|
Fəxri Kazımov nüfuzlu şəxsləri Taleh Kazımovla Elnur Əliyevə minnətçi salır - Vəzifədə qalmaq üçün
Samir Şərifov Bakıda biznes mərkəzi tikdirir? - FOTOLAR
Pekin dünya üçün “Çin şoku” hazırlayır – Bazarları ucuz məhsulları ilə dolduracaq
Eldar Əzizovun “tender camaşırxanası“: Mirzəyevlə Mehralıyevin “it yemi satınalması“
“Xocalı qurbanlarının qisasını aldıq!“ - Prezidentin Xocalıdakı çıxışı (FOTOLAR)
Yüz milyon büdcəsi olan Dövlət Fondunu kimlər idarə edir? - Araşdırma
MSK növbədənkənar prezident seçkilərinə yekun vurdu - İlham Əliyev 92,12 % səslə qalib oldu
Bir qərinəlik sədrin müəmması - Vahid Novruzovun Auditorlar Palatasında baş verənlərdən xəbəri yoxdur?
İrəvan bu istiqamətdən savaşa başlayacaq - Fransanın Azərbaycanla bağlı sensasiyalı planı (VİDEO)
Utanc və korrupsiya tablosu: Bakı küçələrinə ayrılan 2.300 ton duzu kimlər “yeyib“?
Avropa İttifaqında daxili ziddiyyətlər artır - TƏHLİL
Tarix elmləri namizədi olan Prezident – İlham Əliyev hansı mövzuda elmi işi müdafiə edib?
Güləddin Dadaşovu korrupsiya və çoxsaylı şikayətlər bitirir: “Azərkontrakt” ASC sədri kim olacaq?
Prezident nöqtəni qoydu - “Dediyim marşrut açılmasa, biz Ermənistanla...”
Putinlə Tramp XXI əsri necə korladılar? – “The Guardian”
Tarix 05.04.22, 14:43 |
|
Böyük Britaniyanın “The Guardian” qəzetində Robert Rayxın “Putinlə Tramp mənim XXI əsr haqda təsəvvürümün yanlış olduğunu göstərdilər” başlıqlı məqaləsi dərc olunub. Professor Robert Rayx 1990-cı illərdə ABŞ-ın əmək naziri olub. Hazırda Berkli Kaliforniya Universitetində dövlət siyasətindən dərs deyir və dünyanın aparıcı medialarında siyasi icmalçı kimi çıxış edir.
Novator.az saytı Robert Rayxın “Guardian“dakı məqaləsini ingiliscədən çevirib oxucuların diqqətinə çatdırır.
2016-cı ildə Donald Trampın ABŞ prezidenti seçilməsi, 2022-ci ildə isə Rusiya prezidenti Vladimir Putinin Ukraynada işğalçı müharibəyə başlaması mənim XXI əsrlə bağlı bəzi düşüncələrimdə yanıldığımı göstərdi.
Mən elə bilirdim XXI əsrdə millətçilik aradan qalxacaq. Qloballaşma sərhədlərin götürülməsi, ölkələr, regionlar arasında iqtisadi əlaqələrin güclənməsi, müasir mədəniyyətin, o cümlədən istehlak mədəniyyətinin bütün dünyaya yayılması ilə nəticələnəcək.
Yanılmışam. Həm Putin, həm də Tramp öz hakimiyyətlərini möhkəmləndirmək üçün ksenofob millətçilikdən istifadə etdilər. (Putinin aqressiyası Ukraynada vətənpərvərlik ruhunu alovlandırdı.)
Düşünürdüm ki, XXI əsrdə dövlətlər artıq öz vətəndaşlarını məlumat almaq istəyindən məhrum edə bilməyəcək.
Güman edirdim ki, yeni rəqəmsal texnologiyalar, o cümlədən internet dünyanın informasiya və beyin axınına nəzarəti mümkünsüz hala gətirəcək. Düşünürdüm ki, zalımlar artıq öz xalqlarını zülmətdə saxlaya, onları öz təbliğatları ilə aldada bilməyəcəklər.
Yenə yanılmışam. Tramp da Putin kimi medianı yalanla doldurdu. Putin öz vətəndaşlarını Ukraynada baş verənlərlə bağlı həqiqətlərdən məhrum edə bildi.
Düşünürdüm ki, inkişaf etmiş millətlər artıq öz coğrafi ərazilərini genişləndirmək uğrunda döyüşməyəcəklər.
Elə bilirdim yeni iqtisadiyyat torpaq-ərazi iddialarını innovativ texnologiyaların kölgəsində qoyacaq, ölkələr arasında rəqabət torpaq uğrunda yox, qabaqcıl ixtiralar uğrunda gedəcək.
Bu məsələdə qismən haqlı çıxmışam. Doğrudan da yeniliklər, innovasiyalar indi böyük əhəmiyyət kəsb edir. Amma torpaq hələ də mühüm xammala çıxışı təmin edən, həmçinin insanları potensial xarici təcavüzkarlardan qoruyan faktor olaraq qalır.
Güman edirdim ki, böyük nüvə dövlətləri heç vaxt bir-biriləri ilə müharibə riskinə getməz, çünki nüvə silahı bunun yalnız məhvə apardığına “təminat” verir.
Nüvə müharibəsinin mənasızlığı məni arxayın etmişdi.
Qorxuram bu məsələdə də yanılmış olam. Putin hazırda təhlükəli nüvə uçurumunun kandarındadır.
Sivilizasiyanın daha heç vaxt özünü hamıdan təcrid etmiş səheflərin əsirinə çevrilməyəcəyini düşünürdüm. Elə bilirdim bu səfehlik artıq XX əsrdə qaldı, XXI əsrdə hətta totalitar dövlətlərin də hökumətləri tiranları cilovlaya biləcək.
Trampla Putin göstərdilər ki, yanılmışam.
Mən müharibə metodlarının dəyişdiyinə, kiber müharibənin və hədəfi yüksək dəqiqliklə vurmağa qadir silahların indən belə mülki əhali arasında itkiləri minimuma endirəcəyinə inanırdım.
Məni buna müdafiə strategiyası üzrə mütəxəssislər inandırmışdılar. Onlar deyirdilər ki, aqressiv qüvvələrin mülki şəxslərə hücumu artıq mənasızdır.
Tamamilə yanlış fikir imiş. Ukraynada dinc əhali arasında ölənlərin sayı arta-arta gedir.
Mən demokratiyanın qaçılmaz olduğuna inanırdım.
Bu inam məndə 1990-cı illərin əvvəllərində – Sovet İttifaqı dağılanda formalaşmışdı. Onda hələ Çin yoxsul ölkə idi. Mənə elə gəlirdi ki, qloballaşmış, yeni texnologiyaların hökmran olduğu müasir dünyada daha totalitar rejimlərin şansı yoxdur. Təbii ki, dünyanın geridə qalmış bəzi bölgələrində kiçik diktaturaların hələ bir müddət yaşayacağını güman edirdim. Amma tam əmin idim ki, müasir dövr demokratiyaya, demokratiya isə müasir dövrə birdəfəlik qədəm qoyub.
Trampla Putin bu məsələdə də yanıldığımı göstərdilər.
Bununla belə, hazırda ukraynalılar sübut etməkdədirlər ki, Tramp və Putin kimi avtokratların zamanı geri qaytarmaq cəhdlərinın qarşısını yalnız demokratiyanın gücü sayəsində almaq olar.
Ukrayna xalqının mübarizə şövqü onu da aydın şəkildə sübuta yetirir ki, demokratiya öz-özünə əldə olunmur. Bu, idman yarışı deyil ki, oturub seyr edəsən. Demokratik quruluş hökumətin yox, insanların qurduğu bir sistemdir.
Ukraynalılar bizə xatırladırlar ki, demokratiya onun uğrunda qurban verməyə hazır olanda yaşaya bilir. Qurban ifadəsini müxtəlif mənalarda başa düşmək gərəkdir. Söhbət həm böyük, həm də kiçik qurbanlardan gedir.
Məsələn, ola bilsin, 2020-ci ildə ABŞ-da prezident seçkisi keçiriləndə on minlərlə qaradərili kimi səs vermək üçün saatlarla növbəyə durmağın lazım gələcək. Ola da bilsin ki, vətəndaş hüquqları uğrunda hərəkatın mərhum liderləri Con Lyuis və Martin Lüter Kinq kimi başqalarının səs verə bilməsi uğrunda yürüş keçirməli, etiraz etməli, hətta həyatını riskə atmalı olacaqsan.
Ola bilsin, əksinə – adamların seçkini boykot etməsi, səs verməməsi məqsədilə yüzlərlə qapını döyəcəksən. Bunların hamısını göz altına almaq lazımdır.
Yeri gələndə səsimizin eşidilməsi uğrunda minlərlə insanı toplamalı və ya səsimizı saya salmaq istəməyən dünya güclərinə qarşı üsyana da qalxmalıyıq.
Demokratiyanın müdafiəsi işi onu məhv etmək istəyənlərə qarşı müharibəyə başlamağı da zərurətə çevirə bilər.
Ukrayna xalqı onu da xatırladır ki, demokratiya – keçmiş nəsillərdən bizə qalmış ən qiymətli sərvətdir. Bu miras elə-belə qalmayıb, keçmiş nəsillər onu bizə ötürə bilmək üçün həyatlarını riskə atıblar.
Demokratiya – bizdən də gələcək nəsillərə qalası ən qiymətli sərvət ola bilər, bir şərtlə ki, onu xoxan kimi görənlərin azadlığı boğmasına imkan verməyək, yaxud müştəbehliyimizə son qoyub azadlığın qayğısına qalmaqla məşğul olaq.
Mən XXI əsrin çox irəli getdiyini düşünürdüm, Putinlə Tramp yanıldığımı sübut etdilər. Texnologiyalar, qloballaşma və müasir idarəetmə sistemləri tiranların metodlarını dəyişə bilməyib.
Ancaq o da var ki, bu gün mən də dünyanın milyonlarla insanı kimi ukraynalılardan ilham alıram və ibrət götürürəm. Ukraynalılar bu gün bizə bildiyimizi yenidən öyrətməklə dərs verirlər.
Xəbərin oxunma sayı : 946
Analiz
Xəbərlər
-
Aygün Kazımova ilə Namiq yenidən məşhur dueti oxudu - VİDEO
-
Qurban Qurbanov hərəkətlərinə fikir verməyən futbolçunu CƏRİMƏLƏDİ
-
DİN vətəndaşlara müraciət edib - “Hesab məlumatlarınızı tanımadığınız şəxslərlə paylaşmayın”
-
Pensiya və müavinətlər artırıla bilər - VİDEO
-
Azərbaycan təhlükəsizlik orqanlarına həsr edilən “Xüsusi Xidmət” sənədli filmi - VİDEO
-
Quzu ətindən baha olan göbələk növü - VİDEO
-
“Hərbi xidmətdən yayınanların sayı bir milyona çatır“ - Ukraynalı deputat
-
Şokoladın qiyməti dəyişəcək? - VİDEO
-
Nazir üç universitetə yeni prorektorlar təyin etdi - FOTO
-
Ramazanın 19-cu gününün duası - İmsak və iftar vaxtı
-
“Ermənistan Rusiya ilə münasibətləri uçuruma aparır” - Lavrov
-
Təhlükəsizlik orqanlarının 105 illiyi ilə bağlı tədbir keçirildi - FOTOLAR
-
Nağdsız ödənişdən yayınanlar barəsində tədbir görüləcəkmi? - Ekspertlər danışır...
-
7-8 il əzab verdiyi arvadı gözünü itirib... - TƏFƏRRÜAT
-
“OMİD” 10 min manatədək cərimə oluna bilər – Məhkəmə davam edir
-
Şadlıq saraylarında hansı menyular daha çox bahalaşıb? - QİYMƏTLƏR
-
Bu şəxslərin evləri təmir olunacaq: yarım milyon ayrıldı
-
Ramiz Mehdiyev məhkəmə qarşısında - Onu hansı cəza gözləyir?
-
Himayədar ailə olmaq istəyənlərin nəzərinə - Güzəşt tətbiq ediləcək
-
Taksilərlə bağlı yeni tələblər müəyyənləşdi - Nələr məcburi olacaq?
-
Azərbaycanda sahə rəisi həmkəndlisini niyə güllələyib? - TƏFƏRRÜAT
-
Küçəni zibilləyənlərə qarşı nə tədbir görüləcək? - Gəncədə zibilxanaya çevrilən ərazi + VİDEO
-
Paşinyan hökuməti separatçıları küncə sıxışdırır: Bütün ofisləri bağlanacaq
-
Daxili işlər naziri Şamaxı rayonunda vətəndaş qəbulu və sıra baxışı keçirib - FOTO/VİDEO
-
Məktəb və musiqi kolleci niyə birləşdirildi? - VİDEO
-
Taleh Qaraşovun qardaşı oğluna hökm oxundu - Atasını öldürmüşdü
-
Azərbaycanda taksilər bu rənglərdə olacaq - Qərar verildi
-
Dövlət Xidmətindən xəbərdarlıq - Bu mesajlar telefonunuza gəlirsə...
-
Çingizi arvadı ifşa edibmiş - Mərhum nazirin oğlu da dindirilib
-
Tramp İncil satmağa başladı - VİDEO
-
Naxçıvanda nəqliyyat problemi necə həll ediləcək? - VİDEO
-
Ödənişli yollara görə ödənilən vəsaitin bölgüsü qaydası hazırlanacaq - FƏRMAN
-
Bakıda İran vətəndaşına hökm oxundu - Casusluğa görə
-
“Ermənistan “Dağlıq Qarabağ”ın “hökuməti”ni tanımır” - Paşinyan
-
Yeni qərar kredit faizlərini endirəcək? - AÇIQLAMA
-
“KTMT üzvləri su uğrunda münaqişələrlə üzləşə bilər“ - Baş katib
-
İsveçrədən Azərbaycana 105 min manata 4 ədəd qol saatı gətiriblər - TƏFƏRRÜAT
-
“Telegram“ getdikcə terrorçuların əlində alətə çevrilir“ - Kreml
-
“Lifttəmir”in direktoruna şiddətli töhmət verildi – İki rəis vəzifədən kənarlaşdırıldı
-
“Vətəndaşlarımız Rusiyada terrora cəlb edilir“ - Qırğızıstanın əmək nazirliyi
-
Ombudsman Xankəndidə erməniəsilli sakinlərlə görüşüb
-
Bakıda 17, bölgələrdə 20 dərəcə isti olacaq - Sabahın havası
-
Diri atı 340 manata Qazaxıstana satıb, kiloqramı 2,9 manata Qazaxıstandan at əti alırıq – RƏSMİ
-
“Azneft”in baş direktoru vəzifəsindən azad edildi - Yeni təyinat
-
Mərkəzi Bank dollara tələbin artmasının səbəblərini AÇIQLADI
-
“İrəvan bizim işimizdə iştirak etmir“ - KTMT-nin Baş katibi
-
“Ermənistan müharibəyə təhrik edilir“ - DTX rəisi kəşfiyyat məlumatlarını açıqladı
-
YAP qarşıdakı seçkidə bu deputatlardan imtina edəcək? - SİYAHI
-
Uşaq bağçalarında müdir vəzifəsinə qəbulun test mərhələsinin vaxtı AÇIQLANDI
-
Daşaltıda itkin düşmüş daha 73 nəfərin adı açıqlanacaq - Əli Nağıyev
-
Azərbaycanda işığın qiyməti ucuzlaşa bilər - VİDEO
-
Cəhri-Buzqov avtomobil yolunda qaya uçqunu baş verdi - VİDEO
-
DTX 27 dövlətə xəyanət işinin ibtidai istintaqını aparıb - Əli Nağıyev açıqladı
-
Azərbaycanın təhlükəsizlik orqanları 105 yaşında - VİDEO
-
“Rusiya “Crocus”da terrorun hazırlandığını hələ fevraldan bilirdi“ - Budanov
-
Qadın sevgilisinə yazdığı mesajı oğluna göndərdi - Ucar rayonunda dəhşətli cinayət
-
Fransada həyəcan təbili: Silah ehtiyatı azalır
-
Boşanma zamanı əmlakın bölünməsi ilə bağlı yenilik: Qeydiyyatsız tikililərlə bağlı qərar - VİDEO
-
Canlı yayım açıb dərman tövsiyə edən əczaçıları hansı cəza gözləyir? - VİDEO
-
Lalə Məmmədovadan cazibədar - Fotosessiya
-
“Yəqin ki, yığmadan gedəcəkdim“ - Messi açıqladı
-
Hikmət Hacıyev NATO-nun eks-baş katibi barədə: “Hesabatına ödənişi əlavə etməyi unudub”
-
Tikinti materialları bazarında son vəziyyət: Hansı məhsullar ucuzlaşdı?
-
Bakıda və üç rayonda qazın verilişində məhdudiyyət olacaq - Xəbərdarlıq
-
Rusiya Xarkovun yaşayış massivinə zərbə endirib - Ölən və yaralananlar var
-
Həcc üçün ayrılan kvotanın yarısından çoxu dolub - RƏSMİ
-
Sabiq milli təhlükəsizlik naziri VƏFAT ETDİ
-
“55 min manat ver, övladının maddəsini dəyişdirib azadlığa buraxdırım” - Məhkəmə
-
“ABŞ-ni yenidən dua oxumağa məcbur etməliyik” - Tramp
-
“Fransa Azərbaycanla Ermənistan arasında razılaşmaların həyata keçirilməsinə mane olur” - Zaxarova
-
Ramazan ayının 18-cı günü - İmsak və iftar vaxtı
-
“Qərbi ərköyün övladına qarşı təzyiqləri artırmaq lazımdır” - Ərdoğan
-
Azərbaycan hotelləri Novruz bayramından necə çıxıblar? - ARAŞDIRMA
-
Şəhid bacısı sektor müdiri TƏYİN EDİLDİ
-
Xristianlıqla İslamı üz-üzə qoymaq istəyirlər - Kirill
-
Yüzə yaxın ailə təhlükədə: Zaqataladakı qəzalı körpü niyə təmir edilmir? - VİDEO
-
“Düzəltdiyim dəmiri silah üçün istifadə ediblər“ - “Bravo“da silahlı hücumla bağlı məhkəmə
-
2024-cü ildə bu rektorların səlahiyyət müddəti bitir - SİYAHI
-
Samuxun ötən əsrdən qalma keçilməz yolları - VİDEO
-
Prorektorun qətlini sifariş etməkdə təqsirləndirilənlərə ağır cəza istənildi - MƏHKƏMƏ
-
Bahalaşmanın növbəti dalğası gəlir: Evlərin qiyməti yenə artacaq
-
Məşhur vəkilə qarşı ittiham: 7 min manat pul alıb
-
Qanunsuz evlər yaxın vaxtlarda sənədləşdiriləcək? - AÇIQLAMA
-
Ağalarovun “Crocus City Hall” konsert zalı bankda girov imiş - Yeni DETALLAR
-
“Bahalaşmanı müsbət qarşılamaq lazımdır“ - Deputat
-
“Ermənistanla Azərbaycan arasında sülh sazişinin prinsipləri razılaşdırılıb“ - Paşinyan
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Ukraynada rusiyalı agentlər ifşa edildilər - FOTO
-
Onlayn satılan saç serumları hansı xəstəliklərə səbəb olur? - VİDEO
-
Mərkəzi Bank Hökumət Ödəniş Portalını niyə ləğv edib? – “Ən çox zərbə mikrosahibkarlara dəyir...”
-
“Rusiyada baş verən terror aktını hər gün Türkiyədə törətmək istəyənlər var“ - Ərdoğan
-
Jurnalistlərin bitirdiyi gömrük polkovniki – Onu Bakıdan qardaşları ilə birlikdə aparıblar
-
Kolleclərə qəbul olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
-
Dəmiryol Vağzalının qarşısında bir sutka parkinqin qiyməti 30 manat olacaq – Tariflər
-
Bakıda qəribə hadisə: Özünün xəbəri olmadan işə götürüldü - VİDEO
-
“Gənclik Mall”da autizmli gəncin döyülməsini ört-basdır etməyə çalışıblar? – FOTO
-
“Dünyanın gələcəyi Çin-ABŞ münasibətlərindən asılıdır“ - Si Cinpin
-
Elçin Babayev yenidən BDU-nun rektoru təyin edildi - Sərəncam
-
“Traktor” komandasının azarkeşləri yeni şüar təqdim ediblər - VİDEO
-
Bakıda 18 dərəcə isti, dağlarda 7 dərəcə şaxta olacaq - Sabahın havası
-
Arıqlamaq üçün istifadə edilən toxumların faydası və zərəri nələrdir? - ARAŞDIRMA
-
Xocalıda kütləvi məzarlıqda qalıqları tapılan şəhid dəfn olundu - FOTO
-
Bakıda qəbiristanlıqda çayxana tikmək istədilər-VİDEO
-
Yeraltı dayanacaqlarda kəskin qiymət artımının səbəbi nədir? - AÇIQLAMA
-
“Azərbaycanda varlıların işğal etdikləri torpaqlar var”: Komitə sədrindən açıqlama
-
Binəqədidə binanın zirzəmisi su ilə dolub: Təhlükəli vəziyyət yaranıb - VİDEO
-
Mərkəzi Bank növbəti faiz qərarını açıqlayacaq - Tarix bəlli oldu
-
Füzuli şəhərinə növbəti köç karvanı yola düşüb - FOTOLAR + VİDEO
-
Bakıda evə neft axır - VİDEO
-
Mənzil alışında yeniliklər - Nələr dəyişəcək?
-
“Serbiya tezliklə çox böyük təhlükə ilə üzləşəcək“ - Vuçiç
-
Qəbiristanlıqlar hasarlanır və zəbt edilir - VİDEO
-
Bayram günlərində yüzlərlə şəxs xəstəxanaya yerləşdirilib - RƏSMİ
-
Müdafiə Nazirliyindən 30 yaşınadək hərbi vəzifəlilərə müraciət - VİDEO
-
Pakistanda terror hücumu nəticəsində çinlilər həlak oldular - FOTO
-
Bəzi yerlərə yağış və qar yağıb - FAKTİKİ HAVA
-
Sumqayıtda Musiqi Kolleci köçürülür: Valideynlər nədən narazıdırlar? - VİDEO
-
Qırğızıstanın sabiq vəzifəli şəxsi Azərbaycanda həbs edildi - VİDEO
-
“Aİ və ABŞ-nin açıqlamaları qərəzli xarakter daşıyır” - Azərbaycan XİN
-
Güney Azərbaycanın incisindən yeni görüntülər - VİDEO
TOP 10
ARXİV