![]() |
|














Pandemiyadan sonra dünya dəyişəcəkmi? – COVID-19 yenilənmə fürsəti yaradır
Tarix 28.03.20, 12:00 |
|
141.jpg)
Fəhd Humayun
“Əl-Cəzirə”, 27.03.2020
Siyasət, insanlar və bazarlar təbii fəlakətə, maliyyə böhranına, müharibəyə təpki vermədə oxşardır. İnstinktiv cavab – qorxu və qeyri-müəyyənlikdir; ardınca yumşalma, son nəticədə, bəlanın dağıntılarını yeniləmə axtarışı gəlir.
Dünya ölkələri COVID-19-a reaksiya vermək üçün təcili tədbirlər hazırlayarkən və təxminən 50 milyon insanın karantinə alınmasına baxmayaraq, az adam post-pandemik dünyanın necə görünəcəyinə, yəni cəmiyyətlərə qarşı irəli sürdüyü tələblərə hazırdır.
İkinci Dünya müharibəsinin sonunda ortaq dəyərlərə və qarşılıqlı asılılığa əsaslanan qlobal çərçivəyə ehtiyac siyasi elitaların beynəlxalq liberal nizamı yaratmasına səbəb olub. 70-ci illərdə bu çərçivə qloballaşmanın, yoxsulluğun və əsas siyasi partiyaların yerli narazılıqlara cavab verməməsi ilə birlikdə tədricən məhv edilib.
Bir neçə ay əvvələ qədər Braziliyadan tutmuş Macarıstana, Hindistandan ABŞ-dək siyasi hüququn dirçəlişi birmənalı olaraq 21-ci əsrin mənzərəsini təyin etməli idi. Avtokratiyalar möhkəmlənəcəkdi. Ayrı-seçkilik və ksenofobiya seçki vədlərində üstünlük təşkil edəcək və Avropadakı miqrant böhranı kimi hadisələr nativizmin məntiqini, miqrasiya və proteksionizm qaydalarını daha da möhkəmləndirəcəkdi.
Amma ispan qripindən bəri ən ölümcül pandemiya bütün bunları dəyişdirəcəkmi? Son 20 ildə Britaniyanın Aİ-dən çıxması ilə kəskinləşən neo-avtoritar səciyyə COVID-19-la bitəcəkmi, yaxud ona qarşı immunitet qazanacaqmı?
Hətta liberal Şimal da vətəndaşların uzun müddətli təcridi, karant və hərəkət məhdudlaşdırılması üçün kəskin addımlar atır, amma pandemiya, ehtimal ki, təhlükəsizlik torları, əməkdaşlıq və sərhəd nişanları olmayan bir dünyanın artıq dayanıqlı olmadığını nümayiş etdirəcək. Liderlər və elektoratlar niyə hazırlıqsız yaxalanmaları, manipulyasiya və yanlış məlumat vermək ənənəsi ilə seçilən iqlim dəyişkənliyi inkarçıları və şovinistlər planetin dayanıqlığı barədə sərt suallara cavab verməli olacaqlar.
COVID-19 nəticəsində təkcə Avropada deyil, Latın Amerikasından Cənubi Asiyaya qədər olan bütün hökumətlər bir gecədə həmrəyliyə və əməkdaşlığa məcbur olublar: beynəlxalq səyahət qaydalarının əlaqələndirilməsi, ictimai səhiyyə idarəetmə strategiyaları haqqında məlumat mübadiləsi, daxili yoxlanış xəbərləri və elmi təcrübə mübadiləsi. Qərbi Avropanı yenidən quran Marshall Planı kimi, hökumətlər də qısa müddətdə maliyyə stimulu və ticarət müstəvisində əməkdaşlıq etməli olacaqlar. Amerikanın birqütblü kölgəsi bu beynəlxalq sistem üçün böyük çətinlik olacaq.
Onsuz da Avropa liderləri, prezident Donald Trampın səyahət qadağasına qəzəbli təpki veriblər.
Rusiya və Səudiyyə Ərəbistanı arasında genişlənən neft qiymətləri müharibəsi dövründə neft istehsalçıları pandemiya fonunda əmtəənin qiymətini sabitləşdirməyin ən yaxşı yollarını müzakirə etmək məcburiyyətində qalıblar.
Amerikalı qanunvericilər ABŞ-ı İrana tətbiq olunan sanksiyaları ehtiva edən “maksimum təzyiq” siyasətini yenidən araşdırmağa çağırıblar.
Tehran 60 ildə ilk dəfə olaraq, BVF-yə müraciət edərək koronavirusun yayılması ilə mübarizə aparmağa kömək istəyib.
Uzaq Şərqdə Yaponiyanın hakim Liberal Demokratik Partiyasının üzvləri əzəli düşmən Çinə kömək üçün aylıq maaşlarını bağışlamağa səs veriblər. Buna cavab olaraq, Çin sosial mediası qısa zamanda yaponlara minnətdarlıqla dolub-daşır.
Pandemiya zirvəyə çatdıqca hakimiyyətdəki populistlər qaçılmaz olaraq inam böhranı ilə üzləşəcəklər. Buna qədər ABŞ-da Donald Tramp və Hindistanda Narendra Modi kimi bir çoxları düşmən obrazı yaratmaqda mahir idilər. Populistlər effektiv cavab verə və xəstəliyin yayılmasına sədd çəkə bilmədiyi üçün tənqidlə qarşılaşacaqlar.
Məhz buna görə, ola bilsin ki, Hindistanın baş naziri Modi bu həftə Cənubi Asiya Regional Əməkdaşlıq Assosiasiyasının (SAARC) üzv ölkələri rəhbərləri arasında videokonfrans keçirmək üçün texnologiyaya üz tutub. Ancaq fakt budur ki, Modinin avtoritar idarəçiliyi altında Hindistan son 5 ili, Kəşmirin mübahisəli ərazisindəki 8 milyon insanın mühasirəyə alınması və internet bağlanması da daxil olmaqla, qonşuluqdakı gərginliyi aradan qaldırmaq əvəzinə, regional inteqrasiyaya qarşı çıxıb.
Nəhayət, pandemiyanın başladığı, sosial media və fəallara qarşı qaydaların sərt olduğu Çində Kommunist Partiyası da məlumat axınının məhdudlaşdırılmasını ləğv etməyə məcbur olub.
COVID-19 qlobal siyasi dəyişikliyə səbəb olacaqmı?
Bunun üçün iki səbəbi ola bilər. Birincisi, müharibə, zəlzələ və aclıq kimi “zərbələrdən” fərqli olaraq, pandemiya coğrafiya və ya insan kimliyinə görə ayrı-seçkilik etmir. Təbiətinə görə, pandemiya inklüzivdir, sərhədləri mənasız edir və qlobal cavab tələb edir.
İkincisi, ondan əvvəl baş verən digər təhlükəsizlik böhranlarından fərqli olaraq – Soyuq müharibə, 9/11, İraq və Əfqanıstanda və Suriyadakı müharibələr,– hökumətlər COVID-19 yayımından müxalifləri susdurmaq üçün istifadə edə bilməyəcəklər, çünki tənqidi əsaslandırmaq çətin olacaq. Bu, rejimi liderlik dəyişikliyinə qarşı həssas və marjinal siyasi partiyalara yenilənmə fürsəti təqdim edir.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 181
Analiz
Xəbərlər
-
Polis Maştağada xüsusi əməliyyat keçirib - VİDEO
-
Xocalı kərpic zavodunun açılışı oldu - FOTOLAR
-
Azərbaycanlı müəllim Mədinədə öldü - Bəqi qəbiristanlığında dəfn edildi
-
“FS Club Badam”da kisəçi işləyən şəxs müştərinin başına oyun açdı - ŞOK TƏFƏRRÜAT
-
Prezident Xocalıda bu ailənin qonağı oldu - FOTOLAR
-
Bakının bu ərazisi plana düşdü: Söküntü işlərinə başlanılır
-
Fərhad Əhmədovdan gəmisinin həbsdən azad olunması üçün 6 milyon dollar rüşvət istənilib - MƏHKƏMƏ
-
Ağdamda tarixi məscidin binasının bərpadan sonra açılışı oldu - Fotolar
-
Bakı aeroportunda əməliyyat: brilyant qaşlar aşkar edildi
-
Futbol qaydalarında inqilab: Penalti və VAR dəyişir
-
Ağdam şəhər 1 nömrəli tam orta məktəbin binasının açılışı olub - Fotolar
-
Bakıda 39, rayonlarda 41 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Naxçıvan “respublika“ statusunda qalmalıdırmı? - Zahid Orucdan maraqlı mesajlar
-
Prezident Ağdamda açılışda iştirak etdi - FOTOLAR
-
İtkin şəhidimiz Xaçmaz rayonunda dəfn olundu - Fotolar
-
Qərb payızda ölkədə sabitliyi pozmağa cəhd göstərəcək - Gürcüstan parlamentinin sədri
-
Vəhdət Partiyası toplantı keçirdi:Sədr tapşırıqlar verdi
-
“İlin ilk yarısında cinayətlərin sayı əhəmiyyətli dərəcədə azalıb” - Hərbi prkuror
-
Sakinlər qəzalı vəziyyətə düşmüş evlərin yarısının sökülməməsindən narazıdırlar - VİDEO
-
Rusiyanın növbəti gecə hücumları – Ukrayna isə Moskvanı hədəfə alıb
-
50 minə qəbir yeri satan şöbə müdiri həbs edilibmiş - Hökm oxundu
-
Bakıda dayanacağın işığı kəsilib, sərnişinlər çətinlik çəkirlər - VİDEO
-
Ələsgər Məmmədlinin səhhəti pisləşib - Tanınmış şəxslər Prezident İlham Əliyevə müraciət edib
-
Güzəştli şərtlərlə Qarabağda da ev almaq mümkün olacaq - VİDEO
-
Piylənmə ilə bağlı xərçəng ölümləri kəskin artıb - ARAŞDIRMA
-
Sənədsiz evlərlə bağlı dəyişiklik - VİDEO
-
Bu, Rusiya üçün son müddətdir – Ağ Ev
-
Neftimizi hansı ölkələrə və neçəyə satmışıq? - Tam siyahı
-
Yeni binalarda kombi olmayacaq? - Açıqlama
-
Əliyevlə Berdiməhəmmədov Şuşada nahar ediblər - FOTOLAR
-
“Suriyanın bölünməsinə icazə verməyəcəyik“ - Ərdoğan
-
Paytaxtın bu rayonlarında qaz olmayacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Mandarin” bağçasında uşaq yıxılıb xəsarət aldı - Niyə nəzarət olunmur?
-
“Aİ öz maliyyə yardımı ilə Ermənistanı asılı vəziyyətə salmağa çalışır“ - Zaxarova
-
“Çinə vizasız rejim tələbə axınını artıracaq“ - Ekspert Aisa Aslanova
-
İsmayıllı rayonunda örüş sahəsində hotel tikilir - Sakinləri narazılıq edirlər
-
“Trampla dronlarla bağlı meqasövdələşməni nəzərdən keçiririk“ - Zelenski
-
Batma təhlükəsi ilə üzləşənlər belə xilas edildi - VİDEO
-
II və III qrup üzrə qəbul imtahanının nəticəsi açıqladı:kimlərin nəticəsi ləğv edilib?
-
Son 10 ildə azərbaycanlılar Türkiyədən 11 mindən çox mənzil alıblar - Statistika
-
“Atlant”ın sahibinin adı keçən cinayət işi: 90 min manatlıq mülki iddia qaldırıldı
-
İranda tragikomik olay - Pezeşkianın korteji yolda qaldı
-
Dilqəm Məhərrəmov lisenziyası olmadığı halda Aysunu necə əməliyyat edib? - VİDEO
-
EXPARGO-nun gətirdiyi uşaq qidası zay çıxıb - Şikayət
-
“İsrailin Suriya hücumlarını qətiyyətlə qınayırıq, dəstək verməyə hazırıq” - Türkiyə MN
-
Əliyev və Berdiməhəmmədov Mehmandarovların malikanə kompleksində - FOTOLAR
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bakıda bu ilin altı ayı üzrə 7 min 549 cinayət qeydə alınıb - Baş Prokurorluq
-
ABŞ İrandakı nüvə obyektlərindən cəmi birini sıradan çıxara bilib - Kəşfiyyat məlumatı yayıldı
-
Prezident “Dostluq” adlı atı Berdiməhəmmədova hədiyyə etdi - Fotolar
-
İsrail Dəməşqdə Baş Qərargaha dron zərbəsi endirdi - Şiddətli döyüşlərdə yüzlərlə insan ölüb
-
“Dəyənəklə, yumruq və təpiklə döyürdülər” - Əsirlikdə olan şəxs
-
Prezident Berdiməhəmmədovla Yuxarı Gövhər Ağa məscidini ziyarət edib - Fotolar
-
Tramp 150-dən çox ölkəyə məktub göndərməyə hazırlaşır - Yeni tarifərlə bağlı...
-
Mbappe ilə bağlı araşdırmalar aparılır - Polisə rüşvət verib?
-
Naxçıvanda 41 dərəcə isti qeydə alınıb - Faktiki hava
-
İlham Əliyev və Berdiməhəmmədov Şuşada olublar - Fotolar
-
Bakı və Abşeronda ucuz evi haradan almaq olar? - VİDEO
-
Daşaltı kəndinin fonunda - FOTOLAR
-
Sabah 41 dərəcə isti olacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
Aİ Rusiyaya qarşı 18-ci sanksiyalar paketini təsdiqləyə bilmir - Səbəb aşıqlandı
-
Dağıdılmış yerlərə baxdılar... - FOTOLAR
-
Laçında meşə yanğınına görə 3 nəfər məsuliyyətə cəlb olunub - BİRGƏ MƏLUMAT
-
Berdiməhəmmədov Füzuliyə getdi, Prezident qarşıladı - Fotolar
-
“Suriya döyüşməyə hazırdır” - Əhməd Əl Şaraa
-
Müğənniliyə başlayan dırnaq ustasının qazancı mübahisə yaratdı - efirdə dava düşdü
-
Rusiyada döyüşlərə məcburi cəlb edilən azərbaycanlılar nə etməlidirlər? - VİDEO
-
“Evlərimizdə çatlar əmələ gəlib“ - MTK binanın qarşısında qaraj tikir?
-
Min bir dərdin dərmanı - Gündə 1 stəkan için
-
Suriyadakı toqquşmalarda 356 nəfər ölüb - Nə baş verir?
-
Kəngərliyə növbəti köç karvanı yola salındı - FOTOLAR
-
Zelenski Ukraynanın yeni hökumətinin namizədlərini açıqlayıb - SİYAHI
-
Bakı-Sumqayıt yolundakı piyada keçidi bərbad vəziyyətdədir - VİDEO
-
“Həyatımın bir dövrünü bağladım” - İradə İbrahimova
-
PSJ finalda kabusuna dönən futbolçuya elçi düşdü - Razılaşsa, tarixə düşəcək
-
Vaşinqton İsrail və Suriya arasında gərginliyin yaxın saatlarda azalacağını gözləyir - Marko Rubio
-
Azərbaycanda mənzillər nə qədər bahalaşıb? - Qiymətlər açıqandı
-
Klinika direktoru arvadını buna görə güllələyib - Təfərrüat
-
Salyanda əqli qüsurlu qıza qarşı seksual zorakılıq edilib - Dəhşətli cinayətin təfərrüatı
-
Miqrantlar Rusiyaya daxil olarkən məcburi peyvənd oluna bilər - SƏBƏB
-
Azərbaycanda güclü zəlzələlər olacaq? - VİDEO
-
Nərimanov rayonunda aparılan tikintidə təhlükəsizlik qaydaları pozulur - VİDEO
-
ABŞ İsrailin Suriyaya endirdiyi zərbələrdən narahatdır - Rubio
-
Bakıda görünməmiş dələduzluq: Tanışının telefonu oğurladı, anasına yazdı...
-
İlham Əliyev və Qurbanqulu Berdiməhəmmədov “Sea Breeze”də olublar - FOTOLAR
-
“Tramp başa düşür ki, Putin ona yalan danışır” - Zelenski
-
Gül kollarının alınması məxfi məlumatdır? - Şabranda müəmmalı tender
-
Dini Komitə 800 min manata portal açır - “Amin“
-
İsrail ordusu Dəməşqə yeni zərbə endirdi - Ölənlər var + Video
-
Beyləqanda “Qərbi Azərbaycan İrsi” kitabının təqdimat mərasimi - Fotolar
-
Adəm Məmmədov həbsdə qaldı - “Zon”a köçürüləcək
-
“Ermənistanda ikinci dövlət olmayacaq“ - Paşinyan
-
“Daşınmaz əmlakın dövlət reyestri haqqında” qanuna edilb - Fərman
-
“UNEC”in Sevda adlı müəllimi “Porshe”sindən düşərək vətəndaşı hədələdi - VİDEO
-
Marqarin idxalı kəskin artıb - Marketlərdə 2,6 dəfə baha satılır
-
Bakıda qadın güllələndi - Klinika direktoru olan həyat yoldaşı saxlanıldı
-
Prezident İlham Əliyev bəzi qanunlara dəyişikliyi təsdiqləyib - Detallar
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Bu prospektdə yol hərəkətinin təşkili dəyişdi - Fotolar
-
Leyla Əliyeva Atabayeva ilə bir arada - FOTOLAR
-
Prezident ipoteka krediti ilə bağlı fərman imzaladı - Qayda dəyişdi
-
Beyləqanda qadın qətlə yetirilib - 23 yaşlı oğlan saxlanılıb
-
Sumqayıtda 67 kq narkotik dövriyyədən çıxarılıb - İki nəfər saxlanılıb
-
Mərkəzi Klinikanın həkimi əməliyyat etdiyi xəstəni qəbul etmədi - Kişi 8 gün sonra öldü
-
“Ermənistanın KTMT-dən çıxma ehtimalı daha yüksəkdir“ - Paşinyan
-
“270 nəfərlik müəssisədə 700 nəfər məhbus var” - Qadın kalonundan şikayət
-
Zelenski Trampdan narazıdır - “Bayden dövründə yardım daha güclü idi”
-
Rəsmi sənəddə qeyri-rəsmi ünvan: “Elmar marketin yaxınlığı...”
-
Magistraturaya qəbul imtahanında dəyişiklik gözlənilir - DİM rəsmisi
-
Şəmkir rayonunda maye qazdoldurma məntəqəsinin istismarı dayandırıldı - VİDEO
-
General vəzifədən azad edilib? - DSX xəbəri təkzib elədi
-
7 ildir ev alıblar, amma çıxarış yoxdur - VİDEO
-
“Az-Lead” şirkətin 1,7 milyon borcu var - “İndart Holding” də borclanıb
-
Sosial şəbəkələrdə dərman tövsiyə edənləri bu cəza gözləyir - VİDEO
-
Ünvanlı yardım alanların sayında 20 minlik artım - İqtisadçı əsas səbəbi açıqladı
-
Türkiyədə meşə yanğınları şiddətlənib - Çanaqqala və Tekirdağda kəndlər təxliyə edildi
-
Bu il ali məktəblərə qəbul planı 90 faizdən artıq dolacaq - DİM sədri
-
İlham Əliyevin Qurbanqulu Berdiməhəmmədovla görüşü oldu - FOTO
-
“Melissa park” tikinti şirkəti ilə sakinlər arasında münaqişə yaşanır - Kim haqlıdır?
-
Naxçıvanda sahibkarların bank hesabları kəskin azaldı - Talıbovdan sonrakı bir ayda nə baş verib?
TOP 10
ARXİV