![]() |
|














Azərbaycan kimi seçir: Türkiyə, yoxsa İsrail?
Tarix 11.03.25, 21:24 |
|

Azərbaycan həm Türkiyə, həm də İsrail ilə son dərəcə yaxındır. Bu yaxınlığın verdiyi üstünlük II Qarabağ Müharibəsi zamanı özünü parlaq şəkildə nümayiş etdirdi.
Ancaq Türkiyə ilə İsrail arasında ciddi ziddiyyət var. Bu, Azərbaycan olaraq bizi narahat edir. Misal üçün, İranla İsrail arasındakı münasibətlər Türkiyə İsrail münasibətlərindən qat-qat pisdir. Bu da Azərbaycanda müəyyən narahatlıq yaradır. Ancaq bu narahatlığın ciddilik əmsalı kəskin şəkildə aşağıdır. Niyə? Çünki İran həmişə Ermənistanın yanında olub. Görünən və görünməyən vasitələrlə Azərbaycanı dövlət kimi məhv etməyə çalışıb. İran Azərbaycan İsrail ilə dost olmamışdan Ermənistanın yanında yer alıb. İndi bəziləri ortaya belə bir arqument atıb ki, Azərbaycan İsrail ilə sıx münasibətdə olduğuna görə İran Ermənistana dəstək verir. Guya İsrail olmasaydı İran Azərbaycanın yanında olacaqdı. Əlbəttə, bu, uydurma söhbətdir.
Azərbaycan Türkiyə ilə İsrail arasındakı ziddiyyətlərdəki iti bucaqları hamarlamağa, ən azı ortadakı gərginliyi yumşaltmağa çalışan vasitəçi rolunda böyük işlər görür. Zatən bunu Türkiyə də, İsrail də etiraf edir. Eyni zamanda Azərbaycanın İsrail ilə son dərəcə yaxın olması Türkiyədə bəlli çevrələr tərəfindən o qədər də xoş qarşılanmır. Türkiyədəki bəzi etnik və dini qruplaşmalar Türkiyə-Azərbaycan ittifaqından o qədər də məmnun deyil. Elə Azərbaycanda da Türkiyəyə xor baxan oxşar qruplar var. Ancaq o da faktdır ki, Türkiyədə də, Azərbaycanda da böyük əksəriyyət istər dövlət, istərsə də xalq səviyyəsində “iki dövlət, bir millət” düşüncəsinə söykənir. Və bu bağlılıq min illərin qan yaddaşından gəlir. Aydındır ki, bu iki dövlətin bir çox məsələdə vahid dövlət kimi çıxış etməsi, bu dövlətlər arasındakı təbii vəhdətin təzahürüdür.
Sirr deyil ki, bəzi məsələlərdə Azərbaycanla Türkiyə arasında fikir ayrılığı da var. Məsələn, İranın parçalanması Azərbaycanın bütövləşməsi üçün son dərəcə önəmlidir. Ancaq Türkiyə İrandan ayrıla biləcək kürd nüfuzuna görə İranın parçalanmasına qarşı çıxır. Türkiyə Kosova və yavru vətən Kıprısı müstəqil dövlət kimi tanıyır. Ancaq başı separatizmdən bəlalar çəkmiş Azərbaycan bunu etməkdən çəkinir.
Osmanlı keçmişi olan Türkiyənin Ərəb Dünyası ilə sıx münasibəti var. Azərbaycanın isə Ərəb ölkələri ilə münasibləri yeni formalaşır. Məsələn, 2021-ci ildə Azərbaycan ilə 22 ərəb ölkəsi arasında ticarətin həcmi 801.5 milyon dollar olub. Eyni ildə Azərbaycan İsrailə 898 milyon dollarlıq mal ixrac edib. Hal-hazırda da bu tendensiya müşahidə olunur...
Onu da deyim ki, Azərbaycan İsrail ilə sıx münasibətdə olan yeganə türk dövləti deyil. Məsələn, İsrail çalışır ki, ABŞ Azərbaycanla yanaşı Qazaxıstan və Özbəkistanı da Avraam razılaşmasına daxil etsin.
Türkiyə ilə İsrailin arasındakı münasibətlər niyə gərgindir? Səbəb çoxdur. Əsas məsələ isə Fələstinlə bağlıdır. Qeyd edim ki, Türkiyə Fələstinlə yanaşı İsraili də müstəqil dövlət kimi tanıyır. Azərbaycan da bu mövqedədir.
Düzdür, son vaxtlarda İsrail ilə Türkiyənin maraqları Suriyada da kəsişir. Bu da mövcud gərginliyi bir az da artırır. Ancaq o da bəllidir ki, Türkiyə nə Fələstinə, nə də Suriyaya görə Azərbaycana və ya Qazaxıstan və Özbəkistana qarşı çıxan deyil. Məsələn, Ankara yaxşı bilir ki, İsrailin neftə olan tələbatının ən azı 40 faizi Türkiyə üzərindən Azərbaycandan gəlir. Ancaq Türkiyə bunun qarşısını kəsmir.
1992-ci ildə ABŞ Konqresi tərəfindən Azadlığa dəstək haqqında akta əlavə edilən və Azərbaycana ABŞ-ın birbaşa dövlət yardımını qadağan edən 907-ci düzəliş qəbul olunub. Özü də erməni lobbisinin təşəbbüsü ilə. Təsəvvür edirsizmi, ermənilər Azərbaycan torpaqların işğal edirdi, ABŞ isə işğalçıya dəstək vermək üçün belə bir şərəfsiz addım atdı.
Bəllidir ki, total terror hücumuna məruz qalan ABŞ 2001-ci ildə bu düzəlişi döndurdu. Azərbaycan Əfqanıstanda Talıbına qarşı döyüşən ABŞ-a dəstək verdi. Amerika Əfqanıstandan çıxan kimi yenə ermənilər fəallaşdı və 2023-cü ildə 907-ci düzəliş yenidən qüvvəyə mindi.
İndi İsrail dövlət səviyyəsində 907-ci düzəlişin aradan qaldırılmasına çalışır. İsrail, Azərbaycan və ABŞ arasında üçtərəfli əməkdaşlıq üçün güclü zəmin yaratmaq məqsədi ilə İsrail ABŞ ilə davamlı müzakirələr aparır. Bu məlumatı İsrail Baş nazirinin ofisi yayıb.
İsrail parlamentində çıxış edən Simon Moşiaşvili bu məsələni müzakirəyə çıxarıb. Bu xəbər İranda həyəcan təbli çalınmasına gətirib çıxardı. Məsələn, İran prezident administrasiyasının orqanı olan “Iran Daily” "Israel’s Growing Footprint in Azerbaijan Raises Red Alert" (İsrailin Azərbaycanda böyüyən ayaq izi (qırmızı həyəcan siqnalı) narahatlıq doğurur) adlı məqalə təqdim edir. Nə yazırlar? İsrail, ABŞ və Azərbaycan arasında dərinləşən strateji əlaqələr, İsrailin Qafqazda mövcudluğunu genişləndirə və İranın regional təsirini zəiflədə bilər. Qəzet Tramp administrasiyasına təqdim edildiyi bildirilən Begin-Sadat Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (BESA) hesabatlarına istinad edir. Bu hesabatda Azərbaycan Təl-Əviv üçün açar ölkə adlandırılır və "İsrailin regional təhlükəsizliyinin sütunu" kimi təqdim olunur, bu ölkələr arasında kəşfiyyat və enerji sahəsində otuz illik əməkdaşlığa diqqət çəkilir.
BESA-nın hesabatında o da göstərilir ki, ABŞ Qəzzanın yenidən qurulmasında iştirak etmək təklifi ilə, xüsusən də enerji resursları ilə təmin olunmaqla bağlı Azərbaycana yaxınlaşa bilər. Qəzet bu təklifi Avraam razılaşmasını (İbrahim) genişləndirmək və İranın Ərəb Dünyasındakı təsirini sarsıtmaq cəhdi kimi qiymətləndirir.
Məqalədə deyilir ki, rəsmi Tehran bu təkliflərin reallaşmasının ABŞ-ın Bakıya hərbi yardımın genişləndirməsinə səbəb olacağından qorxur. Bunun Azərbaycanın İsrail və ABŞ ilə daha sıx təhlükəsizlik əlaqələrinə yol açacağından da İran ehtiyat edir.
Diqqət edin: İsrail 907-ci düzəlişin aradan qaldırlmasına, Azərbaycanla ABŞ arasında münasibətlərin istiləşməsinə çalışır. Özü də həm hökumət, həm də parlament səviyyəsində. İran isə buna qarşı çıxır. Təbii ki, İsrailin bu addımları Ermənistanın da ürəyincə deyil.
Bəs, ən kritik anda Azərbaycan kimi seçəcək: Türkiyə, yoxsa İsraili?
Görünən odur ki, Türkiyə Azərbaycanı belə bir seçim qarşısında qoymaq fikrində deyil. Elə İsrail də Azərbaycanın Türkiyəyə son dərəcə yaxın olmasının fərqindədir. Ona görə də nə Türkiyə, nə də İsrail Azərbaycanı seçim etməyə təhrik etməyəcək. Bunu əminliklə demək olar. Azərbaycan isə bütün imkanlarını səfərbər edərək Türkiyə ilə İsraili arasında mövcud olan gərginliyi müəyyən çərçivədən kənara çıxmağa qoymayacaq.
Elbəyi Həsənli. Sürix
Xəbərin oxunma sayı : 916
Analiz
Xəbərlər
-
Polis Maştağada xüsusi əməliyyat keçirib - VİDEO
-
Xocalı kərpic zavodunun açılışı oldu - FOTOLAR
-
Azərbaycanlı müəllim Mədinədə öldü - Bəqi qəbiristanlığında dəfn edildi
-
“FS Club Badam”da kisəçi işləyən şəxs müştərinin başına oyun açdı - ŞOK TƏFƏRRÜAT
-
Prezident Xocalıda bu ailənin qonağı oldu - FOTOLAR
-
Bakının bu ərazisi plana düşdü: Söküntü işlərinə başlanılır
-
Fərhad Əhmədovdan gəmisinin həbsdən azad olunması üçün 6 milyon dollar rüşvət istənilib - MƏHKƏMƏ
-
Ağdamda tarixi məscidin binasının bərpadan sonra açılışı oldu - Fotolar
-
Bakı aeroportunda əməliyyat: brilyant qaşlar aşkar edildi
-
Futbol qaydalarında inqilab: Penalti və VAR dəyişir
-
Ağdam şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin binasının açılışı olub - Fotolar
-
Bakıda 39, rayonlarda 41 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Naxçıvan “respublika“ statusunda qalmalıdırmı? - Zahid Orucdan maraqlı mesajlar
-
Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
-
İtkin şəhidimiz Xaçmaz rayonunda dəfn olundu - Fotolar
-
Qərb payızda ölkədə sabitliyi pozmağa cəhd göstərəcək - Gürcüstan parlamentinin sədri
-
Vəhdət Partiyası toplantı keçirdi:Sədr tapşırıqlar verdi
-
“İlin ilk yarısında cinayətlərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb” - Hərbi prkuror
-
Sakinlər qəzalı vəziyyətə düşmüş evlərin yarısının sökülməməsindən narazıdırlar - VİDEO
-
Rusiyanın növbəti gecə hücumları – Ukrayna isə Moskvanı hədəfə alıb
-
50 minə qəbir yeri satan şöbə müdiri həbs edilibmiş - Hökm oxundu
-
Bakıda dayanacağın işığı kəsilib, sərnişinlər çətinlik çəkirlər - VİDEO
-
Ələsgər Məmmədlinin səhhəti pisləşib - Tanınmış şəxslər Prezident İlham Əliyevə müraciət edib
-
Güzəştli şərtlərlə Qarabağda da ev almaq mümkün olacaq - VİDEO
-
Piylənmə ilə bağlı xərçəng ölümləri kəskin artıb - ARAŞDIRMA
-
Sənədsiz evlərlə bağlı dəyişiklik - VİDEO
-
Bu, Rusiya üçün son müddətdir – Ağ Ev
-
Neftimizi hansı ölkələrə və neçəyə satmışıq? - Tam siyahı
-
Yeni binalarda kombi olmayacaq? - Açıqlama
-
Əliyevlə Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər - FOTOLAR
-
“Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik“ - Ərdoğan
-
Paytaxtın bu rayonlarında qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Mandarin” bağçasında uşaq yıxılıb xəsarət aldı - Niyə nəzarət olunmur?
-
“Aİ öz maliyyə yardımı ilə Ermənistanı asılı vəziyyətə salmağa çalışır“ - Zaxarova
-
“Çinə vizasız rejim tələbə axınını artıracaq“ - Ekspert Aisa Aslanova
-
İsmayıllı rayonunda örüş sahəsində hotel tikilir - Sakinləri narazılıq edirlər
-
“Trampla dronlarla bağlı meqasövdələşməni nəzərdən keçiririk“ - Zelenski
-
Batma təhlükəsi ilə üzləşənlər belə xilas edildi - VİDEO
-
II və III qrup üzrə qəbul imtahanının nəticəsi açıqladı:kimlərin nəticəsi ləğv edilib?
-
Son 10 ildə azərbaycanlılar Türkiyədən 11 mindən çox mənzil alıblar - Statistika
-
“Atlant”ın sahibinin adı keçən cinayət işi: 90 min manatlıq mülki iddia qaldırıldı
-
İranda tragikomik olay - Pezeşkianın korteji yolda qaldı
-
Dilqəm Məhərrəmov lisenziyası olmadığı halda Aysunu necə əməliyyat edib? - VİDEO
-
EXPARGO-nun gətirdiyi uşaq qidası zay çıxıb - Şikayət
-
“İsrailin Suriya hücumlarını qətiyyətlə qınayırıq, dəstək verməyə hazırıq” - Türkiyə MN
-
Əliyev və Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində - FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bakıda bu ilin altı ayı üzrə 7 min 549 cinayət qeydə alınıb - Baş Prokurorluq
-
ABŞ İrandakı nüvə obyektlərindən cəmi birini sıradan çıxara bilib - Kəşfiyyat məlumatı yayıldı
-
Prezident “Dostluq” adlı atı Berdiməhəmmədova hədiyyə etdi - Fotolar
-
İsrail Dəməşqdə Baş Qərargaha dron zərbəsi endirdi - Şiddətli döyüşlərdə yüzlərlə insan ölüb
-
“Dəyənəklə, yumruq və təpiklə döyürdülər” - Əsirlikdə olan şəxs
-
Prezident Berdiməhəmmədovla Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət edib - Fotolar
-
Tramp 150-dən çox ölkəyə məktub göndərməyə hazırlaşır - Yeni tarifərlə bağlı...
-
Mbappe ilə bağlı araşdırmalar aparılır - Polisə rüşvət verib?
-
Naxçıvanda 41 dərəcə isti qeydə alınıb - Faktiki hava
-
İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Şuşada olublar - Fotolar
-
Bakı və Abşeronda ucuz evi haradan almaq olar? - VİDEO
-
Daşaltı kəndinin fonunda - FOTOLAR
-
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Aİ Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketini təsdiqləyə bilmir - Səbəb aşıqlandı
-
Dağıdılmış yerlərə baxdılar... - FOTOLAR
-
Laçında meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb olunub - BİRGƏ MƏLUMAT
-
Berdiməhəmmədov Füzuliyə getdi, Prezident qarşıladı - Fotolar
-
“Suriya döyüşməyə hazırdır” - Əhməd Əl Şaraa
-
Müğənniliyə başlayan dırnaq ustasının qazancı mübahisə yaratdı - efirdə dava düşdü
-
Rusiyada döyüşlərə məcburi cəlb edilən azərbaycanlılar nə etməlidirlər? - VİDEO
-
“Evlərimizdə çatlar əmələ gəlib“ - MTK binanın qarşısında qaraj tikir?
-
Min bir dərdin dərmanı - Gündə 1 stəkan için
-
Suriyadakı toqquşmalarda 356 nəfər ölüb - Nə baş verir?
-
Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı - FOTOLAR
-
Zelenski Ukraynanın yeni hökumətinin namizədlərini açıqlayıb - SİYAHI
-
Bakı-Sumqayıt yolundakı piyada keçidi bərbad vəziyyətdədir - VİDEO
-
“Həyatımın bir dövrünü bağladım” - İradə İbrahimova
-
PSJ finalda kabusuna dönən futbolçuya elçi düşdü - Razılaşsa, tarixə düşəcək
-
Vaşinqton İsrail və Suriya arasında gərginliyin yaxın saatlarda azalacağını gözləyir - Marko Rubio
-
Azərbaycanda mənzillər nə qədər bahalaşıb? - Qiymətlər açıqandı
-
Klinika direktoru arvadını buna görə güllələyib - Təfərrüat
-
Salyanda əqli qüsurlu qıza qarşı seksual zorakılıq edilib - Dəhşətli cinayətin təfərrüatı
-
Miqrantlar Rusiyaya daxil olarkən məcburi peyvənd oluna bilər - SƏBƏB
-
Azərbaycanda güclü zəlzələlər olacaq? - VİDEO
-
Nərimanov rayonunda aparılan tikintidə təhlükəsizlik qaydaları pozulur - VİDEO
-
ABŞ İsrailin Suriyaya endirdiyi zərbələrdən narahatdır - Rubio
-
Bakıda görünməmiş dələduzluq: Tanışının telefonu oğurladı, anasına yazdı...
-
İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov “Sea Breeze”də olublar - FOTOLAR
-
“Tramp başa düşür ki, Putin ona yalan danışır” - Zelenski
-
Gül kollarının alınması məxfi məlumatdır? - Şabranda müəmmalı tender
-
Dini Komitə 800 min manata portal açır - “Amin“
-
İsrail ordusu Dəməşqə yeni zərbə endirdi - Ölənlər var + Video
-
Beyləqanda “Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimat mərasimi - Fotolar
-
Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - “Zon”a köçürüləcək
-
“Ermənistanda ikinci dövlət olmayacaq“ - Paşinyan
-
“Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” qanuna edilb - Fərman
-
“UNEC”in Sevda adlı müəllimi “Porshe”sindən düşərək vətəndaşı hədələdi - VİDEO
-
Marqarin idxalı kəskin artıb - Marketlərdə 2,6 dəfə baha satılır
-
Bakıda qadın güllələndi - Klinika direktoru olan həyat yoldaşı saxlanıldı
-
Prezident İlham Əliyev bəzi qanunlara dəyişikliyi təsdiqləyib - Detallar
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bu prospektdə yol hərəkətinin təşkili dəyişdi - Fotolar
-
Leyla Əliyeva Atabayeva ilə bir arada - FOTOLAR
-
Prezident ipoteka krediti ilə bağlı fərman imzaladı - Qayda dəyişdi
-
Beyləqanda qadın qətlə yetirilib - 23 yaşlı oğlan saxlanılıb
-
Sumqayıtda 67 kq narkotik dövriyyədən çıxarılıb - İki nəfər saxlanılıb
-
Mərkəzi Klinikanın həkimi əməliyyat etdiyi xəstəni qəbul etmədi - Kişi 8 gün sonra öldü
-
“Ermənistanın KTMT-dən çıxma ehtimalı daha yüksəkdir“ - Paşinyan
-
“270 nəfərlik müəssisədə 700 nəfər məhbus var” - Qadın kalonundan şikayət
-
Zelenski Trampdan narazıdır - “Bayden dövründə yardım daha güclü idi”
-
Rəsmi sənəddə qeyri-rəsmi ünvan: “Elmar marketin yaxınlığı...”
-
Magistraturaya qəbul imtahanında dəyişiklik gözlənilir - DİM rəsmisi
-
Şəmkir rayonunda maye qazdoldurma məntəqəsinin istismarı dayandırıldı - VİDEO
-
General vəzifədən azad edilib? - DSX xəbəri təkzib elədi
-
7 ildir ev alıblar, amma çıxarış yoxdur - VİDEO
-
“Az-Lead” şirkətin 1,7 milyon borcu var - “İndart Holding” də borclanıb
-
Sosial şəbəkələrdə dərman tövsiyə edənləri bu cəza gözləyir - VİDEO
-
Ünvanlı yardım alanların sayında 20 minlik artım - İqtisadçı əsas səbəbi açıqladı
-
Türkiyədə meşə yanğınları şiddətlənib - Çanaqqala və Tekirdağda kəndlər təxliyə edildi
-
Bu il ali məktəblərə qəbul planı 90 faizdən artıq dolacaq - DİM sədri
-
İlham Əliyevin Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşü oldu - FOTO
-
“Melissa park” tikinti şirkəti ilə sakinlər arasında münaqişə yaşanır - Kim haqlıdır?
-
Naxçıvanda sahibkarların bank hesabları kəskin azaldı - Talıbovdan sonrakı bir ayda nə baş verib?
TOP 10
ARXİV