![]() |
|














Vaşinqtonun “mini-NATO” planı - TƏHLİL
Tarix 26.08.23, 10:47 |
|

ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya vahid hərbi blok yaratmaq istiqamətində irəliləyirlər. Bu üç ölkənin Çinə qarşı yeni hərbi birlik - “mini-NATO” yaradacaqları ehtimalı var. Çin hesab edir ki, yeni hərbi birlik yaradılsa, bu, regiona dağıdıcı təsir göstərməklə yanaşı, yeni münaqişələrə də səbəb olacaq.
Mövzuyla bağlı “Kaspi” qəzetinin məqaləsini təqdim edirik.
Həftəsonu dünyanın diqqəti Birləşmiş Ştatlar prezidentlərinin dünyaca məşhur iqamətgahı olan Kemp-Devidə yönələcək. Ağ Evin sahibi Cozef Bayden, Yaponiyanın Baş naziri Fumio Kişida və Cənubi Koreya Prezidenti Yun Sok Yol arasında görüşdə yeni hərbi birliyin yaradılması ətrafında müzakirələrin aparılacağı xəbərləri gündəmi tutub. ABŞ təkzib etməyə çalışsa da, üç ölkənin Çinə qarşı yeni hərbi birlik - “mini-NATO” yaradacağı vurğulanır. Məhz buna görə görüş əhəmiyyətli hesab olunur. Bəllidir ki, Vaşinqton Şərqi Asiyada qeyri-rəsmi üçtərəfli ittifaq üçün daimi qurumlar yaratmaq niyyətini çoxdan ortaya qoyub. Üç ölkə bir-birini müdafiə etməyi öhdəsinə götürməsə də, bu, onların orduları arasında qarşılıqlı əlaqəni gücləndirəcək. Şübhəsiz ki, ilk növbədə hədəfdə Çin və Şimali Koreyadır (KXDR). Bayden tərəfdaşlarına Ukraynaya daha çox hərbi yardım üçün də təzyiq edəcək.
Mehriban düşmənlər
Bayden administrasiyasının nöqteyi-nəzərindən əsas problemlərdən biri ABŞ-nin Asiyadakı iki müttəfiqi - Yaponiya və Cənubi Koreya arasında yaxınlaşmanı gücləndirməkdir. Bu, Vaşinqtonda qeyd edildiyi kimi, seysmik miqyasların dəyişməsinə bərabərdir. Axı Tokio və Seul uzun onilliklər ərzində bir-birilərinə güvənməyiblər, üstəlik, açıq şəkildə qarşılıqlı ittihamlar irəli sürüblər. Yaponiyanın Koreya üzərində 35 il davam edən müstəmləkə hökmranlığını da qarşı tərəf unutmayıb. Koreya Respublikası ötən həftə 1945-ci ildə Yaponiya hökmranlığından qurtuluş gününü qeyd edib. Tədbirlərdə Cənubi Koreya prezidenti “müstəmləkə hakimiyyətinin vəhşiliyinə” və Koreya xalqının əzablarına diqqət yetirməyib. Əvəzində Cənubi Koreya lideri Yaponiyanın indi ölkəsi ilə eyni dəyərlərə sadiq olan tərəfdaş olduğunu vurğulayıb. Həm Seul, həm də Tokio KXDR-dən gələn nüvə təhlükəsindən narahat olduqlarını dilə gətiriblər.
Sammit Yaponiya və Cənubi Koreya üçün təhlükəlidir?
Çinin “Global Times” nəşri yazır ki, Kemp-Devid sammiti Yaponiya və Cənubi Koreya üçün təhlükəli ola bilər: “ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya hərbi ittifaq kimi təhlükəsizlik blokuna doğru irəliləyirlər? Xeyr. Vaşinqtonun “qlobal təchizat zəncirinin qurulması” üçün genişləndirilmiş planları var. “Soyuq müharibə” Asiya-Sakit okean regionuna öz kölgəsini çəkməyə başlayıb”. Bəzi analitiklər hesab edirlər ki, bu sammit ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya arasında üçtərəfli hərbi əməkdaşlıq sisteminin qurulmasının başlanğıcı olacaq.
Kemp-Devid sammiti möcüzədir
Corctaun Universitetinin professoru və ABŞ prezident administrasiyasının keçmiş rəsmisi Dennis Vilder Kemp-Devid sammitinin möcüzə olduğunu deyib:
“Axı əvvəllər amerikalılar, çətin ki, Yaponiya və Cənubi Koreya liderlərini bir otağa cəlb edə bilərdilər. İndi də Seul-Tokio xətti boyunca münasibətlərin yaxşılaşdırılmasının təşəbbüskarı Cənubi Koreya və Yaponiya özləri olublar. Ancaq hər iki ölkənin lideri bunun üçün əvəz ödəyə bilər. Yaponiya və Cənubi Koreya vətəndaşlarının iki ölkənin yaxınlaşmasına müsbət yanaşdığına dair heç bir sübut yoxdur. ABŞ-də vəziyyət daha ciddidir. 80 yaşlı Bayden 2024-cü ildə yenidən seçilmək üçün namizəd olacaq. Onun üçün artıq saatın əqrəbi seçkiyə qalan vaxtı geri hesablayır”.
Pekin təxribata çəkilir?
“Üçbucaq” üzvlərindən heç biri Pekini təxribata çəkmək istəmir. Lakin Pekin hesab edir ki, ABŞ onu diplomatik yolla təcrid etmək və düşmən hərbi müttəfiqlər şəbəkəsi ilə əhatə etmək istəyir. Çin mediası yazır ki, Kemp-Devid görüşünün məqsədi “mini-NATO” yaratmaqdır. Bu, regiona dağıdıcı təsir göstərəcək və Şərqi Asiyada yeni münaqişələrə səbəb olacaq. Çin Beynəlxalq Münasibətlər Universitetinin professoru Li Haydonq da bu qənaətdədir:
“Mini-NATO” mexanizmi Koreya yarımadasındakı nüvə və raket təhdidlərinin yaratdığı narahatlıq üzərində rüsvayçılıqla oynanılır. Amma “üçbucaq” bu problemi həll etmək istəmir. Əksinə, ABŞ bu real təhlükədən regionda dominant rolunu möhkəmləndirmək üçün istifadə etmək istəyir”.
Rusiya Elmlər Akademiyasının Şərqşünaslıq İnstitutunun Koreya və Monqolustan üzrə şöbəsinin müdiri Aleksandr Vorontsov isə qeyd edib ki, siyasətçilər bu “üçbucaq”dan əvvəllər də danışıblar:
“Amma hərbi komponent zəif idi. Bayden dövründə hərbi əməkdaşlıq sürətlə inkişaf etməyə başladı. Dəniz təlimləri müntəzəm xarakter aldı. Məqsəd, məncə, hərbi-siyasi ittifaq yaratmaqdır. Ukraynaya öldürücü silahların birbaşa tədarükünə gəlincə, Cənubi Koreya və Yaponiya indiyədək bundan çəkiniblər. Lakin ABŞ “üçbucağ”a həm də anti-Rusiya diqqətini vermək istəyir. ABŞ bu iki müttəfiqinə təzyiqi artıracaq”.
Bir faktı da qeyd edək ki, Asiya-Sakit okean regionunda (APR) ABŞ-dən asılı olan bütün ölkələri birləşdirmək ideyası çoxdan mövcuddur. Bundan əvvəl Asiya-Sakit okean regionunda NATO kimi hərbi-siyasi blok yaratmaq cəhdləri artıq olub. Məsələn, 1955-77-ci illərdə Cənub-Şərqi Asiya Müqaviləsi Təşkilatı (SEATO) fəaliyyət göstərib. Yaponiya və Cənubi Koreya həmişə anqlosakson təşkilatlarına qoşulmaq üçün ilk namizəd kimi görünürdülər. Sammit ərəfəsində məlumat var idi ki, Vaşinqton Tokio və Seulun AUKUS-a (Avstraliya, Böyük Britaniya və ABŞ-nin yaratdığı müdafiə ittifaqı) qoşulması imkanlarını müzakirə edəcək. Ancaq böyük ehtimalla bu, baş verməyəcək. Fakt budur ki, Yaponiya və Cənubi Koreya ABŞ-nin müttəfiqləri olsalar da, heç birinin ümumi ikitərəfli razılaşması yoxdur.
Ekspertlər hesab edirlər ki, bu cür üçtərəfli əməkdaşlıq, çətin ki, regionun digər ölkələrini arxayınlaşdırsın. Əgər bu ittifaq formalaşsa, region ölkələrini iki kateqoriyaya ayıracaq: bir kateqoriya ABŞ, Yaponiya və Cənubi Koreya, digər kateqoriya isə kollektiv təhlükəsizlik sisteminin bir hissəsi olmayan, çox vaxt “yad” və “təhdidedici” kimi adlandırılan ölkələr olacaq.
Xəbərin oxunma sayı : 622
Analiz
Xəbərlər
-
Xudafərin körpüsünün işğaldan azad olunmasından 5 il ötür
-
Bu gün 18 oktyabr Azərbaycanın Müstəqilliyinin Bərpası Günüdür
-
Türkiyənin məşhur sənətçilərində narkotik izləri tapıldı - ADLAR
-
“Ağacı yeyib qurtardı, indi də bizi yeməyə keçib” - VİDEO
-
Şabranda qadın bıçaqlandı - Əri polisə təslim oldu
-
“Ukrayna üçün ən vacib məsələ təhlükəsizlik zəmanətidir“ - Zelenski
-
“Azər Konyak“ şərab evində yoxlama - Nöqsanlar aşkarlandı
-
Taksilərlə bağlı yeni qərar bu tarixdən - Qüvvəyə minəcək
-
Çin və Türkiyədən gələn karqolar niyə gecikir? - VİDEO
-
Arayik və dəstəsinin məhkəməsi davam etdirilir - Bu məlumatlar tədqiq olundu
-
Ramiz Mehdiyevin ailə üzvülərinə şok qadağa - Ölkədən çıxışlarına “STOP” qoyuldu
-
“Hələ quzu əti 21 manatdır, şükür edin...” - Bazarda qiymətlər əl yandırır
-
Aİ 2035-ci ilə qədər hərbi xərclərini açıqladı - 6,8 trilyon avro
-
Elsevər Ağayevin “SEM-AZ“ı daha bir tenderdə qalib oldu - 800 minlik sifariş
-
Bu yerlərdə də maşından rahat düşüb-minəcəksiniz - Fotolar
-
AQTA bal yarmarkasında yoxlama keçirib - Uyğunsuzluqlar aşkarlandı
-
Mehriban Əliyeva Roma Papası ilə görüşdü - FOTO
-
Vasif Talıbovun “Batabat“ında yoxlama: Pozuntular aşkarlandı
-
Toy günü gəlinin ata-anası ölmüşdü - Kürəkən cəzalandırıldı
-
Azərbaycanın bu ölkədə səfirliyi təsis edildi - SƏRƏNCAM
-
DİN-də Kollegiya iclası keçirildi - Nazir konkret tapşırıqlar verdi
-
“Nar” “Çoox Şanslı” lotereyasına start verdi
-
Azərbaycanda heyvan bazarlarında məhdudiyyətlər tətbiq ediləcək - Bu tarixdən
-
Baş prokuror 73 nəfərin müraciəti ilə bağlı göstərişlər verdi - FOTO
-
Əti xaricdən 3,9, kərə yağını 11,7, düyünü 1,7 manta alırıq... - Siyahı
-
Mehdiyevin gəlini ATU-nun klinikasında vəzifəyə necə yüksəlib? - ŞOK FAKT
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank 3 günlük məzənnəni açıqladı
-
Putin Macarıstana necə səfər edəcək? - Aİ rəsmisi açıqladı
-
Tahir Qədəşovun həbsi üçün məhkəməyə çağırılması tələb olundu - “Atlant işi
-
Qanun qadağan edir, amma... - Sədr müavini dövlət qurumlarından 300 minlik sifariş alıb
-
MDB dövlətlərinin təhlükəsizlik qurumlarının 57-ci iclası keçirilib - Səmərqənddə
-
Vüsal Aslanov rəisi işdən çıxardı - 7 ay əvvəl vəzifəyə təyin olunmuşdu
-
“Pensiya sisteminin maliyyə dayanıqlılığında risk yoxdur“ - Maliyyə Nazirliyi
-
“ELMED” klinikasında stomatoloq Afət Ağayevadan şikayət - VİDEO
-
Azərbaycanda şok hadisə - 7 ildir öz uşağı bilirdi, qardaşı imiş
-
Paytaxtda ev almaq istəyənlərin nəzərinə: Mənzillərin qiyməti neçədən başlayır? (VİDEO)
-
Özəl bankların ümumi mənfəətinin yarıdan çoxu bir şirkətə məxsusdur - SİYAHI
-
Mehdiyev 7 saat dindirildi - İstintaqa əsa ilə gedib
-
Yanvarın 1-dən gəlir vergisi tətbiq olunacaq? - Vüqar Bayramovdan cavab
-
Deputatlar arasında gərginlik: “Sonra sizinlə ayrı bir məsələni də danışacağam”
-
Azərbaycana 9 ayda 267 milyon qazandıran məhsul - Rəqəmlər
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Rövnəq Abdullayevin neft ticarətindəki “görünməz əli“ - Anar Əlizadə haqqında...
-
Xocavənddə daha 100 ev təmir olunacaq - 5,9 milyon ayrıldı
-
Polis Yasamaldakı silahlı insidentlə bağlı - 2 nəfəri saxladı
-
Mədət Quliyevdən Ramiz Mehdiyev barəsində açıqlama - “Üzvlükdən çıxarılacaq...”
-
Saxta medal verənlərin işini bu idarə araşdırır - 3 nəfər məsuliyyətə cəlb olundu
-
Beyləqanda Müstəqilliyin Bərpası Günü qeyd edildi - FOTOLAR
-
Azərbaycana daxil olan su ehtiyatları 30 faiz azalıb - Nazir müavini
-
Paytaxtın Xətai rayonunda bu binaları qurd basıb - VİDEO
-
2025-ci ilin ən çox qazanan futbolçuları - SİYAHI
-
Anım Günündə transgenderin azyaşlıların önündə ifasına kim icazə verib? - VİDEO
-
Bakıda iki avtobus toqquşdu: Sürücü belə xilas edildi (VİDEO)
-
11-ci sinif şagirdləri arasında mübahisə - Bıçaqlanan var
-
Prezident Füzuli şəhərinin azad olunması ilə bağlı paylaşım etdi - VİDEO
-
Bakıda bu yataqxananın sakinləri bir həftədir qazsız qalıblar - VİDEO
-
Azərbaycanda müdafiə və milli təhlükəsizlik sahəsinə böyük həcmdə vəsait ayrılacaq - VİDEO
-
“Böyük Qayıdış“ Azərbaycanın gücünə güc qatacaq
-
Tarixi Zəfərimizin əbədiləşdirilməsinə xidmət edən mühüm addımlar
-
Bu gün Füzulinin işğaldan azad olunmasından beş il ötür
-
Aysel Teymurzadə “The Most“ jurnalında - FOTOLAR
-
“Fənərbağça“nın transfer planı - Tedesko rəhbərlikdən onu istədi
-
Yaşayış binasının köhnə liftləri sökülüb, yeniləri isə quraşdırılmır - VİDEO
-
Mehriban Əliyeva qızları və gəlini ilə Vatikanda açılışda - FOTOLAR
-
Trampla Putin arasında telefon danışığı olub - Yenidən görüşəcəklər
-
“Sənəd veriblər ki, təhlükəlidir“ - Dörd uşaqla evsiz qalan ailənin aqibəti necə olacaq?
-
“Eşqi Bağırovu Agentliyə buraxılmırlar, qələmi qırılıb, işdən azad olunacaq” - Sensasion açıqlama
-
Masazır qəsəbəsində yerləşən parkda qanunsuz tikinti aparılıb? - VİDEO
-
"İnandırmışdılar ki, yaxtanı azad edəcəklər" - Milyarder Fərhad Əhmədov məhkəmədə
-
17 oktyabr - Füzuli Şəhəri Günüdür
-
Ermənistanın işğalı nəticəsində Azərbaycana vurulmuş ziyan məhkəmədə tədqiq edilib - Fotolar
-
“Mövcud buraxılış kartları ləğv edilməyəcək“ - AYNA
-
“Ukrayna çətin ki, yaxın illərdə tam dinc həyata qayıda bilsin“ - Budanov
-
Abid Şərifov insult keçirib - Vəziyyəti ağırdır
-
Taksilərlə bağlı qərardan sonra AYNA-nın qabağında uzun növbələr yaranıb - VİDEO
-
Ramiz Mehdiyevin dövlət çevrilişi planı necə ifşa olunub? - “Mehdiyev işi”nin bütün DETALLARI
-
“Neftçi“ məşhur futbolçunu transfer edir - Bakıya gəldi
-
17 oktyabrda azad Füzulidə şəhər günü qeyd edilir
-
Pensiya yaşı artırılacaq? - Rəsmi açıqlama
-
“Gələn ay Ağdama 900 ailə qayıdacaq“ - Emin Hüseynov
-
Məhkəmə hakiminin fəaliyyətinə xitam verildi - MHŞ-dən qərar
-
Ramiz Mehdiyev ev həbsini məşhur villasında çəkmirmiş - VİDEO + FOTO
-
Xocavənddə bir evin təmiri üçün 59 min manat xərclənəcək - Müqavilə
-
Mərkəzi Hərbi Sanatoriyanın rəisi saxlanıldı - Korrupsiyada ittiham olunur
-
Dollar neçəyə olacaq? - Mərkəzi Bank yeni məzənnəni açıqladı
-
Suriyada hərbi avtobus partladıldı: Ölən və yaralananlar var
-
Yaxın vaxtlarda MSK-da “təmizlik” gözlənilir - Ramiz Mehdiyevin adamlarından
-
Bəzi yollarda görünüş məsafəsi məhdudlaşacaq - XƏBƏRDARLIQ
-
“Azərbaycanla Fransa arasında anlaşılmazlığa səbəb olan məsələlər keçmişdə qaldı“ - Prezident
-
Əsədin əmisi oğlu həbs edildi - Suriyada siyasi silkələnmə dərinləşir
-
Zəfər Günü hərbi parad olacaq - Hazırlıq məşqləri keçirilir
-
“Hamısı generalların, polkovniklərin pullarıdır...” - Şabalıd davası
-
Azərbaycanda körpə uşaqlar niyə ölür? - Komitə səbəblərini açıqlayıb
-
Sevdiyi qızdan rədd cavabı aldı, üç nəfəri döydü - Saatlıda dava
-
Yağış yağacaq, şimşək çaxacaq - Sabahın havası
-
Narkotik satan şəxs 47 kq marixuana ilə saxlanılıb - VİDEO
-
Aksiz və əlavə dəyər vergisi siyasətində DƏYİŞİKLİK
-
“Ukrayna hücumlara hazırlaşa bilər“ - Tramp
-
Prezident onların etimadnamələrini qəbul etdi - FOTOLAR
-
“Avropa beş il ərzində müharibəyə hazır olmalıdır” - Əsas prioritetlər açıqlandı
-
Saxta klinika “Nova Med“ fəaliyyətini davam etdirir - Xəstələr risk altında (VİDEO)
-
Yeni səfir Prezidentin qəbulunda - FOTOLAR
-
ADY-dən işə gecikənlərə həll yolu - Arayış verəcəklər
-
Prezident İlham Əliyev Anaklaudia Rossbaxı qəbul etdi - FOTOLAR
-
Vaxtı keçmiş və istehlaka yararsız məhsullar Veysəloğlu Şirkətlər Qrupu tərəfindən necə məhv edilir? - VİDEO
-
Azərbaycan xam nefti ən baha və ən ucuz hansı ölkələrə satıb? - Tam siyahı
-
Kürdəmirdə dabaq xəstəliyi bazarda qıtlıq yaratdı: “10-15 gündür süd, qatıq gəlmir“
-
“Britaniya və Ukrayna kəşfiyyatları “Türk axını”na təxribat hazırlayır“ - Bortnikov
-
Müxtəlif vədlərlə 141 min manatını aldılar... - VİDEO
-
Tramp ABŞ kəşfiyyatına Maduronu devirməyə icazə verib - “The New York Times“
-
Qazinin torpaq sahəsində yol salıblar: “Aldatdılar ki, sənə başqa yer veriləcək“
-
Elm və Təhsil Nazirliyi ağac peleti alacaq - 4 milyon manata
-
Tikinti şirkəti sakinlərin istifadə etdiyi səkini bərbad vəziyyətə saldı - VİDEO
-
Yasamalda silahlı insident - 2 nəfər yaralandı
-
Azərbaycanda pensiya islahatları olacaq - Nələr dəyişəcək?
-
Bakının bu ərazisində yağış barmaqlıqlar yoxdur - Sürücülərə təhlükədə
-
İnstaqramda bu gün nələr paylaşıldı? - FOTOLAR
-
“Neftçi“ Abubakarı heyətinə qatacaqmı? - SON DURUM
-
Azərbaycanda alternativ məhkəmə-tibbi ekspertizalar niyə yaradılmır? - VİDEO
-
Biləcəri sakinlərinin gecəsini kabusa çevirən “reabilitasiya mərkəzi” - VİDEO
TOP 10
ARXİV