![]() |
|
![](http://azfakt.com/photos/2221648.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/a2a6e587-7499-4cb7-aed6-e39b6fe7fb42.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/32116.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/572101.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/394513.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/317123.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/82795.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/7744.jpeg)
![](http://azfakt.com/photos/937755.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/337136.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/89944e2f-41e7-40cb-9d82-f3a1a10cb5c2.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/46737.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/309725.jpg)
![](http://azfakt.com/photos/054111.jpg)
Problemləri inkar edən Fransa Afrikanı itirdi: Növbədə “xarici ərazilərdir“ (TƏHLİL)
Tarix 19.05.24, 15:25 |
|
![bitmap-img6](http://azfakt.com/photos/77566e9d37dfcc59c64c010e3fe137842024_05_18_6648b48817bbc-jpg.jpg)
Bu gün Fransanın koloniyası olan Yeni Kaledoniyada baş verən etiraz aksiyalarının vətəndaş müharibəsi səviyyəsinə çatmasının səbəbi rəsmi Paris tərəfindən yerli əhalinin həddən artıq istismar edilməsidir.
Yeni Kaledoniya Fransadan 16 min kilometr aralıda-Sakit Okeanda Avstraliya materikinin yanında, 18,6 min kvadratkilometrlik əraziyə və 270 min əhaliyə malik adalar qrupudur. Bu adalar qrupu 1774-cü ildə dövrünün tanınmış səyyahı Ceyms Kuk tərəfindən kəşf olunub. Fransa 1853-cü ildə Yeni Kaledoniyanı özünün ərazisi elan edib. Zaman-zaman Yeni Kaledoniyada istismarçılığa qarşı etirazlar baş verib və bu səbəbdən də 1946-cı ildə Fransanın "xaricdəki ərazisi”, 1998-ci ildə isə "xüsusi statusu” olan "xaricdəki ərazisi” elan edilib. Adada Fransanın hərbi hissələri də yerləşir.
Yeni Kaledoniya faydalı qazıntılarla çox zəngindir. Burada tükənməz xrom, kobalt, molibden, mis, qızıl və nikel yataqları var. Yer kürəsində mövcud olan nikelin 11 faizi yeni Kaledoniyada yerləşir.
Bugünkü etirazların əsl səbəbi minlərlə miqrantın səs verməsi üçün Fransa Senatının konstitusiyaya düzəlişlər etməsi səbəb olub. Bu ilin aprel ayında Senat Yeni Kaledoniyada 10 ildən çox yaşayanlara seçki hüququ verdi ki, bu da qalan əhalinin etirazına səbəb oldu.
Rəsmi Paris 1980-cı illərdən başlayaraq fransızların adaya köçüb yaşaması üçün böyük imkanlar yaradıb. Onlar vergilərdən azad edilib, biznes üçün şərait yaradılıb və sair. Beləliklə 2023-cü ildə fransızların sayı yerli əhaliyə nisbətdə 60 faiz təşkil etdi. Qalan 40 faiz isə kanak adlanan yerli tayfalardan ibarətdir ki, onlar da işsizlik, sosial vəziyyətin ağırlığından əziyyət çəkirlər. Yeni Kaledoniyada münbit torpaqlar, şirkətlər, faydalı qazıntılar, daşınmaz əmlak, bir sözlə milli sərvətlərin 80 faizi fransızlara məxsusdur.
Yeni Kaledoniyaya daxil olan adalar Fransanın xam mal bazası hesab edilib. Fransa Yeni Kaledoniyadanı ağac, nikel, xrom, mis, Taiti-Polineziyadan subtropik meyvə, dəniz məhsulları, Qvianadan qızıl, qiymətli ağac növləri, şəkər çuğunduru, Martinka, Mayotta, Qvadelupa və Reynuon adalarını isə subtropik meyvə, kofe, dəniz məhsulları və digər xam mal bazası kimi istifadə edib. Bunların müqabilində isə yerli əhali işsizlik və yoxsulluqdan əziyyət çəkib.
Nəhayət, mayın 13-də yerli əhali etiraza qalxdı və əhalinin səsi eşidilmədi. Fransa hökuməti etirazlardan nəticə çıxarıb özünün hesab etdiyi adanın insanlarının problemini həll etmək əvəzinə başqa dövlətləri, o cümlədən Azərbaycanı ittiham etməyə başladı. Yeni Kaledoniyanın paytaxtı Numea şəhərindəki etirazçılar benzindoldurma məntəqələrini, böyük marketləri, inzibatı binaları yandırdılar.
"Le Fiqaro” qəzeti Yeni Kaledoniyada baş verənləri vətəndaş müharibəsinin başlanğıcı adlandırıb ki, bu da təsadüfi deyil. Məsələnin mahiyyəti ondan ibarətdir ki, yandırılan və dağıdılan mağaza və müəssisələrin hamısı yerli əhaliyə yox, gəlmə fransızlara məxsusdur. Adada doğulub illərlə burada yaşayan yerli əhalinin bir parça çörək tapa bilmədiyi halda Fransadan gələnlər bütün milli sərvəti daşıyıb aparır. Əlbəttə ki, belə vəziyyətin sonu ancaq vətəndaş müharibəsinə gətirib çıxarar.
"Fransanın parçaları” (La France en miette) kitabının müəllifi, akademik Benjamin Morel yazıb ki, Kaledoniyada baş verənlər illərlə yığılıb qalan problemlərin rəsmi Paris tərəfindən inkar edilməsinin nəticəsidir: "Biz etiraf etməliyik ki, Yeni Kaledoniyanın problemlərini həll etmədik, onları dondurub saxladıq və daha təhlükəli vəziyyətə gəlib çıxmasını seyr etdik”. Akademik Fransa hökumətinin vaxtı ilə Yeni Kaledoniyada insanların səsvermə hüququndan məhrum etməsini yanlış hesab edir. Akademik nəzərə çatdırıb ki, bu etirazlar bütün koloniyalara yayılacaq, o cümlədən Korsikaya da təsir edəcək. Alim bildirib ki, problemləri inkar etmək həmişə təhlükəli tendensiya olub.
Fransa mətbuatı rəsmi Parisin Yeni Kaledoniyada baş verənlərə görə Rusiya və Azərbaycanı ittiham etməsini gülməli adlandıraraq qeyd edir ki, problemlər yenə də inkar edilir. Bu da vəziyyəti nəinki düzəltməyəcək, əksinə, etirazlar, Korsika və Qvianaya da yayılacaq.
Benjamin Morel vurğulayıb ki, problemlərin inkarı Fransa üçün Afrikanın itirilməsi ilə nəticələndi, növbədə "xüsusi statusu” olan "xarici ərazilərdir”.//Azertac.az
Xəbərin oxunma sayı : 712
Analiz
Xəbərlər
-
Pensiya artımları kimlərə şamil olunacaq? - İqtisadçı açıqladı
-
“Referans” klinikasına bağlı daha bir şirkət ləğv olundu – 2 ay əvvəl açılmışdı
-
Nazirə yeni müşavir təyin edildi - FOTO
-
Prezident İlham Əliyev Astanaya getdi
-
YAP-ın iclası keçirildi - Mərkəzi Seçki Qərargahı yaradıldı
-
“Manatlıq“ taksi xidməti bahalaşdı - VİDEO
-
İlham Əliyev Lukaşenkonu təbrik etdi: “Əminəm ki, bizim birgə səylərimiz gələcəkdə...“
-
Ali Məhkəmənin adından dələduzluq: 3 nəfərdə cinayət işi açılıb
-
Etirazlara səbəb olan Azərbaycan filmi hansıdır? - VİDEO
-
İstidə infarkt riskini azaltmağın yolu - HƏKİM MƏSLƏHƏTİ
-
Respublika Pediatriya Mərkəzində nə baş verir? - İki aydır işçilərinə maaş vermir...
-
Taksi sürücüləri ilə bağlı daha bir QƏRAR
-
Məktəblərdə noyabrda 1 aylıq tətil olacaq? - AÇIQLAMA
-
Şimşək çaxıb, qısamüddətli leysan yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Azərbaycanda 19 yaşlı gənc magistr oldu - FOTO
-
Zelenskinin danışıqlar üçün atəşkəs ideyasına şübhələri var - Orban
-
Vaşinqton ABŞ silahları ilə Krıma zərbələrin endirilməsini məqbul sayır - Pentaqon
-
Türkiyə münasibətləri normallaşdırmaq üçün Suriya ilə dialoqa hazırdır - Ərdoğan
-
AVRO-2024: Türkiyə millisi 1/4 finalda
-
“Bir müğənni muğamı bilmirsə...“ - Tənqid etdi
-
Ondan çox ukraynalı F-16-nı idarə etmək üçün təlimlər keçir - Pentaqon
-
Xəzər dənizində suyun səviyyəsi 1 metrdən çox artıb - VİDEO
-
Daha bir partiya seçki qərarını açıqladı - 5 namizədlə gedir...
-
Mənzil bazarında kəskin bahalaşma - VİDEO
-
AVRO-2024:Niderland Rumıniyanı məğlub etdi
-
İmişlidə işıqlar hər gün eyni saatda niyə sönür? - Şikayət
-
Bakıda Azərbaycan Rinoloqlarının II Beynəlxalq Konqresi keçirilib
-
“Qərb yeni “səlib yürüşü”nə başlayıb, dünya fəlakətin astanasındadır“ - Lukaşenko
-
Nazirlik Elvira Rafiqqızına cərimə yazdı - Hansı qaydanı pozub?
-
Damla İranda hicabsız konsert verdi, zal bağlandı - VİDEO
-
Füzulidə 1 şəhər, 10 kənd bərpa olunacaq - Tarix açıqlandı
-
Magistraturaya qəbulun nəticələri AÇIQLANDI
-
Daha 115 dərman vasitəsi - Ucuz satmaq olar, baha isə yox!
-
“Aztelekom”un “Mis Nazim” kimi tanınan regional müdiri – Nazim Əliyev
-
Əvəz Temirxan seçkiyə qatılır - Hansı dairədən namizəd olacaq?
-
Daşkəsən ərazisindən axan çaydan sel keçir - VİDEO
-
Vladimir Putin İlham Əliyevlə danışıqlar aparacaq - Astanada
-
“Nasosnu” üçün 237 min manatlıq güllər alınacaq – Siyahı
-
Bu prospektdə təmir aparılır - VİDEO
-
Səbail İH-də şöbə müdiri sahibkarı aldadıb – Külli miqdarda borc işi…
-
Müsavat seçkiyə gedir, getmir? – İsa Qəmbərdən açıqlama
-
“Yeni sədrlərə nəzarət etmək lazımdır“ - Məzahir Pənahov
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Məcnun Məmmədov fermerlərlə görüşdü - Xaçmazda (Fotolar)
-
Yarım milyard kapitalı olan “Azərsilah”ın direktoru kimdir? – DOSYE
-
“Rusiya-Ukrayna münaqişəsinin diplomatik yolla həlli imkanları tükənir“ - Nebenzya
-
“Moon Kids“ Uşaq Bağçasının direktoru dələduzluğa görə saxlanılıb - “İlin iş xanımı“ seçilmişdi
-
Azərbaycanlı model özündən 45 yaş böyük Dubay şeyxi ilə evləndi - VİDEO
-
Bağ evlərinin kirayə qiyməti bahalaşdı - Təlabat hansı ərazilərədir?
-
Mərkəz direktoru Masazırda yarım milyonluq villa tikdirir? - FOTOLAR
-
Avtomobil bazarında ucuzlaşma olacaq - VİDEO
-
Cahangir Hacıyevlə Penitensiar Xidmət arasında nə baş verib? - Keçmiş bankir məhkəməyə üz tutdu
-
Prezident səfiri və baş konsulu geri çağırdı - Yeni təyinat
-
İcraçı direktor istefa verdi - Yeni vəzifəyə təyinat alıb
-
Bu il işğaldan azad olunan rayonlarda nə qədər taxıl əkilib? - SİYAHI
-
Yağış, şimşək, külək - Sabahın havası
-
Cəlilabadlılar Malik Həsənovu axtarır – SƏBƏB?
-
Bakıda 24 təhsil müəssisəsində tibb xidməti yoxdur - RƏSMİ
-
Vilayət Eyvazov vətəndaşlara təşəkkür etdi - FOTO/VİDEO
-
Şafiq Heydərovla bağlı Zaur Mikayılova şikayət - İdarə rəisi xeyli sayda işçinin əmək haqqı kartını özünə götürüb
-
Bakıda sələmçi qadının qəribə şantajı - Fotolarını Qabilə göndərdi
-
Türkiyənin yeni nazirləri kimlərdir? - DOSYELƏR
-
Prezident “Zəngilan“ tankerinin istismara verilməsi mərasimində iştirak etdi - FOTOLAR
-
Hazırda Azərbaycanda heyvanlar arasında xüsusi təhlükəli infeksion xəstəlik yoxdur - RƏSMİ
-
Sabiq icra başçısı dövlət qurumunu məhkəməyə verdi - Nə tələb edir?
-
Xocalıda xeyli sayda döyüş sursatı aşkar edilib - VİDEO
-
Hansı bitərəf deputatlar yenidən seçilmək istəyir? - SORĞU
-
“Azercell” bu tarifin də xidmət haqqını artırdı - BAHALAŞMA!
-
Dünyada tüğyan edən meymunçiçəyinə Azərbaycanda yoluxan varmı? - RƏSMİ
-
Torpaq Məcəlləsinə dəyişiklik kimlərə xidmət edəcək? - ARAŞDIRMA
-
Azərbaycanda qız övladı olacaq deyə ana körpəsi ilə çölə atılıb - VİDEO
-
Sənədsiz əmlakı olanlara vacib xəbər… - VİDEO
-
Bir gecədə taksilərin qiyməti od tutub yandı - VİDEO
-
Ronaldo penaltini vura bilmədi, ağladı – Oyunun icmalı
-
Kirayədə yaşayan yeniyetmələr evdə qan içində tapılıblar - VİDEO
-
Azərbaycan Polisi 106 yaşında - VİDEO
-
Damla İran üçün açıq-saçıq geyimdə konsert verdi - VİDEO
-
Kosmetika məhsullarındakı təhlükə – Xərçəngə səbəb olur
-
Azərbaycanda bu kənd palçıq altında qaldı - Sakinlər köçürülür (VİDEO)
-
“Baydenin əvəzlənməsi xaosa səbəb olacaq” – Baydenin seçki qərargahı
-
Hərbi xidmətə yararsız şəxslərin aqibəti necə olacaq? - RƏSMİ AÇIQLAMA
-
Seçkilərin taleyini müəyyən edəcək iki AMİL: İranın azadlıq bayrağı təbrizlilərin əlindədir
-
AVRO-2024: Fransa növbəti 1/4 finalçı oldu
-
Bakıda ad günündən sonra dəhşətli qətl: Anasını söydüyü üçün ögey atasını...
-
Sabah Bakının 4 rayonunda qaz olmayacaq - Xəbərdarlıq
-
“Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh sazişi bağlamaq üçün müstəsna imkan var“ - Blinken
-
UEFA Bellinqem barədə araşdırma başlatdı - VİDEO
-
Nohur gölündə suyun səviyyəsi artdı: Təhlükəli vəziyyət yarandı (VİDEO)
-
“Avita Clinic“ hansı qaydanı pozub? - Cərimə oluna bilər
-
Niyam Salami “Star Dostluq”dakı konsert vədinə niyə əməl etmədi? - Restoran isə özünü haqlı sayır…
-
Sahibkarlıq subyektlərinin əksəriyyəti Bakıda fəaliyyət göstərir – SİYAHI
-
“Bu emosiyalar kənara qoyulmalıdır” - Prezident
-
Səyahət sığortası neçəyə başa gəlir? - Rəsmi açıqlama
-
DİN Şuşa “ASAN Xidmət”də vakansiya ELAN ETDİ
-
AZAL Füzuliyə təyyarə biletlərinin satışına BAŞLADI
-
“Nar“ şirkətinə yeni departament direktoru təyin edilib - FOTO
-
“Sülh müqaviləsinin əsas prinsiplərini bir neçə aya yekunlaşdıra bilərik“ - İlham Əliyev
-
“Azəriqaz“da yeni təyinat - Baş direktora yeni müavin göndərildi
-
Zakir Sultanov azadlığa buraxıldı - VİDEO
-
ETSN və BŞİH arasında “yaşıl savaş“ - Təkcə bir müəssisədən hər il 1 milyon oğurlanır
-
Azərbaycan və Ermənistan arasında sərhədin delimitasiyası: komisiyya üzvləri görüşüblər
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Prezident 2024-cü ilin dövlət büdcəsinə dəyişiklikləri təsdiqləyib
-
Sabunçuda maklerlə dələduz vətəndaşı aldadıb - Saxta sənədlərlə ev satıblar
-
Kəlbəcər rayonuna Prezidentin xüsusi nümayəndəsi təyin edildi - DOSYE
-
Türkiyədə bir neçə nazirin istefaya göndəriləcəyi gözlənilir - KİV
-
Leysan olacaq, çaylardan sel keçəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
“Nar” komandası “Breyn Rinq” yarışının qalibi oldu - FOTO
-
198 ağac kəsildi, təbiətə 413 min ziyan vuruldu - Cinayət işi başlandı
-
Masazırda qanunsuz evlər tikib satan Xəyal Məmmədlinin himayəçisi kimdir? - FOTO/VİDEO
-
Bakıda rəhbər işçilərin orta aylıq əmək haqqı 4 673 manat olub – Rəsmi
-
“Növbəti tədris ilindən ibtidai sinf müəllimləri 20 faiz yenilənəcək“ - Emin Əmrullayev
-
Xaçmaz meşələrində ekoloji terror, 100-ə yaxın ağac kəsildi - VİDEO
-
Sənədsiz evlər düyünü çözülür? - Azərbaycanda böyük “əmlak amnistiyası“ gözlənilir
-
Dövlət qurumu məktəb direktorunu cərimələdi - Maliyyə nöqsanlarına yol verib?
-
Trampın “qisas planı” – seçilsə, bəziləri gününü görəcək
-
“İstanbul Meyhane Bilgəh”dən narazılıq - Əlavə pullar alınır (FOTO)
-
Bakıda yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
“Çin NATO-nun dəyərlərinə və maraqlarına meydan oxuyur“ - Stoltenberq
-
“Aİ-yə üzvlüklə bağlı referendumun keçirilməsi məqsədəuyğun deyil“ - Paşinyan
TOP 10
ARXİV