![]() |
|














Azərbaycan kimi seçir: Türkiyə, yoxsa İsrail?
Tarix 11.03.25, 21:24 |
|

Azərbaycan həm Türkiyə, həm də İsrail ilə son dərəcə yaxındır. Bu yaxınlığın verdiyi üstünlük II Qarabağ Müharibəsi zamanı özünü parlaq şəkildə nümayiş etdirdi.
Ancaq Türkiyə ilə İsrail arasında ciddi ziddiyyət var. Bu, Azərbaycan olaraq bizi narahat edir. Misal üçün, İranla İsrail arasındakı münasibətlər Türkiyə İsrail münasibətlərindən qat-qat pisdir. Bu da Azərbaycanda müəyyən narahatlıq yaradır. Ancaq bu narahatlığın ciddilik əmsalı kəskin şəkildə aşağıdır. Niyə? Çünki İran həmişə Ermənistanın yanında olub. Görünən və görünməyən vasitələrlə Azərbaycanı dövlət kimi məhv etməyə çalışıb. İran Azərbaycan İsrail ilə dost olmamışdan Ermənistanın yanında yer alıb. İndi bəziləri ortaya belə bir arqument atıb ki, Azərbaycan İsrail ilə sıx münasibətdə olduğuna görə İran Ermənistana dəstək verir. Guya İsrail olmasaydı İran Azərbaycanın yanında olacaqdı. Əlbəttə, bu, uydurma söhbətdir.
Azərbaycan Türkiyə ilə İsrail arasındakı ziddiyyətlərdəki iti bucaqları hamarlamağa, ən azı ortadakı gərginliyi yumşaltmağa çalışan vasitəçi rolunda böyük işlər görür. Zatən bunu Türkiyə də, İsrail də etiraf edir. Eyni zamanda Azərbaycanın İsrail ilə son dərəcə yaxın olması Türkiyədə bəlli çevrələr tərəfindən o qədər də xoş qarşılanmır. Türkiyədəki bəzi etnik və dini qruplaşmalar Türkiyə-Azərbaycan ittifaqından o qədər də məmnun deyil. Elə Azərbaycanda da Türkiyəyə xor baxan oxşar qruplar var. Ancaq o da faktdır ki, Türkiyədə də, Azərbaycanda da böyük əksəriyyət istər dövlət, istərsə də xalq səviyyəsində “iki dövlət, bir millət” düşüncəsinə söykənir. Və bu bağlılıq min illərin qan yaddaşından gəlir. Aydındır ki, bu iki dövlətin bir çox məsələdə vahid dövlət kimi çıxış etməsi, bu dövlətlər arasındakı təbii vəhdətin təzahürüdür.
Sirr deyil ki, bəzi məsələlərdə Azərbaycanla Türkiyə arasında fikir ayrılığı da var. Məsələn, İranın parçalanması Azərbaycanın bütövləşməsi üçün son dərəcə önəmlidir. Ancaq Türkiyə İrandan ayrıla biləcək kürd nüfuzuna görə İranın parçalanmasına qarşı çıxır. Türkiyə Kosova və yavru vətən Kıprısı müstəqil dövlət kimi tanıyır. Ancaq başı separatizmdən bəlalar çəkmiş Azərbaycan bunu etməkdən çəkinir.
Osmanlı keçmişi olan Türkiyənin Ərəb Dünyası ilə sıx münasibəti var. Azərbaycanın isə Ərəb ölkələri ilə münasibləri yeni formalaşır. Məsələn, 2021-ci ildə Azərbaycan ilə 22 ərəb ölkəsi arasında ticarətin həcmi 801.5 milyon dollar olub. Eyni ildə Azərbaycan İsrailə 898 milyon dollarlıq mal ixrac edib. Hal-hazırda da bu tendensiya müşahidə olunur...
Onu da deyim ki, Azərbaycan İsrail ilə sıx münasibətdə olan yeganə türk dövləti deyil. Məsələn, İsrail çalışır ki, ABŞ Azərbaycanla yanaşı Qazaxıstan və Özbəkistanı da Avraam razılaşmasına daxil etsin.
Türkiyə ilə İsrailin arasındakı münasibətlər niyə gərgindir? Səbəb çoxdur. Əsas məsələ isə Fələstinlə bağlıdır. Qeyd edim ki, Türkiyə Fələstinlə yanaşı İsraili də müstəqil dövlət kimi tanıyır. Azərbaycan da bu mövqedədir.
Düzdür, son vaxtlarda İsrail ilə Türkiyənin maraqları Suriyada da kəsişir. Bu da mövcud gərginliyi bir az da artırır. Ancaq o da bəllidir ki, Türkiyə nə Fələstinə, nə də Suriyaya görə Azərbaycana və ya Qazaxıstan və Özbəkistana qarşı çıxan deyil. Məsələn, Ankara yaxşı bilir ki, İsrailin neftə olan tələbatının ən azı 40 faizi Türkiyə üzərindən Azərbaycandan gəlir. Ancaq Türkiyə bunun qarşısını kəsmir.
1992-ci ildə ABŞ Konqresi tərəfindən Azadlığa dəstək haqqında akta əlavə edilən və Azərbaycana ABŞ-ın birbaşa dövlət yardımını qadağan edən 907-ci düzəliş qəbul olunub. Özü də erməni lobbisinin təşəbbüsü ilə. Təsəvvür edirsizmi, ermənilər Azərbaycan torpaqların işğal edirdi, ABŞ isə işğalçıya dəstək vermək üçün belə bir şərəfsiz addım atdı.
Bəllidir ki, total terror hücumuna məruz qalan ABŞ 2001-ci ildə bu düzəlişi döndurdu. Azərbaycan Əfqanıstanda Talıbına qarşı döyüşən ABŞ-a dəstək verdi. Amerika Əfqanıstandan çıxan kimi yenə ermənilər fəallaşdı və 2023-cü ildə 907-ci düzəliş yenidən qüvvəyə mindi.
İndi İsrail dövlət səviyyəsində 907-ci düzəlişin aradan qaldırılmasına çalışır. İsrail, Azərbaycan və ABŞ arasında üçtərəfli əməkdaşlıq üçün güclü zəmin yaratmaq məqsədi ilə İsrail ABŞ ilə davamlı müzakirələr aparır. Bu məlumatı İsrail Baş nazirinin ofisi yayıb.
İsrail parlamentində çıxış edən Simon Moşiaşvili bu məsələni müzakirəyə çıxarıb. Bu xəbər İranda həyəcan təbli çalınmasına gətirib çıxardı. Məsələn, İran prezident administrasiyasının orqanı olan “Iran Daily” "Israel’s Growing Footprint in Azerbaijan Raises Red Alert" (İsrailin Azərbaycanda böyüyən ayaq izi (qırmızı həyəcan siqnalı) narahatlıq doğurur) adlı məqalə təqdim edir. Nə yazırlar? İsrail, ABŞ və Azərbaycan arasında dərinləşən strateji əlaqələr, İsrailin Qafqazda mövcudluğunu genişləndirə və İranın regional təsirini zəiflədə bilər. Qəzet Tramp administrasiyasına təqdim edildiyi bildirilən Begin-Sadat Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (BESA) hesabatlarına istinad edir. Bu hesabatda Azərbaycan Təl-Əviv üçün açar ölkə adlandırılır və "İsrailin regional təhlükəsizliyinin sütunu" kimi təqdim olunur, bu ölkələr arasında kəşfiyyat və enerji sahəsində otuz illik əməkdaşlığa diqqət çəkilir.
BESA-nın hesabatında o da göstərilir ki, ABŞ Qəzzanın yenidən qurulmasında iştirak etmək təklifi ilə, xüsusən də enerji resursları ilə təmin olunmaqla bağlı Azərbaycana yaxınlaşa bilər. Qəzet bu təklifi Avraam razılaşmasını (İbrahim) genişləndirmək və İranın Ərəb Dünyasındakı təsirini sarsıtmaq cəhdi kimi qiymətləndirir.
Məqalədə deyilir ki, rəsmi Tehran bu təkliflərin reallaşmasının ABŞ-ın Bakıya hərbi yardımın genişləndirməsinə səbəb olacağından qorxur. Bunun Azərbaycanın İsrail və ABŞ ilə daha sıx təhlükəsizlik əlaqələrinə yol açacağından da İran ehtiyat edir.
Diqqət edin: İsrail 907-ci düzəlişin aradan qaldırlmasına, Azərbaycanla ABŞ arasında münasibətlərin istiləşməsinə çalışır. Özü də həm hökumət, həm də parlament səviyyəsində. İran isə buna qarşı çıxır. Təbii ki, İsrailin bu addımları Ermənistanın da ürəyincə deyil.
Bəs, ən kritik anda Azərbaycan kimi seçəcək: Türkiyə, yoxsa İsraili?
Görünən odur ki, Türkiyə Azərbaycanı belə bir seçim qarşısında qoymaq fikrində deyil. Elə İsrail də Azərbaycanın Türkiyəyə son dərəcə yaxın olmasının fərqindədir. Ona görə də nə Türkiyə, nə də İsrail Azərbaycanı seçim etməyə təhrik etməyəcək. Bunu əminliklə demək olar. Azərbaycan isə bütün imkanlarını səfərbər edərək Türkiyə ilə İsraili arasında mövcud olan gərginliyi müəyyən çərçivədən kənara çıxmağa qoymayacaq.
Elbəyi Həsənli. Sürix
Xəbərin oxunma sayı : 916
Analiz
Xəbərlər
-
ABŞ ilə danışıqlar BMT və beynəlxalq ictimaiyyətin iştirakı ilə davam etdiriləcək - Karasin
-
Bəzi ərazilərə qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Nizami rayonunda zəbt olunan məktəb ərazisində tikinti davam etdirilir - VİDEO
-
Jurnalist səhvən hökumətin mesaj qrupuna salındı - Məxfi məlumatları gördü
-
Sabiha Rzayeva tibbi təhsili olmadan dolğu, botoks prosedurlarını necə həyata keçirir? - TƏFƏRRÜAT
-
Xırdalan şəhərində antisanitar vəziyyət - VİDEO
-
ABŞ və Rusiya bəyanatla çıxış edəcək - Yeni gəlişmə
-
Bakıda qəbiristanlıqda qəribə hadisə - VİDEO
-
Qripin müayinə və müalicə xərclərini də dövlət qarşılayacaq - VİDEO
-
“Əgər 10 ildir bitməyibsə...“ - Samirə şəxsi həyatından danışdı
-
“Müdafiə baxımından çox zəifik“ - Fernandu Santuş
-
Zelenskinin ofisindəki şəkillər gündəm oldu - Alovlar içərisində Kreml...
-
“TikTok”da başlayan mübahisə qanla bitdi - 17 yaşlı oğlan bıçaqlandı
-
CHP-nin özünün çalıb-oynadığı oyunu izləyirik - Ərdoğan
-
Martın sonunda maqnit qasırğaları - Təhlükəli günlər açıqlandı
-
Bazarda kiloqramı 6-7 manata kartof təklif edilir - Səbəbi nədir?
-
Ukrayna ilə mineral ehtiyatlarla bağlı sazişə dair razılıq əldə olunub - Donald Tramp
-
“Hüquqşünas kimi pul qazanmaq olmurdu” - Özünü vəkil kimi təqdim edib - TƏFƏRRÜAT
-
Ramazanın 25-ci gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
Əri 25 yaşlı arvadını asmaqda şübhəli bilinir - İntihar deyilmişdi
-
Xəstəxana direktoru işdən çıxarıldı - Yeni təyinat
-
Rusiya Trampın komandasındakı bəzi şəxslərə təsir etməyi bacarıb - ZELENSKİ
-
Yağıntılı və küləkli hava davam edir - FAKTİKİ HAVA
-
“Novruz bayramının rəsmi şəkildə qeyd olunması planlaşdırılır“ - Ərdoğan
-
Belarus ordusu döyüş hazırlığı vəziyyətinə gətirildi: Lukaşenko göstəriş verdi
-
Kamran Əliyev Vyetnamda işgüzar səfərdədir - Fotolar
-
“Bitcoin“in qiyməti 87 min dolları ötüb - Kriptobirjada son durum
-
İki avtomobilin şüşəsini sındırıb, qaçırdığı maşınlarla qəza törədib - FOTO
-
Türkiyədəki aksiyalarda 1133 nəfər saxlanılıb - 123 polis yaralanıb
-
Ermənistanda 13 gizli ABŞ biolaboratoriyası var - Türkiyə mediası
-
Ötən il işdən çıxarılan direktor yenidən vəzifəyə qaytarıldı - "Azərizolit" MMC-də
-
“Danışıqlar yaradıcı şəkildə keçir“ - Rusiya XİN
-
Tiktoker Ləman söyüşlərə görə cəzalandırıldı - Baldızı intihara cəhd edibmiş
-
Xətai rayonunda daha bir qanunsuz tikinti - İcra başçısı icazə verib?
-
“Kontakt Home“da lotereya müəmması: Minlərlə müştəri necə aldadılıb?
-
2 dostun dələduzluq planı: Sosial ev adı ilə qaçqınlar binasını göstərdilər
-
“Rusiya və ABŞ Ukraynada sülh nizamlanması yolu ilə irəliləməyə hazırdır“ - Peskov
-
Eritreyada saxlanılan gəmilərin heyəti Azərbaycana gətirildi - Rəsmi
-
Azərbaycanda kartof kəskin bahalaşdı - SƏBƏB
-
QMİ fitrə zəkatının məbləğini açıqladı - 10-15 manat
-
Putin Ukrayna xalqından bunu istəyir - Çexiya prezidenti
-
500 incəsənət xadimi birgə bəyanat yaydı - İmamoğluya dəstək
-
Bayram bitdi, bahalıq qaldı - Bazarda alıcı yox, qiymətlər isə artır
-
Azərbaycana gələn turistlərin sayı azaldı - İlginc SƏBƏB
-
Parklanma ilə bağlı sürücülərə - Müraciət
-
Nazirliyin vəzifəli şəxsi istintaqa cəlb edilib - “QHT İşi” üzrə
-
İtkin rəfiqələrdən daha biri tapıldı - Ailəsinə təhvil verilib.
-
Azərbaycandan ən çox hansı ölkələrə pul köçürülüb? - SİYAHI
-
Bakıda ən çox hansı ağacların tingləri satılır? - VIDEO
-
DİN-ə müraciət etmək asanlaşır - VİDEO
-
Ağsuya dolu düşdü - FAKTİKİ HAVA
-
Əhalini sevindirəcək xəbər - Yeni artımlar olacaq
-
PUA ilə Azərbaycana narkotik atdılar, götürmək istəyəndə ələ keçdilər - VİDEO
-
Tramp Ədliyyə Nazirliyinə tapşırıq verib - Ona qarşı çıxan hüquqşünaslarla bağlı
-
Biləcəridə yağış yağdıqdan sonra evlərin zirzəmilərini su basır - VİDEO
-
Sərnişinin halı pisləşdi - Təyyarə Bakıya təcili eniş etdi
-
Nizami rayonunda məktəbin ərazisində avtoyuma məntəqəsi tikilir - FOTOLAR
-
Güclü maqnit qasırğası müşahidə olunur - Xəbərdarlıq
-
Turpaketləri daha ucuz qiymətə necə əldə etmək olar? - VİDEO
-
Dilarədən iddialı fotosessiya - alt paltarında
-
UEFA Millətlər Liqası: Türkiyə Macarıstanı darmadağın etdi - Video
-
Ev quşları artır, bahalaşma isə davam edir: Səbəb nədir (VİDEO)
-
Ramazan ayının 24-cü günün duası - İmsak və iftar vaxtları
-
“Serbiyada etirazlar yaxın günlərdə daha radikal hal ala bilər“ - Vulin
-
Urmiyədə İran rejimi və kürd terrorizminə qarşı kütləvi etirazlar - VİDEO
-
Gəncədə kütləvi zəhərlənmə - Bu dəfə suşidən...
-
Marketlərdə, restoranlarda, hotellərdə aprelin 1-nə qədər… - VACİB XƏBƏR
-
“Putin və Trampın son söhbəti tarixin ən uzun söhbətlərindən biri olub” - Peskov
-
““İran müharibə aparmağa hazırdır” - Abbas Araqçı
-
BP-yə işə düzəltmək, icradan obyekt tikintisi üçün icazə - DƏLƏDUZLUQ İŞİ
-
Əkrəm İmamoğlu vəzifəsindən uzaqlaşdırıldı - FOTO
-
Adəm Məmmədovun həbsinin və vəkilliyinin dayandırılmasının TƏFƏRRÜATI
-
Bakıda evdən qaçan üç rəfiqənin kimliyi bilindi - ADLAR + FOTOLAR
-
Yerə güclü maqnit qasırğası gəlir - baş ağrısı, halsızlıq və...
-
Müdafiə Nazirliyi həftəlik icmalını təqdim etdi - VİDEO
-
ABŞ Ukraynaya silah tədarükünü davam etdirir - “Bloomberg”
-
Bakıda yağış, bəzi rayonlarda qar yağır - FAKTİKİ HAVA
-
İmamoğlu ilə birlikdə saxlanılanlardan kimlər həbs edildi? - SİYAHI
-
Cinayətə görə tutulan yeniyetmələr - Ən çox bu rayonlardadır
-
ABŞ bu tarixədək Ukraynada atəşkəsə nail olmaq istəyir - “Bloomberg“
-
Ərzaq məhsullarını xaricdən neçəyə alırıq? - Qiymətlər
-
Yollarda görünüş məsafəsi 300 metrədək məhdudlaşacaq - Dumana görə
-
Məktəblərdə yenilik - Bunlar daha olmayacaq
-
“Anamın evlənməsini qəbul edə bilmədim“ - Görüşə çağırıb bıçaqlayıb
-
“Pentaqon işçilərini yalan detektoru ilə yoxlayır” - “Bloomberg”
-
Leyla və Arzu Əliyevalar AUİB-in yeni binasının açılışında - Fotolar
-
“Məşhur olmayan biri ilə də görüşə bilərəm“ - Cenifer Lopes
-
Narkotikin təsiri altında olan sürücü saxlanıldı - VİDEO
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacağ - Sabahın havası
-
Müavinət və təqaüdlər nə vaxt artırılacaq? - Prezidentin verdiyi vaxt bitdi?
-
Əkrəm İmamoğlu həbs edildi - İki ittiham irəli sürülüb + VİDEO
-
İlham Əliyev Pakistan Baş nazirinə məktub göndərdi - MƏTN
-
Qar yağıb, külək güclənib - Faktiki hava
-
Azərbaycan millisinin baş məşqçisi: “Komanda meydana qələbə üçün çıxmamışdı“
-
Əhmədli qəsəbəsində evlər çökdü, üç ailə mənzilsiz qaldı - VİDEO
-
“323 şübhəli şəxs saxlanılıb” - Ali Yerlikaya
-
Ararat Mirzoyanın iddiaları tamamilə əsassızdır - XİN
-
Bölgələrdə həkim çatışmır - STATİSTİKA
-
Yüksəkgərginlikli elektrik xətlərinin altında evləri olanlara şad xəbər - VİDEO
-
Nigar hamam xalatında görüntüsünü paylaşdı - VİDEO
-
Haiti ilə yoldaşlıq oyunu - Milli komandamız uduzdu
-
“Atatürkün partiyasını oğruların ixtiyarına veriblər” - Ərdoğan
-
Estoniya Ukraynaya hərbi yardım verəcək - 100 milyon avroluq
-
Bakıdakı nəhəng yaşayış kompleksində 15 ildir niyə yaşanılmır? - VİDEO
-
Yasamalda səki problemi - Hər tərəfdə obyektlər tikilib
-
Ramazanın 23-cü gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
Xəzərdə dalğaların hündürlüyü 6 metrə çatacaq - Xəbərdarlıq
-
“İtaliyanın müdafiə qabiliyyətini gücləndirmək üçün 8-10 il vaxt lazımdır“ - Müdafiə Nazirliyi
-
Bakıda yeni kameralar: yerə zibil atanlar cərimələnəcək?
-
Xərçəngə qarşı ən güclü silah! Hər aptekdə mövcuddur
-
Azərbaycanda yalnız quşların sayı artıb - Ev heyvanlarının sayı açıqlandı
-
İmamoğlunun ifadəsi - Suallar və cavablar
-
“Həyatımda olan kişi getməlidir ki, görək növbəti kim gəlir“ - Sevinc Ağaşirinova
-
Naxçıvanda 6 nəfər dönərdən zəhərləndi - İkisi azyaşlıdır
-
AFFA bu komandanı yarışlardan uzaqlaşdırdı - SƏBƏB?
-
Hansı rayonlara yağış yağır? - FAKTİKİ HAVA
-
Bakıda 3 rəfiqə itkin düşdü - DİN-dən açıqlama
-
Tel-Əviv hava limanı hipersəs raketi ilə vuruldu - Husilərdən açıqlama
-
Azərbaycanda eşşəklərin sayı daha 2 min azaldı - Rayonlar üzrə tam siyahı
-
Vidadi Zeynalovun qızının evini baş həkimə satacaqdı - Həbs edilən MTK sədrinin işinin TƏFƏRRÜATI
TOP 10
ARXİV