AzFakt

Bakıda 120 milyonluq qalmaqallı hərracın arxasında kimlər dayanır? - ŞOK İSİMLƏR

Nadir Aslanovun “görmədiyi“ qanunsuz tikilən 110 evin iziylə - Baş purokrorluğa müraciət...

“MTK kralı“ çətin durumda - Asiman Hüseynov qardaşını xilas edə biləcəkmi?

Azərbaycanın ən varlı şirkətləri: milyardlara sahib olanlar kimdir?

Rəsmi Bakı Blinkenin görüş təklifini qəbul etməyib - Səbəb məlum oldu

“Ermənistan Qərbi Azərbaycan İcması ilə danışıqlara başlamalıdır“ - Prezident

ABŞ OCCRP-ni maliyyələşdirib və layihə rəhbərliyini təyin edib - Araşdırma

86 milyon manatı ölkəyə qaytarmayanlar ifşa edildi - Həbs olundular

Şirvanda 13 hektar ərazi başçı tərəfindən zəbt edilib - Qazinin əli ilə

ARB-nin 5 mərtəbəli studiya binası hansı məmura məxsusdur - FOTOFAKT

Bakı və Ankaradan İrəvana ultimatum - Zəngəzurla bağlı...

Azərbaycan Haaqa Məhkəməsinə müraciət etdi - Ermənistanla bağlı

143 milyon taladılar, 38 milyon ödədilər - Mənimsədikləri pulları qaytarmırlar

“Əgər biz cəngəlliyiksə, onda işlərimizə qarışmayın “ - Prezidentdən ağır ittihamlar

“TikTok“, “YouTube“ və “Instagram“dakı qısa videolar insan beyninə mənfi təsir göstərir - TƏDQİQAT


Tarix 19.01.25, 23:01	Font ölçüsü : - / +

Alimlər tərəfindən aparılan yeni tədqiqat nəticəsində "TikTok", "YouTube" və "Instagram" platformalarında yayımlanan qısa videoların insan orqanizminə təsiri araşdırılıb. Nəticələr bu cür məzmunun insan beyni və psixologiyasına ciddi mənfi təsir göstərdiyini ortaya qoyur.

Qaynarinfo xəbər verir ki, bu barədə "NeuroImage" jurnalında dərc olunan məqalədə məlumat verilib.

Qısa videoların beyində yaratdığı dəyişikliklər

Tədqiqatın nəticələrinə əsasən, qısa videolardan yüksək dərəcədə asılı olan şəxslərdə emosional tənzimləmə ilə bağlı beyin bölgələrində artan aktivlik müşahidə olunub. Bundan əlavə, həmin şəxslərin orbitofrontal qabıq və beyincik kimi beyin bölgələrində struktur dəyişikliklər qeydə alınıb.

Qısa video asılılığı fərdiləşdirilmiş video məzmununun kompulsiv və nəzarətsiz istehlakı ilə xarakterizə olunur. Bu davranış modeli yuxu pozuntuları, emosional qeyri-sabitlik, diqqət və yaddaşın zəifləməsi kimi fiziki, psixoloji və sosial mənfi təsirlərlə əlaqələndirilir.

Mütəxəssislərin fikrincə, qısa videoların sürətli və stimullaşdırıcı təbiəti istifadəçilərin mürəkkəb və vacib tapşırıqlara diqqətini cəmləmək qabiliyyətini azalda bilər. Bu isə uzunmüddətli dövrdə onların koqnitiv və emosional sağlamlığı üçün ciddi təhlükələr yaradır.

Çin alimlərinin aparıcı rolu

Çinin Tyançzin Universitetindən olan tədqiqatçılar bu sahədə qabaqcıl araşdırma apararaq, qısa video asılılığının beyində necə dəyişikliklərə səbəb olduğunu və bu davranışa genetik meylliliyi müəyyən etməyə çalışıblar. Bundan əlavə, tədqiqatda şəxsi xüsusiyyətlərin, məsələn, sosial şəbəkələrdəki məzmunlara baxarkən yaranan paxıllıq və mənfi emosiyaların təsiri də öyrənilib.

Tədqiqatda 17-30 yaş arasında olan və müntəzəm olaraq qısa videolar izləyən 111 tələbə iştirak edib. Nevroloji və ya psixi pozğunluğu olan şəxslərdən yan keçilərək, nəticələrin məhz qısa videolara baxmağın təsirləri ilə əlaqəli olması təmin edilib.

Beyində struktur və funksional dəyişikliklər

MRT (maqnit-rezonans tomoqrafiya) vasitəsilə beynin yüksək keyfiyyətli görüntüləri əldə olunub və bu görüntülər əsasında struktur və funksional dəyişikliklər təhlil edilib. Araşdırmanın nəticələrinə görə, orbitofrontal qabıq və beyincik bölgələrində boz maddənin həcminin artdığı müşahidə edilib. Bu dəyişikliklər kompulsiv davranışın güclənməsinə işarə edir.

Bundan əlavə, qısa video izləyən şəxslərdə yuxu keyfiyyətinin 30% azalması və iştirakçıların yarısında xroniki yuxusuzluq inkişaf etdiyi müəyyən olunub. Onların yuxuya getmə vaxtı 40% artıb.

Diqqət və emosional problemlər

Tədqiqat göstərib ki, əvvəlcə istifadəçilər diqqətlərini 2,5 dəqiqə cəmləyə bilirdilərsə, qısa videolara baxdıqdan sonra bu müddət cəmi 47 saniyəyə enib. İştirakçıların əksəriyyətində narahatlıq yaranıb və onların yarısına depressiyadan çıxmaq üçün dərman müalicəsi təyin olunub.

Alimlərin bu tədqiqatı qısa videoların təkcə fərdi səviyyədə deyil, ümumi psixoloji və koqnitiv sağlamlıq üçün də təhlükə yarada biləcəyini bir daha sübut edir. Bu səbəbdən, mütəxəssislər qısa video platformalarından istifadənin məhdudlaşdırılmasını tövsiyə edirlər.

Xəbərin oxunma sayı : 577