|
Azərbaycanla Ermənistan razılaşdı: Qazaxın 4 kəndi qaytarılır
“Express Bank” iflas ərəfəsində - Şirkətlər bankdan 25 milyondan çox depoziti geri çəkiblər
Rusiya sülhməramlı kontingentinin Azərbaycandan çıxması prosesi başlayıb - VİDEO
Deputat Ülvi Quliyev Nəsimi rayonunda torpaq zəbt edib? - FOTOLAR
Digərlərinin ağlı ilə hərəkət edən Ermənistan - VİDEO
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
Mərkəzi Kəşfiyyat İdarəsi terror hücumlarından necə xəbər tuta bilir? – ŞƏRH
Ərdoğan Qərbi belə mat etdi – Türk əsri başlayıb
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Bəxtiyar Əsgərov məsələsi Fuad Nəcəflini çətin duruma salıb - Naxçıvana ardı-arası kəsilməyən zənglər...
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Rusiya Qarabağda bitərəf qala biləcəkmi? - Təhlil
Tarix 18.11.20, 15:45 |
|
Lourens Broers
“Eurasianet”, 17.11.2020
Ermənistanla Azərbaycan arasında atəşkəs razılaşmasına dramatik vasitəçiliyi və onun tətbiqi üçün bir neçə saat ərzində Dağlıq Qarabağa sülhməramlıların yerləşdirilməsi ilə Rusiya möhtəşəm bir geosiyasi çevriliş edib.
Moskva Azərbaycanı da Cənubi Qafqazdakı siyahısına qataraq, Qərbə qapını bağlayıb, Türkiyəni yerinə oturdub və Qafqazda hakim güc olaraq qaldığını açıqlayıb.
6 həftəlik müharibə boyunca Rusiyanın nisbi təmkinliliyi həvəsli şayiələrə səbəb olmuşdu. İndi vasitəçilik və razılaşmanın həyata keçirilməsi ilə, bölgədəki nüfuzunu möhkəmləndirərək, onun yeni nüfuzunun motivləri və ambisiyaları barədə nə deyə bilərik?
Moskva, həqiqətən, müharibə edən tərəflərin kifayət qədər zəiflədikləri müddətdə yerində sayırdımı? Yoxsa Türkiyənin öz arxa həyətinə zorla girməsi ilə Rusiya hazırlıqsız yaxalanmışdı? Bəlkə, həyati maraqlarına bağlı olan “qırmızı xətlər”ini təyin edirdi?
Həqiqət bu ikisi arasında ola bilər. Moskva şüurlu şəkildə həddindən artıq yüklənmədən çəkinməyə çalışıb. Bu, Rusiyanın “yaxın xaric” siyasətində praqmatizm kimi qəbul edilə bilər, yəni o, neoimperiya xiffəti yerinə, yerdəki reallıqlara üstünlük verir.
Türkiyə ilə qarşıdurma daha açıq şəkildə üzə çıxdıqda, Moskvanın təmkinliliyi, Ankara ilə, bir növ, “modus vivendi” həm qaçılmaz, həm də son nəticədə faydalı idi.
Bununla belə, münaqişə irəlilədikcə, Azərbaycanın tam hərbi qələbəsi ehtimalı Rusiyanı hərəkətə gətirib. Kreml 2015-ci ildən bəri yayımlanan və memarı Rusiya XİN rəhbəri Sergey Lavrov olan “Lavrov Planı”nı canlandırıb.
Keçmişdə Moskva tərəfləri bu planı qəbul etməyə inandıra bilməyib. Bu müqavimət Ermənistanı darmadağın edən və Azərbaycanın Dağlıq Qarabağ ətrafındakı işğal olunmuş ərazilərindən yalnız dördünü deyil, Şuşanı da geri alınması ilə zəifləyib.
Bakının əməliyyatı niyə tamamlamaması qarşıdakı illərdə geniş müzakirə olunacaq məsələdir. Bu, ən azından qısamüddətli dövrdə Azərbaycanın təmkinliliyi, ermənilərin bir neçə həftə ərzində bütün işğal olunmuş ərazilərdən geri çəkilməsinə nail olmaq (Prezident İlham Əliyev onu müharibənin əsas məqsədi kimi ön plana çıxarıb) və Naxçıvanla çoxdan bəri arzulanan quru əlaqəsi ilə izah oluna bilər.
Seçimlər açıq saxlanılır
Qısa müddətdə böyük bir barışıq əməliyyatı, müharibə başlayanda Kremlin gündəmində olmaya bilərdi. Ancaq daha ucuz maliyyələşdirmə variantları masadan kənarlaşdırıldıqdan sonra Moskva bölgədə daha bahalı nəticə doğuracaq şeylərdən çəkinmək üçün qətiyyətlə hərəkət edib.
Münaqişənin ilk mərhələlərində Rusiyanın cavabları təvazökar idi: təmkin çağırışı və Minsk qrupu həmsədrləri Fransa və ABŞ ilə ortaq bir açıqlama.
Prezident Vladimir Putin, həmçinin, jurnalistlərə Rusiyanın Ermənistana verdiyi təhlükəsizlik zəmanətlərinin Dağlıq Qarabağdakı ermənilərə şamil edilmədiyini xatırladaraq, daha güclü müdaxilə üçün ümidlərin üstünə soyuq su səpib.
Çoxları ümid edirdi ki, Kreml oktyabrın 10-da atəşkəsə vasitəçilik etdiyi zaman bu, son olacaq. Müharibə o zaman 14 günlük idi, 2016-cı ilin aprelindəki “4 günlük müharibə”dən olduğu kimi, ərazinin hissə-hissə geri alınmasına yönəlmiş məhdud əməliyyatlar paradiqmasına köklənmişdi və ya analitik Niku Popeskunun təbirincə, “Azərbaycanın Dağlıq Qarabağı hissə-hissə geri qaytarması”na.
Rusiyanın vasitəçiliyi ilə müharibə edən tərəflərin atəşkəsi qəbul etməsi Kreml üçün optimal nəticə, həm də əmrlərinin Cənubi Qafqazda hələ də icra olunmasının təsdiqi idi. Oyunun dəyişdiyini başa düşmək isə atəşkəsin pozulduğu bir neçə saat ərzində baş verib. Cəmi bir neçə gündə Azərbaycanın irəliləməsi, ermənilərin cənub cinahını dağıtması və bu müharibənin status-kvonu dəyişməsi əsaslı yenidənqurma mənası verib.
Görünən odur ki, həqiqi atəşkəsə ümidlər kəsilib, Rusiyanın sonrakı cavabları buna nümunədir.
Oktyabrın 20-də Ermənistan sərhədləri yaxınlığında kiçik Rusiya hərbi dayaq məntəqələri qurulub ki, bu da Ermənistana (çox gecikmiş) dəstək nümayişi kimi yozula bilərdi, ancaq döyüş əməliyyatları davam edərsə, seçimləri açıq qoyurdu.
Rusiya oktyabrın 26-da “Suriya Milli Ordusu”nun “Faylak əl-Şam” qrupuna hava hücumları edib və 80 üzvünü öldürüb, bu da Türkiyəyə suriyalı muzdluları Cənubi Qafqazda yerləşdirilməsinin “qırmızı xətt” olduğuna dair siqnal idi.
Noyabr ayının ilk həftəsində, Azərbaycan rəmzi şəhər olan Şuşanı ələ keçirmək üçün fəaliyyətə hazırlaşarkən, imzalanacaq üçtərəfli müqavilənin elementləri artıq müəyyənləşdirilmiş və Türkiyə rəsmiləri tərəfindən mətbuata sızdırılmışdı. Şuşa əməliyyatının uğuru, Şuşanın saxlanılması, danışıqlara yenidən başlamaq və erməni qüvvələrinin geri çəkilməsinin cədvəli ilə Prezident Əliyevə güclü kart verib.
Çəkindirmə təcrübəsi
Üçtərəfli razılaşma qəti nəticələri qısaldan bir vasitə kimi oxunur. Azərbaycanı qələbəsini məhdudlaşdırır, amma inkar etmir. Eyni mənada, bu, Ermənistanın məğlubiyyətini bir qədər az edir, lakin əsas erməni problemini, yəni Dağlıq Qarabağın qalan hissəsinin statusunu qeyri-müəyyən gələcəyə saxlayır.
Rusiyanın müdaxiləsi Türkiyənin təhlükəsizlik aktyoru olaraq Cənubi Qafqaza daxil olmasına mane olmur, lakin türk hərbi müşahidəçilərinin əhatə dairəsi və yeri danışıqların nəticələrinə bağlıdır.
Beləliklə, Rusiyanın müdaxiləsi münaqişənin regionlaşmasının Rusiya üçün daha əlverişli şərtlərdə baş verməsini təmin edir, yalnız lazım olduqda Türkiyəyə yol verir.
Dağlıq Qarabağdakı böyük sülhməramlı əməliyyat Rusiyanın öhdəliklərində əhəmiyyətli dərəcədə artım olduğunu göstərir. Bu hegemonun ilk strategiya seçimi deyil. Hegemonlar ümumiyyətlə, məhdud miqyasda birbaşa hərəkət edirlər: ilk növbədə, qarşıdurmaların başlamasına mane olan kollektiv təhlükəsizlik təklifi, cəlbedici yardım və ticarət razılaşmaları, tabe olanları qaydalarınıza və dəyərlərinizə əməl etməyə məcbur etmə.
Paradoksal görünsə də, Rusiyanın müdaxiləsi daha hegemonik alternativlərin kəsilməsini təmsil edir.
Orta perspektivdə Rusiyanın sülhməramlı mandatının yenilənməsi indi İrəvan və Bakının gündəliyində ağır bir maddəyə çevriləcək, ehtimal ki, Ermənistan və Bakı təzyiqlərə məruz qalacaq. Hər iki dövlətlə münasibətlərindəki sürtünməni və dostluq əlaqələrini qorumaq da Rusiya diplomatiyası üçün əhəmiyyətli bir problem olacaq.
Bu, ona görə vacibdir ki, Kreml bu münaqişəyə maraq göstərməsini həm Bakı, həm də İrəvan üzərində uzunmüddətli nüfuzunu qorumaq üçün müəyyənləşdirib.
Dağlıq Qarabağdakı tanınmamış erməni yurisdiksiyasının tamamilə məhv edilməsindən əvvəl vasitəçilik etməklə üçtərəfli razılaşma Moskvanın İrəvanla münasibətlərinin gələcəyini xilas edir. Məhdud “Dağlıq Qarabağ”ı qoruyaraq, sülhməramlı mandatın yenilənməsi ilə bağlı 5 illik veto hüququnu verərək Moskva həm Bakı, həm də İrəvanla münasibətlərinin gələcəyini qurban vermir. Bakı da.
Rusiyanın Ermənistan-Azərbaycan münaqişəsinə yanaşmasında təəccüblü olan onun taktiki çevikliyidir. Bu yanaşma ilə Kreml nəzarət etmədiyi və birbaşa tərəf olmaqdan çəkindiyi qarşıdurmada xüsusi siyasi imkanlar və risklərə cavab olaraq müxtəlif alət və mexanizmlərdən istifadə edib.
İndi Moskvanın tam nəzarəti var. Sınaq – bitərəf qalmaq, həm Ermənistanla, həm də Azərbaycanla gündəlik münasibətlərə diqqətini yönəldə bilib-bilməyəcəyi olacaq.
Tərcümə: Strateq.az
Xəbərin oxunma sayı : 1174
Analiz
Xəbərlər
-
Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində may ayında qəbul cədvəli açıqlanıb - SİYAHI
-
Ətin qiyməti 25 manat olacaq? - AÇIQLAMA
-
Prezidentlər Ağdamda orta məktəbin təməlqoyma mərasimində - FOTOLAR
-
Yusif Mustafayev borc verdiyi 100 mindən çox pulunu geri ala bilmir - VİDEO
-
Tayvandan Azərbaycana gətirilən meyvə suyu yararsız çıxıb - FOTO
-
İlham Əliyev Qırğızıstan prezidentinə Qarabağ atı hədiyyə etdi - FOTO
-
Mənimsəmədə təqsirləndirilən vəkilin cinayət işinin bəzi detalları məlum olub - İTTİHAM AKTI
-
Xaricdən gətirilən kartof ölkə daxilində 2 dəfə baha satılır – Rəqəmlər
-
Prezidentlərin Ağdama səfərindən - Maraqlı fotolar
-
İki naziri yola salan Heydər Yaqubov... – Direktor öz gücünü kimdən alır?
-
Qərb Cənubi Qafqazda sabitliyi pozmağa çalışır - Zaxarova
-
“TikTok“la bağlı sorğu keçirilib - 74,9% məhdudiyyət tətbiqini istəyib
-
Binə qəsəbəsində qanunsuz elektrik xətləri çəkilir? - VİDEO
-
Xocalıda insan qalıqları aşkar edildi - FOTO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Ağdam Konfrans Mərkəzi ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
HƏMAS silahı yerə qoyacağına söz verdi: Amma bir şərtlə
-
“Füzuli tam şəkildə yenidən qurulur” - Hikmət Hacıyev
-
Ağdam Cümə məscidinin bərpadan sonra açılışı olub - FOTOLAR
-
Naxçıvanın yeni baş naziri kimdir? - DOSYE
-
Bakıda kişi qardaşını qətlə yetirib: “Hamımızın başına oyun açırdı”
-
Prezidentlər Pənahəli xanın sarayı və İmarət kompleksində görülən işlərlə tanış olublar - FOTO
-
Deputatdan parlament seçkilərinin vaxtı ilə bağlı iddia
-
Bakının məşhur məktəbi təmirə bağlanır: Şagirdlər digər təhsil ocağına köçürülürlər
-
Avtomobili yay rejiminə necə keçirək? - AÇIQLAMA + VİDEO
-
Naxçıvanın yeni baş naziri vəzifəsindən azad olundu - Yerinə Cəlilov təyin edildi
-
“Zəngəzur dəhlizinin adını eşitdikcə sanki ağıllarını itirirlər...“ - “Bu, çox qəribədir“
-
Bakıda 6 istiqamət üzrə istirahət zonaları yaradılacaq - TƏFƏRRÜAT + VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentləri Füzulinin Baş planı ilə tanış olublar - FOTOLAR
-
Nəsib Quliyev qadına görə intihar edib - SENSASİYALI İDDİA
-
“Dövlət sərhədimizin 12 kilometri artıq delimitasiya olunmuş hesab edilir” - Prezident İlham Əliyev
-
Bölmələrimiz həyəcan siqnalı ilə ayağa qaldırıldı - Zakir Həsənov prosesi izlədi
-
Taliban İŞİD-ə qarşı mübarizə üçün xüsusi bölmə yaradır: İşsizlərin siyahısı hazırlanır
-
Azərbaycanda balıq ovu qadağan edilir - Bu tarixdə
-
“NATO Polşada nüvə obyektləri yerləşdirərsə, hədəfimiz olacaq“ - Rusiya XİN
-
Cəfər Cabbarlı haqqında məxfi həqiqətlər - ARAŞDIRMA + VİDEO
-
Azərbaycanda niyə qeysəriyyə əməliyyatlarına üstünlük verilir? - ARAŞDIRMA
-
Bayden qanun imzaladı - Üç ölkəyə hərbi yardım haqqında
-
Tünzalə Ağayevanın yeni görünüşü - VİDEO
-
“Qarabağ“ - “Neftçi“ oyunundakı 5 qol - VİDEO
-
Sakinlər deputatlara ən çox nədən şikayətlənirlər? - VİDEO
-
Keçmiş başçının hospitalından şikayət - Pasientlə “Rela Hospital“ arasında nə baş verib?
-
Bayden qanunu imzaladı - “TikTok” ABŞ-da qadağan ediləcək
-
Şuşada inşa olunan yeni yaşayış kompleksinin görüntüləri - VİDEO
-
Maşın bazarında durğunluğun səbəbi nədir? - VİDEO
-
Büdcəyə yenidən baxılacaq? - FOTO
-
Rəisin evindən oğurluq etdi, araq alıb içdi - Kameraya salam da verdi
-
İkinci əl məhsulun oğurluq olmadığını necə bilmək olar? - VİDEO
-
Çinə səfər edən Antoni Blinken üçün qırmız xalı sərilmədi - VİDEO
-
Bakıda nöqsanlar aşkarlanan restoranın fəaliyyəti məhdudlaşdırılıb - FOTO
-
Alimpaşa Məmmədov vurduğu ziyandan 185 min manat ödəyib
-
“İstəyirəm həyat yoldaşım mənə qulaq asanda utanmasın” - Aysun İsmayılova
-
Sabah Rəfahda hərbi əməliyyat başlaya bilər - İsrail nəşrindən şok iddia
-
“Nar” voleybol üzrə ölkə çempionlarını təbrik edir - FOTOLAR
-
Sabah Binəqədidə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Zəngilan, Cəbrayıl və Qubadlı sakinlərinə şad xəbər - VİDEO
-
Əfv Komissiyasının növbəti iclası keçirilib - Müraciətlərin sayı 300-ü keçib
-
Xankəndidə tələ partlayıcı qurğular aşkarlanıb - VİDEO
-
Bakıda restoran sahibləri cəzalandırıldılar - RƏSMİ
-
Naxçıvanda 10 aydan çoxdur ki, maaş ala bilməyən işçilər etiraz etdilər - VİDEO
-
30-a yaxın israilli general HƏMAS-ın girovluğundadır – KİV
-
Şuşaya köç başlayır - Tarix açıqlandı
-
Moskvada sərgidə qənimət götürülmüş NATO tankı nümayiş etdiriləcək - VİDEO
-
Üç ayda 170 avtomobil yanıb: FHN əsas səbəbləri açıqladı
-
Bakı Sağlamlıq Mərkəzində maşınqayırma texnikumunu bitirən şəxs anju edir? - İDDİA/VİDEO
-
“Azərbaycan parlaq gələcəyini inamla qurur“ - Sadıq Japarov
-
Bakıda dələduz şəbəkə peyda olub – Mənzilləri, obyektləri kirayələyib...
-
100 milyon da son hədd deyil - İlham Əliyev
-
ABŞ-nin Rusiyadakı səfirliyi zəhərlənmədən ehtiyat edir - SƏBƏB
-
“Ermənistan özü işğalı sonlandırmağa qərar verdi“ - Elçin Əmirbəyov
-
Respubilkanın sabiq baş pediatırı intihar edib - Prokurorluqdan açıqlama
-
Azərbaycan-Qırğızıstan sənədləri imzalanıb - FOTO
-
Tanınmış iş adamı deputat olacaq? - İDDİA
-
Prezidentlər mətbuata bəyanatlarla çıxış etdi - VİDEO
-
Roza Zərgərli pedaqoji fəaliyyətə başlayıb - VİDEO
-
Azərbaycan və Qırğızıstan Dövlətlərarası Şurasının 2-ci iclası keçirilib - FOTOLAR
-
Benzinlə qadını yandıran şəxs vəzifəli şəxsin oğludur - Yeni faktlar
-
Prezidentdən Allahverən İsmayılovla bağlı – Sərəncam
-
Bakıda təhlükəli vəziyyət: 130-dan çox yaşı olan bina hər an uça bilər (VİDEO)
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü olub - FOTO
-
Deputatın tikdiyi binanın əyilməsi ilə bağlı xəbərdarlıq: Komissiya yaradılması təklif edildi
-
“NATO-nun Finlandiyadakı təlimləri təxribat xarakterlidir” - Zaxarova
-
Azərbaycan və Qırğızıstan prezidentlərinin məhdud tərkibdə görüşü başladı
-
Qırğızıstan Prezidentinin rəsmi qarşılanma mərasimi olub - FOTOLAR +VİDEO
-
AMEA-da yeni şöbələr yaradılıb - Kadr təyinatları olub
-
Sadır Japarov Bakıya gəldi - FOTO
-
Qeyri-neft sektorunun inkşafı və Dövlət İnvestisiya Şirkətinin batırdığı sərmayələr... - I yazı
-
Bakıda taksilər gediş haqqı qiymətini qaldırdı - VİDEO
-
“Made in Karabakh”: Şərablarımız yenidən dünyaya ayaq açır - VİDEO
-
Sabiq deputatın qardaşı oğlunun 350 min vergi borcu var - Ramiz Mehdiyevin qohumudur
-
Hadrut yenidən qurulur - Ən son görüntülər
-
Baş nazir iclas keçirib - Holdinqin İdarə Heyətinə tapşırıqlar verilib
-
“Rusiya yaxın günlərdə Ukrayna ərazisinə hücumları gücləndirəcək“ - ABŞ institutu
-
Yağış yağıb, şimşək çaxıb - FAKTİKİ HAVA
-
“Sənəd masama qoyulan kimi onu imzalayacağam” - Bayden
-
Beyləqanda dəhşətli cinayət: Ferma sahibi toyuq hinində çobanın arvadına təcavüz etdi
-
Keyfiyyətsiz gün eynəklərinin qorxunc fəsadları - VİDEO
-
Masazırda vətəndaşa məxsus torpaq sahəsi zəbt edilərək ev tikilir - İDDİA + VİDEO
-
Dünyada ABŞ-dən narazılıq artır - QLOBAL SORĞU
-
"35 ildir Aygünü sevmişəm" - Faiq Ağayev
-
“Britaniya sənayesi müharibə rejiminə keçir” - Sunak
-
Sumqayıtda 28 ailənin bir qaz sayğacı var: Limit necə hesablanır?
-
“Üçüncü dünya müharibəsi artıq gedir” - Podolyak
-
Rusiya müdafiə nazirinin müavini saxlanılıb - Külli miqdarda rüşvət görə
-
MDB-nin fond birjaları üçün yeni dövr: Azərbaycan və Özbəkistan yol açır
-
Şirkət işçilərin hüquqlarını pozdu: 20 min cərimələndi
-
“BAM-ın gücü 12 ildə 3 dəfə artıb“ - Putin
-
“Vətəndaş nikahı qanunsuzdur“ - Spiker
-
“ABŞ Ukraynaya 1 milyardlıq hərbi yardım paketi hazırlayır” – “Reuters”
-
Bu gün toyları olacaqdı - Heç biri həyatda deyil...
-
İran hakimiyyəti ölkə əhalisinə divan tutur - VİDEO
-
Sabah bəzi ərazilərdə qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
Qrunt suları Binə qəsəbəsinin sakinlərinin evlərinə doldu - VİDEO
-
Ərdoğan iqamətgahında uşaqlarla görüşdü - Fotolar
-
“Bəzi ölkələr Azərbaycana qarşı soyuq müharibəyə başlayıblar“ - Prezident
-
Rusiya-Azərbaycan münasibətləri qarşılıqlı məmnunluq doğurur
-
Azərbaycanda “Sığorta ödənişinin verilməsi Qaydası” dəyişdi - QƏRAR
-
Mikayıl Cabbarov səyyar vergi yoxlaması haqda qərar imzaladı - Dəyişiklik
-
“Ukrayna müharibə başlayandan yarım milyon hərbçisini itirib“ - Şoyqu
-
İcra Hakimiyyəti sabiq nazirdən 133 minə “BMW 520i” alır – Bazardakı qiymətdən 17,5 min bahadır
-
Şahin Bağırovu Bakı Şəhər Baş Gömrük İdarəsinə buraxmayıblar - TƏFƏRRÜAT
TOP 10
ARXİV