![]() |
|














Vaşinqtonun “mini-NATO” planı - TƏHLİL
Tarix 26.08.23, 10:47 |
|

ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya vahid hərbi blok yaratmaq istiqamətində irəliləyirlər. Bu üç ölkənin Çinə qarşı yeni hərbi birlik - “mini-NATO” yaradacaqları ehtimalı var. Çin hesab edir ki, yeni hərbi birlik yaradılsa, bu, regiona dağıdıcı təsir göstərməklə yanaşı, yeni münaqişələrə də səbəb olacaq.
Mövzuyla bağlı “Kaspi” qəzetinin məqaləsini təqdim edirik.
Həftəsonu dünyanın diqqəti Birləşmiş Ştatlar prezidentlərinin dünyaca məşhur iqamətgahı olan Kemp-Devidə yönələcək. Ağ Evin sahibi Cozef Bayden, Yaponiyanın Baş naziri Fumio Kişida və Cənubi Koreya Prezidenti Yun Sok Yol arasında görüşdə yeni hərbi birliyin yaradılması ətrafında müzakirələrin aparılacağı xəbərləri gündəmi tutub. ABŞ təkzib etməyə çalışsa da, üç ölkənin Çinə qarşı yeni hərbi birlik - “mini-NATO” yaradacağı vurğulanır. Məhz buna görə görüş əhəmiyyətli hesab olunur. Bəllidir ki, Vaşinqton Şərqi Asiyada qeyri-rəsmi üçtərəfli ittifaq üçün daimi qurumlar yaratmaq niyyətini çoxdan ortaya qoyub. Üç ölkə bir-birini müdafiə etməyi öhdəsinə götürməsə də, bu, onların orduları arasında qarşılıqlı əlaqəni gücləndirəcək. Şübhəsiz ki, ilk növbədə hədəfdə Çin və Şimali Koreyadır (KXDR). Bayden tərəfdaşlarına Ukraynaya daha çox hərbi yardım üçün də təzyiq edəcək.
Mehriban düşmənlər
Bayden administrasiyasının nöqteyi-nəzərindən əsas problemlərdən biri ABŞ-nin Asiyadakı iki müttəfiqi - Yaponiya və Cənubi Koreya arasında yaxınlaşmanı gücləndirməkdir. Bu, Vaşinqtonda qeyd edildiyi kimi, seysmik miqyasların dəyişməsinə bərabərdir. Axı Tokio və Seul uzun onilliklər ərzində bir-birilərinə güvənməyiblər, üstəlik, açıq şəkildə qarşılıqlı ittihamlar irəli sürüblər. Yaponiyanın Koreya üzərində 35 il davam edən müstəmləkə hökmranlığını da qarşı tərəf unutmayıb. Koreya Respublikası ötən həftə 1945-ci ildə Yaponiya hökmranlığından qurtuluş gününü qeyd edib. Tədbirlərdə Cənubi Koreya prezidenti “müstəmləkə hakimiyyətinin vəhşiliyinə” və Koreya xalqının əzablarına diqqət yetirməyib. Əvəzində Cənubi Koreya lideri Yaponiyanın indi ölkəsi ilə eyni dəyərlərə sadiq olan tərəfdaş olduğunu vurğulayıb. Həm Seul, həm də Tokio KXDR-dən gələn nüvə təhlükəsindən narahat olduqlarını dilə gətiriblər.
Sammit Yaponiya və Cənubi Koreya üçün təhlükəlidir?
Çinin “Global Times” nəşri yazır ki, Kemp-Devid sammiti Yaponiya və Cənubi Koreya üçün təhlükəli ola bilər: “ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya hərbi ittifaq kimi təhlükəsizlik blokuna doğru irəliləyirlər? Xeyr. Vaşinqtonun “qlobal təchizat zəncirinin qurulması” üçün genişləndirilmiş planları var. “Soyuq müharibə” Asiya-Sakit okean regionuna öz kölgəsini çəkməyə başlayıb”. Bəzi analitiklər hesab edirlər ki, bu sammit ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya arasında üçtərəfli hərbi əməkdaşlıq sisteminin qurulmasının başlanğıcı olacaq.
Kemp-Devid sammiti möcüzədir
Corctaun Universitetinin professoru və ABŞ prezident administrasiyasının keçmiş rəsmisi Dennis Vilder Kemp-Devid sammitinin möcüzə olduğunu deyib:
“Axı əvvəllər amerikalılar, çətin ki, Yaponiya və Cənubi Koreya liderlərini bir otağa cəlb edə bilərdilər. İndi də Seul-Tokio xətti boyunca münasibətlərin yaxşılaşdırılmasının təşəbbüskarı Cənubi Koreya və Yaponiya özləri olublar. Ancaq hər iki ölkənin lideri bunun üçün əvəz ödəyə bilər. Yaponiya və Cənubi Koreya vətəndaşlarının iki ölkənin yaxınlaşmasına müsbət yanaşdığına dair heç bir sübut yoxdur. ABŞ-də vəziyyət daha ciddidir. 80 yaşlı Bayden 2024-cü ildə yenidən seçilmək üçün namizəd olacaq. Onun üçün artıq saatın əqrəbi seçkiyə qalan vaxtı geri hesablayır”.
Pekin təxribata çəkilir?
“Üçbucaq” üzvlərindən heç biri Pekini təxribata çəkmək istəmir. Lakin Pekin hesab edir ki, ABŞ onu diplomatik yolla təcrid etmək və düşmən hərbi müttəfiqlər şəbəkəsi ilə əhatə etmək istəyir. Çin mediası yazır ki, Kemp-Devid görüşünün məqsədi “mini-NATO” yaratmaqdır. Bu, regiona dağıdıcı təsir göstərəcək və Şərqi Asiyada yeni münaqişələrə səbəb olacaq. Çin Beynəlxalq Münasibətlər Universitetinin professoru Li Haydonq da bu qənaətdədir:
“Mini-NATO” mexanizmi Koreya yarımadasındakı nüvə və raket təhdidlərinin yaratdığı narahatlıq üzərində rüsvayçılıqla oynanılır. Amma “üçbucaq” bu problemi həll etmək istəmir. Əksinə, ABŞ bu real təhlükədən regionda dominant rolunu möhkəmləndirmək üçün istifadə etmək istəyir”.
Rusiya Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun Koreya və Monqolustan üzrə şöbəsinin müdiri Aleksandr Vorontsov isə qeyd edib ki, siyasətçilər bu “üçbucaq”dan əvvəllər də danışıblar:
“Amma hərbi komponent zəif idi. Bayden dövründə hərbi əməkdaşlıq sürətlə inkişaf etməyə başladı. Dəniz təlimləri müntəzəm xarakter aldı. Məqsəd, məncə, hərbi-siyasi ittifaq yaratmaqdır. Ukraynaya öldürücü silahların birbaşa tədarükünə gəlincə, Cənubi Koreya və Yaponiya indiyədək bundan çəkiniblər. Lakin ABŞ “üçbucağ”a həm də anti-Rusiya diqqətini vermək istəyir. ABŞ bu iki müttəfiqinə təzyiqi artıracaq”.
Bir faktı da qeyd edək ki, Asiya-Sakit okean regionunda (APR) ABŞ-dən asılı olan bütün ölkələri birləşdirmək ideyası çoxdan mövcuddur. Bundan əvvəl Asiya-Sakit okean regionunda NATO kimi hərbi-siyasi blok yaratmaq cəhdləri artıq olub. Məsələn, 1955-77-ci illərdə Cənub-Şərqi Asiya Müqaviləsi Təşkilatı (SEATO) fəaliyyət göstərib. Yaponiya və Cənubi Koreya həmişə anqlosakson təşkilatlarına qoşulmaq üçün ilk namizəd kimi görünürdülər. Sammit ərəfəsində məlumat var idi ki, Vaşinqton Tokio və Seulun AUKUS-a (Avstraliya, Böyük Britaniya və ABŞ-nin yaratdığı müdafiə ittifaqı) qoşulması imkanlarını müzakirə edəcək. Ancaq böyük ehtimalla bu, baş verməyəcək. Fakt budur ki, Yaponiya və Cənubi Koreya ABŞ-nin müttəfiqləri olsalar da, heç birinin ümumi ikitərəfli razılaşması yoxdur.
Ekspertlər hesab edirlər ki, bu cür üçtərəfli əməkdaşlıq, çətin ki, regionun digər ölkələrini arxayınlaşdırsın. Əgər bu ittifaq formalaşsa, region ölkələrini iki kateqoriyaya ayıracaq: bir kateqoriya ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya, digər kateqoriya isə kollektiv təhlükəsizlik sisteminin bir hissəsi olmayan, çox vaxt “yad” və “təhdidedici” kimi adlandırılan ölkələr olacaq.
Xəbərin oxunma sayı : 622
loading...
Analiz
Xəbərlər
-
Əsrin ən yaxşı oyunçusu bilindi - Siyahı
-
MTK-ların kommunal ödəniş fırıldağı - VİDEO
-
Oliqarx övladlarının “Sea Breeze”dəki davası ilə bağlı məhkəmə prosesi başladı – 2-ci cinayət DOSYESİ + VİDEO
-
Azərbaycanda çoxuşaqlı ailədən neçə uşağa müavinət verilir? - STATİSTİKA
-
“1000 manat cərimə olunacaqlar” - DİN-dən xəbərdarlıq
-
Bakıda qəribə hadisə: Rəhbərliyə xəbərçilik edən iş yoldaşını bıçaqladı
-
Telefonlar sizi nə vaxt, necə və niyə dinləyir?
-
Azərbaycanlı diplomatların 350 min dolları oğurlandı - Türkiyədə
-
Maşınları tüninq etmək hansı problemlərə səbəb ola bilər? - VİDEO
-
Hadisədən ŞOK ETİRAF: 6 il ofisiantla yaşayıb, keçmiş əri isə...
-
Azərbaycandakı universitetlərdə neçə tələbə qızılcaya yoluxub? - SORĞU
-
“TikTok”da qanunazid hərəkətlərə yol verən şəxs saxlanılıb - FOTO/VİDEO
-
“Rusiyanı bölməyə heç kəsə icazə verməyəcəyik“ - Putin
-
Möhbalıyevin “putyovka“ bazarı: “Həmkarlara“ ayrılan milyonlar necə xərclənir?
-
Bakıda ayırıcı zolaq ləğv edildi - Avtobusların bu yolla hərəkətinə icazə verildi
-
“ATV-nin rəhbərliyini Allaha həvalə edirəm“ - Çingiz Abdullayev
-
Daha bir məşhur cütlük barədə istintaq aparılır - FOTO
-
Novxanıdakı məşhur malikanə satışa çıxarıldı - FOTO/VİDEO
-
Azərbaycanda vətəndaşların şəxsi məlumatları onlardan xəbərsiz toplanılır? - FOTO
-
Bu Agentliyə sədr təyin olundu - Foto + DOSYE
-
Polietilen torbaların pulla satılmasının dəyişdirmədiyi mənzərə - FOTO/VİDEO
-
“Kanal 13“ internet televiziyasının rəhbəri ilə bağlı QƏRAR verildi
-
Bank Akif Çovdarovun şirkətlərini məhkəməyə verdi - 9 milyonluq borc
-
Ukrayna Baş Kəşfiyyat İdarəsinin rəisi Kirill Budanovun həyat yoldaşı xəstəxanadadır: Zəhərləyiblər? - FOTO
-
AQTA Bakıda nöqsanlar aşkarlanan dönərxanaların adlarını açıqlayıb - SİYAHI
-
“Vaxt gələcək ki, ermənilərlə azərbaycanlılar yanaşı yaşamalı olacaq“ - Simonyan
-
Qızılcaya yoluxanların sayı açıqlandı - RƏSMİ
-
Şimali Koreyanın casus peyki Pentaqon və Ağ Evin fotolarını çəkdi: Kim Çen In fotoları incələdi - FOTO
-
“NATO ölkələri Ukraynaya 100 milyard avro yardım ediblər” – Stoltenberq
-
Bu orqanı kiçik olanların immuniteti zəif olur - ARAŞDIRMA
-
ABŞ, Almaniya və Fransa diplomatları Azərbaycan XİN-ə çağırılıb - Rəsmi Bakının etirazları çatdırılıb
-
Sabiq hakimlə bağlı ilginc iddia - Masazırda torpaqları necə zəbt edib?
-
Əli İnsanov Zəlimxan Məmmədlini partiyadan xaric etdi – “Mənə dedi səni divara çırparam“ (0VİDEO)
-
Bu sahədə təbliğat aparılacaq: 2,5 milyon manat ayrıldı
-
Telefon alarkən diqqətli olun: belə aldadılırıq…
-
Antiterror tədbirlərinin şəhidlərinin bank borcları tam şəkildə silinib - AÇIQLAMA
-
“Nailiyyəti olmayan, uğursuz olan şəxs özünü ekspert adlandırır“ - Dövlət Agentliyinin direktoru
-
“Qışda kəskin soyuq dövrlər istisna edilmir“ - Umayra Tağıyeva
-
Sabah Bakıda və bölgələrdə külək əsəcək - PROQNOZ
-
Azərbaycana qrip əleyhinə peyvənd gətirildi - RƏSMİ
-
“Qohumlarım içəridədir, məhkəmə zalından aç-burax gedərəm“ - 2 milyonluq iş
-
Bu rayonlarda ağacları qanunsuz kəsiblər - Cinayət işi açılıb
-
Məktəblərdə şagirdlərin psixi sağlamlığına necə nəzarət olunur? - VİDEO
-
Gələn il hansı məhsullar bahalaşa bilər? - FOTO
-
Xankəndidə Qarabağ Universiteti yaradılır - Prezident sərəncam imzaladı
-
Blinken İlham Əliyevə zəng etdi - Nələr müzakirə olunub?
-
Şagirdi döydüyü deyilən idarə müdiri vəzifəsindən azad edildi - FOTO
-
Deputat “Pişik” Günelə ev bağışlayıb? - VİDEO
-
Naxçıvanda 2022-ci ilin büdcəsinə dair hesabat təhrif edilib – Rəsmi
-
Azərbaycanın bir sıra bölgələrində qar yağır - VİDEO
-
Qaradağ rayonunda bəzi binalar söküləcək? - VİDEO
-
Mağazaların müştəriləri aldatma üsulları: Fırıldaqçılıq, yoxsa marketinq hiyləsi? - VİDEO
-
Güclü külək Bakıda bir sıra fəsadlar törədib - VİDEO
-
Tibb ocaqlarında acınacaqlı vəziyyət: Sakinlər narazıdırlar - VİDEO
-
Paytaxtda piyada səkilərini kimlər zəbt ediblər? - VİDEO
-
Vətəndaşlığını təsdiq edən sənədi olmadığı üçün ailəsini görə bilmir - VİDEO
-
BŞDYP-dən nömrəsiz moped sürənlərə XƏBƏRDARLIQ - VİDEO
-
Nigarın bu görüntüsü gündəm oldu - FOTO
-
UEFA Azərbaycan klublarına bu qədər pul göndərdi - MƏBLƏĞ
-
Bakıda eyni torpaq sahəsi 36 nəfərə satılıb - VİDEO
-
Manat ucuzlaşacaq? - PROQNOZ + VİDEO
-
“Azərbaycanla Ermənistan arasında sülh üçün real imkan görürük” - ABŞ dövlət katibinin köməkçisi
-
Deputat Badamovdan “möhtəşəm irəliləyiş” – Hətta futbolu oynamağı da öyrənib...
-
Səlim Müslümovun məhkəməsi yenə təxirə salındı - daha bir ağlasığmaz səbəb
-
Azərbaycanda son bir həftədə 17 nəfər COVID-19-a yoluxub, beş nəfər ölüb - FOTO
-
Təhsil nazirinin rəqsi gündəm oldu - VİDEO
-
“Kanal 13”ün rəhbəri Əziz Orucov saxlanıldı - FOTO
-
PA-nın Vətəndaş Qəbulu Mərkəzində dekabrda qəbul CƏDVƏLİ
-
Eyni mənzil bir neçə nəfərə satılır - Qarşısı necə alınacaq?
-
Penitensiar Xidmət 600 minlik mebel alır - Qalib şirkət kimindir?
-
Rusiyaya meyvə-tərəvəz ixracı ilə bağlı vəziyyət nə yerdədir? - VİDEO
-
Keçmiş oliqarx nazirlərin dəbdəbəli həyatı... - Milyonları və estafeti övladlarına ötürüblər
-
“Ukraynanın məğlubiyyəti ABŞ üçün fəlakət olacaq, çünki...“ - “Putinin özünə inamı kəskin artıb...“
-
“Əlilliklə bağlı narazılıq edən çox kiçik qrup qalıb” – Sahil Babayev
-
Avtomobili rəsmi salondan, yoxsa alverçidən almaq lazımdır? - FOTO
-
Neftçalada evə BASQIN: Şəhidin il mərasimi üçün yığılan pul oğurlandı - FOTO
-
Deputatın şirkəti məhkəmə qarşısında - “Karmen” 8 min manat cərimələnə bilər
-
Boş karta necə borc yazıla bilər? - VİDEO
-
Azərbaycan və Türkiyə müdafiə nazirlərinin görüşü keçirilib - FOTO
-
Zirvə görüşü daha geniş iqtisadi əməkdaşlıq formatına yol açacaq
-
Dollar neçəyə olacaq? – Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Beren Saatın çəkildiyi açıq-saçıq səhnə qalmaqala səbəb oldu - FOTO
-
Ən bahalı səhər yeməyi seti olan restoranlar - Qiymətləri
-
Dəfn pul artırılacaq, bu sənəd kifayətdir - RƏSMİ
-
“Azəristiliktəchizat“la “Qaçqınkom“un istilik oyunu - Məcburi köçkün şəhərciyinə niyə istilik verilmir?
-
Prezident İlham Əliyev daha bir qanunu təsdiqlədi - Dəyişikik
-
Küçələrdə satılan pirojki və qutabların yaratdığı təhlükə - VİDEO
-
“İran öz proksilərini nəzarətdə saxlamalıdır“ - Stoltenberq
-
Azərbaycanda hərbçilərin pensiya yaşı artırılır - DETALLAR
-
“Onlar yaxa qurtara bilməyəcəklər“ - Türkiyədən XƏBƏRDARLIQ
-
“Xəzər dənizi vasitəsilə Orta Dəhliz ölkələrinin ticarəti 60%-dən çox olacaq“ - Dünya Bankı
-
Bakıda 14 əvəzinə 17 mərtəbə bina tikən sahibkarın əməlindən bu şəxslər zərər çəkib - ADLAR
-
Döyüldüyü deyilən məktəblinin anası: “Direktor maddiyyatla həll etmək istəyirdi” - VİDEO
-
Prezident cüdo üzrə milli komandalar üçün Təlim-Məşq Mərkəzində - FOTOLAR
-
Sabirabad xəstəxanasında Sevinc Hüseynova “rüzgarı“ - Yeni direktor səhiyyəni nüfuzdan salanlardan niyə qurtulmur?
-
Nazirlərin dekabr üçün qəbul - CƏDVƏLİ
-
İşgəncəyə görə valideynlər məktəbə axışdılar: Direktorla qarşıdurma - VİDEO
-
“Taxta bazarı“nda 1,5 milyonluq malı yanan sahibkar keçmiş məmurdur - FOTO
-
“Bu qədər gözləyiblər, üç il də gözləsinlər...” - Anar
-
SPECA-nın Bakıda keçirilən Zirvə görüşü uğurla başa çatdı
-
Hansı ərazilər Ağdərə rayonunun tərkibinə veriləcək? - SİYAHI
-
Mübariz Hüseynov bu qışdan çıxa biləcəkmi? - İDDİA
-
Rusiya Çinə Krıma dənizaltı tunel tikmək sifarişi verib – Pekin yarımadanın ilhaqını tanımağa hazırlaşır?
-
Külli miqdarda dərman preparatları aşkar edildi - FOTO/VİDEO
-
Temperatur 10 dərəcə enəcək - XƏBƏRDARLIQ
-
Feyziyevin 2 milyonunu ələ keçirmə ittihamı ilə 10 il həbs verilmişdi - Bəraət aldı
-
Bakıda “xruşovka”lar sökülür: Sakinlərə 400 manat kirayə pulu və mənzillər veriləcək
-
Model Razi Əliyeva evlənir - FOTO
-
Kürdəmirdə məktəblər qızılca xəstəliyinə görə bağlanıb? - AÇIQLAMA
-
Qobustan körpüsü qəzalı vəziyyətdədir - VİDEO
-
Zirvə görüşü SPECA-ya üzv ölkələrin hər birinin keçdiyi inkişaf yolunun təqdimatında əhəmiyyətli rol oynadı
-
Bağçanın ərazisini satıb bina ucaldacaqlar? - VİDEO
-
İraqın şimalında Türkiyə hərbçilərinə hücum olub - Ölənlər və yaralananlar var
-
Daha 25 ailə Füzuli şəhərinə yola düşdü – Fotolar
-
Bakı sənaye şəhəri statusunu itirir? - ARAŞDIRMA
-
Məktəblinin döyülməsi iddiaları təsdiqini tapmayıb - DİN
-
Nazirlik bir ədəd oturacağı 1593 manata alıb – Tender
-
Çıxarışı olmayan fərdi evlər bahalaşıb - VİDEO
-
Birinci Zirvə görüşününün yekunu olaraq Bakı Bəyannaməsi qəbul edilib
-
“Bəzi Qərb dövlətləri Qarabağ ətrafında sabitliyi pozmağa çalışırlar” - Peskov
TOP 10
ARXİV