![]() |
|














Hicab üsyanının ili: İran hara gedir?
Tarix 18.09.23, 14:19 |
|

İranda gənc kürd qadın Məhsa Əmininin ölümü ilə başlanıb bir neçə ay davam etmiş etiraz hərəkatının ilidir. Bu bir ildə ölkədə nələr dəyişib?
ABŞ-ın “Reuters” agentliyinin şərhi bu sualı əhatə edir.
Novator.az-ın məlumatına görə, agentlik hadisələrin xronologiyasına nəzər salaraq xatırladır ki, 22 yaşlı Məhsa Əmini 2022-ci il sentyabrın 13-ü paytaxt Tehranda tutulub. Əxlaq polisinin hicab qaydalarını pozmaqda ittiham etdiyi qadın üç gün sonra xəstəxanada dünyasını dəyişib. Sentyabrın 18-dən Məhsa Əmininin ölümünə etiraz olaraq kütləvi aksiyalar start götürüb: “Aksiyaların aparıcı qüvvəsi qadınlar və gənclər olub. Onlar islam respublikasının simvollarına hücum çəkiblər, ali dini lider Əli Xamneyinin şəkillərini yandırıb, “Diktatora ölüm!” şüarı səsləndiriblər”. Qadınlar, hətta məktəbli qızlar nümayişkaranə surətdə baş örtüyünü çıxarmaqla, yerə atıb yandırmaqla hicab məcburiyyəti qanunundan narazılıq ifadə edib, sərbəst geyim hüququ istəyiblər.
İran İnqilab Keşikçiləri Korpusunun nəzdində fəaliyyət göstərən “Bəsic” könüllülər dəstəsi aksiyaçılara qarşı repressiyaların həyata keçirilməsində mühüm rol oynayıb. Hüquq müdafiəçilərinin məlumatına görə, aksiyalar yatırılarkən 500-dən çox adam ölüb. Onların 71 nəfəri azyaşlıdır. Yüzlərlə adam yaralanıb, minlərlə etirazçı həbsə atılıb. Birbaşa iğtişaşlarla əlaqədar yeddi nəfər edam edilib. Hakimiyyət aksiyalarda həlak olanların sayı barədə rəsmi açıqlama yaymayıb, iğtişaşlar zamanı onlarca təhlükəsizlik əməkdaşının öldürüldüyünü bəyan edib”.
Daha sonra “Reuters” yazır: “İnqilab Keşikçiləri Korpusunun dəstəklədiyi hakim elita etirazların siftəsində çətinliklərlə üzləşsə də, hakimiyyətdən vaz keçmiş kimi görünmür. Məhsa Əmininin ölümündən sonra əxlaq polisi faktiki olaraq küçələrdən yoxa çıxmışdı. Lakin etirazlar səngidikdən sonra onlar yenidən küçələrə qayıtdılar. Hicab geyinməyən qadınları aşkarlayıb cəzalandırmaq üçün küçələrdə müşahidə kameraları quraşdırıldı.
Hicabı “İslam respublikasının prinsiplərindən biri” adlandıran İran hakimiyyəti həm özəl, həm də dövlət sektoruna baş örtüyü qaydalarına əməl etməyən qadınlara xidmət göstərməkdən imtina əmri verdi. Hakimiyyətin tapşırığına əməl etməyən minlərlə müəssisə müəyyən müddətə qapadıldı.
Lakin bir çox iranlı sinəsini-başını açıq qoyan qadınların sayının artdığını iddia etdiyinə görə, parlament geyim qaydalarına əməl etməyənlər üçün daha uzun həbs cəzası, habelə qadağaları pozan məşhurlar və şirkətlər üçün isə daha sərt cəzaları nəzərdə tutan qanunları gözdən keçirməyə başladı.
Qərb ölkələri etirazlara görə təhlükəsizlik qüvvələrinə və onlarca İran rəsmisinə qarşı yeni sanksiyalar tətbiq etdiyinə görə Tehranla onsuz da kəskin olan münasibətlər daha da gərginləşdi.
Bəs İran liderləri öz mövqelərini necə möhkəmləndirəcək?
Son təhlükəsizlik tədbirləri göstərir ki, İran hökmdarları müxalif fikirlilərin fəallaşmasına yol vermək niyyətində deyillər. Fəallar hakimiyyəti insanlara hədə-qorxu gəlməkdə, onları təhdid, həbs, sorğu-sual etməkdə, habelə etirazlarla bağlı işdən çıxarmaqda ittiham edirlər.
İranda son həftələrdə jurnalistlər, hüquqşünaslar, fəallar, tələbələr, akademiklər, sənətçilər, ictimai xadimlər, habelə öldürülən etirazçıların ailə üzvləri, xüsusən də etnik azlıqların nümayəndələri hücumlara məruz qalırlar.
Rəsmilər ölkədəki toqquşmalara görə məsuliyyəti “xarici düşmənlərin”, xüsusən də ABŞ və İsrailin üzərinə qoyurlar. Hakimiyyət cəza dərəcəsini artırmaqla ölkədə həbs olunmaq təhlükəsi ilə üz-üzə qalan insanları böyük riskə məruz qoyub.
Lakin İran hakimiyyəti xalqa təzyiq göstərməklə, dini rəhbərliklə sanksiyalar və yanlış idarəçilik səbəbindən iqtisadi baxımdan əziyyət çəkən sadə iranlılar arasında uçurumun dərinləşməsinə yol açmış olur. Bu isə gələcək iğtişaşların potensial mənbəyi ola bilər”.
Xəbərin oxunma sayı : 607
loading...
Analiz
Xəbərlər
-
Oktyabrda hava necə olacaq? – Proqnoz açıqlandı
-
Azərbaycan PA-nın Qarabağın erməni sakinlərinə erməni dilində MÜRACİƏTİ - VİDEO
-
Bakıda bu poliklinikada rentgen-müayinə fəaliyyəti dayandırıldı - RƏSMİ
-
Prezident xəbərdarlıq etdi - “Bizim səbrimizlə oynamasınlar!...“
-
“Azərbaycanlılar 30 ildən sonra Qarabağa, öz torpaqlarına qayıtdılar” - Ərdoğan
-
“Biz Qarabağın erməni əhalisinin hüquqlarını təmin edəcəyik“ - Azərbaycan Prezidenti
-
Sərsəng su anbarı Azərbaycanın nəzarətinə keçdi - Rəsmi açıqlama
-
Yevlaxda Qarabağın erməni sakinlərinin nümayəndələri ilə növbəti görüş keçirilir - FOTOLAR
-
“Ermənistan danışıqları vaxt uzatmaq üçün aparırdı“ - Hakan Fidan
-
Rusiya “Taliban“ın tanınması şərtini açıqlayır -inklüziv hökumət qurulmalıdır
-
Pomidorun qiyməti niyə bahalaşır? - FOTO
-
Ermənilər memorial kompleksi silah anbarı kimi istifadə ediblər – VİDEO
-
Yağış, duman, külək – Sabahın havası
-
Zəngilan şəhərinə qayıdışın tarixi açıqlandı
-
Xocalıya qayıdış üçün hazırlıq işlərinə başlanılıb - FOTO
-
“Bu gün Şərqi Zəngəzur sıfırdan yenidən inşa edilir“ - İlham Əliyev
-
Təcili və Təxirəsalınmaz Tibbi Yardım Mərkəzi yaradılır - DETALLAR
-
“Nar” “Sənə ən yaxın” konsepsiyasını təqdim edir
-
“Vaqner” xüsusi hərbi təşkilatının üzvləri yenidən Ukraynaya qayıdıb“ - Britaniya MN
-
Qarabağ bölgəsində külli miqdarda silah-sursat aşkar edilib - VİDEO
-
“Evimiz İpoteka” MMC vətəndaşlara kələk gəlir? - ŞİKAYƏT
-
Prezident Zəngilanda keçirilən Forumda iştirak edir - FOTO
-
Qənirə Paşayeva dəfn edildi - FOTOLAR + VİDEO
-
Azərbaycan polisi Xankəndidə - VİDEO
-
“Hərbi xidmət əleyhinə olan cinayətlər 31,9 % azalıb“ - Xanlar Vəliyev
-
“Azərbaycan yaxın günlərdə BMT missiyasını Qarabağa buraxmaq niyyətindədir“ - Hikmət Hacıyev
-
Ermənilərin daha bir “qələbə” simvolu Qənimətlər Parkına aparıldı - VİDEO
-
Neftimiz ucuzlaşdı – 101 dollar oldu
-
Xocavənd şəhərindən ilk görüntülər - VİDEO
-
Kimlər quru yollarından istifadə edə bilər? - RƏSMİ
-
Blinken Bayden və Putin görüşü barədə: “Heç vaxt “heç vaxt” demə!”
-
Səudiyyə Ərəbistanından daha bir gözlənilməz gediş - Futbolçulardan sonra bu dəfə hakimlər hədəfdə
-
Dələduzluq edən keçmiş prokuror - “Mərc oyunlarına meyilli idim”
-
Rusiyada insan haqqı: yeni hesabat yayılıb
-
Antiterror tədbirlərində şəhid olan 6 hərbçinin kimliyi müəyyənləşib - ADLAR
-
Nazirliyin 2.5 milyonluq tenderdə qalib elan etdiyi 72 yaşlı Xanım nənə kimdir? - ŞOK TƏFƏRRÜAT
-
Mehriban Əliyeva Qənirə Paşayevanın dəfni ilə bağlı məsələləri nəzarətə götürdü
-
İlham Əliyev Zəngilan şəhər məscidində görülən işlərlə tanış olub - FOTOLAR
-
Qənirə Paşayeva vəfat etdi - Dəfn yeri açıqlanıb
-
“Ən mənfi nəticələrə gətirib çıxaracaq” – Rusiya Ermənistanı hədələdi
-
ATU-nun 2 milyonluq yataqxana təmiri - Qalib 6 manatlıq şirkətdir
-
“Cahangirbəyli” SES-in açılışı oldu – Fotolar
-
Mütəxəssisdən xəbərdarlıq: “Koronavirusun yeni variantına vaksin kömək etməyə bilər”
-
Zəngilan Konqres Mərkəzi Kompleksinin açılışı olub - FOTOLAR
-
Kadırovun oğlu “Quran”ı yandırdığı üçün döydüyü aktivistlə bağlı ilk paylaşım etdi: “Məni görəndə...” - FOTO
-
Sosial şəbəkələrdə vətəndaşları ucuz mobil telefon adı altında talayan şəxs saxlanılıb - VİDEO
-
Alıbəyli kəndinin təməli qoyuldu – Fotolar
-
Xankəndi sakini illər sonra öz torpağında yanğını söndürdü - FOTO
-
“Gərək Söyüdlü sakinlərini öncədən məlumatlandıraydıq” – Şirkət rəhbəri
-
“Uşaq olarkən Qarabağın işğalı ilə bağlı bir şey edə bilməmək içimizdəki yara idi” - Selçuq Bayraktar
-
PA Qarabağda yaşayan ermənilərə müraciət etdi - Qeydiyyata alınacaqlar
-
“Ölkə prezidenti ilə aramızdakı minimal inam da itib“ - Baş nazir
-
Ermənilər istədi, Xankəndiyə 30 avtobus göndərildi – Rəsmi
-
Ukraynaya silah verilməsində fikir ayrılığı - “Pentaqonla Dövlət Departamentin mövqeyi fərqlidir”
-
Antiterror əməliyyatları zamanı şəhid olanların kredit borcu SİLİNDİ
-
“Ermənistanın bu addımı Rusiyaya qarşı düşmənçilikdir” – Kreml
-
Zidan Bekhemlə görüşdü: Messini çalışdıracaq?
-
“Rəqabət Məcəlləsinin təkmilləşdirilməsində çox dərinə getmək lazım deyil” - Əli Məsimli
-
“Erməniləri yaşayış yerlərini tərk etməməyə çağırırıq” – Azərbaycan XİN
-
İlham Əliyev Zəngilan kəndinin təməlini qoyub - FOTO
-
“Xidmətlər Zərfində yer alan tibbi xidmətlərin sayı 3 315-ə çatıb“ - Agentlik sədri
-
“Ermənilərin Qarabağdan köçməsi ilə Azərbaycanın heç bir əlaqəsi yoxdur” – XİN
-
Dövlətə xəyanətdə təqsirləndirilən sayt rəhbərinə cəza verildi - 17 il
-
Prezident Zəngilan rayonunun Alıbəyli kəndinin təməlini qoyub - FOTO
-
Burkina-Fasoda dövlət çevrilişinə cəhd: Hərbçilər həbs edildilər
-
İlham Əliyev “Azərişıq” ASC-nin Cəbrayıl Rəqəmsal İdarəetmə Mərkəzinin açılışını edib - FOTO
-
General-mayorun birinci müavini işdən çıxarıldı - Nazirin qohumudur
-
Vitali Balasanyan yaşadığı yeri açıqladı: “Əsgərandayam”
-
Prezident Cəbrayıl rayonuna səfər edib - FOTO
-
Xocalıda müsadirə edilən silah və sursat – VİDEO
-
Azərbaycan polisi Xankəndidə - VİDEO
-
Kənd Təsərrüfatı Nazirliyinin “çevik” Aparat rəhbəri: Azad Cəfərli bu posta hansı “xidmət”lərinə görə gətirilib?
-
Vardanyana üç maddə ilə ittiham irəli sürüldü - DTX məlumat yaydı + VİDEO
-
Polis əməliyyat keçirdi - Saxlanılanlar var
-
Qarabağda seperatçı qurum özünü buraxdı - Şahramanyan elan etdi
-
David Babayan könüllü olaraq Azərbaycana təslim oldu - Şuşaya gəlib + FOTO
-
Nikahdankənar doğulan uşaqların sayı artır - səbəb...
-
23 saat 43 dəqiqəyə 192 can - VİDEO
-
Komaya düşən Qənirə Paşayeva necədir? - Yeni açıqlama
-
Azərbaycan dilini ana dili kimi bilən Qarabağ erməniləri - VİDEO
-
Səyahət üçün dünyanın ən yaxşı şəhərləri – SİYAHI
-
Paytaxt sakinlərinə sudan istifadə etmədikləri halda cərimə yazılıb? - İDDİA + VİDEO
-
Türkiyə-Azərbaycan əlaqələri dünyada tayı-bərabəri olmayan müstəsna səviyyədədir
-
Şakira ilə bağlı araşdırma aparılacaq - Dələduzluqda ittiham olunur
-
“Vəzifəmizi yerinə yetirməyə çalışacağıq” - De Byazi
-
Lavrovdan Paşinyana hədə dolu tövsiyə... - “Həmin şəxslərin taleyi heç də yaxşı olmadı“
-
Kennedi ABŞ-də 11 sentyabr aktının terror olduğundan şübhələndi: “Orada kəşfiyyat ofisləri var idi”
-
Azərbaycanın məşhur şirkətinin vergi borcu 14 milyona çatdı - Böhranın səbəbi nədir?
-
Ceyhun Bayramovla Lavrov danışdı - Qarabağdakı vəziyyəti müzakirə ediblər
-
İlhamla Fərizənin sevgi dastanı təkrarlandı - VİDEO
-
Bu şirkət 33,7 milyonluq tenderin qalibi oldu – Ağdamın kəndində ev tikəcək
-
“Əməliyyat ildırım sürəti ilə həyata keçirilib“ - Elçin Əmirbəyov
-
Azərbaycan Zəngəzur dəhlizinin sülh yolu ilə açılmasına nail olmağa çalışır – Hikmət Hacıyev
-
Göygöldə 829 minlik yol təmiri - Qalib şirkət kimindir?
-
“Buna görə Ermənistan dini lideri ilə görüşümüz hələlik mümkün deyil” - Allahşükür Paşazadə
-
Azərbaycanın Qarabağ bölgəsində mina-tələlər zərərsizləşdirilib - FOTO/VİDEO
-
“TikTok”da bir-birilərini söydülər, Bakıdan Şəmkirə “söhbət”ə getdi, əlini bıçağa atdı
-
Bakıda məşhur şirkətin sahibinə hökm oxundu: 14 mərtəbəli bina necə 17 mərtəbə olub?
-
Prezident İlham Əliyev ABŞ-nin rəsmi nümayəndələrini qəbul edib - VİDEO
-
İnflyasiya ilə bağlı proqnoz: Qiymətlər necə olacaq?
-
Qarabağ bölgəsində müsadirə edilmiş döyüş texnikası, silah və sursat - SİYAHI
-
Ərdoğan sabah Təhlükəsizlik Şurasını toplayır - Azərbaycanın antiterror tədbirləri müzakirə olunacaq
-
Sahibkarlıq fəaliyyəti ilə məşğul olan deputat… - Hüquqi analiz
-
“Karabakh Telecom”un fəaliyyəti dayandırıldı - “Ümid edirəm serverlərini Ermənistana daşımağa imkan tapmayıblar”
-
Azərbaycan sərhədçiləri Qarabağın erməniəsilli sakinlərinə su və şirniyyat paylayıblar - FOTO
-
Zəfər parkı belə olacaq - Detallar açıqlandı
-
Ərdoğandan Anım Günü ilə bağlı paylaşım – FOTO
-
Koronavirusdan daha təhlükəli pandemiyanın ilk işartısı: Vyetnamda insandan insana keçdi
-
Xocalı yaxınlığında səhra hospitalı qurulacaq – FHN
-
Türkiyə XİN Xankəndidəki partlayışla bağlı bəyanat YAYDI
-
İki dost, qardaş və müttəfiq ölkə əlaqələrinin möhkəmlənməsinə xidmət edəcək görüş
-
Ruben Vardanyan belə saxlanıldı - VİDEO
-
Ermənilərin Qarabağdakı daha bir “abidəsi” sökülür - VİDEO
-
Daha bir konqresmen haqda qalmaqallı məlumatlar yayıldı - Milyonlarla dolları kommersiya şirkətlərinə yönəldib
-
Vardanyan Laçın postunda saxlanıldı - Bakıya gətirildi (RƏSMİ)
-
“3 il ərzində Ermənistan Azərbaycanın uzatdığı əli geri itələdi“ - Ceyhun Bayramov
-
Prezident BMT rəsmisini qəbul etdi - FOTO
-
İraqda 100-dən çox insanın həlak olduğu toydakı faciəyə görə matəm elan edildi - FOTO/VİDEO
-
Yağış yağacaq, külək əsəcək - Sabahın havası
-
“Moskva ilə İrəvan arasında razılaşmaların həyata keçiriləcəyinə ümid edirik” - Rusiya XİN
TOP 10
ARXİV