![]() |
|














Azərbaycan kimi seçir: Türkiyə, yoxsa İsrail?
Tarix 11.03.25, 21:24 |
|

Azərbaycan həm Türkiyə, həm də İsrail ilə son dərəcə yaxındır. Bu yaxınlığın verdiyi üstünlük II Qarabağ Müharibəsi zamanı özünü parlaq şəkildə nümayiş etdirdi.
Ancaq Türkiyə ilə İsrail arasında ciddi ziddiyyət var. Bu, Azərbaycan olaraq bizi narahat edir. Misal üçün, İranla İsrail arasındakı münasibətlər Türkiyə İsrail münasibətlərindən qat-qat pisdir. Bu da Azərbaycanda müəyyən narahatlıq yaradır. Ancaq bu narahatlığın ciddilik əmsalı kəskin şəkildə aşağıdır. Niyə? Çünki İran həmişə Ermənistanın yanında olub. Görünən və görünməyən vasitələrlə Azərbaycanı dövlət kimi məhv etməyə çalışıb. İran Azərbaycan İsrail ilə dost olmamışdan Ermənistanın yanında yer alıb. İndi bəziləri ortaya belə bir arqument atıb ki, Azərbaycan İsrail ilə sıx münasibətdə olduğuna görə İran Ermənistana dəstək verir. Guya İsrail olmasaydı İran Azərbaycanın yanında olacaqdı. Əlbəttə, bu, uydurma söhbətdir.
Azərbaycan Türkiyə ilə İsrail arasındakı ziddiyyətlərdəki iti bucaqları hamarlamağa, ən azı ortadakı gərginliyi yumşaltmağa çalışan vasitəçi rolunda böyük işlər görür. Zatən bunu Türkiyə də, İsrail də etiraf edir. Eyni zamanda Azərbaycanın İsrail ilə son dərəcə yaxın olması Türkiyədə bəlli çevrələr tərəfindən o qədər də xoş qarşılanmır. Türkiyədəki bəzi etnik və dini qruplaşmalar Türkiyə-Azərbaycan ittifaqından o qədər də məmnun deyil. Elə Azərbaycanda da Türkiyəyə xor baxan oxşar qruplar var. Ancaq o da faktdır ki, Türkiyədə də, Azərbaycanda da böyük əksəriyyət istər dövlət, istərsə də xalq səviyyəsində “iki dövlət, bir millət” düşüncəsinə söykənir. Və bu bağlılıq min illərin qan yaddaşından gəlir. Aydındır ki, bu iki dövlətin bir çox məsələdə vahid dövlət kimi çıxış etməsi, bu dövlətlər arasındakı təbii vəhdətin təzahürüdür.
Sirr deyil ki, bəzi məsələlərdə Azərbaycanla Türkiyə arasında fikir ayrılığı da var. Məsələn, İranın parçalanması Azərbaycanın bütövləşməsi üçün son dərəcə önəmlidir. Ancaq Türkiyə İrandan ayrıla biləcək kürd nüfuzuna görə İranın parçalanmasına qarşı çıxır. Türkiyə Kosova və yavru vətən Kıprısı müstəqil dövlət kimi tanıyır. Ancaq başı separatizmdən bəlalar çəkmiş Azərbaycan bunu etməkdən çəkinir.
Osmanlı keçmişi olan Türkiyənin Ərəb Dünyası ilə sıx münasibəti var. Azərbaycanın isə Ərəb ölkələri ilə münasibləri yeni formalaşır. Məsələn, 2021-ci ildə Azərbaycan ilə 22 ərəb ölkəsi arasında ticarətin həcmi 801.5 milyon dollar olub. Eyni ildə Azərbaycan İsrailə 898 milyon dollarlıq mal ixrac edib. Hal-hazırda da bu tendensiya müşahidə olunur...
Onu da deyim ki, Azərbaycan İsrail ilə sıx münasibətdə olan yeganə türk dövləti deyil. Məsələn, İsrail çalışır ki, ABŞ Azərbaycanla yanaşı Qazaxıstan və Özbəkistanı da Avraam razılaşmasına daxil etsin.
Türkiyə ilə İsrailin arasındakı münasibətlər niyə gərgindir? Səbəb çoxdur. Əsas məsələ isə Fələstinlə bağlıdır. Qeyd edim ki, Türkiyə Fələstinlə yanaşı İsraili də müstəqil dövlət kimi tanıyır. Azərbaycan da bu mövqedədir.
Düzdür, son vaxtlarda İsrail ilə Türkiyənin maraqları Suriyada da kəsişir. Bu da mövcud gərginliyi bir az da artırır. Ancaq o da bəllidir ki, Türkiyə nə Fələstinə, nə də Suriyaya görə Azərbaycana və ya Qazaxıstan və Özbəkistana qarşı çıxan deyil. Məsələn, Ankara yaxşı bilir ki, İsrailin neftə olan tələbatının ən azı 40 faizi Türkiyə üzərindən Azərbaycandan gəlir. Ancaq Türkiyə bunun qarşısını kəsmir.
1992-ci ildə ABŞ Konqresi tərəfindən Azadlığa dəstək haqqında akta əlavə edilən və Azərbaycana ABŞ-ın birbaşa dövlət yardımını qadağan edən 907-ci düzəliş qəbul olunub. Özü də erməni lobbisinin təşəbbüsü ilə. Təsəvvür edirsizmi, ermənilər Azərbaycan torpaqların işğal edirdi, ABŞ isə işğalçıya dəstək vermək üçün belə bir şərəfsiz addım atdı.
Bəllidir ki, total terror hücumuna məruz qalan ABŞ 2001-ci ildə bu düzəlişi döndurdu. Azərbaycan Əfqanıstanda Talıbına qarşı döyüşən ABŞ-a dəstək verdi. Amerika Əfqanıstandan çıxan kimi yenə ermənilər fəallaşdı və 2023-cü ildə 907-ci düzəliş yenidən qüvvəyə mindi.
İndi İsrail dövlət səviyyəsində 907-ci düzəlişin aradan qaldırılmasına çalışır. İsrail, Azərbaycan və ABŞ arasında üçtərəfli əməkdaşlıq üçün güclü zəmin yaratmaq məqsədi ilə İsrail ABŞ ilə davamlı müzakirələr aparır. Bu məlumatı İsrail Baş nazirinin ofisi yayıb.
İsrail parlamentində çıxış edən Simon Moşiaşvili bu məsələni müzakirəyə çıxarıb. Bu xəbər İranda həyəcan təbli çalınmasına gətirib çıxardı. Məsələn, İran prezident administrasiyasının orqanı olan “Iran Daily” "Israel’s Growing Footprint in Azerbaijan Raises Red Alert" (İsrailin Azərbaycanda böyüyən ayaq izi (qırmızı həyəcan siqnalı) narahatlıq doğurur) adlı məqalə təqdim edir. Nə yazırlar? İsrail, ABŞ və Azərbaycan arasında dərinləşən strateji əlaqələr, İsrailin Qafqazda mövcudluğunu genişləndirə və İranın regional təsirini zəiflədə bilər. Qəzet Tramp administrasiyasına təqdim edildiyi bildirilən Begin-Sadat Strateji Araşdırmalar Mərkəzinin (BESA) hesabatlarına istinad edir. Bu hesabatda Azərbaycan Təl-Əviv üçün açar ölkə adlandırılır və "İsrailin regional təhlükəsizliyinin sütunu" kimi təqdim olunur, bu ölkələr arasında kəşfiyyat və enerji sahəsində otuz illik əməkdaşlığa diqqət çəkilir.
BESA-nın hesabatında o da göstərilir ki, ABŞ Qəzzanın yenidən qurulmasında iştirak etmək təklifi ilə, xüsusən də enerji resursları ilə təmin olunmaqla bağlı Azərbaycana yaxınlaşa bilər. Qəzet bu təklifi Avraam razılaşmasını (İbrahim) genişləndirmək və İranın Ərəb Dünyasındakı təsirini sarsıtmaq cəhdi kimi qiymətləndirir.
Məqalədə deyilir ki, rəsmi Tehran bu təkliflərin reallaşmasının ABŞ-ın Bakıya hərbi yardımın genişləndirməsinə səbəb olacağından qorxur. Bunun Azərbaycanın İsrail və ABŞ ilə daha sıx təhlükəsizlik əlaqələrinə yol açacağından da İran ehtiyat edir.
Diqqət edin: İsrail 907-ci düzəlişin aradan qaldırlmasına, Azərbaycanla ABŞ arasında münasibətlərin istiləşməsinə çalışır. Özü də həm hökumət, həm də parlament səviyyəsində. İran isə buna qarşı çıxır. Təbii ki, İsrailin bu addımları Ermənistanın da ürəyincə deyil.
Bəs, ən kritik anda Azərbaycan kimi seçəcək: Türkiyə, yoxsa İsraili?
Görünən odur ki, Türkiyə Azərbaycanı belə bir seçim qarşısında qoymaq fikrində deyil. Elə İsrail də Azərbaycanın Türkiyəyə son dərəcə yaxın olmasının fərqindədir. Ona görə də nə Türkiyə, nə də İsrail Azərbaycanı seçim etməyə təhrik etməyəcək. Bunu əminliklə demək olar. Azərbaycan isə bütün imkanlarını səfərbər edərək Türkiyə ilə İsraili arasında mövcud olan gərginliyi müəyyən çərçivədən kənara çıxmağa qoymayacaq.
Elbəyi Həsənli. Sürix
Xəbərin oxunma sayı : 916
Analiz
Xəbərlər
-
Qeydiyyatdan keçmədən də Qarabağa gedə bilərsiz - Bu dəfə 5 gün
-
Abşeronda şok hadisə:Oğul anasını yandıraraq öldürdü - VİDEO
-
“İplik“ fabrikindən 10 minlik oğurluq - Gözətçilər saxlanıldı
-
Sabah bu ərazilərdə 4 saat işıq olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Bu müharibədə diplomatiya tükənib” - Merts məyusdur
-
Azərbaycanda neçə nikah müqaviləsi bağlanıb?
-
Usta Natiq birdən-birə necə “vəzifəli şəxs” olub? - TƏFƏRRÜAT
-
Sabah bəzi rayonlarda şimşək çaxacaq, dolu düşəcək - Xəbərdarlıq
-
“Türkiyədə prezident seçkiləri 2028-ci ildə keçiriləcək“ - Ərdoğan
-
Bakıda ŞOK cinayət - 13 yaşlı qızın intim videolarını yaydı, həbs edildi
-
Prezident İlham Əliyev BƏƏ lideri ilə görüşdü - Fotolar
-
Avropada on gündə 2300 nəfər dünyasını dəyişib - İstilərə görə
-
Bu kəndlərdəki evlər təmir olunacaq - 30 milyona yaxın vəsait ayrıldı
-
Ərdoğandan İmamoğlu ilə bağlı təklifə reaksiya - “Xeyirli olar...”
-
Xətai MKTB-nin rəisi Fəxrəddin Məmmədov xidmətçilərin maaşını kəsir? - VİDEO
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bu şəhərin bir hissəsi qazsız qalacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Həmin mikroavtobus qeyri-qanuni sərnişindaşıma ilə məşğul olub - AYNA
-
“Nar” regionlarda təhsilə dəstəyini davam etdirir - FOTOLAR
-
Bakıda kuryerlər qiymətlərdən narazıdır - VİDEO
-
“Saxlanılan Rusiya vətəndaşları ilə bağlı Bakı ilə təmasdayıq“ - Zaxarova
-
“Pakistan Hindistan Hərbi Hava Qüvvələrinin imicini məhv edib“ - HHQ komandanı
-
“Mado”da uşağıma yemək aldım, içindən çıxana baxın” - FOTO
-
Sabah dəhşətli isti olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
İlham Əliyevin Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə səfəri başladı - FOTO
-
Beyləqanda müasir ət kəsim məntəqəsinin açılışı oldu - Fotolar
-
“Öz tantuni”də hadisə - Xadimə aşpazın qızılını oğurladı
-
AzTV-nin tender ləğv olundu - 440 min manatlıq...
-
Rəsmi Bakıdan İranın Ermənistandakı səfirinə sərt CAVAB
-
Qazax İcra Hakimiyyətində yoxlama: Pozuntular aşkarlandı
-
Tramp Moskva və Pekini bomalaqla hədələyib - Səs yazısı yayılıb + VİDEO
-
Azərbaycanda ən çox boşanma halları bu rayondadır - STATİSTİKA
-
İstehlak kreditləri bazarı - böyük məbləğlər, yüksək faizlər
-
Öcalandan 26 il sonra ilk videomüraciət: “Silahı yerə qoyun“
-
Azərbaycanda yeni SES-lər tikiləcək - 55,2 milyon xərclənəcək
-
“Bu, qiymət artımı deyil, xərcləri əhali arasında düzgün bölməkdir” - VİDEO
-
Sabah İlham Əliyevlə Paşinyan arasında görüş keçiriləcək - Əbu-Dabidə
-
Yol polisi bu sürücülərə xəbərdarlıq etdi - VİDEO
-
Pensiyalar ayın neçəsi veriləcək? - DSMF-dən açıqlama
-
Azərbaycanla Qazaxıstan birgə PUA təlimi keçir - VİDEO
-
Əczaçılıq məhsulları üzrə xərclərimizdə kəskin artım nə ilə bağlıdır? - Açıqlama
-
Mərkəzdən kənarda 1400 manata kirayə mənzillər... - Qiymətlər niyə bahadır?
-
Azərbaycanda onkoloji xəstələrinin sayı kəskin artıb - RƏSMİ
-
Torpaq üzərindəki hüquqların qeydiyyat qaydaları DƏYİŞİR
-
Skuter, moped və velosiped sürücülərinə xəbərdarlıq
-
Milli Məclisin növbəti iclasının gündəliyi: 13 məsələ müzakirə olunacaq
-
Daha 28 azərbaycanlı Almaniyadan geri qaytarıldı - Açıqlama
-
Paraşütlə qayaya çırpılaraq həlak olan Nuranə ilə bağlı daha bir fakt - VİDEO
-
Ağdam-Füzuli yolunda mikroavtobus aşdı - 20 yaralı var
-
Qarpızlar sahələrdə qaldı - Yerində 5- 10 qəpiyə təklif olunur (VİDEO)
-
ABŞ Ukraynaya dəstəyini davam etdirəcək - Dövlət Departamenti
-
Çempionlar Liqasında yeni mövsüm başladı - NƏTİCƏLƏR
-
Nizami rayonunda uşaqların oyun meydançasını parkinqə çeviriblər - VİDEO
-
Monika Belluççi məşhur jurnalın üz qabığında - Fotolar
-
Azərbaycan klublarının yay transferləri: Kim gəlir, kim gedir?
-
Ceyhun Bayramovla Pakistanlı həmkarı arasında telefonla danışığı olub - Müzakirə
-
“Demişdi ki, şah damarıma bıçaq soxaraq məni öldürəcək” - Namus, yoxsa mülk davası?
-
Həbsxanada atalığının zorladığı azyaşlı sığınacağa yerləşdirilib - Dövlət Komitəsi
-
Avropa 1940-cı illərdən bəri ən böyük təhdidlərlə üz-üzədir - Danimarka Baş naziri
-
Sabiq deputat Fəzail Ağamalı dələduzluqda ittiham olunur - Özü isə deyir ki...
-
Boşananlar niyə sistemdə evli kimi görünür? - AÇIQLAMA
-
Azərbaycan və Rusiya Fövqəladə Hallar nazirlikləri arasında fəaliyyət planı imzalanıb - FOTO
-
Zərərçəkənlər danışdı - Vardanyanın məhkəməsi
-
Pərvin barmağındakı üzükdən danışdı: “Bitən bitdi, gedən getdi”
-
Əli Əsədov Pakistan Milli Assambleyasının sədri ilə görüşdü - FOTO
-
Bakıda qadının evindən 10 kq narkotik aşkarlandı - VİDEO
-
“Xəbər bizi son dərəcə sarsıtdı“ - İlham Əliyev Trampa başsağlığı verdi
-
Nəsimi rayonu “Köhnə Təzə Bazar” da qanunsuz tikinti aparılır? - VİDEO
-
Müharibə vaxtı qonşu ölkələrin İsraillə hərbi əməkdaşlığı təsdiqlənməyib - Pezeşkian
-
Prezident İldırım Vəliyevə ali xüsusi rütbə verdi - Sərəncam
-
Ərdoğan Nəriman Cəlal və ailəsi ilə görüşdü - Fotolar
-
Bu şəxslərə diplomatik rütbələr verildi - SİYAHI
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Əməliyyat zamanı canlı yayım açan həkim barəsində araşdırma başlanılacaq - RƏSMİ
-
Bu rayonda 20 mindən artıq abonent qazsız qalacaq - Xəbərdarlıq
-
“Qapalı Mədəniyyət Evi, açıq bazar: Fəridə Babayeva işəgötürmə adıyla kimləri aldadıb?
-
Azərbaycanda suçiçəyinə yoluxma sayı artıb - RƏSMİ
-
14 il “iş“ almış şəxsi “azad etdirmək“ istədi, özü 2 il “iş“ aldı - Dələduzluq
-
Borclunun qazı nə vaxt dayandırıla bilər? - Yeni qanun hazırlanır
-
“Medianın inkişafında Ümummilli Lider Heydər Əliyevin rolu” adlı konfrans keçirilib - FOTOLAR
-
Yuyucu toz yerinə duz satılır? - Azad İstehlakçılar Birliyi araşdırma tələb edir
-
Trampdan Almaniyaya təklif: “Ukraynaya “Patriot” göndərin“
-
Bu şagirdlərə pulsuz məktəbli formaları veriləcək - Müqavilə
-
“Eurohome”da yerləşən “Keşlə” bazarında yararsız balıq məhsulları satılırmış - FOTOLAR
-
“Rusiya hazırdır, Ukraynanın cavabını gözləyirik” - Hakan Fidan
-
Vaxtından əvvəl pensiyaya çıxmaq istəyən rəisin başına iş gəldi - 14 300 manat vermişdi
-
Qarabağa səfərlərlə bağlı icazə prosedurları sadələşdirilir - Müddət 5 gün oldu
-
Texasda ştatında daşqın - Ölənlərin sayı 100-ü ötüb
-
Yeni şəxsiyyət vəsiqəsini almaq məcburidir? - Deputatlar açıqladı
-
Sabah yağış yağacaq - Çimərliklərdə temperatur necə olacaq?
-
Evimiz və ofislərimiz xaricdən izlənirmiş - DTX mühüm əməliyyat keçirdi
-
“Mən ləyaqətli ölümdən və ya şəhidlikdən qorxmuram“ - Məsud Pezeşkian
-
Azərbaycanda qaz və işıqla bağlı aylıq sabit tariflər - 1 manatı aşmayacaq
-
Bakıda magistral kəmər yenilənir - Su kəsiləcək
-
Parlament Naxçıvan Konstitusiyasına dəyişiklikləri QƏBUL EDİB
-
Tanınmış azərbaycanlı bəstəkar Türkiyədə buna görə ölübmüş - TƏFƏRRÜAT
-
Erməni kilsəsinin “azad edilməsinə“ şəxsən rəhbərlik edəcəm - Paşinyan
-
“Kiyevə silah tədarükünün dayandırılmasına görə məsuliyyət daşımıram“ - Tramp
-
Milli Məclisin iclası keçirilir - Gündəlikdə 15 məsələ var
-
“Bəzən diplomatik şəkildə və zarafatla deyirik ki...“ - Hikmət Hacıyev
-
Tanınmış iş adamının oğlu binadan yıxılaraq öldü - FOTO
-
Kredit faizləri bahalaşıb - Səbəb nədir? VİDEO
-
Hamilə qadınlar bu xidmətlərdən pulsuz yararlana bilərlər - TƏBİB
-
Albalı və gilas paytaxtda bahalaşıb - Qiymətlər
-
Bakıda avtobusla yük maşını toqquşub - VİDEO
-
Kəlbəcərdə hərbçilər qəzaya düşdü - Yaralılar var
-
“İranla bağlı sanksiyaları ləğv etmək istəyərdim” - Tramp
-
Bakının kirayə mənzil bazarında vəziyyət necədir? - VİDEO
-
Ebrunun mahnısının Nuridən oğurlandığı iddia edildi - VİDEO
-
Bakıda qadını öldürüb gölün sahilinə atdılar - Əri saxlanıldı
-
Hakan Fidan Lavrovla görüşdü - BRİCS sammitində
-
“İşğaldan əvvəl zəng vurub bizi təhqir edirdilər” - Məhkəmə+Fotolar
-
“MedEra Hospital”da falçı otağı: Elnur Əli həkimdirmi?
-
Abşeronda yaşayış binasında partlayış, xəsarət alanlar var - VİDEO
-
Rektor təyin olunan Nazim Pənahov kmdir? - DOSYE
-
Sabah bu ərazidə qaz təchizatı müvəqqəti dayandırılacaq - Xəbərdarlıq
-
`“Aztelekom“un sabiq sədrinin oğlu Alışanovun səsini gizli yazıbmış - Məhkəmədə üzə çıxdı
-
Ərdoğan DEM Partiyasının nümayəndələri ilə görüşdü - FOTO
-
“Xamenei inanır ki, amerikalı investorlar İrana gələ bilər“ - Pezeşkian
-
Deputata məxsus olduğu deyilən şirkətə 124 minlik sifariş - TENDER
TOP 10
ARXİV