABŞ və Rusiya toqquşa bilər...”
İki Şeyxülislam bir fotoda – 45 il əvvəl çəkilmiş nadir şəkil
Tarix 29.05.24, 18:06 |
|
Azərbaycanın dini rəhbər statusunu daşımış Şeyxulislamlar hər biri yaşadığı dövrün bütün çətinliklərinə baxmayaraq, xalqın özünü tanıması və milli yaddaşının itməməsi üçün zəhmət sərf etmiş hörmətli şəxsiyyətlərdir.
Bu 200 ildə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinə 12 Şeyxülislam rəhbərlik edib. Onlardan 5-i SSRİ zamanında bu postu tutub.
Azpost.info “FOTOXRONİKA” layihəsində bu maraqlı fotonu təqdim edir.
Şəkildə Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinə 1978-80-ci illərdə rəhbərlik etmiş Şeyxülislam Mirqəzənfər İbrahimov və o vaxt onun müavini işləyən, Təzəpir məscinin axundu Allahşükür Paşazadə əks olunub.
Qafqaz müsəlmanlarının XI Şeyxülislamı olan Mirqəzənfər İbrahimov ali dini təhsil almayan yeganə şeyxülislamdır.
Şeyxülislam Mirqəzənfər İbrahimovun çox maraqlı həyat yolu olub.
Mirqəzənfər İbrahimov 1909-cu ildə anadan olub. Gəncliyində daha çox dünyəvi elmlərə meyli ilə seçilən M.İbrahimov gənc yaşlarında bir müddət daxili işlər orqanlarında çalışıb. Daha sonra dünyəvi işlərdən uzaqlaşaraq, dini həyat tərzini seçib. Səkkizinci Şeyxülislam Əliağa Süleymanzadənin qəbuluna gələn M.İbrahimov onun yoxlamasından və imtahanlarından uğurla çıxaraq, bir müddət Quba məscidində axundluq edib. Sonralar isə Gəncə məscidinə axund göndərilib.
Axund Mirqəzənfər İbrahimov daha sonra Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədr müavini vəzifəsində çalışıb. Şeyxülislam Əliağa Süleymanzadənin vəfatından sonra 1976-ci ildə Zaqafqaziya müsəlmanlarının 2 il sədri olmayıb.
Yalnız 2 ildən sonra -1978-ildə çağırılmış Zaqafqaziya müsəlmanlarının 7-ci qurultayında Göyçay məscidinin axundu olan Mirqəzənfər İbrahimov Zaqafqaziya Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin yeni sədri – Şeyxülislam seçilim, Allahşükür Paşazadə isə sədr müavini təyin edilib.
Mirqəzənfər İbrahimov marksizim-leninizm nəzəriyyəsinin İslamın mövqeyinə tamamilə uyğun gəldiyini iddia edir, SSRİ dövlətinin milli məsələ haqqında siyasətini İslam dininin “İslam təlimi qarşısında vahid olan beynəlxalq islamiyyət vardır, İslam bayrağı altında bütün millətlərin birliyi və qardaşlığı mövcuddur” prinsipi ilə eyniləşdirirdi.
Onun düşüncələrinə görə, yalnız İslam dini insanlar arasında milli mənsubiyyəti saxlamaqla milli firqələri inkar edir və bu xüsusda milli ədavətə son qoyur.
Şeyxülislam Axund Mirqəzənfər İbrahimov 1980-ci ildə vəfat edib və Bakı şəhərində dəfn edilib.
Həmin il Allahşükür Paşazadə Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsinin sədri seçilərək, Şeyxülislam rütbəsi alıb. 1980-ci ilə qədər qapalı və ictimai həyatdan uzaq olan Qafqaz Müsəlmanları Ruhani İdarəsi Allahşükür Paşazadənin şeyxülislam seçilməsi ilə özünün aktiv dövrünə qədəm qoyub.
1982-ci ildə aparılmış rəsmi qeydiyyata əsasən, ölkədə cəmi 123 molla olub. Onlardan yalnız 16 nəfərinin dini təhsili vari idi. 1985-ci ildə Azərbaycanda qeydiyyatdan keçmiş cəmi 18 məscid və 53 dini icma fəaliyyət göstərirdi. Buxaradakı “Mir Ərəb” mədrəsəsinin və Daşkənd İslam Universitetinin məzunları olan bu ruhanilərin hamısı Qafqaz Müsəlmanlar İdarəsində və Bakı şəhərinin məscidlərində işləyirdilər.
Allahşükür Paşazadə SSRİ zamanında Daşkənd İslam İnstitutunda ali təhsil almış azsaylı azərbaycanlı savadlı dindar kəsiminin ilk pionerlərindən olub. Ateist sovet rejimi üçün savadlı din xadimi arzuolunan sayılmırdı.
QMİ sədri həmçinin elmi dərəcəsi olan ilk Şeyxülislamdır.
Tarix elmləri doktoru Allahşükür Paşazadənin 1990-cı ildə yazdığı, elmi redaktoru akademik Ziya Bünyadovun olduğu “Qafqazda İslam” əsəri Azərbaycan elmi tarixində öz layiqli yerini tutur. Sanballı elmi fikirlərlə ehtiva olunmuş bu kitab şərqşünas – tarixçilərin, dinşünasların elmi mənbə kimi istinad etdikləri dəyərli əsərdir. Bu əsər onun elmi fəaliyyətinin əsasını təşkil edir. 1991-ci ildə nəşr olunmuş kitab fundamental nəşrlərdən sayılır. Burada elmi mübahisə mövqeyindən maraqlı nəzəri mülahizələr təqdim olunur.
Bu elmi araşdırmada islamın Qafqazda yayılma tarixi, onun bu arealda yaşayan xalqlara təsiri araşdırılıb.
Kitab həmin dövrə qədər Azərbaycanda islam və onun tarixinə dair sovet ideoloji platformasından kənar yazılan ilk araşdırmadır. Allahşükür Paşazadə 1991-ci ildə bu elmi əsərini Azərbaycanın görkəmli alimi, akademik Azad Mirzəcanzadənin rəhbərlik etdiyi Ali Attestasiya Komitəsində uğurla müdafiə edərək professor elmi dərəcini alıb.
Xalqın özünün yetişdirdiyi din xadimləri cəmiyyətdə birliyi təmin etməkdə xüsusi əhəmiyyət daşıyır. Özünün belə “sələfələr və xələfələr” zəncirinə malik olan Azərbaycan xalqının öz milli dini liderlərinə istinadı ölkəmiz üçün vacib məqamlardandır.
Xəbərin oxunma sayı : 1039
Maraqlı
Xəbərlər
-
Bu gün instaqramda önə çıxanlar - FOTOLAR
-
Prezidentlərə təqdim olunan yemək menyusu - FOTO
-
“ABŞ Zelenskinin “qələbə planını” uğursuz hesab etdi” – “The Economist”
-
Ərdoğan Kazana səfərini yarımçıq qoyub ölkəyə qayıdacaq - Ankaradakı terror aktına görə
-
Hansı özəl bağçalarda təhsil haqqının yarısının ödəniləcəyi məlum olub - SİYAHI
-
Pulu Elman Rüstəmov “yeyib”, vətəndaşın mülkü əlindən alınır - NONSENS MƏHKƏMƏ İŞİ
-
Dilbər Həsənəliyeva azadlığa çıxmaq istəyir - 333 min mənimsəmədə ittiham olunub
-
İlham Əliyev Kazanda rəsmi ziyafətdə iştirak etdi - FOTO
-
“BRICS sammitində iştirak Ermənistan üçün vacibdir“ - Paşinyan
-
“Türkiyədəki terror aktını pisləyir, hadisələri yaxından izləyirik“ - NATO Baş katibi
-
Prezident Si Cinpinlə ayaqüstü görüşüb - Fotolar
-
Həbsdəki keçmiş generalın pensiya davası - Mövlam Şixəliyev nə istəyir?
-
Putinlə Ərdoğan bir araya gəldi - Görüş 55 dəqiqə davam edib
-
“Dünya bu qurumda biabırçı korrupsiya əməllərini gördü” - Hikmət Hacıyev
-
İlham Əliyev Rəcəb Tayyib Ərdoğana başsağlığı verib - Terror aktı ilə bağlı
-
“East Broker“ şirkəti cərimələndi - Gömrük qaydalarını pozduğuna görə
-
“Xəzər TV”nin efirində qeyri-etik sözlər... - Kanala xəbərdarlıq edildi
-
Prezident Kazanda Milorad Dodiklə görüşdü - Fotolar
-
Ərdoğan Kazanda həmin terrordan danışdı - “4 şəhidimiz var”
-
Turistlər üçün dünyanın ən təhlükəsiz 15 ölkəsi - SİYAHI
-
İlham Əliyev Kazanda Laosun Prezidenti ilə görüşdü - FOTOLAR
-
Bu il üçün dünyanın ən böyük iqtisadiyyatları - SİYAHI
-
“Qərbin Kiyevə hərbçi göndərməsi nüvə dövlətlərinin toqquşmasına gətirib çıxaracaq“ - Zaxarova
-
İcra başçısının sabiq müavininə qarşı 51 min manatlıq iddia - Məhkəmə başlayıb
-
Azərbaycanda il ərzində uşaqlara ən çox qoyulan adlar - SİYAHI
-
Yağışın fəsadları ilə bağlı vəziyyət araşdırılır, yekun qərar qəbul ediləcək - Əli Əsədov
-
Beyləqanda genişmiqyaslı ağacəkmə aksiyası - FOTOLAR
-
Ankarada terror hücumu - 5 ölü, 22 yaralı
-
Hökumət rəsmiləri yağışın fəsadları ilə bağlı toplaşdı - FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Prezident Kazanda “Dostluq” ordeni ilə təltif edildi - FOTO
-
“Mənim gecə klublarında adamlarım yoxdur“ - Qurban Qurbanov
-
Sabiq icra başçısının oğlu 1 milyon manat vergini ödəməmək üçün ölkədən QAÇIB
-
Prezident Kazanda görüşlər keçirdi - FOTOLAR
-
Qazandıqları pulu ölkəyə qaytarmayan sahibkarlar həbs edildi - RƏSMİ
-
Hakiminin alim bacısı hakim qarşısında - Dələduzluqda ittiham olunur
-
Sığorta yığımlarının 70 faizi “Paşa Sığorta”nın payına düşüb - 9 ayda 710 milyon manat
-
Belarusda prezident seçkisi keçiriləcək – MSK seçki tarixini açıqladı
-
“Ağbənd-Salam Məlik istiqamətində dəmir yolu çəkiləcək“ - Rövşən Rüstəmov
-
“Holcim Azərbaycan“a protokol yazıldı - Ölkədən pul çıxarılıb
-
Sahibkar xanım Kamran Əliyevdən kömək istəyir - Dələduzluq hadisəsinin istintaqı yubadılır
-
Daxili İşlər Nazirliyi “ASAN xidmət” mərkəzlərində işləmək üçün kadr axtarır - Şərtlər elan olundu
-
“Tezliklə daha təkmil “Bakıkart“ proqramı istifadəyə veriləcək“ - Nazir müavini
-
Şərqi Anadolu bölgəsi: mədəniyyət və turizm cənnəti
-
BRICS ölkələri tərəfdaş dövlətin meyarları barədə razılığa gəliblər - 13 dövlətin siyahısı razılaşdırılıb
-
“Ermənistan Ukraynadakı müharibə hesabına qazanc əldə edir“ - “Euronews“
-
Prezident Kazanda Rüstəm Minnixanovla görüşdü - FOTOLAR
-
Öcalan azadlığa çıxa bilər? - Baxçalı gündəm yaratdı
-
“İsrailin İrana cavab zərbəsi gərginliyə səbəb olmamalıdır“ - Blinken
-
Bakıda 371 min manatlıq fırıldaq - Şirkət rəhbərinə cinayət işi açıldı
-
Prezident Kazana rəsmi səfərə getdi - “BRICS+” formatında iştirak edəcək
-
Sabiq vəzifəli şəxslərin bəzilərinin müsadirə edilmiş əmlaklarının yarısı geri qaytarıldı - MƏHKƏMƏ
-
MSK yenidən formalaşacaq - Məzahir Pənahov postunda qalır
-
BRİCS toplantısı ərəfəsində vacib razılaşma - Nəhənglər arasında toqquşma riski azaldı
-
Gəncənin və digər iki rayonun prokuroru dəyişdi - FOTOLAR
-
“Hitler kimi generallara ehtiyacım var” - Tramp
-
Ali Məhkəmənin yeni Plenum qərarı vətəndaşlar üçün niyə əhəmiyyətlidir? - ŞƏRH
-
“İşə qəbulun 63 faizi bu yolla aparılır...“ - Əmək bazarı ilə bağlı şok araşdırma
-
Dönər yalnız bu ətdən hazırlana bilər - Yeni qayda
-
Bakıda aktyor və xanımı qətlə yetirildi - FOTO
-
“Azeri Light” bahalaşdı - 2 dolardan çox
-
Universitetlər distant təhsilə hazırdır? - Açıqlama
-
Dünya üçün “X günü” - sosial şəbəkənin sonu?
-
“Premium Bank” kiçilib, depozit portfeli 54 mln. manata yaxın azalıb - Hesabat
-
Xəstəxanalarda uzun növbələr yarandı: Vətəndaşlar şikayətçidirlər
-
Modi ilə görüşdə tərcüməçini yadından çıxaran Putin vəziyyətdən zarafatla çıxdı - VİDEO
-
Ərdoğan Fətullah Gülənin ölümündən danışdı - Video
-
Paytaxtın bu yollarında tıxac var - Siyahı
-
“Trampı həbs etməliyik” - Bayden
-
“Real”dan möhtəşəm geridönüş - ÇL-də gecənin nəticələri
-
Tünzalə Ağayeva qəzətdən plaş geyindi - VİDEO
-
Ulduzların başı dərddə - Vinisius, Fiqu, Ronaldinyo və digərlərini həbs gözləyir
-
Sabah Bakının bəzi ərazilərində qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Göyçayda 39 yaşlı kişi qətlə yetirildi - Saxlanılan var
-
Azərbaycan XİN fransız nazirin yalanlarına cavab verdi - FOTO
-
2 nəfərin boğularaq öldüyü tunel: onu kim tikib?
-
“Türkiyənin BRICS ölkələri ilə əməkdaşlığı ölkənin NATO-ya üzvlüyünə zidd deyil“ - Mark Rütte
-
Bəzi ərazilərə leysan xarakterli yağış, dağlıq ərazilərdə isə qar yağır - FAKTİKİ HAVA
-
Tramp iki ayda ilk dəfə Harrisi qabaqlayır - ABŞ mediası yazır
-
Deputat seçilən xanımın yerinə təyinat oldu - Direktor vəzifəsinə Ənsari gətirilib
-
Bakıda bağçada uşaqlar dərmanla yatızdırılır? - İDDİA
-
İstilik mövsümü vaxtından əvvəl BAŞLAYACAQ?
-
Alimlərdən sensasion kəşf: Yumurta qabığı olmadan cücə yetişdirdilər
-
Bayramov və Hacıyev müsəlman ölkələrinin səfirləri ilə görüşdü - Nə müzakirə olunub? +FOTOLAR
-
Dünya liderləri Kazanda - BRICS sammiti başladı
-
Gecə onlarla nömrə itib, sürücülər nə etsin? - Rəsmi cavab
-
“EuroHome“ MMC sahibi məhkəmədən qalib çıxdı - 1.5 milyon zərərə düşən 10 sahibkar narazıdır
-
“Türkiyə Azərbaycanın haqlı mübarizəsini dəstəkləyir“ - Hulusi Akar
-
Cənub rayonlarında yağış, qar yağacaq, çaylardan sel keçəcək – Xəbərdarlıq
-
Ukrayna əhalisi 10 milyon azalıb - Doğuş nisbəti kəskin şəkildə aşağı düşüb
-
ABŞ-ın Nyu-Meksiko ştatında daşqınlar - Ölən və xəsarət alanlar var
-
Sabah rayonlarda 10 mindən çox abonentin qazı olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Azərikart“ın bu xidmətlərində müvəqqəti fasilə yaranacaq – Xəbərdarlıq
-
Prezident Milli Qvardiyanın Döyüş Bayrağının yeni təsvirini təsdiq etdi - FOTO
-
“MORNİG STAR” MMC işçiləri müqaviləsiz işlətdi - 24 min 500 manat cərimələndi
-
Su basmış tuneldən ikinci şəxsin meyiti çıxarıldı - FHN
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
“FETÖ-yə qarşı mübarizə sona qədər davam etdiriləcək“ - Türkiyə Prezidenti
-
Tuneldə 2 nəfərin ölməsi ilə bağlı araşdırma başladı - Baş Prokurorluq və FHN məlumat yaydı
-
Milli Məclis 21 min manatlıq kağız paket alır - Bir ədədi 9 manat 50 qəpik
-
Yağış yağacaq, leysan olacaq - Sabahın havası
-
Tuneldə boğularaq ölən şəxslərdən birinin meyiti sudan çıxarılıb - Video
-
Kəmaləddin Heydərov su basmış ərazilərə gəldi - FOTO
-
Milli Məclisdə yeni işçi qrup yaradılıb - Bu deputatlara yeni vəzifə verildi
-
“Bu gün axşam oturub götür-qoy etməliyik” - Bakı meriVİDEO
-
“Sabunçu keçidi”ndə 2 nəfər boğularaq ölüb - VİDEO
-
Avtobusların hərəkət istiqaməti dəyişdirildi - Səbəb tunellərə suyun dolmasıdır
-
Neft Emalı Zavodundakı yanğın söndürüldü - VİDEO
-
Yağışın fəsadlarının aradan qaldırılması istiqamətində operativ tədbirlər həyata keçirilir - BİRGƏ MƏLUMAT
-
KOBİA-nın saytına 704 min manatlıq texniki dəstək göstərəcək şirkətin özünün saytı yoxdur
-
Azərbaycanda bunu edən şəxslər 15 il müddətində həbs oluna bilərlər - QƏRAR
-
“Bəzi nöqsanlara yol verilib“ - Eldar Əzizov (VİDEO)
-
“MTN işi” üzrə zərərçəkən Nərimanov İcra Şöbəsini məhkəməyə verdi – yarım milyon manat kimin cibindədir?
-
Gələn il universitetlərə qəbul planı artırılacaq? - RƏSMİ
-
“İsrailin istənilən hücumuna dərhal cavab verəcəyik“ - İran Prezidenti
-
Bu cərimənin məbləği - 200-dən 4000-ə qədər oldu
-
Tikinti materialları bahalaşdı - VİDEO
-
“Rusiya ilə ABŞ arasında birbaşa toqquşma riski var“ - Rəsmi Moskva
-
Yasamalda yaşayış evində uçqun olub - Bir nəfər dağıntı altından çıxarılıb (VİDEO)
-
Bakıda bəzi yollara məhdudiyyət tətbiq edilib - SİYAHI
TOP 10
ARXİV